Geheim van het plein
driftig beschermd
P5
BELEVENISSEN VAN VAN KLEFFENS
WIE SCHRIJI
-weedse p|
Snelheid
Controle
Cursus
Geheim
Jeugd
plants in
België
gvttas
rivier1 li
Oosten
rijk
Hot fotograferen heeft In ons land
een enorme vlucht genomen. Vorig
jaar maakten, blijkens een NIPO-
onderzoek. 3.801.000 amateurfo
tografen 385.200.000 opnamen.
Het leeuwendeel daarvan is kleur:
220.000.000 stuks. Ook de dia
scoort hoog: 109.000.000. Het to
tale aantal opnamen nam In twee
jaar toe met 23 procent (in 1977
werden 270.000.000 foto's ge
maakt). De prijs van een kleurenaf
druk Is, volgens het NIPO-onder-
zoek, ten opzichte van 1977 weinig
veranderd. Werd toen gemiddeld
1,10 per afdruk betaald, vorig
jaar was dat 1.08. Zestien pro
cent van de afdrukken werden ge
maakt in goedkope ontwikkelcen
trales, die/ 0,55 tot 0,65 per af
druk rekenen
Controle of de
kleuren goed zijn.
BAC Color: elke dag
één miljoen kleurenkiekjes
In deze machine worden de fotorolletjes ontwikkeld.
Het paradepaardje van BAC Color: het apparaat waar de afdrukken worden gemaakt
Goed voor zevenduizend per uur.
door Hans van Leusden
Gerrit en neef Jaap op
een bergtop - klik. Jantje
donderde het kampeerta-
feltje omver - klik. Corrie en
Piet pakken elkaar eens
flink - klik. Een kleurig ver
gezicht - klik. Tante Sjaan in
bikini: bleek: - klik; lichtelijk
rood - klik; verbrand - klik.
Dit zijn de weken van het
kiekjes knippen. De onder
werpen zijn beperkt: fami
lieleden en vrienden in alle
denkbare vakantiestandjes,
afgewisseld met een grappig
geveltje, een herder met
schapen en de eeuwige
sneeuw in hartje zomer. Voor
de fotograaf en zijn naasten
zijn het „gouden" beelden
die straks de familie, onder
de kerstboom, de vakantie
doen herbeleven, en die later,
na jaren, weemoedige herin
neringen oproepen. „Gou
den" beelden, maar dan om
zakelijke redenen, zijn de
ritsen vakantiefoto's ook
voor de afwerkcentrales. Die
draaien momenteel onder
hoogspanning. Directeur J.
Bezemer van BAC Color in
het Westbrabantse Steen
bergen: „We drukken in deze
tijd dagelijks ruin één mil
joen kleurenfoto's af". Bij
dat proces zijn in deze af-
werkcentrale zo'n zeshon
derd mensen betrokken.
BAC Color claimt een
marktaandeel in Nederland
van vijfendertig procent.
Samen met het zusterbedrijf
Lux Color wordt meer dan de
helft van de markt beheerst.
Nog een indrukwekkend
cijfer: de afdrukcentrale in
Steenbergen verbruikt jaar
lijks twaalf miljoen meter
fotopapier. Dat is genoeg om
er de hele rijksweg van Am
sterdam naar Breda mee te
bedekken. Voor het hele af-
drukproces wordt jaarlijks
vijfenzeventig miljoen liter
water verbruikt.
BAC Color, dochter van
het Amerikaanse Photofinis-
hing Holding International,
werkt voor een kleine dui
zend fotohandelaren in Ne
derland en tweehonderd in
België. Dit gebeurt onder de
handelsnaam Presto Print.
De kracht van de centrale is
de snelheid waarmee wordt
gewerkt: vandaag gefoto
grafeerd, overmorgen klaar.
Of daarbij nogal eens wat
fout gaat? Directeur Beze
mer: „Dat valt mee. Met on
geveer 0,2 promille van de
produktie gaat echt iets ver
keerd".
Wat gebeurt er met het fo
torolletje dat u na uw vakan-,
tie bij de fotowinkel inlevert?
In deze zaal worden de negatieven en de afdrukken bij elkaar gevoegd.
Dat wordt 's nachts opge
haald door de röutedienst
van BAC Color. Er rijden en
kele tientallen bestelauto's
het land door. Jaarlijks leg
gen ze zo'n drieënhalf mil
joen kilometer af. Morgens
om vier uur worden de tassen
met filmrolletjes afgeleverd
in Steenbergen. Daar staat
dan een ploeg van zeventig
man klaar om de films te
sorteren naar merk en for
maat.
In een van de donkere ka
mers wordt uw rolletje uit de
cassette gehaald en genum
merd. Het filmpje wordt ver
volgens met tientallen an
dere aan elkaar geplakt en op
een haspel gewonden (totale
lengte: één kilometer). De
haspel gaat in een meterslan
ge ontwikkelmachine. De nu
ontwikkelde filmrol wordt
vervolgens op de computer
gestuurde afdrukmachine
(printer) geplaatst, die met
een snelheid van zevendui
zend afdrukken per uur een
lange strook kleurenfoto's
uitspuwt.
De volgende fase is de
kleurencontrole. Enkele
tientallen medewerk(st)ers
bekijken de rol foto's of de
kwaliteit van de afdrukken
goed is. Mankeert daar wat
aan, dan wordt op de foto
aangetekend wat er aan ver
beterd moet worden, waarna
er een nieuwe afdruk wordt
gemaakt. Op de volgende af
deling worden de foto's van
de rol geknipt en bij de film
gevoegd, waarna het geheel
voor verzending wordt
klaargemaakt. In de late
avond nemen de chauffeurs
van de röutedienst hun tas
sen met de produktie van die
dag in ontvangst om ze in de
loop van de nacht bij uw fo
towinkelier af te leveren, en
de nieuwe zending filmrol
letjes mee te nemen.
En wat kan de klant doen
wanneer hij niet tevreden is
over de kwaliteit van z'n
kleurenfoto's? Directeur Be
zemer: „Niet betalen, en la
ten terugsturen. Daar is geen
misverstand over mogelijk.
En dat weten onze Presto
Print-dealers ook. Maar voor
de fotovakman ligt hier ook
een taak. Het kan zijn, dat
het negatief geen betere af
druk mogelijk maakt. Dan
zal de winkelier zijn klant
moeten uitleggen, wat hij
eventueel verkeerd heeft ge
daan of wat er mis is gegaan.
Maar dan nog geldt, dat hij
de afdruk niet hoeft te beta
len".
De persoonlijke service
verlening is iets waar Beze
mer veel waarde aan hecht:
„Ik geloof daar heilig in. Veel
meer, dan in de anonieme
werkwijze van bijvoorbeeld
postorderbedrijven, die zich
ook op dit terrein bezighou
den. Maar daar hoef je niet
aan te komen met bijzondere
wensen. Bijvoorbeeld: Je
hebt een leuke foto, waarvan
je een vergroting wilt laten
maken. Dan kan dat wel bij
de vakman. Die zal je ook
kunnen vertellen of het de
moeite waard is die foto te
latenavergroten. Of dat je
misschien beter een andere
daarvoor kunt nemen.
Dat het laten afdrukken
van kleurenfoto's via de fo
tovakman duurder is dan bij
de afwerkcentrales waar de
klant z'n rolletje rechtstreeks
naar stuurt, vindt Bezemer
verklaarbaar. Hij „verde
digt": „Bij de winkelier word
je persoonlijk geholpen. Je
krijgt er advies. Je kunt er
met problemen terecht.
Kortom je krijgt service. En
daar mag je best wat voor
betalen. Daar komt bij, dat
de fotohandel tegenwoordig
nauwelijks nog winst maakt
op de verkoop van camera's
vanwege de Japanse invoer.
De winkelier moet zijn winst
dus elders halen".
Bezemer moet overigens
wel erkennen dat niet elke
winkelier voldoet aan zijn
beeld van de hulpvaardige
adviserende serviceverlener
„Maar ook daar proberen
wij, als BAC Color wat aan te
doen Na deze vakantiepe
riode bijvoorbeeld starten we
met een cursus op verschil
lende plaatsen in het land
waar de winkelier, en vooral
ook zijn personeel instructie
krijgt over tal van zaken, zo
als serviceverlening, maar
ook over de nieuwste ont
wikkelingen in de fotobran
che. Want steeds meer ama
teurfotografen komen met
kritische vragen, waar de
vakman op moet inspelen".
De kwaliteit van de ama
teurfotografie is, aldus Be
zemer, toegenomen: door
betere camera's, dank zij
moderne afdruktechnieken.
dank zij de vele voorlichting,
met name ook door de Stich
ting ter Bevordering van de
Amateurfotografie. Ziet hij
die kwaliteitsverbetering
ook in het creatieve aspect
van de amateurfotografie?
Bezemer: „Dat weet ik niet
Daar heb ik weinig zicht op.
Het is ook moeilijk meetbaar
Want wat is de persoonlijke
waarde die je aan een foto
hecht?"
Waarschijnlijk zal hel
ome Gerrit en neef Jaap een
zorg zijn hóe ze op de foto
staan:
DEN HAAG - ln het Nederlandse politieke leven bestaat een aantal
geïnstitutionaliseerde „geheimen": zo is er het geheim van het Cats-
huis (waar het kabinet thans vergadert en het geheim van Soestdijk
(net beraad tussen kabinet en staatshoofd). Nog ontstaan zal het
geheim van Huis ten Bosch (waar koningin Beatrix haar domicilie
gekozen heeft) en verleden tijd is al wat aangeduid zou kunnen
worden als het Geheim van het Plein. Aan het Plein in Den Haag ligt
het in neo-gothische stijl opgetrokken gebouw waar het Ministerie van
Justitie in gehuisvest was. In een statige en geheel betimmerde, maar
somber aandoende kamer vergaderde in dat gebouw de ministerraad
'in vroeger tijden. Daar ook nam het kabinet De Geer vanaf augustus
1939'zijn „intrek".
Van dat laatste vooroorlogse
kabinet maakte deel uit de in
1894 in Heerenveen geboren
mr. E.N. van Kleffens als de
niet aan een politieke partij
gebonden minister van Bui
tenlandse Zaken. Hij zou die
post blijven bekleden tot
maart 1946, toen hij perma
nent vertegenwoordiger van
Nederland in de pas opgerichte
Veiligheidsraad van de VN
werd. Daarmee was hij gedu
rende een belangrijke periode
in de Nederlandse geschiede
nis bekleed met aanzienlijke
verantwoordelijkheden. Met
daadkracht, vaste tred en zon
der een spoor van wankelmoe
digheid te tonen heeft hij zich
overigens van die taak gekwe
ten, maar dat terzijde.
Als vierde na-oorlogse mi
nister van Buitenlandse Zaken
heeft mr. Van Kleffens thans
bijna 86 jaarenvoortdurendin
de Portugese zon vertoevend -
Nederland verrijkt met ge
denkschriften. Hij spreekt niet
over memoires maar (veelbe-
tekend?) over „belevenissen".
Hem gingen in die bijna-tra-
ditie voor dr. J.W. Beyen, mr.
D.U.Stikker en min of meer
mr. J. Luns.
Mr. Van Kleffens - de laatste
der Mohikanen uit dat kabinet
De Geer - bespreekt in dit eer
ste deel de periode 1894-1940.
In het volgend jaar te verschij
nen tweede deel zullen waar
schijnlijk de oorlogsperiode en
zijn Amerikaanse tijd (Veilig
heidsraad en ambassadeur in
Washington) centraal staan.
Het 340 pagina's omvattende
eerste deel getuigt van een nog
zeer heldere geest van de bijna
86-jarige minister van Staat en
is zeer goed geschreven. Wie
echter meer verlangt van her
inneringen van publieke per
soonlijkheden dan informatie
over familie, vriendenkring,
studietijd, werkkringen en
vrijetijdsbesteding zal echter
Van Kleffens boek na lezing
teleurgesteld dichtslaan. Wie
immers bijvoorbeeld aan me
moires van oud-politici de rol
van bron voor geschiedschrij
ving toekent (zogenaamde ego
documenten) hunkert naar de
liefst gedetailleerde beschrij
vingen van de „f aites et gestes"
van de betrokken politicus en
zijn omgeving, dat alles (en dat
is nu eenmaal het nadeel van
herinneringen als bron voor
geschiedschrijving) wel vanuit
de invalshoek van de in zijn
herinnering teruggrijpende
oud-politicus.
Het eerste „deeltje" van het
ministerschap van Van Klef
fens (augustus 1939 - 10 mei
1940), dat in het boek onder de
loep genomen wordt, kan (en
waarschijnlijk wil) het Geheim
van het Plein niet doorbreken.
Er wordt nauwelijks iets ge
zegd over de gang van zaken
binnen het kabinet, over colle
ga-ministers vernemen wij
amper iets, om nog maar te
zwijgen over de cruciale ge
beurtenissen binnen het kabi
net op 9 en 10 mei (de dag
waarop Van Kleffens - zoals
elders valt te lezen op grond
van een eigen plan - met mi
nister Welter van Koloniën als
eerste „kwartiermakers" naar
Londen vertrekken). Daar
vindt de nieuwsgierige lezer
meer over in het tweede en
derde deel van het standaard
werk van dr. L. de Jong over de
Tweede Wereldoorlog, nota
bene mede op grond van in
formatie van Van Kleffens.
Minister-president De Geer,
die door de gebeurtenissen op
10 mei helemaal van zijn stuk
raakte en zich ook niet meer
hervond, is drie niet bepaald
positieve regels waard in de
ogen van Van Kleffens. De
weinig standvastige houding
van De Geer - die overigens
zelf Van Kleffens tien minuten
voor diens vertrek als nieuwe
gezant in Zwitserland op de
ministerszetel plantte - werd
deze later in Londen wel
noodlottig, toen koningin Wil-
helmina hem noopte af te tre
den als premier. Node wordt
een uiteenzetting over de Ne
derlandse neutraliteitspolitiek
gemist. Ja, Van Kleffens citeert
in extenso de handelingen van
de begrotingsbehandeling van
buitenlandse zaken in de
Tweede (november 1939) en
Eerste Kamer (januari 1940)
over dat onderwerp. Maar hoe
aardig zou het zijn geweest in
1980 nog eens van Van Klef
fens te vernemen hoe hij die
politiek van „onzijdigheid"
toen zag en die mening af te
zetten tegen zijn ervaringen
van de veertig jaar die sedert
dien verstreken zijn. Dit alles
doet het ergste vrezen voor het
tweede deel van zijn „beleve
nissen", waarin toch de zeer
Van Kleffens in de jaren zes
tig-
belangrijke Londense periode
behandeld wordt; veertig jaar
na die in vele opzichten nog
steeds een omstreden periode
in de Nederlandse politieke
geschiedenis. Misschien dat
enige „coaching" van de zijde
van de uitgever op dit punt op
zijn plaats zou zijn.
Het grootste deel van het
boek beslaat de periode van
zijn jeugd, studietijd en zijn
werkkringen, achtereenvol
gens bij het secretariaat van de
in 1919 opgerichte Volken
bond, bij de Koninklijke Shell
in Londen (Deterding) en het
ministerie van Buitenlandse
Zaken, waar hij opgeklommen
was tot chef van de toen zeer
belangrijke afdeling Diplo
matieke Zaken van het minis
terie toen hij tot het minister
schap geroepen werd. Van
Kleffens beschrijft deze rijke
loopbaan met een grote dis
tantie en plaatst alles in het
kader van zijn „oriëntatie": de
twintigste eeuw als stroom
versnelling in de geschiedenis.
Hij stamt uit een tot het be
gin van de 18de eeuw gaande
Friese familie. Zijn vader be
hoorde als substituut-officier
van justitie in elke woonplaats
waar het gezin zich vestigde
tot de notabelen en die kring
beschrijft de auteur van het
boek steeds fijntjes. Duidelijk
wordt ook nog eens hoe stu
dententijd en met name corps
lidmaatschap in die tijd bepa
lend konden zijn voor een
loopbaan in het maatschappe
lijk leven. Naast capaciteiten
natuurlijk en die had Van
Kleffens in grote mate. Door
deze twee factoren werd Van
Kleffens immer een sollicita
tieprocedure bespaard. De
distantie die Van Kleffens legt
in de benadering van zijn stof
geldt zeker voor het overgrote
deel van de persoonsbeschrij
vingen van vrienden, chefs en
medewerkers. „Petite histoi-
re" ter bevrediging van de wel
zeer menselijke eigenschap
nieuwsgierigheid ontbreekt
hierin bijna helemaal. Aan bij
voorbeeld de persoon van Co-
lijn, die hij meemaakte in zijn
Shell-tijd en als toponderhan
delaar van de Nederlandse:
gering in de troebelen metis
gië aan het einde van de ja.1
twintig en het begin van dej
ren dertig, wordt nauwelij
een regel gewijd. Daarentejf
de dichter Gossaert in dek'
gerlijke stand opgenomen
dr. F. Gerretson, medewei
van de Koninklijke Shell,
toricus, „militant
Vlaams" en CH U-senator
blijkbaar twee pagina's in
boek waard.
Alles bij elkaar: een boei
goed geschreve. portretvaij
handel en wandel van een
venlaag in Nederland in
eerste helft van deze ee
Nieuwsgierige lezers met
langstelling voor de Nedi
landse politieke geschieden|
voorzover Van Kleffens i
een rol in heeft gespeeld -t
leh het boek enigszins na
zing teleurgesteld terzijde!
gen. Lezers op zoek naar
stroomversnellingen in dei
schreven periode van de t«'
tigste eeuw komen ook niet'
hun trekken, want daan'
wordt teveel wat in die da!
gebeurde en waar Van
fens in zijn functie met nü
op het departement van
tenlandse Zaken mee in
raking kwam terzijde ge'1
als onbelangrijk (Kapp-Puti
in 1923) of wordt helemaal'
genoemd (Spaanse burg
oorlog).
FRITS THISS
Mr. E.N. van Kleffens, belevenis""
1894 - 1940. A.W. Sjflhoffs Uitgevti*
schappij, Alphen aan de Bijn, l#80'
47.50.
Vorige week is de laatste afk
naar India" geplaatst. Viatrix Pc
Oosterhout heeft dat vervolgve
vroeg in een briefje om het aan
Dat wil ik graag doen, Viatrix
kwijtgeraakt. Wil je dat nog eve
verhaal weer thuis?
Intussen zitten we weer zone
wil er nu eens proberen om ee
gaan maken voor de Kleine St<
genoeg jongens en meisjes die
Leuke schoolopstellen die je
hebt mag je ook sturen, natuur
Kleinere verhaaltjes en gedic
steeds even welkom! Het adrei
Reigerstraat 16, Breda.
k>
J&HsC
floodkapje is in het bos aan I
wolf al staan loeren! Marie-José
Deze leuke tekening van bal
Erwm Terlinck (tien jaar) uit IVJ
•n een
•unoes
T*gen
OU vrn uit
ZATERDAG 16 AUGUSTUS ji
