I Leiber en Stoller:
I dé hitleveranciers
van de jaren vijftig
Met Ry Cooder
honderd jaar teriij
IEUWB
ENOVA'
{EIMERS
popubiraer
utobestuurder
waargewond
ia aanrijding
Hengstdijk
SPRAAK
TV steeds
Stü
ucces
]lingse
'anfare
Vakantiegangers
zendtijd
Jazzclubs
Elvis
Film over
Luther
Ben E. King
hoogwater
DE STEM VAN MAANDAG 16 JUNI 1980
a
a
Samenstelling: Eagène Leemans en Dirk Veile
Jerry Leiber (links)
en Mike Stoller, hier
op een foto uit 1959,
componeerden voor
o.a. de Coasters, de
Drifters en Elvis
IsmI
In 1970, toen de radi
calen onder de Chinese
communisten tv-uitzen-
dingen beperkten tot de
zelfde „modelprogram
ma's", werden er in Pe
king maar 371 toestellen
verkocht, aldus meldde
het Pekingse dagblad.
Nadat de radicalen in
oktober 1976 aan de kant
waren gezet, werden er
393.000 toestellen ver
kocht in de hoofdstad. De
vraag is thans veel groter
dan het aanbod, en de
toestellen zijn „op de
bon".
In Peking zijn thans
420.000 gezinnen, of 21
percent van het totaal, die
over een tv beschikken.
De uitzendingen van nu
variëren van onderwijs
tot en met komedie. Er
worden ook buitenlandse
speelfilms en documen
taires vertoond.
Het is allemaal nog
maar zwart-wit. Een
klein toestel komt op on
geveer (omgerekend) 270
gulden. In China worden
steeds meer tv-toestellen
gemaakt. In 1979 waren
dat er 1,3 miljoen, of 50
percent meer dan in 1978.
In de jaren na de Tweede Wereldoorlog en vooral in de jaren vijftig dook opeens de „teenager" op,
een nieuw wezen met nieuwe manieren om zich uit te drukken. De tiener kreeg zijn eigen muziek.
Daarvoor werden kersverse idolen naar voren geschoven, terwijl achter de schermen jonge compo
nisten en tekstschrijvers aan het werk gingen om „hits" te maken.
-rry 1
groeiden in de jaren vijftig uit
tot een zeer invloedrijk duo op
het gebied van liedjes-schrij
ven en produceren. Ze werkten
voor de Coasters, de Drifters
en veel andere zwarte groepen
en hielpen Elvis Presley aan
onder meer „Hound dog" en
„Jailhouse rock".
Het is een aardig idee ge
weest uit het omvangrijke oeu
vre van Leiber en Stoller een
dubbelalbum samen te stellen.
Deze platen .getiteld „Only in
America," zullen de teenagers
van 25 jaar geleden en de ver
zamelaars van nu zeker aan
spreken. Leiber en Stoller
maakten hun songs in ver
schillende stijlen, tussen ruwe
blues en vioolzoete romantiek,
maar het bijzondere aan het
schrijversduo is dat ze puntig
en doeltreffend de wereld van
de teenager weergaven. Ze
schreven in de taal die je op
straat en in de dancings hoorde
en schilderden in een paar mi
nuten tafereeltjes die het jonge
volk onmiddellijk herkende.
Toen ze samen begonnen te
schrijven, bestond de term
rock and roll nog niet. Dat was
in 1951 in Los Angeles. Stoller
en Leiber werden beide gebo
ren aan de oostkust, maar be
landden in hun tienerjaren in
Californië. Ze zijn beiden af
komstig uit de blanke mid
denklasse, maar al jong wer
den ze geïmponeerd door de
zwarte rythm and blues-mu-
ziek.
Jerry Leiber is de uitbundige
van de twee. Zijn vader die les
gaf op de Hebreeuwse school,
stierf toen hij vijf was en zijn
moeder dreef een kruideniers
zaakje vlakbij het negergetto
van Baltimore. Leiber vertoef
de in Los Angeles in dancings
en bars in de negerwijk Watts,
werkte in een platenzaak waar
veel zwarte muziek over de
toonbank ging en langzamer
hand waagde hij zich aan het
schrijven van teksten. Zijn
belangstelling voor toneel sti
muleerde hem daarbij.
Toen hij bij zijn teksten
passende muziek zocht, liep hij
de rustige, binnenvetter Mike
Stoller tegen het lijf. Stoller
studeerde in Los Angeles piano
en compositie en vertoefde veel
in jazzclubs. Samen besloten
ze liedjes te schrijven en ze aan
te bieden aan zwarte artiesten.
In 1952 hadden ze hun eerste
hit, „Hound dog", dat werd ge
zongen door Big Mama
Thornton en een paar jaar later
ook op het repertoire zou ko
men van Elvis Presley. Er
volgden nog een paar success-
sen voor de twee knapen, die
toen nog maar net negentien
jaar waren. In 1954 waren ze
zover dat ze hun eigen platen
label konden oprichten en de
groep The Robins helemaal in
eigen hand konden houden.
Er kwamen echter distribu
tieproblemen en Leiber en
Stoller sloten een contract met
Atlantic Records in New York.
De Robins werden omgevormd
tot de Coasters en plots ging
ook de „blanke" markt hele
maal open voor Leiber en
Stoller.
In hun nummers behandel
den zij tussen de regels door op
satirische wijze sociale mis
standen, vooral de scheve ver
houdingen tussen blank en
zwart en tussen de ouderen en
de jonge generatie. Hun com
posities voor de Coasters zijn
wel het meest karakteristiek
voor de manier waarop ze aan
het eind van de jaren vijftig
werkten.
De groep de Coasters be
schikte over een zanger met
een tenorstem en een komiek
en was het geschikte gezel
schap voor de „audio-dra-
ma's", de muziek-sketches van
Leiber en Stoller. De Coasters
scoorden hits met o.a. „Along
cam Jones" (waarin een zwarte
zanger met een knipoog een
western-held neerzet), „Char
lie Brown" (over een jongen die
overhoop ligt met zijn schopl),
„Little Egypt" (over een buik
danseres). Het vrolijke rythm
and blues-werk van de Coas
ters is op de Leiber en Stoller -
elpee goed vertegenwoordigd,
er staan maar liefst 11 songs
op. Daarbij is ook „Yakety-
yak", waarin de uitbuiting van
de tiener aangeroerd wordt:
„If you ain't scrub the kitchen
floor, you ain't gonna rock and
roll no more, yakety-yak
don't talk back."
Na „Hound dog" mochten
Leiber en Stoller verder aan
het componeren slaan voor El-
vis Presley. Ze leverden een
aantal rockers, waaronder
„Jailhouse rock" en een hand
vol smartlappen, zoals „Love
me". In 1957 en '58 waren ze
actief voor Elvis toen er mate
riaal moest komen voor de
films „Jailhouse rock" en
„King Creole", maar op een of
andere manier klikte het niet
helemaal tussen het duo en El-
vis. „Onze songs voor Elvis
horen niet bij het beste wat we
gemaakt hebben," aldus Stol
ler.
Een van de oorzaken zou zijn
dat de schrijvers teveel beper
kingen opgelegd kregen. Sati
rische teksten zouden voor El-
vis niet geschikt zijn. Boven
dien steunde Presley meer op
de landelijke blues en compo
neerden Leiber en Stoller in de
stijl van de grotestads-blues.
De manager van Elvis, Colo
nel Tom Parker, schijnt zijn
uiterste best gedaan te hebben
de „gevaarlijke" Leiber en
Stoller uit de buurt van zijn
ster te houden. Toen de twee
met Elvis op diens hotelkamer
kwamen praten, maakte de
zanger duidelijk dat zo'n ge
sprek eingelijk verboden was.
Maar Jerry Leiber en Mike
Stoller hadden genoeg noten
op hun zang. Ze werkten met
de Drifters, voor wie ze in 1959
de baanbrekende r.- en b.-hit
„There goes my baby" maak
ten.
In dit nummer werden voor
het eerst overvloedig strijkers
gebruikt en het duo opende
daarmee een zee van mogelijk
heden voor de in principe sim
pele rythm and blues-muziek.
De legendarische producer
Phil Spector ging op dezelfde
manier werken: veel strijkers,
veel extra instrumenten en een
brede ritmische „muur". Lei
ber en Stoller plaatsten achter
de vertrouwde zwarte vocalen
Latijns-Amerikaanse ritmen
en veel slagwerk. Zo werkten
ze met de Drifters, maar vooral
met de vroegere voorzangers
van deze groep, Ben E. King.
Voor deze Ben E. King maak
ten ze drie prachtige werkjes,
„Spanish Harlem", „Stand bij
me" en „I (who have nothing)".
Bij het schrijven van „Spa
nish Harlem" werd Jerry Lei
ber geassisteerd door collega
Phil Spector. In die jaren bun
delden de hitschrijvers trou
wens regelmatig hun krachten.
Leiber en Stoller trokken voor
de Drifters een stel bekwame
figuren aan, zoals Burt Ba-
charach, Mort Shuman, Doe
Pomus', Gerry Goffin, Carole
King, Barry Mann en Cynthia
Weil.
Tegen de tijd dat de Beatles
de popmuziek opnieuw dras
tisch veranderden, taande de
invloed van Leiber en Stoller.
Het wordt langzamerhand stil
rond de twee, totdat ze in 1973
gevraagd worden de eerste el
pee van de Britse groep „Stea
ler's Wheel" te produceren.
Dat deden ze graag, alleen al
om weer eens iets om handen te
hebben. De plaat leverde voor
„Stealer's Wheel" twee hits op,
„Late again" en „Stuck in the
middle".
Gerry Rafferty herinnert
zich dat Leiber en Stoller zeer
stipt hun werk deden in de stu
dio. De werkuren werden let
terlijk aangehouden. Verder
deed Stoller zijn best overal
jazz-riederltjes tussen te
frommelen, wat hem maar ten
dele lukte. Op die manier had
den de hitleveranciers altijd
gewerkt. Discipline was het
belangrijkst. Mike Stoller te
kende alle harmonieën voor de
Coasters helemaal uit op pa
pier en ook de sax-solootjes
van King Curtis stonden voor
de opname helemaal vast.
Het tijdperk Leiber en Stol
ler, de jaren vijftig dus, is al
lang afgesloten, ook al deden
de twee nog wel eens wat voor
Procol Harum en Elkie Brooks.
De plaat „Only in America"
toont aan dat de tientallen hits
die ze schreven door de jaren
heen hun waarde hebben be
houden.
DIRK VELLENGA
(Van een onzer ve
jjUININGEN - De woningbij
lëft plannen ingediend voor de bo
vijftien kleine bovenwoningen ii
e en voor de renovatie van veer
,e rolstoel- en bovenwoningen zi
mplexen van respectievelijk twej
,gop de reeds in uitvoering zijndt
ld in Krabbendijke en Kruining<
gij de renovatie van de veertig w
aan de Braakmanstraat, Eurl
In juli en augustus kis ielingenstraat, gaat het onder me
vakantiegangers zendtijd, ik, verbetering van voor- en acf
gen van Radio Nederland! 'let' Voor be p,-a?nen kunnen
reldomroep om tips aana:
ren door te geven.
Deze unieke regeling
dergebracht in „de V,'(
omroep retourlijn", waan
dagelijks in de program
afhankelijk van het ai
aan ANWB-oproepberic!
maximaal vijf minuten
tijd beschikbaar zal zijn.
Naar schatting van de
reldomroep zullen in die
ongeveer tien reacties w«
opgenomen. Het is in dees
plaats de bedoeling
vakantiegangers in het
tenland naar aanleiding
situaties die zij meemake
telefoon pakken en gedun
een minuut een relaas op
dag en nacht aanstaande!;
bij de Wereldomroep ii»
ken, maar wie dat te kostk
vindt en bovendien geeni
orden aangevraagd bij het minist
limtelijke ordening. De gemeent
ch dinsdag 24 juni over een dergel|
ladsvergadering vindt plaats in 1
n en begint, zoals gebruikelijk, i
ook wachten tot na tht
komst.
Via de „retourlijn" km
de luisteraars ook dagci
voorspellen welke Neder;
der de volgende dag het hoi
in de dan te rijden étappe;
de Ronde van Frankrijk
eindigen.
De Franse regisseur Jear
lannoy gaat een film im
over het leven van de geest
ke Maarten Luther, die
worden opgenomen in Hot
rije.
Met de eerste opnamer
spoedig worden begonner.
wel in het oude koninkt
zomerverblijf Visegrad
noorden van Boedapest
centrum der RK-kerk te!
tergrom, in het dorp Para
halma dat vermaard is om
Benedictijner Abdij uit do
eeuw en in het historische
Lebenymiklos, in West-Hi
garije.
Delannoy heeft de
jaren veel gewerkt in Hoi
rije. Dit wordt de derde
die hij er maakt
HENGSTDIJK - Zaterdag-
orgen om ongeveer 6 uur
itsten op de St-Josephstraat
Hengstdijk twee personen-
heeft met zijn boodschapi ,to s frontaa' °P e'^aar- ®en
J klcf.l.lvHoi-C KI. Ilit
M de bestuurders, K.L. uit
Dgelwaarde, die in zijn auto
ikneld zat, moest door de
ijwillige brandweer van
ontenisse uit zijn benarde
jsitie worden bevrijd. L.
erd vervolgens zwaargewond
het St.-Liduinazieken-
iis in Hulst overgebracht.
Drie medeinzittenden, J.D.
H. de W. uit Vogelwaarde en
de M. uit Hengstdijk liepen
len lichte verwondingen op.
e bestuurder van de andere
ito, R.K. uit Koewacht kwam
met de schrik vanaf. Beide
ito's waren total loss. De
ree bestuurders kwamen el-
lar tegemoet gereden en bot
en door nog onbekende oor-
ak frontaal op elkaar.
Y CLIFF
Als er iemand is, die de
Jamaicaamse muziek we
reldwijd bekend heeft
gemaakt, dan is dat Jim
my Cliff. Hits als „You can
get it if you really want"
en Wonderful world,
beautiful people" zijn
daar de meest sprekende
voorbeelden van. Jimmy
Cliff heeft onlangs zijn
zesde elpee „I am the li
ving" het licht doen zien
en daar wou ik het dus
even over hebben, want
die plaat heeft behoorlijk
wat indruk op mij ge
maakt.
„I am the living" werd ge
deeltelijk opgenomen in
Santa Monica, Californië.
Dat zou een reden kunnen
zijn waarom de plaat veel
„westerser" klinkt dan wat
we gewwonlijk van Jamai-
caanse artiesten gewend zijn.
Voor sommige reggae-pu-
risten zal dat wel een on
overkomelijk bezwaar zijn,
maar ik vind de vermenging
van stijlen, die op „I am the
living" te horen is best ge
slaagd.
Jimmy Cliff blijft namelijk
overal geloofwaardig klin
ken en of het nu het funky
„Gone clear"het schitteren
de reggae-nummer „All the
strength we got" of de soft-
soulballade „It's the begin
ning of an end" is, Jimmy
Cliff weet de nummers zoveel
diepgang mee te geven dat er
van pretentieloos stijltjes
uitproberen geen sprake is.
„1 am the living" is daar
door, maar ook door Cliff's
uitstekende compositorische
en vocale kwaliteiten, zo'n
beetje de eerste plaat gewor
den, waarop reggae met an
dere eigentijdse zwarte mu
zieksoorten in een harmo-
Jimmy Cliff
nieus geheel is geïntegreerd.
„I am the living" zou daar
door zeker in Amerika baan
brekend kunnen werken voor
andere reggae-artiesten.
Voor niij is het ieder geval
een plaat die nog veel op mijn
draaitafel zal vertoeven. Al
was het alleen maar om het
ontroerende „Love again" en
het ongelofelijk fraaie „Mor
ning train".
Rufus-zangeres Chaka
Khan zorgde in 1978 met de
elpee „Chaka" voor een op
merkelijke eerste solo-elpee,
die in Amerika met platina
bekroond werd en waarvan
hier de single „I'm every wo
man" ver in de hitlijsten wist
door te dringen. „Chaka"
heeft een opvolger gekregen,
die „Naughty" heet en die in
Amerika wel hetzelfde lot zal
ondergaan als zijn voorgan
ger.
„Naughty" verschilt nau
welijks van „Chaka"; ei-
staan weer twee nummers op
van Ashford en Simpson (de
Amerikaanse single
„Clouds" en „Our love's in
danger"), de begeleiding is
weer in handen van een fors
aantal sessiemuzikanten
(Brecker-broertjes, Phil Up-
church, Leon Pendarvis, Ri
chard Tee en zo waar Nana
Vasconcelos) en de muziek is
net als op „Chaka" afwisse
lend onderkoelde funk en
zwoele ballads.
Alles bij elkaar genomen is
„Naughty" een degelijke
plaat, waarop weinig meer af
te dingen valt dan het een
wat risicoloze doublure is
van zijn voorganger. Het
blijft mooi, maar ik draai lie
ver „Now we may begin" van
Randy Crawford.
De solo-carrière van Ben
E. King is ooit nog eens bij
toeval begonnen toen hij
dank zij een sneeuwstorm
zonder de andere leden van
The Drifters in de studio be
landde. In die studio werd
namelijk besloten dat Ben in
zijn eentje de Leiber/Stoller-
compositie „Spanish Har
lem" onder leiding van, toen
nog ene, Phil Spector moest
opnemen. „Spanisch Har
lem" werd een hit, de opvol
ger „Stand bij me" ook en
daarna volgde er nog een stel.
Met de Drifters had Ben E.
King als allergrootste succes
„Save the last dance for me"
op zijn naam staan.
Dit alles speelde zich zo'n
kleine twintig jagr geleden
af, maar anno 1980 is Ben E.
King nog steeds actief. „Mu
sic trance" is zijn nieuwste
plaat, die gevuld is met voor
de hand liggend discomate
riaal en al even oninteressant
balladwerk.
Ben E. King is inmiddels
zover dat hij Ben E. King jr.
kan laten tekenen voor een
enkele compositie en kan la
ten meespelen op basgitaar,
maar ook dat verandert wei
nig aan het feit, dat deze
plaat eigenlijk volslagen
overbodig is. Ben E. King kan
waarschijnlijk nog wel zin
gen, maar behalve „And this
is love" is er op deze plaat
geen enkel nummer dat hem
daartoe de kans biedt.
Wim van Leest
CLINGE - De Clingse fan-
e Weldoen door Vermaak is
teren tijdens een concours
Ruchpen van de ere-afde-
ig gepromoveerd naar de su-
irieure afdeling. De fanfare
ihaalde tijdens een concours
eerste prijs met 300 punten
|58 voor het verplichte num-
en 142 voor het keuze
rk).
Ry Cooder
Op de film „The long riders" van Walter Hill zullen we nog
wel even moeten wachten, maar de begeleidende muziek ligt
al in de winkel. Niemand minder dan Ry Cooder, de begena
digde gitarist en graver in het Amerikaanse muziekverleden,
tekent voor de elpee, die ook los van de film zeer de moeite
waard is.
Cooder verzamelde een
aantal traditionele nummers,
die hij zelf vangt onder de
noemer „Missouri style old
time music". Die nummers
stammen zo'n beetje uit de
periode van de burgeroorlog
(1861-1865) en daarna, de
tijd dus waarin de hoofdfi
guren in de film, Jesse James
en Cole Younger en hun
broers, van zich deden spre
ken.
De nummers klinken
strijdliedachtig, alsof ze
aanvankelijk gespeeld wer
den door een soldatenbandje.
„Rally round the flag" zit ook
helemaal in die sfeer, maar
ontwikkelt zich dan tot een
swingende gospelsong. Ken
ners weten dat dit helemaal
in de stijl van Ry Cooder ii
Verder blij ft de meerstem»
ge negroide samenzang i|
„The long riders" achter»
ge. Het is zelfs zo dat 4
meeste nummers instrs
mentaal zijn. Er staan kalot
mijmerende tussenstukjes!;
en twee aardige, zeer
aandoende dansmuziek]:!
die j e honderd j aar geleden«|
de honkytonk-bars kon 1
ren.
Cooder speelt naast dei
taar, de Mexicaanse bafl
sexto, David Lindley
steunpilaar van Jacks#
Browne) speelt fiddle, banji
mandoline en gitaar en levert
een heel belangrijk aandet
Verder is Curt Bouterse'
horen op dulcimer en
Dickinson op piano en haf
monium. Met z'n allen her
ben ze een gaaf tij dsbeeldat
geleverd.
Dolly Parton is zo'n druk'
bezette artieste gewordt-
sinds ze uit de begrensd#
van Nashville stapte dat ba:
platen steeds minder aas-
dacht hebben gekregen. -
maakt films en tv-shows
kot nauwelijks aan con#
neren toe. Haar nieuws»
plaat heet „Dolly, Dollf
Dolly" en je merkt aan a
dat het motto erachter v
„We moeten snel even e®
plaatje maken". De titel,
hoes endesongs getuigen vat
een minimum aan fantas*
Op de plaat staat geen enk»
nieuwe Parton-compos'b'
Het is vrij onopvall
middle-of-the-road-werk
we wachten maar weer
nieuwe creatieve tijden vf|
Dolly Parton.
el bewolking en nu en dan
regen. Middagtempera-
lur ongeveer negentien gra-
en. Tot vrij krachtig toene-
fende wind uit Zuid tot
uidwest.
Af en toe buien, maar ook
pnnige perioden. Middag-
Pmperaturen 16 tot 20 graden.
Porgen, dinsdag 17 juni;
°P Zoom 7.30 en 19.54
Pnsweert 7.06 en 19.19
pneuzen 6.21 en 18.44
psingen 5.49 en 18.13
emeldinge 7.37 en 19.59
Dagblad voor zuidwest
«^j^^ENiTerneuzen, Nieuwstraat9,45
45fil «O Terneuzen, 01150-17920 (4 lij-
0lin#r„Hul3t' 01140-13751 (3 lijnen); Got
91100-2803 0 (3 lijnen).
BUnïuv?VSN: Maandag Vm vrijdag Of
vr# lAMTOÖBUREN: Advertentie-ei
076-222555 19 00-20 00 uur 076-222555.
kanw. KB^nt ONTVANGEN? Belt u dai
0114A i'mm Uitsluitend buiten kantoor
40-14498. Midden Zeeland
Axel, Boekh. Passaj'
13, 0117Duyserinck, Schoollaan 9; Bres
Ol'uo Kloosterzande; mevr. T
burt?- ii ?i I^oewacht: Bakkerij Otto, Nie
VerSLvL.8' Dhr,enens, Burchtstraat 11,
kelr^611' Poeldiik 18, 01158-1300; Temet
struin Zuidpolder 01150-13950.
"V?i^®.L.yrrrNGEN Redactie: Chef Z,
Wh40' Oostburg, 01170-33
alaem^, anderen J. Jansen, De Kwal
I "1102 a?nredacteur z®«land: G. van Ber
"2-40 "rd. Redacteur Midden-Zeeland:
TemJr^s' °0-23700; redacteur Kanaa
®a Waf1' ?1150-17»20; redacteur Oost-Z
«h'ariK,- °!e?5traat 12, Hulst, 01140-141
Mlddm 7 28' Hulst, 01140-16755; rep
deBo» 7 ,^and: p- de Schipper, 01154-15!
I A- Kcwn nruatlaan8<Temeuzen>01150
Ploitaii» f'T ^Wenrustlaan 1, Terneuzen,
"e: Inspecteur Zeeland: C. Menu, 01
