)e revolutie:
om een kleur van te krijgen
De toekomst:
een uiterst sombere zaak
nswoningen
irage
len en gronden
Asters wars
Liberalisme
Dramatisch
Eindredactie: Frans de Ligt Vormgeving: Ad van Gurp
België herdenkt dit jaar zijn verschijning, 150 jaar
geleden, op het immer van decor en spelers veran
derende wereldtoneel.
België mocht zijn rol gaan spelen omdat het de
regisseurs van dat moment toevallig het beste uit
kwam.
Het begon met een opera in het broeierige Brussel
van 1830.
Wat tot en met de Tiendaagse Veldtocht in 1831
daarop volgde had meer weg van een operette in
slow-motion.
Gaandeweg ontaardde het stuk in een treurspel
vol grimmige, groteske tragiek.
Applaus is er al lang niet meer.
Van een glanzende jubileumuitvoering kan geen
sprake zijn.
De vraag is nog slechts: Wanneer valt het doek
voorgoed?
LENB.V. Ch.
nische groothandel. Fabn-
ektro-trilmotoren, wikkel- en
drijf. Uitsluitend gevestigd:
g 38 - Breda - tel.
r Raamsdonksveer
irkel (dus geen „rij"), alle tuinen
i leuke indeling, daardoor land-
i2. Aparte bijkeuken. Vier slaap-
badkamer, keuken, tegels, sani*
s en scholen in nabijheid. V.a
begrepen. Inl. in verkoopkantoor
erlaan, R'veer, di. en za. 10-12 u
AE Oss, tel. 04120-26918.
in gezellig Princenhage
rinkelcentr., buurtver., clubse.<
voor jong en oud. Hier werd ons
in vrij speelplants. Fraai ~OT1rtP'
,er 15 m diep) m. stenen fc
:hoonmetselw., ruime woonk.
open keuken m. bar in schoon*
en 1 kl. sl.kr. en badk. 2e tofdj
vaste tr., c.v.-gas en mech.a
149.500.- zolang nog geen ma-
overleg 076-139282. Pottenbak
ilow te koop
.rdpartij, balkenplafond, P'a
a Bosch-keuken m. inb.app-
.k. v. 30 m2 badk. Verf- 'Pi
alles geïsoleerd, achter blip
md, tel. inl. 01680-3360, Beuken
165.000.- k.k.
ion-
op
abij
uur
35
•v.,
en
en,
gr-
Pr.
162.
P
on-
oed
atig
wo-
spr.
212.
in
op
aar-
ard.
van
ilen)
lied,
soen zeer gunst iggelegen-
kamer met erker, keuk®-
slaapkamers, ba u
stenen berging, tuin °P
zuiden, pr. 156-000.--
destein 40, 01620-22---
Wie als Nederlander de geschiedenis ver
neemt van de totstandkoming van de huidige
staat België, loopt de kans ten prooi te vallen aan
aanval van plaatsvervangende schaamte,
tet name wanneer het gaat om de rol die de
Vlamingen zich hadden toebedeeld in die beslis
sende dagen van de Belgische revolutie tegen de
Nederlanders.
Er zijn nog altijd Nederlands sprekende Belgen die
schroomvallig het kleurende hoofd afwenden wanneer ze in
stad Brussel de hagelwitte Muntschouwburg voorbij
5Jan, Daar immers gebeurde het! Op 25 augustus aan
bande, precies 150 jaar geleden. Er speelde de tweed e-
Jngsopera De Stomme van Portici, die handelde over de
'- ld van de Napolitanen tegen hun Arabische onderdruk-
t!t !'i?ens d0 uitvoering van de Vrijheidsaria raakte het -
ge- publiek in ongewone opwinding. Iemand riep:
ie, Revolutie" en anderen riepen het na. De om-
•enteling was goed voorbereid. In de hoeken van de
wouwburg stonden de vlaggen klaar. Brabantse
iuhr unse' GewaPend met die dundoeken dromde het
wiek naar buiten, waar de bevolking zich vergaapte aan
vv jke tafereel.
Waarom die „revolutie"? Na de nederlaag van Napoleon
de Europese grootmachten tijdens het congres van
besloten dat België (dat bij Frankrijk was ingelijfd
OU.- K.K. «oiyiö V»"" ■«•■■■Vlji» «ao Miyoiij.v.
rT^Tcen weer bij Nederland moest worden gevoegd, opdat
trum ^me woning met vri jjn* eensterke staat aan zijn noordgrens zou hebben,
uitzicht over groot p"»* 815 werd Willem I het staatshoofd van dit verenigd
PRACHTIG gesitu%5«
hoekwoning gar-
m2, Groenewoud 21 o
tel. 076-132156.
TE KOOP van part
met c.v. Ind.: 1 groW J
keuken, gang, DijkeUK (J
slaapkamers, v^r^grneu-
schuur. Dokweg 30,3e
een sterke staat aan zijn noordgrens zou hebben.
- Wl
^ikriik der Nederlanden.
vvorst stelde zich tot doel het achterlijke zuiden te
jeffen en het Nederlands tot officiële taal van het ganse
a,emaken. Hij liet kanalen graven en wegen aanleggen,
Belgische provincie méér dan in Holland. Hij maakte
|En hJ eepsbouw in Antwerpen sterker dan in Amsterdam.
l„,.niJ voerde het kosteloos onderwijs in. In Lier stichtte
1 de eerste normaalschool en in Gent de eerste
landstalige universteit van het zuiden. Het analfabe-
ln Vlaanderen ging met grote sprongen achteruit.
Zomerverblijf 'n
Scheveninge"
leuke 2-k.fla* nabij he
haus en het strand,
120.000.- k.k.
070-502556.
T.K. in St. Janste®"'ni
Vlaanderen, boeren (ej
op 650 m2 grond t.e.a -
01640-37836.
Jee krachten echter werkten tegen Willem I. Dat was de
ievn elite 'ook de Vlaamse bovenlaag sprak Frans!),
s aa °ra'de vern®derlandsing van het bestuur niet wenste
'Waarden, en dat was de roomse geestelijkheid, die
ens Franstalig (ook in Vlaanderen!) was. De priesters
met name wars van de verlichte ideeën van Willem I.
n'n9 bad immers de vrijheid voor alle godsdiensten in
"tki
de grondwet doen opnemen, en hij wilde het onderwijs niet
uitleveren aan het monopolie van de kerk.
Eendrachtig maakten elite en priesterstaf onder het volk
stemming tegen het bewind in Den Haag. Ook duizenden
Vlamingen zetten hun naam (en vaker nog een kruisje)
onder een anti-Willem-petitie.
In 1830 was de stemming ronduit gespannen geworden,
te meer omdat ook de legerleiding in het zuiden wel voelde
voor de afscheiding, en liever nog de aanslüiting, van Wal
lonië op heel België en Frankrijk. Het bleven echter gevoe
lens die niet leefden bij brede lagen van de Belgische bevol
king.
Daar, in de massa, heerste overigens wel de ellende,
evenals in Noord-Nederland, en trouwens in heel het Euro
pa van anderhalve eeuw geleden. In de zuidelijke provin
cies was 90 procent van de burgers geheel verpauperd. De
politiek van de koning had nog niets aan de economische
machtsverhouding veranderd.
Dit kan verklaren waarom eind augustus 1830 ook het
gewone volk ging meedoen aan de opstand. Vlamingen
incluis. Maar hoe kortzichtig en vernederend was dat niet.
Zij vormden immers troepen voor de 26 revolutionaire ge
neraals, van wie er 24 Fransman waren. En dezelfde leger
leiding organiseerde ten behoeve van de bezittende klasse
de burgerwachten, ter bescherming van de rijkdommen
tegen de hongerende bevolking. In alle opwinding mocht de
revolutie eens uit de hand lopen....
Op 23 september had er in Brussel een gewapend treffen
plaats tussen de Belgische opstandelingen en Nederlandse
legereenheden. Nog dezelfde avond dropen de laatsten af.
Er waren enkele doden gevallen en meer was de eenheid
van Nederland en België niet waard. „Wat kan ons het
schelen zeiden ze in Den Haag toen op 18 november het
Belgisch nationaal congres de onafhankelijke staat op
richtte.
De 2.3 miljoen Vlamingen (tegen 1,2 miljoen Franstali-
gen) in België hadden nog niet meteen door dat zij met hun
revolutie vooral hun onderdrukking hadden bevochten. Het
census-kiesrecht bracht slechts enkele Nederlandstaligen
in het parlement, en als vanzelfsprekend werden onderwijs
en overheid weer Frans, (de universiteit van Gent meteen al
in 1830).
In Gent ook begon 10 jaar later de eerste opstandige
beweging tegen de Francofone overheersers. Tevergeefs
werd weer toenadering tot Nederland gezocht. Het was het
begin van een lange lijdensweg, die voerde door een so
ciaal slagveld, een frontendrama in de Eerste Wereldoor
log, een schoolstrijd, collaboratie in de Tweede Wereldoor
log, marsen op Brussel, gevechten om Leuven, geweer
schoten in de Voerstreek. En nog is de weg niet ten einde.
MARC DE KONINCK
Aangezien het eigentijds is om bij een herden
king een blik op de toekomst te werpen, moet een
beschouwing naar aanleiding van 150 jaar België
een uiterst somber relaas zijn.
Het staat immers vast dat België nog minder
toekomst heeft dan de wereld. Want de meeste
krachten die het bestaan van de mensheid be
dreigen vinden ter wereld het warmste onthaal
tussen Knokke en Bastenaken.
Bijna niets wat pak weg in Nederland als eng of veront
rustend wordt ervaren is in België omstreden. Over twee
jaar zal het land zeven kerncentrales rijk zijn. ledereen is het
erover eens dat dit een overtollig aantal is voor een bevol
king van nog geen 10 miljoen zielen, maar niemand is het er
niet mee eens dat ze er toch komen. In het parlement is er
nog nooit over gedebatteerd en de meeste atoomcentra
hebben nimmer een demonstrant voor de poort zien staan.
Ook de plaatsing van kernraketten op Vlaamse bodem -
waarschijnlijk in Kleine Brogel, dicht onder Tilburg en Eind
hoven - is aan de aandacht van vrijwel iedere Belg ont
snapt. Wel was er onlangs een aandoenlijk betoginkje te
gen het helse schiettuig, maar dat haalde zelfs nauwelijks
de kranten. België, dat bovendien het NAVO-hoofdkwartier,
het EG-knooppunt en een wereldhaven in huis heeft, is voor
vijandelijke strategen om van te likkebaarden.
Veel verwoesting valt er overigens niet meer aan te rich
ten. Dat karwei is reeds geklaard door de massa grootscha
lige, veelal multinationale, ondernemingen die hier een li
beralisme genieten dat elke Nederlandse VVD-er van kleur
zou doen verschieten. De aanval van de speculanten op
een stad als Brussel is weergaloos: driekwart van het cen
trum is puin. De dorpen kennen geen bomen en zijn nauw
keurig door provinciale racebanen gespleten. Waar het
vlakke Vlaamse land niet kwalijk riekt is het beklad met
onafgebroken wilde bebouwing. Aan de kust is geen blonde
duintop meer te bekennen. Alleen de Ardennen hebben
dankzij hun weerspannige structuur het vandalisme van de
welvaart kunnen weren. Maar daar tiert dan ook de werke
loosheid rond de uitgeputte kolen- en staalbekkens.
Nog steeds is België een der rijkste landen op aarde,
maar gulziger dan waar ook is de materiële voorspoed hier
zijn eigen voedingsbodem aan het verslinden.
Het lijkt weinigen echt aan het hart te gaan want alle
maatschappelijke en politieke energie gaat op aan de riva
liteit tussen Vlaanderen en Wallonië. De weinigen die zich
nog Belg voelen zijn veelal de emigranten in verre of nabije
buitenlanden. Binnen de landsgrenzen ontbreekt elk natio
nalistisch gevoel, dat akelige en tegelijk onontbeerlijke sen
timent.
Hoe funest (de Belgen zeggen: nefast) dat uitwerkt blijft
voor Nederlanders vaak duister, maar is toch zonneklaar.
Er komt praktisch geen nationale wetgeving meer tot stand
want elke regeling wordt meteen vertaald in profijt of schade
voor het ene landsdeel ten opzichte van het andere. De -
ontwikkeling van de Antwerpse haven stuit op Waals verzet
tegen de eenzijdige aanwending van gemeenschapsgeld
voor Vlaanderen. Milieuwetten blijven uit omdat die de
Waalse industrie langs de Maas het sterkst aan banden zou
leggen. Ruimtelijke Ordening komt niet tot stand omdat die
de Vlamingen aan meer beperkingen zou onderwerpen dan
de Walen. De opsomming kan eindeloos zijn.
Dat velen in België alleen nog maar redding zien in de
vorming van zelfstandige deelstaten is dus wel te begrijpen.
In een autonoom Vlaanderen en Wallonië zou het indivi
dualisme weer een beetje kunnen opschikken voor een
gemeenschappelijke zorg om het bestaan. Het is dan ook
eerder dramatisch dan een hoopvol teken dat beide volke
ren er maar niet in slagen de scheiding te regelen.
Al tien jaar bestaat België volgens de grondwet uit goed
deels onafhankelijke gewesten, maar in werkelijkheid heb
ben die nog steeds geen vorm gekregen. De ruzie van de
echtelieden spitst zich toe op het enige - doch tweetalige -
kind Brussel.
De burgers horen de tirades van hun politieke leiders al
lang niet meer want alles is al duizend keer gezegd. Iedere
Belg trekt daarom zijn eigen plan. De belastingontduiking is
gigantisch, het kleine omkopen is systeem geworden en in
de grote corruptieschandalen gaat tenslotte iedereen vrijuit.
Er trekken groepjes met hakenkruisen door het land en bij
botsingen tussen Vlamingen en Walen vallen geweer
schoten.
De eertijdse bekoring van de vriendelijke chaos is niet
meer. Tussen alle anecdotes door (Weet u hoe een Belg
een nieuwe typemachine in gebruik neemt? Hij knipt het lint
door) mogen Nederlanders zich realiseren dat hun zuider
buren, die royale mensen, die altijd zo'n bijzondere glans
aan nun leven wisten te geven, tegenwoordig erg verloren
lopen in hun gehavende vaderland.
MARC DE KONINCK
