Er is geen wonderpil
die patiënt nit
het isolement verlost
neo
„JIJ LIEVER DAN IK"
Van defensie
apparaat
naar aanvals
machine
Britse protestsnipperdag:
Dag van de Impotentie
ia
vrij
Warschaupact 25 jaar:
KRITIEK OP PSYCHIATRISCHE INRICHTINGEN
Km b! recbt voor om des-
I-. 4 Trans met de sterke arm
Is-i/l en. Bij meningsver-
l^11 beslist het team".
binnenland
buitenland
I het CD A-program faj
li, maar dat wil niet zeggen I
jaar
\rgd
De psychiatrische patiënt:
wat heeft hij te vertellen?
Contract
S/ki
Oppositie
Beiers
bier
-
een aantal belan,
m
DE STEM
VAN WOENSDAG 14 MEI 1980
in Iran bepaalde
Snjkel
onzej
Inoten
deze begrijpelijke ac(!.
jeg ook de memorie van
IDA-fractie kon op bal
I en.
jen uitgevoerd in een
ntair meerderheidskab'
Het is onzin dat Van Aai
net socialisten zou wülL
Ien. In 1977 heb ik zelj2
I worsteling meegemal
1iet socialisten te regeren
vdA liet het toen afweten
het CDA, niet Van Aot'
HA en VVD sluiten elkaar
•ils regeringspartner. jye
Vnd is een land van mm'
leden. Er moet geregeerd I
Men door coalities. Daarbi,
Fen compromissen worden
Iten, of anders gezegd- Je
I water bij de wijn doen"
[CDA is daartoe bereid
Ide wijn niet te veel ver'-
ld is, mits het CDA duide-
\erkenbaar is. Dat is bij de
Iige coalitie duidelijk het 1
Tiet in de volgende periode
to moet. Het CDA sluit per
Ilitie geen enkele con-
mctieve partij uit voor sa-
pwerkingdaarom moeten
hegen zowel naar VVD als
r PvdA open blijven,
tokkades zijn niet in het
ng van de regeerbaarheid
jms land. Partijpolitiek en
Irisatie mogen niet in de
lts komen van wat nodig is
r Nederland. Daarom ben
lij met het feit dat Van Agt
1 beschikbaar stelt en vind
Jevens dat daarbij niets is
Igeiegd over de volgende
litie.
Is het CDA door de stem
1de kiezer de grootste partij
■dt, welnu, dan mag Van
1 van mij premier worden.
I in een eventueel kabinet
IsociaZisten. Maar of die dat
Wzullen willen, is natuurlijk
1 de vraaa.
ior de Handel m Gediooijde Aitdvjiithlen j
UTRECHT - Op dit moment zijn er ongeveer 25.000
mensen opgenomen in een van de vele psychiatrische
inrichtingen in ons land. Van hen zitten er 15.000 langer
dan een jaar en 9250 zelfs langer dan 10 jaar, meren
deels vrijwillig zoals dat heet.
De situatie voor hen is
vaak uitzichtloos. De pa
tiënten zijn machteloos en
rechteloos, onderhevig
aan de „zachte terreur van
de goede bedoelingen".
Ze worden in hun funda
mentele rechten beknot
en de toekomst is dikwijls
„eens gek, altijd gek".
„Jij liever dan ik", is een
boek dat deze wantoe
standen duidelijk maakt.
Het is maandag uitgeko
men en belicht de praktijk
van de psychiatrische in
richting vanuit de optieH
van patiënt en hulpverle
ner. Daarenboven heeft
het boek nog een apart
hoofdstuk gewijd aan het
fiasco van de enige om
budsman, ooit kortston
dig te werk gesteld in een
psychiatrische inrichting
St. Willibrord te Heilo. „Zij
liever dan ik" beperkt zich
niet tot signaleren, maar
geeft ook drie concrete
voorstellen ter verbete
ring van de barre ellende.
Het is samengesteld en
geschreven door drie
mensen uit de praktijk van
de geestelijke gezond
heidszorg: mr. Arthur Frid
(40) jurist criminoloog,
voorzitter van een stich
ting die ombudswerk in
psychiatrische inrichtin
gen op gang probeert te
brengen, drs. Pieter Ippel
(27), werkte een poos als
hulpverlener en schreef
over de geschiedenis van
de psychiatrie en mr. Paul
Laurs (34, Nationaal Cen
trum voor de geestelijke
volksgezondheid).
Het boek is geconcen
treerd op de inrichting St.
Willibrord te Heilo, maar
mede-auteur Paul Laurs
stelt met nadruk dat dit in
stituut geen uitzondering
is en dat vrijwel alles ook
geldt voor de andere in
richtingen in het land. St.
Willibrord heeft het ma
nuscript gelezen en is er -
uiteraard weinig van harte
-mee akkoord gegaan. De
auteurs hebben de ver
klaringen van patiënten
en hulpverleners op hun
objectieve waarheid ge
controleerd. Per slot is
hun subjectieve waarheid
voor hen de waarheid. (Jij
liever dan ik - Arthur Frid,
Pieter Ippel, Paul Laurs
VUGA - boekerij 's Gra-
venhage 19,50).
Bert van Velzen)
loorden plegen. In 1918 werd
levenslang opgeborgen we-
duizenden kinderen die Z'c
aken.
ad York, terwijl ze in een
alfopen gevangenis op ha'"'
•ijlating werd „voorbereid
en sociaal werker die zie
itensief met haar bemoei
egt dat ze mooi genoeg is
?n beroepsmannequin
unnen zijn.
Het feit, dat Mary Bell haar
aam niet wil prijsgeven en i
fewcastle-upon-Tyne wil w
en, maakte het ontnogeUJ
lat ze haar nieuwe leven e
;int onder de bescherming"'^
nonimiteit. Zij is volgens des
undigen een psychop"
raar de kans dat zij opnieU
en moord zal begaan, wor
riniem geacht.
Mary heeft in een brief aa
e minister van Binnen""
aken, dié zij enkele iare"^u.
;den schreef, staands ge
en dat zij slechts één va
vee jongetjes heeft vermo
n, als tienjarige, geen e
izicht had in wat de doo
ekende. en.
Het ministerie van Bin"
andse Zaken verschaft.
:omen terecht overigons, 6
letails over de vrijlating
4ary Bell, maar zij
'loedgolven van Pub ju
velkom worden gehete.
Newcastle-upon-Tyne en j
aj ook zal gaan. Dat z
tans op een normaal leve
Wary grondig verknoeie J
ïeeft anonimiteit nodig,
zij wil die niet ten kost
laar naam
patiënt Henk, één van de 25.000:
God ja, ik wil wel praten. Maar ik voel me zo rot...
Ellendig—Dat komt door die pillen. Mijn armen, mijn
hoofd, het lijkt wel of ik half verlamd ben....Twee jaar
geleden had ik voor het eerst achtervolgingswaanzin,
godsdienstwaanzin... Verleden week heb ik geprobeerd
zelfmoord te plegen; ik heb daarvoor een hoop medicijnen
ingeslagen. Zo'n buis in mijn maag....Afgelopen disdag
begon het. Toen gaven ze Disipal Phenergan. Sinds
woensdag kreeg ik 3 keer per dag een spuit, links en rechts
in mijn bil. Ja en ik moest in de separeerzaal. Tegen de
vermoeidheid zeiden ze. Sinds gistermiddag heb ik nu vier
keer zes pillen per dag plus iets legen de bijverschijnselen.
Ik voel me ellendig. Pijn bij het slikken, een zweverig
revoel in mijn hart, misselijk; een droge mond en mijn
lippen zijn stuk. Dit houdt ik niet langer uit. Mijn armen
zijn verlamd, ik heb vreemde reflexen, een verlammend
gevoel. Een slaand gevoel in mijn hoofd als ik slik. Denken
I kanikniet meer. Het doet me te veel pijn. Ik Wil Zonder....
Ze luisteren niet naar je. Zij voelen zich gezond, wat doe
ik hier nou helemaal? In bed liggen, roken. Ik heb een
zware dag achter de rug....Omdat er niets te doen is. Ik Wil
Geen Pillen!"
Patiënt Gerard, één van de 25.000:
Dat platspuiten is funest voor me geworden. Je wordt
I gewoon verkracht. Ik ben daardoor in een enorme depres-
I siegeraakt. Alle strijd was voor niks gestreden. De strijd
iat ik niet gek was....
Patiënt Jan, één van de 25.000:
„Die overgang, hè, dat vond
lik verschrikkelijk. De sfeer
I vond ik afschuwelijk: Die
I grote slaapzalen, die kale dag
verblijven. Ik was helemaal
I vereenzaamd en werd in die
I inrichting alleen nog maar er-
>er"
Drie psychiatrische patiën-
I len, drie uit een leger. Offi
cieel, gek, al heet dat tegen
woordig anders. Voor hen is
het leven verder praktisch af-
Igesneden. De titel „Jij liever
[dan ik" is een hartekreet van
[een verpleegster die jaren in
[een psychiatrische inrichting
[heeft gewerkt: „Je mag gerust
|weten dat ik wel eens stiekem
[bij mezelf denk: „Jij liever dan
lik!". Ja, zo is het toch? Je bent
[wel jarig als je patiënt bent
[hier. Ik hoop er nooit een te
I worden".
Mede-auteur mr. Paul
[Laurs: „Het oogmerk van ons
[boek is voor een groot publiek
[tan te tonen dat het verschil
lassen een patiënt en een ge-
[woon mens verdomde klein is.
[lat het een kwestie is van te
[eel extra pech in korte tijd,
pan te weinig opvang, en dan is
|aet zover.
We willen aantonen dat een
[patiënt een gewoon mens is.
jlaarom hebben we alle jargon
[ermeden. We laten patiënten
[<tn het woord, van huisvrou
wen tot bouwvakkers, van
[academici tot arbeiders. Dat is
[setgrote verschil met bijvoor
beeld een boek als „Ik heb je
[■Wit een rozentuin beloofd",
[an Hannah Green. Bij ons
[pannen de mensen zich her
pennen, gaat het niet om één
«persoon".
Laurs en zijn collega's Frid
w Ippel laten ook de profes
sionele hulpverlener aan het
woord. Ze willen niet verwij-
Wat er gebeurt in de in
richtingen geschiedt vaak met
I co beste bedoelingen en naar
Ijc modernste inzichten. Maar
[Jee humaan een psychiater -
l! grote baas van een inrich-
jng - ook kan zijn, feit blijft
est het systeem van alle kanten
|Wt, aldus het boek.
I Neem nu het zogeheten „be-
«delcontract" tussen pa-
eateflzijn behandelaars inde
I-Jichting. Er zijn goede bij
1 aar ook slechte. Zoals het
[contract van patiënt Frans. Dit
Iseen papier als voor Faust
worpen. In dit contract
I aat bijvoorbeeld dat de pa-
ae dubbele tijd wordt op-
1,°" in een separeercel.
IA"7 "ujft na Kerstmis tegen
|o afspraak in tot na oudjaar
I z']n moeder: zeven dagen
■J* dan mocht. En Frans
I:, Precies 16 dagen in py-
L de cel gezet. Het con-
I... 18 een keurig document,
IJlend door psychiater,
|T|?)eegkundige, maatschap-
|p Werker, pschycholoog en
TS, 2elf. Het team behoudt
J jJ'ls iemand psychiatrisch
IJ. !ent- dan wil dat nog lang
■J''altijd zeggen dat hij of zij
l ''Sal onmondig is.
IUrs: „De patiënt komt te
■j,-11 tegenover de ongeloof-
Kjmacht van het apparaat,
I,'an is hij veelal weerloos.
I. «uiten ze soms iemand op
t onplezierige afdeling,
"L bij totaal de-
menten. Dan zeggen ze: „Je
mag er uit mits je dat contract
tekent". Dit machtsinstituut
kan vrijwel ongecontroleerd
zijn gang gaan. De behande
laars hebben veel te veel ver
antwoordelijkheid op zich ge
nomen".
Als er dan van alles man
keert aan de inrichting, hoe
moet het dan wel? Laurs: „We
hebben drie concrete voor
stellen gedaan. Kijk, we con
stateren al een hele tijd dat het
mis is. Maar er is niemand die
er wat aan doet. O ja, in de
Tweede Kamer wordt er soms
over gedebatteerd. Dan belooft
de staatssecretaris een onder
zoek en dan hoor je er niks
meer van Als je wilt dat er een
gezonde sfeer ontstaat dan
moet je ten eerste de klacht van
de patiënt serieus nemen. Als
niemand klaagt komt hij in een
wereld waarin in elke kamer
een doofpot staat. Bovendien
wordt de klacht behandeld
door mensen tegen wie ze ge
richt is. Dat is natuurlijk niet
objectief. Je hebt de kans op
represailles. Wij willen nu een
vaste procedure, een schrifte
lijke, waarin staat wie de
klacht behandelt, wanneer
daar antwoord op komt en bo
vendien moet alles op papier.
Ten tweede moet er een om
budsman komen in een inrich
ting. Een patiënt kan vaak zijn
klacht met goed formuleren en
heeft te weinig moed om het
door te zetten, waarna hij zijn
klacht dan maar intrekt.
Met een vertrouwensman die
onafhankelijk van de inrich
ting is kan hij zijn klacht in
werking zetten. En ten derde
willen we een inspectieteam
dat grondig de inrichting on
derzoekt en vooral met de pa
tiënten praat. De isnpecteurs
die we nu hebben, daar gaat
het gezegde over: „Je moet
eerst een infarct hebben gehad,
wil je inspecteur worden". Het
zijn vaak oudere huisartsen,
die hun praktijk niet meer
aankunnen en die zich solidair
voelen met het systeem. Dat is
net zo'n fraterniteit als bij het
medisch tuchtrecht. Wij willen
een team van gevarieerde sa
menstelling dat vertrouwelijk
en bijtijds toezending van
klachten vraagt. Nu is er nog te
zeer de sfeer van maten onder
elkaar".
De drie auteurs van „Jij lie
ver dan ik" verzuchten aan het
slot dat er geen pil bestaat die
de ellende in inrichtingen kan
opheffen. De problemen blij
ken voor de hulpverlener vaak
een te grote opgave. Met de
normen, kennis en vaardighe
den uit de buitenwereld kan hij
binnen de muren van een psy
chiatrische inrichting niet te
recht.
Dan ontstaan er andere
normen. De patiënt is onder
hevig aan de terreur van de
goede bedoelingen en ook het
gebruik van harde maatrege
len wordt soms niet geschuwd.
Mensen worden om hun „eigen
bestwil" in hun fundamentele
rechten beknot. De buitenwe
reld mag hier niet stilzwijgend
aan voorbijgaan. De publieke
opinie moet politici onder druk
zetten. Het duurt allemaal veel
te lang. Er lijken weinig rede
nen aanwezig om de toekomst
optimistisch tegemoet te zien.
BRUSSEL - „Het Pact
van Warschau, dat van
daag zijn 25ste verjaardag
viert, „vertoont alle ka
rakteristieken van een
aanvalsmachine en niet
van defensie zoals in het
begin". Dat is de conclusie
van deskundigen van de
inlichtingendiensten van
de NAVO, enkele dagen
voor de herdenkingsbij
eenkomst in Warschau
van de voornaamste lei
ders van de Oosteuropese
communistische partijen.
Het Pact, precies negen
dagen na de intrede van de
Westduitse Bondsrepubliek
in het Atlantisch bondge
nootschap en juist daarom
gevormd met als leden Bul
garije, Tsjechoslowakijke,
Hongarije, Polen, de DDR en
Roemenië (Albanië stapte er
in september 1968 uit), „be
schikt over een aanvalsver-
mogen op alle niveaus dat
door defensieve overwegin
gen niet meer wordt ge
rechtvaardigd", aldus de
deskundigen.
Dit aanvalsvermogen,
aanzienlijk versterkt door de
SS-20-raket en de supersone
Backfire-bommenwerper,
„maakt van Europa letterlijk
en potentieel gijzelaar van
Moskou als er niets tegenover
wordt gesteld", zeggen ze.
Vijfentwintig jaar na zijn
oprichting zijn echter ook de
feilen van het Pact aan te
wijzen: in 1956 en 1968, bij
de onderdrukking van de
opstand in Hongarije en de
inval in Tsjechoslowakije,
werd de samenhang tussen
de landen van het Oostblok
op zware proef gesteld. Sinds
1964 verzet Boekarest zich
nog steeds tegen manoeuvres
van de legers van het Pact op
zijn grondgebied en het
neemt er slechts symbolisch,
Bij manoeuvres van het Warschaupact is het in stel
ling brengen van tanks in yrote hoeveelheden het meest
voorkomende onderdeel
door het sturen van hoge of
ficieren, aan deel.
In 1978 was het nogmaals
Boekarest dat oppositie
voerde tegen vergroting van
de defensie-uitgaven zoals
Moskou wenste. In de landen
van Oost-Europa, zo zegt
men in NAVO kringen, ver
geet men evenmin de Sowje-
trussische interventies in
Hongarije en Tsjechoslowa
kije. Volgens Moskou om
„contrarevolutionair ge
vaar" te keren, maar in wer
kelijkheid in strijd met het
verdrag van vriendschap,
samenwerking en weder
zijdse bijstand dat de Oost
europese landen onderte
kenden. Dit verdrag staat
alleen militaire tussenkomst
toe wanneer een lidstaat mi
litair wordt aangevallen, wat
noch in 1956 in Boedapest
noch in 1968 in Praag het ge
val was.
Volgens de NAVO liggen in
Oost-Europa 31 Russische
divisies van samen ongeveer
370.000 man. Er staan al on
geveer 60 SS-20-raketten op
West-Europa gericht. Met
hun bereik van 4500 kilome
ter en drie onafhankelijke
kernkoppen kunnen zij in
één klap Bremen, Rotterdam
en Antwerpen (drie voor
Amerika belangrijke haven
steden) vernietigen.
In 1983, schat men in
Brussel, zullen de Russen en
kele honderden raketten van
het SS-20-type hebben die
niet vallen onder het Salt-2-
ak koord ter beperking van de
strategische bewapening.
In Midden-Europa staan
11.000 tanks van het
Oostblok waaronder 13.500
Russische. De NAVO kan er
7500 tegenover stellen. De
Russen maken er jaarlijks
3000 hypermoderne tanks
bij, maar de Amerikanen be
ginnen pas over een jaar aan
de produktie van hun XM-1
en Parijs en Bonn hebben pas
aangekondigd dat zij samen
een nieuwe tank gaan fabri
ceren.
De Amerikaanse troepen
sterkte in Europa is van
434.000 man in 1962 gedaald
tot nog geen 300.000 nu. Het
Pact van Warschau beschikt
in de Middeneuropese sector
over 150.000 soldaten meer
dan de NAVO, iets wat sinds
1973 vooruitgang op de on
derhandelingen in Wenen
over vermindering van het
aantal troepen in Centraal
Europa blokkeert.
(Van onze correspondent Bert
van Velzen)
LONDEN - Er kleeft een
massa propaganda en agitatie
aan de nationale protestsnip
perdag tegen de economische
regeringspolitiek, die voor
vandaag door de Britse vak
bondsfederatie is afgekondigd.
In een wel zeer bittere politie
ke prent in de „Daily Express"
werden de befaamdste vak
bondsleiders uitgetekend als
nazi-generaals. En het leek wel
alsof het stenigen van de vak
bonden tot een van de natio
nale bloedsporten was verhe
ven, als een gedemocratiseerde
versie van de vossejacht, een
jacht op brullende muizen.
De „Dag van Actie" leek, zo
als premier Margaret Thatcher
aankondigde, futiel te worden.
Het is een onhandig project,
maar stellig niet crimineel, zo
als men in rechtse Britse krin
gen schijnt te denken. Er wa
ren echt geen redenen om Len
Murray, het opperhoofd van
het Trades Union Congress,
„Lenin" Murray te noemen.
Hij stelde zich overigens wel
open voor kritiek door zich net
rond deze dag waarop alles in
Engeland platgelegd zou
moeten worden, op vakantie in
te graven in een vijfsterrenho
tel op Madeira. Ondanks het
feit, dat hij naar Londen te
rugvliegt om het nationale
protest te dirigeren (om daarna
zijn vakantie op het zonnige
Portugese eiland af te maken)
schildert de Express hem af als
een vioolspelende keizer Nero
tijdens de grote brand in de
Britse economie.
Het blad „The Economist"
noemt de Dag van Actie een
Dag van Impotentie, waaraan
niets te verdienen en veel te
verliezen valt. De „Sunday
Telegraph" die de vakbonden
beziet als een moderne vorm
van de zwarte pest, bevat een
polemiek van de hand van
Graham Turner, een donder
preek tegen de vakbondsma-
laise, die begint met sonoor ge
brul: „De stank van dood en
verderf hangt zwaar over de
TUC (de vakbondsfederatie,
red.). De dood is de dood van
elk hoger doel; het verderf is de
verrotting van elk principe en
ideaal", aldus Turner. Volgens
deze schrijver is de Dag van
Actie „de doodsrochel van een
doelloze dynosaurus". Zo laat
Graham Turner de zweep van
de retoriek knallen.
De vakbondsleiders slaan
een minder hoge toon aan, bij
na alsof ze met de Dag van Ac
tie in de maag zitten. Bij een
vorige gelegenheid hadden ze
op Trafalgar Square super
versterkers nodig om de
„doodsrochel" te laten
weerklinken. Graham Turner
zegt dat de Dag van Actie is
geproclameerd, omdat de vak
bonden niets anders konden
bedenken. Men kan achteraf
99
ook zeggen dat de Dag door
gaat omdat de bonden niets
beters kunnen bedenken. Er
zijn namelijk niet overmatig
veel vakbonders die er heil in
zien.
In een hoofdartikel in de
„Sunday Telegraph", waarin
de bezwaren van rechts be
schaafd worden geformuleerd,
wordt gezegd dat „de algeme
ne politieke staking" door vier
van elke vijf kiezers wordt af
gekeurd en door een overgrote
meerderheid van de vak
bondsleden. Volgens de resul
taten van tenminste één opi
niepeiling ziet driekwart van
het vakbondsbestand totaal
geen heil in de actie en dat zou
dan een garantie zijn voor de
totale mislukking van het
protest.
De vakbonden kunnen hun
gezicht echter redden wanneer
op sleutelposities wordt ge
staakt. Wanneer de signaal
wachters bij de spoorwegen er
bijvoorbeeld de brui aan ge
ven, zullen er woensdag geen
treinen rijden, zelfs niet wan
neer de machinisten van plan
zijn te werken. Als het vervoer
plat ligt dan is de protestsnip
perdag vrijwel een succes.
Maar als de treinen rijden zal
er niet veel van te merken zijn.
Want dan komt de post, de
melk en misschien zelfs de
krant en dan is het net alsof er
niets aan de hand is.
Premier Margaret Thatcher
zal in ieder geval niet van het
protest schrikken, wat ook de
omvang ervan zal blijken te
zijn. Ze zal niet besluiten het
economische roer om te gooien.
Harde statistische druk op
haar beleid zal aan het eind
van de week uit de bijenkorven
van de bureaucratie komen:
het zal dan blijken dat de
inflatie door de onrustbarrière
van de 20 procent is gestoten
en dat de invoer aanmerkelijk
groter is geweest dan de uit
voer. Die statistieken maken
een hardere vuist dan de snip-
perdagvierders van het Trades
Union Congress.
STEM
uit
Bonn
9
jk-
door Ami van Vree
De buitenlandse corres
pondenten van dit blad, bij
gelegenheid van de Europese
verkiezingen gevraagd naar
een bijdrage waarin tot ui
ting kwam hoe kinderen in
„hun" land over Nederland
oordeelden, kwamen al snel
tot de ontdekking dat ste
reotypen en vooroordelen
nog altijd de toon aangeven:
klompen, molenskleder
drachten, kaas, tulpen,
grachten, fietsen en noem
maar op.
Een beeld overigens
dat - hoe eenzijdig ook -
krachtig door de reclame-af
delingen van de Hollandse
exportindustrie wordt on
dersteund. Als je dat enige
tijd in het buitenland hebt
meegemaakt, ben je snel ge
neigd een soortgelijke verte
kening van de werkelijkheid
ook elders te verwachten.
Het is dan telkens weer een
verrassing dat je in Beieren
merkt dat alle vooroordelen
met de realiteit overeen
stemmen. De lederhosen, de
hoedjes met veren, de dirn-
deljurken met de opgebon
den boezem, de bierhallen, de
rumba-orkesten - het zijn
allemaal dingen die je er
overal dagelijks kunt aan
treffen.
Een verblijf van enkele da
gen in Beieren leert ook weer
eens uit eigen ervaring wat
de statistieken beweren, dat
de Zuidduitsers de grootste
bierdrinkers ter wereld zijn.
Hoewel „vreemde" drankjes
als whiskey, sherry of Cam
pari in meer mondaine ver
blijfplaatsen niet onbekend
zijn, zweert de Beier bij zijn
bier. Helles, dunkles, weiss-
bier, maibock, vom fass (uit
het vat) en in allerlei groot
ten. Het bekendst in het bui
tenland is de „mass", een
hele liter schuimend vocht
dat door dirndlmadchen in
een liefdevol omarmend ge
baar in grote hoeveelheden
wordt rondgedragen en ge
serveerd en dat er een rust
punt is in een onrustige we
reld.
De Beier drinkt gemiddeld
perjaar246 literbierendatis
een absoluut wereldrecord.
Belgen en Tsjechen - tweede
en derde op de internationale
ranglijst - zinken daarbij in
het niet. Een op de drie
brouwerijen op onze planeet
is in de Bondsrepubliek ge
vestigd en daarvan staat
weer tweederde in Beieren.
92 miljoen hectoliter bier
worden jaarlijks in de
Bondsrepubliek getapt, meer
dan 25 miljoen daarvan in
Beieren. En dan niet in huis,
vanzelfsprekend. Bier is het
maatschappelijk bindmid
del, het sociaal contact bij
uitnemendheid dat voor 60
procent in de kroegen,
kroegjes en bierhallen wordt
genuttigd.
Verontwaardiging derhal
ve toen de EG met richtlijnen
kwam waarin werd voorge
schreven dat vanaf 1981 op
elke fles bier moet worden
vermeld hoelang de houd
baarheid van het vocht is. Af
gezien van het feit dat het
Duitse bier anders van sa
menstelling is dan in de rest
van Europa voelen de recht
geaarde bierbrouwers en
bierdrinkers zich beledigd
door een dergelijk voor
schrift. Alsof bier langer dan
de voorgeschreven tijd van
zes weken ongeopend zou
blijven staan! Je moet wel een
nurkse Pruis of een zuinige
Schot zijn om zo iets te kun
nen bedenken.
De Beier en zijn bier - het
zijn twee handen op één dik
ke buik. Een geruststellende
gedachte. Want zolang poli
tiek aan de stamtafel wordt
besproken in plaats van uit
gevochten op straat, hoef je
voor een nieuwe Duitse drei
ging niet bang te zijn. Des te
interessanter de vraag hoe
het toch in hemelsnaam mo
gelijk is geweest dat uitgere
kend in deze vredige Beierse
bierpullenwereld de kiem is
gelegd voor een beweging die
alles behalve vredig was en
die een ontwisbaar spoor
door de geschiedenis heeft
getrokken. Zou er toch een of
ander natiegif hebben be
staan die het gerstenat min
der onschuldig maakte dan
het in werkelijkheid is?