kunst en
"curiosa
Wees jezelf,
je moet het
zelf maken
Lintjes voor
2600 mensen
VS moet zich
uit Europa
terugtrekken
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
Koningin Juliana tot Beatrix:
GEEN APPLAUS VOOR ZIJLSTRA
WOENSDAG
ance op
IDE STEM
Bonn verbaasd
over Russisch
dreigement
id** ikirk
ïitchcock
)verleden
I MAvoam0n"kandidaten
r
De troonswisseling op radio en tv
HADDAD
LICHT
GEWOND
Rente weer
iets lager
Wijze CDA-
mannen
bestuderen
kernwapens
30 APRIL 1980
I20e laargang no. 19168
[u§kie
olgt
7*
I
2
I B'NNEN-/BUITENLAND 4
1 SHOW EN ZO
I ?on McLean en Janis lan
I Wnenkort naar Nederland
1 SPORT
Zinvol
Vrede
SCHEIDENDE VORSTIN:
De directie
Autowegenvignet in
België nog niet
definitief van de baan
GEHEIM AMERIKAANS
DEFENSIE -RAPPORT
Werknemers en werkgevers kritisch over jaarverslag Nederlandsche Bank
de nieuwste rubrieken in de Kleintjes-
kolommen van De Stem.
sjie! ter onrechte ingevoerd.
vaneike vi'er Stem-lezers/lezeressen
is er minstens één,
r coeciale befangs telling heefi voor juist
dezé rubriek
dat er vele tienduizenden.
lp elkaar zijn
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ DE STEM B.V. DIRECTIE: DR. W.A.J.M. HARKX. DRS. J.H.M. BRADER. HOOFDREDACTEUR L. LEIJENDEKKER.
i~TE BREDA - BERGEN OP ZOOM - ETTEN-LEUR - GOES - HULST - OOSTERHOUT - ROOSENDAAL - TERNEUZEN - VLISSINGEN
ABON.PRIJZEN: 15.51 PER MAAND - 46.20 PER KWARTAAL - f 179.- PER JAAR - LOSSE NUMMERS 0-65
W*
WASHINGTON - Senator
idmund Muskie zal Cyrus
lance opvolgen als minister
im Buitenlandse Zaken van
Ie Verenigde Staten. Dit is
lemomen uit bronnen binnen
iet congres.
De 66-jarige senator uit
flaine was in 1968 kandidaat
roor het vice-presidentschap
inder Hubert Humprey en
leedzelf in 1972 tevergeefs een
[ooi naar de democratische
lominatie voor de presidents-
'erkiezingen. Muskie is de
:oon van een Poolse immi-
<rant.
LOS ANGELES - De
ülmregisseur sir Alfred
Èitchcock, die 80 griezel-
films heeft gemaakt, is gis
pten op 80-jarige leeftijd in
s Angeles overleden.
I Op Show en Zo:
[ffite/ifcocfc, schepper van
1hezelwereld.
j^f^ndaag
katernen
10INNEN-/BUITENLAND 2
1 Pentagon ontkent
I beschieting van Iraans
I vliegtuig
IBINNEN-/BUITENLAND 3
I Europese leiders krijgen in
I luni nog één kans
I Vliegramp Tenerife gevolg
I ven gebrekkig radarsysteem
I S|NNEN-/BUITENLAND 5
I Eware dag voor
MERIJNTJE
"vTm
(Van onze redactie bui
tenland)
HILVERSUM - Het is
mooi geweest, maar
zwaar. Steun mijn doch
ter Beatrix in haar rege
ringsperiode, zoals u mij
in de mijne hebt gesteund.
Dat zijn de kernpunten van
de toespraak waarmee ko
ningin Juliana gisteravond
afscheid heeft genomen van
het Nederlandse volk. Zij
keek op de „laatste volledige
dag waarop ik aan de top sta
van dit Koninkrijk" terug op
de 32 jaren van haar ko
ningschap, herhaalde haar
voornemen actief aan het
openbare leven te blijven
deelnemen en riep op tot
steun aan haar dochter.
Juliana gaf haar dochter deze
raad: „Wees jezelf, doe je
voorganger niet na". En: „Zij
zal het zelf moeten maken".
In de door radio en televi
sie uitgezonden rede zei de
koningin dat de woorden die
zij bij haar inhuldiging in
1948 sprak („wie ben ik dat
ik dit doen mag") waar zijn
geweest. Zij noemde twee
elementen die voor haar het
mooie van de taak van ko
ningin vormen: het dienen
van het algemeen welzijn en
het zijn van het blijvende
element in de regering, ter
wijl de kabinetten wisselen.
Maar de taak van het ko
ningschap is ook een zware,
aldus koningin Juliana.
„Grote dingen wegen ook
zwaar en gaan gepaard met
vele en grote zorgen". Het
spreekwoord „hoge bomen
vangen veel wind", „heeft
bovendien ook voor mij ge
golden".
Steun
Wat dat spreekwoord in de
praktijk betekent, heeft niet
alleen de koningin, maar de
hele koninklijke familie in de
praktijk vaak aan den lijve
ondervonden. „Wat er in of
rond onze familie voorvalt,
komt vele malen vergroot in
de samenleving over". De
familie „woont als in een huis
vol ramen" - en dat legt zelf
beperking op en vraagt of
fers. Aan de andere kant, al-
•dus de koningin, kan altijd
advies gevraagd worden aan
de ministers. „Dezen kunnen
raad geven en waar nodig ter
verdediging op de bres gaan
staan. Deze ruggesteun is
nodig en bestaat dan ook
voor het doen en laten van
onze hele familie".
In tegenstelling tot destijds
haar moeder, Wilhelmina, is
Juliana niet van plan na haar
abdicatie een teruggetrok
ken leven te gaan leiden.
„Zelf heb ik de wens voor
taan nog ergens zinvol mee
bezig te kunnen zijn. Ergens
te mogen helpen op gebieden
die me bijzonder interesseren
- ook al ben ik immers op
geen enkel terrein 'n deskun
dige", zei zij. Zij vindt haar
dochter goed voorbereid op
haar taak. De studie rechten
die Beatrix met succes heeft
afgerond is een goede achter
grond, maar ook alles wat
haar dochter Beatrix daarna
heeft gezien en geleerd, zal
haar goed te stade komen bij
haar werk, zo meent de ko
ningin. Bovendien beschikt
Beatrix over „een groot so
ciaal gevoel, sterk plichts
besef en een uitnemend ver
stand". Tenslotte weet zij
zich gesteund door haar man,
haar drie kinderen en haar
zusters met hun echtgenoten.
„Bij ons, haar ouders, kan zij
natuurlijk altijd terecht, ai
zullen wij haar niet mogen
beïnvloeden".
Juliana zei dankbaar te
zijn „zoveel grote dingen van
nabij meebeleefd te hebben,
mee-geconfronteerd te zijn
geweest met zoveel uiterst
belangrijke vraagstukken en
gebeurtenissen. Beatrix zal
dit alles evenzeer ondervin
den - cis werk is een won
derbaarlijke, prachtige le
vensvervulling". „Het mooie
van die taak is, het algemeen
welzijn te mogen dienen, een
rustpunt te zijn temidden
van de werveling van alle
stromingen", aldus de ko
ningin over de aantrekkelij
ke aspecten van haar werk.
Zij noemde ook werken voor
de vrede, steun aan hulpbe
hoevenden en helpen streven
naar een samenleving waarin
men respect voor elkaar
heeft. Ook het in haar rege
ringsperiode veel genodmde
„Geheim van Soestdijk"
roerde zij nog even aan in
haar rede. Het „blijvende
element in de regering, ter
wijl de kabinetten wisselen"
heeft haar altijd sterk ge
trokken. „De manier waaróp
hij of zij die opdracht vervult
is onbekend behalve aan de
bewindslieden - evenals ei
gen ideeën en opvattingen.
Dit noemt men tot nu toe het
„Geheim van Soestdijk".
Openlijk kan ik me alleen
uitspreken voor vrijwel al
gemeen aanvaarde beginse
len. Maar met deze beper
king, van jongsaf geleerd,
leer je te leven. Wel kun je
accenten leggen op wat goede
nieuwe ontwikkelingen lij
ken", aldus de koningin. Zij
besloot haar rede van onge
veer twintig minuten met de
woorden: „Mijn heil- en ze
genwensen gaan uit naar al
len in dit koninkrijk, naar
alle Nederlanders waar ook
ter wereld, en in het bijzon
der naar Beatrix.
Koningin Juliana neemt afscheid van het Nederlandse
volk
iWWmfm 99 9m9%fUr§f 9999Mmmm
zwb&p geweest
Ook gisteren zijn op Schiphol veel gasten'aangekomen
die vanwege de inhuldiging van koningin Bedtrix zullen
bijwonen. Mr. Pieter van Vollenhoven, die vandaag 41 jaar
wordt, begroette prins Charles van Engeland.
Op pag. binnen- buiten
land 2: Amsterdam nog niet
echt in feeststemming.
Commentaar
Op pag. biniien- buiten
land 4: Kroning maakt
koopmansgeest vaardig.
Ook in deze krant: Konin
gin Beatrix zesde Oranje op
Nederlandse troon.
koninginnedag
DEN HAAG - Voor de laatste keer tijdens de regeerperiode van
Juliana is gisteren de jaarlijkse lintjesregen gevallen. Maar liefst
2600 mensen-kregen de versierselen opgespeld, behorende bij de
Orde van de Nederlandse Leeuw of de Orde van Oranje Nassau.
Onder hen ook weer een
aantal bekende Nederlanders,
zoals Willem Duys, en De Zan
geres zonder Naam, Maiy Bey-
Servaas, doelman Jan
Jongbloed, tekstschrijver
Alexander Pola, acteur Henk
van Ulsen, wielrenster Keetie
van Oosten-Hage, schaatser
Jeen van den Berg, zangeres
Marie-Cecile Moerdijk, violist
Gregor Serban, acteur Eric
Schneider en Bram Leeuwen
hoek, chef de mission van de
Nedelandse olympische ploe
gen. Zij allen werden gisteren
ridder in de Orde van Oranje
Nassau. CNV-voorzitter Harm
van der Meulen, luitenant ko
lonel E. Lensink en kolonel
Tjassen - deze laatste twee
vanwege hun verdiensten voor
het Unifil regiment - kregen de
officiersorde van Oranje Na
ssau. De Brabantse commis
saris van de koningin J. van der
Harten werd commandeur van
Oranje Nassau, terwijl oud
burgemeester H. Letschert van
Tilburg de versierselen, beho
rende bij het ridderschap in de
Orde van de Nederlandse
Leeuw kreeg opgespeld, even
als dirigent Bernhard Haitink
en Piet Dankert, lid van het
Europees Parlement.
(Zie ook pagina Bloemlezing
uit lintjesregen
Vandaag zijn onze
kantoren de gehele
dag gesloten.
HELMOND Een bedrijfs
ongeval bij de metaalfabriek
Begeman N.V. in Helmond
kostte gistermiddag het leven
aan de 42-jarige F. van der
Hurk uit Asten. De man kwam,
toen hij reparatiewerkzaam
heden verrichtte, terecht onder
een ton oud ijzer.
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM - Via radio en televisie kan ie
dereen vandaag de troonsafstand door koningin
Juliana en de inhuldiging van koningin Beatrix
rechtstreeks volgen.
Vanaf 9.30 uur verzorgt de NOS (Ned. 1) een
twee uur durend verslag van de troonsafstand
in het koninklijk paleis op de Dam. In dat ver
slag worden ook de toespraken van de vorige en
de nieuwe vorstin opgenomen, welke zij zullen
houden op het balkon van het paleis. Koningin
Beatrix presenteert zich daar voor het eerst aan
de Nfederlandse bevolking, 's Middags komt de
NOS om 13.40 uur terug met een rechtstreekse
reportage over de inhuldiging in de Nieuwe
Kerk. De plechtigheid, die tot ongeveer vijf uur
zal duren, wordt door 3000 gasten bijgewoond.
Om 21.20 uur brengt de NOS (Ned. 1) een
vijftig minuten durende samenvatting van de
eerder op de dag uitgezonden reportages. „Van
gewest tot gewest" besteedt tussen 18.59 en
19.52 uur aandacht aan oranjefeesten in de pro
vincie.
De radio (Hilversum 1) is de gehele dag in de
lucht als Oranje-zender. Ook hier wordt recht
streeks verslag gedaan van de troonsafstand en
de inhuldiging. Via Hilversum 2 verzorgt de
VARA, in samenwerking met Radio STAD Am
sterdam, reportages van gebeurtenissen op
verschillende plaatsen in de hoofdstad en elders
in het land.
(Van onze redactie buitenland)
TEL A VTV - De leider van de
christelijke militie in Zuid-Li-
banon, majoor Saad Haddad is
gisteren licht gewond geraakt,
toen de jeep waarin hij zat op
een mijn reed in Zuid-Liba-
non. Dit maakten Israëlische
hulpverleners aan de grens met
Libanon bekend.
Haddad is per vlietuig naar
een ziekenhuis in Haifa over
gebracht. Volgens officieren
van de christelijke militie ge
beurde het ongeluk in het Ni-
geriaanse deel van het Unifil
gebied.
Eerder op de dag maakte
Haddad bekend dat hij niet
meer samen wil werken met
het hoofdkwartier van de Ver
enigde Naties in Zuid-Liba-
non. Wel wil hij contact onder
houden met de afzonderlijke
delen van Unifil.
(Van onze redactie binnen
land)
AMSTERDAM - De hypo
theekrenten in Nederland blij
ven dalen. De Algemene Bank
Nederland, de Amro-Bank en
de Rabobank kondigden gis
teren verlagingen aan van een
kwart tot een half procent. De
zogenaamde variabele rente
bedraagt nu 11V2% (ANB),
11V*% (Amro) en II14% (Ra-
bo).
BRUSSEL (ANP) - Over het
wel of niet invoeren van een
autowegenvignet in België is
nog geen definitieve beslissing
genomen. De kwestie van het
vignet, dat de Belgische schat-
kistnaar schatting vier miljard
frank zou opleveren, maakt
deel uit van een pakket fiscale
plannen, waarover in verband
met de vorming van een nieu
we regering nog onderhandeld
wordt. Formateur Wilfried
Martens zei zaterdag dat het de
bedoeling blijft het begro
tingstekort tot 82 miljard
frank te beperken. Over het
autowegenvignet is in en bui
ten België veel te doen geweest.
Volgens de oorspronkelijke
plannen zou iedereen die de
Belgische autowegen wil ge
bruiken een dergelijk vignet
moeten kopen. Buitenlanders
zouden zich aan de grens van
een vignet moeten voorzien,
waarvan de prijs ongeveer
vijfhonderd frank zou bedra
gen en dat veertien dagen gel
dig zou zijn.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - De Verenigde Staten moeten zich mi
litair volledig uit Europa terugtrekken. Dat is volgens
Jack Anderson, een van Amerika's invloedrijke colum
nisten van het Amerikaanse Ministerie van Defensie
(Pentagon).
Het rapport, aldus Anderson
is opgesteld door admiraal
Harry Train, hoofd van. het
Atlantische Commando, en
Robert Ellsworth, oud
staatssecretaris van Defensie.
Ze komen tot de conclusie dat
de politieke wil in Europa ten
aanzien van een duidelijk
standpunt op defensiegebied
geleidelijk aan minder sterk
wordt. Ze spreken van een on
gezonde militaire afhankelijk
heid van West-Europa, het
geen de Europese wil alleen
maar verder zal doen afnemen.
Volgens Anderson maakt het
rapport melding van „groeien
de Europese frustraties over
het economisch en politiek
moeten betalen voor een vei
ligheidsgarantie van de Ver
enigde Staten". De Verenigde
Staten zouden moeten streven
naar een grotendeels onafhan
kelijke Europese defensie.
Europeanen zijn volgens het
rapport in termen van buiten
landse politiek en veiligheid op
dit moment fundamenteel on
verantwoordelijk en onvermo
gend. Volgens het rapport zou
slechts een minimale Ameri
kaanse militaire aanwezigheid
in Europa moeten achter blij-
BONN Regeringskringen
in Bonn breken zich het hoofd
over de betekenis van een be
richt van het Russische pers
bureau „Nowosti" van giste
ren waarin de Bondsrepubliek
wordt aangemerkt als het be
langrijkste militaire gevaar in
het westerse bondgenootschap
en waarin wordt gezegd dat
het grondgebied van West-
Duitsland mogelijk het eerste
aanvalsdoel zal zijn bij een
eventuele militaire actie van
uit het Oosten.
Het is het ernstigste dreige
ment in de richting van de
Bondsrepubliek sinds het be
gin van de onspanningspoli-
tiek.
ven. Wel zou de garantie moe
ten worden gegeven, dat Ame
rika onmiddellijk te hulp zal
snellen in geval van Russische
agressie. De mogelijkheid dat
de Russen van het terugtrek
ken van de Amerikaanse troe
pen zouden profiteren of dat
Europa meer naar Moskou zou
gaan overhellen wordt door de
auteurs als onwaarschijnlijk
beschouwd. Zowel Taine als
Ellsworth gelden binnen het
Pentagon als zeer gerespec
teerde en invloedrijke deskun
digen. Bij het Pentagon wil
men het bestaan van het rap
port niet bevestigen. „Er wor
den hier bijna dagelijks links
en rechts aanbevelingen van
allerlei aard gedaan", aldus
een woordvoerder.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG - In het CDA is
een club wijze mannen aan de
slag gegaan om een discussie
nota te schrijven over de
problematiek van de kernbe
wapening. De club is in het le
ven geroepen om de kater te
bestrijden die de CDA over
hield na de Kamerbeslissing
over het produceren van kern
wapens en de plaatsing daar
van in Nederland.
In de commissie heeft een
aantal prominenten zitting,
waaronder de oud-rechter aan
het Europese Hof, prof. mr.
AM. Donner, de deskundige
op het gebied van vrede en vei
ligheid, polemoloog prof. mr.
P.J. Teunissen, oud-staatsse
cretaris van Buitenlandse Za
ken prof. mr. P.H. Kooijmans
en verder drs. D.J. Barth (De
fensie), prof. dr. W.C.M. Klijn
(theoloog), dr. E. Schroten
(ethicus) en oud-Kamerlid C.
Kleisterlee.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG—Voorde werk
geversorganisatie NCW is bet
oordeel van de president van
de Nederlandse Bank in zijn
jaarverslag vernietigend voor
het begrotingsbeleid van het
kabinet Van Agt. De grootste
werknemersorganisatie FNV
constateert daarentegen, dat
dr. J. Zijlstra zich on
verbloemd achter het kabi
netsbeleid schaart, waarin niet
de werkgelegenheid maar de
bezuinigingen centraal staan.
De werkgevers van het VNO
vinden dr. Zijlstra dat 1979 een
verloren jaar is geweest
Het VNO is er over veront
rust dat een steeds groter ge
deelte van het financierings
tekort monetair wordt gefi
nancierd. De organisatie vindt
dat een duidelijke graadmeter
voor de politieke onmacht. De
problemen zijn groot maar niet
onoplosbaar, zo vindt het
VNO. Maar daarvoor is een
mentaliteitsverandering nodig
in brede lagen van de maat
schappij. Verder valt niet te
ontkomen aan een fundamen
tele discussie over de voor- en
nadelen van een indexecono
mie, waarbij de inkomens van
veel groepen aan elkaar zijn
gekoppeld, ten opzichte van
een markt-economie. Dat
constateert dr. Zijlstra even
eens, maar de christelijke
werkgeversorganisatie NCW
vindt, dat het understatement
van het jaar. De olieprijsstij
gingen gaan in de huidige sys
tematiek ten koste van de ren
dementen. De hoge reële rente
legt volgens het NCW de wer
kelijkheidbloot De hoge koers
van de gulden versluiert die
daarentegen, namelijk via een
verrekening van de betalings
balans door in beginsel tijde
lijke aardgasexporten. De ho
ge reële rentestand heeft be
halve met de ontwikkeling in
Amerika, aldus het NCW, alles
te maken met het grote beslag
dat de overheid op de kapi
taalmarkt legt. Het gevolg is
dat de investeringen uit de
markt worden gedrukt, aldus
het NCW. De werknemersor
ganisatie FNV zegt in een
reactie, dat in het jaarverslag
opnieuw geen antwoord wordt
gegeven op het kernvraagstuk
hoe de matiging gebruikt kan
worden voor verbetering van
de werkgelegenheid. Het CNV
staat ook al niet te juichen bij
■Zijlstra's analyse. Het verbond
vindt, dat Zijlstra's oplossing
om aan de problemen te komen
(loonmatiging) te veel uitgaat
van de veronderstelling dat de
werkgelegenheid automatisch
verbetert als de winsten maar
toenemen.
Op pag. binnen-, buitenland 3:
Zijlstra: nieuwe bezuinigingen
niet te voorkomen.
Op pag. binnen-, buitenland 2:
Commentaar.
