kMx Kmiuffitt
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
ACHT DODEN ONDER
AMERIKAANSE SOLDATEN
Kinderen speelden met
radioactief afval
Nederlandse korporaal
deserteert naar Haddad
ENING
VISEERT
SERVICE
BIJ KEMA IN ARNHEM
POPULAIRE
f
la KOMT:
Verbijstering over mislukte bevrijdingsoperatie
Boeing met
146 mensen
stort neer
26 APRIL 1980
Tkirk
ot surfcentrum
a-Noord
kom speciaal
t dan hebt u de
nimeerde sfeer,
igheid van de
utjes' reputati
uub van Veen
elen een
surfsport kan
eren.
t vormt de
'et afhankelijk
rk.
ly Tornado
"ing 9 Alpha
r Sail-Board
er Enduro
ha Tandem
nken e.a.
I
uur Amerikaanse tv
eysen weer in beeld
FOTOKOPIEËN
Ergernis
Wrevel
Provocatie"
„Oorlogsdaad
BEDRIJVEN:
5 MEI
VRIJE DAG
afslulttlld
voor
advertenties
DINSDAG
29 APRIL OM 16.00
UUR.
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ DE STEM B.V. DIRECTIE: DR. W.A.J.M. HARKX. DRS. J.H.M. BRADER. HOOFDREDACTEUR L. LEIJENDEKKER.
120e jaargang no. 19165
t^ENTE BREDA - BERGEN OP ZOOM - ETTEN-LEUR - GOES - HULST - OOSTERHOUT - ROOSENDAAL - TERNEUZEN - VLISSINGEN ABON.PRIJZEN: 15.51 PER MAAND - ƒ46.20 PER KWARTAAL - 179 - PER JAAR - LOSSE NUMMERS 0.65
e van Coen Rutjesis
Niet in de laatste
roorzaakt door het tel
lf alles van de techniek
surfsport weet. Zo is
lang een gezocht adres
soorten plankrepara
heeft voor vrijwel elke
een oplossing, mede
speciaal voor hem ont-
reparatie-apparatuur.
prekend worden ook
s aan zeilen e.d. door
revoerd.
3 katernen
et is 90 jaar geleden
prinses Wilhelmina tot
ingin werd uitgeroe-
Zij bleef dat tot 1948
elk jaar zij de scepter
rdroeg aan haar
hter Juliana. Woens-
a.s. is het de beurt aan
r kleindochter, prinses
itrix, om de troon te be
ien.
nternationale kontak
en hem in de gelegen-
n toe heel leuke dingen
/oor, bijvoorbeeld, een
d surfer. Wat denkt u
ima polyester Condor
ank een 6 m2 zeil
uren) en een epoxyhars
ren alu. getrimde giek
'ber bekleed een twee-
olatiepak met 5 ritsen
ïor surfschoenen (rood)
[ordels om de plank op
nperial vast te zetten
een jaar garantie
ij gelegenheid van deze bijzondere gebeurtenis
liceert De Stem vandaag het document „Beatrix-ko-
|in" waarin o.m. wordt ingegaan op de persoonlijk-
Ivan de nieuwe vorstin en de plaats van het vorsten-
in de wereld van nu. Voorts in deze speciale bijlage:
fins Claus veroverde zich een plaats
ten Haag weer echt de residentie
oningshuizen in het buitenland en het buitenland
ver het Huis van Oranje
ie bezwaren van een republikein
Je adel in Nederland
fat zijn de titels van de koningin nog waard?
nderen over de troonswisseling
let het oog op deze bijlage vervalt vandaag Vrijuit met
trouwde rubrieken als Peilingen, Venster op een ver
lerende Samenleving, Kunst, Langs de Waterkant en
Zweedse puzzel.
De in ons land
blijvende
lidmolukkers
erdachten gisteren in de
aagse Houtrusthallen
Bt 30-jarig bestaan van
J" Republiek der
uid-Mol ukken (RMS).
flens die bijeenkomst
I plechtig de Molukse
gehesen. Er was
ok weer een
Worm eerde
ewacht. Meer over
'ze bijeenkomst op
nnen-buitenland 2.
e VARA tracteert de Nederlandse kijkers vanaf
middag 3 uur op 13 uur Amerikaanse televisie,
'bonte stroom programma's met zeker tien
Men reclame per uur. Op de Show-pagina wordt
je doeken gedaan hoe het tv-systeem in de VS nu
Ties werkt.
van Feyenoord naar NAC verliep voor
vtan ysen niet zoals bij gewenst had. De
iinH nühad ^et n'et gemakkelijk maar werkte zich
P* boven de vormcrisis uit. Zodanig zelfs dat
oach Jan Zwartkruis met de gedachte speelt
m mi86 te nemen naar Italië. Op onze Sport Extra
P interview met Vrevsen.
,-223815
Telefoon 076
lijd en overal
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON/BRUSSEL
- De poging de Amerikaanse
gegijzelden in de ambassade in
Teheran te bevrijded is volgens
de Amerikaanse minister van
defensie Harold Brown mis
lukt, omdat drie van de acht
naar Iran gezonden helikop
ters technische mankementen
vertoonden. Voor het slagen
van de actie werden op zijn
minst zes hefschroefvliegtui-
gen noodzakelijk geacht.
Hoewel de Egyptische rege
ring dit ontkent, wordt alge
meen aangenomen, dat de be
vrijdingsoperatie begonnen is
in Cairo. Via een tussenlanding
in Bahrain zijn zes Hercules
transportvliegtuigen door
gevlogen naar een verlaten
landingsplaats bij de Iraanse
stad Tabas. Die landingsplaats
was vorig jaar aangelegd voor
de hulpverlening aan de
slachtoffers van een aardbe
vingsramp.
De helikopters (afkomstig
van een vliegdekschip) en de
Hercules-toestellen waren
geschilderd in de kleuren van
de Iraanse luchtmacht. In Iran
worden namelijk dezelfde ty
pen toestellen gebruikt. De be
doeling daarvan was de be
zetters van de ambassade het
idee te la ten krijgen dat het een
actie van de Iraanse lucht
macht zou betreffen.
Nadat de operatie was afge
last - een order van president
Carter - waren een van de heli
kopters en een Hercules met
elkaar in botsing gekomen. Bij
dit ongeluk kwamen acht mi
litairen om het leven. Volgens
de Amerikaanse minister van
defensie namen in totaal 90
militairen - allen vrijwilligers
- plus de bemanningen van de
transportvliegtuigen aan de
actie deel. Het plan van de ge
gijzelden op deze manier te be
vrijden is kort na de gijzeling
in november opgesteld. De hele
operatie is enkele keren gere
peteerd. Daarbij is duidelijk
geen rekening gehouden met
het feit dat niet minder dan
drie van de acht helikopters
technische mankementen zou
den gaan vertonen.
De Amerikaanse bronnen
maakten gisteravond bekend
dat de militairen deel uit
maakten van een speciaal op
geleid anti-terreurcommando.
Uit Iran werd gemeld dat zij
enige tijd de passagiers van een
bus gevangen hebben geno
men. Volgens de buspassagiers
spraken deze militairen vrij
goed Iraans.
Britse bronnen maakten
gisteren melding van het feit
dat de communicatie tussen
Washington en de troepen in
Iran ernstig gestoord werd
door Russische storingszen
ders. Bleven de binnenvlie
gende toestellen verborgen
voor de Iraanse radar, ze wer-
De vermoedelijke route, die de Amerikaanse transportvlieg
tuigen hebben gevolgd.
den wel gesignaleerd door een dus deze Britse bronnen - sto-
Russische opsporingssatelliet, ringssignalen hebben uitge-
De Russen zouden daarop - al- zonden.
KLAP VOOR CARTER
(Van onze verslaggevers
en correspondenten)
WASHINGTON/BRUSSEL - De dramatische
mislukking van de poging om de Amerikaanse
gegijzelden in Teheran te bevrijden, heeft giste
ren zowel op het Amerikaanse binnenlandse
vlak als op het internationale plan een geduchte
slag toegebracht aan de positie van president
Carter. Zijn herverkiezing lijkt b.v. op losse
schroeven te staan.
„Als het gelukt was zou hij een held zijn geweest, nu het
mislukt is keert iedereen zich tegen hem", zo constateerde een
functionaris van het Witte Huis. Slechts zeer weinigen (onder wie
wel oud-minister van buitenlandse zaken Henry Kissinger) be
tuigden hun steun aan de Amerikaanse president.
als Carter nog eens „een der
gelijke dwaze actie" onder
neemt.
in Teheran ging de bevolking na het bekend worden van de mislukking van de Amerikaanse
bevrijdingsactie massaal de straat op. De Iranezen zagen er een overwinning in.
(Van onze redactie binnen
land)
ARNHEM - Op het KEMA-
terrein in Arnhem zijn kinde
ren in het verleden bij het spe
len in aanraking gekomen met
daar begraven radioactief af
val. Dit heeft directeur Bakker
gisteren voor het eerst officieel
toegegeven. Tot gisteren heeft
de KEMA voortdurend ont
kend dat kinderen bij het afval
konden komen.
Vorige week wijdde de
VPRO een documentaire aan
de dood van drie kinderen van
gezinnen die op het KEMA-
terrein dienstwoningen had
den. Eén van die gezinnen, de
Arnhemse familie Bakx, heeft
steeds beweerd dat er verband
bestaat tussen hun vorig jaar
aan kanker overleden oudste
zoon en het contact dat hij met
het afval heeft gehad. Direc
teur Bakker ontkende gisteren
dat er verbanden bestaan tus
sen het overlijden van de kin
deren en het afval.
Op het KEMA-terrein is van
1956 tot 1963 in een 400 meter
groot stuk bos, verspreid over
21 kuilen, natuurlijk uraan en
thorium, alsmede bestraald
materiaal begraven. Volgens
Bakker heeft onderzoek van
het Rijksinstituut voor Volks
gezondheid uitgewezen dat er
in totaal ongeveer 90 kg ura
nium en thorium onder de
grond ligt. De KEMA had het
zelf eerder slechts op 9 kg ge
houden.
Uit gesprekken met betrok
ken personeelsleden uit die
dagen heeft Bakker de indruk
dat het begravingswerk se
rieus en volgens opdracht is
gebeurd. Dat neemt volgens
hem niet weg dat er zand kan
zijn weggespoeld en dat spe
lende kinderen in de kuilen
hebben kunnen springen. Het
terrein van de KEMA was in
die tijd nog vrij toegankelijk.
Volgens personeelsleden zijn
meerdere malen spelende kin
deren uit het betrokken bos
weggestuurd.
De gemeente Arnhem heeft
inmiddels om een gerechtelijk
onderzoek gevraagd naar het
begraven van het radioactief
afval.
(Van onze redactie binnen
land)
DEN HAAG - De Neder
landse korporaal Max Kroes
(23) wil zich aansluiten bij de
christelijke militie van majoor
Haddad in Zuid-Libanon. De
Legervoorlichtingsdienst be
vestigde gisteren, dat Kroes
zich afgelopen maandag niet
bij zijn onderdeel heeft ge
meld, maar naar Israël is
gevlogen.
Kroes keerde half maart uit
Zuid-Libanon naar Nederland
terug, nadat hij acht en een
halve maand had gediend in
het Nederlandse contigent van
de VN-vredesmacht in Zuid-
Libanon. Daarna had hij recht
op een maand verlof.
afgelopen maandag had hij
zich weer bij zijn onderdeel in
Garderen moeten melden. De
commandant kreegt echter de
melding dat hij ziek was.
Dinsdag bezocht een legerarts
hem. Deze zegde hem onmid
dellijk naar Garderen te gaan.
Inplaats daarvan stapie hij op
Schiphol in een vliegtuig naar
Tel Aviv
Volgens een woordvoerder
van de Nederlandse ambassa
de in Tel Aviv had Kroes afge
lopen donderdag in de Noord-
Israëlische stad Metullah een
onderhoud met majoor Had
dad. De major zou hem hebben
gezegd dat hij welkom is bij
zijn rechtse militie.
LONDEN/ROOSENDAAL
- Bij een gewapende roofover
val op een school in Oost-Oe-
ganda is een Britse missionaris
om het leven gekomen en
raakten drie Nederlandse
missionarissen gewond.
Het hoofdkwartier van de
katholieke Mill-Hill-zender
lingen in Londen deelde gis
teravond mee, dat de Brit de
60-jarige pater George
McGrath is.
ADVERTENTIE
het goede adres
voor al uw
kerkdreef 12
4571 gj axel
tel: 01155 -1810
filiaal:
guido gazellestraat 42a
4532 ec terneuzen
tol: 01150 - 20740
In het Amerikaanse congres
hebben verscheidene invloed
rijke personen uiting gegeven
aan hun verbijstering en ook
aan een zekere bitterheid om
dat zij noch geraadpleegd wa
ren, noch op de hoogte waren
gesteld van een operatie,
waarvan de regering altijd had
verzeker d dat zij te riskant was
om te proberen. („Teheran is
geen Entebbe", zei de Ameri
kaanse defensie-minister
Brown gisteravond). Carter
heeft de operatie omschreven
als een „humanitaire actie",
waarvoor hij van tevoren geen
toestemming nodig had van
het congres. Voor de misluk
king nam hij persoonlijk de
verantwoording.
Kennelijk zijn ook de rege
ringen van de bondgenoten
van de V.S. niet in kennis ge
steld van de actie en dat heeft
bij de EG in Brussel ergernis
gewekt zo meldde onze corres
pondent Mare de Koninck
gisteravond.
Diplomaten in Brussel we
zen er op, dat juist enkele da
gen geleden de negen EG-lan-
den op dringend verzoek van
de Amerikaanse president be
sloten tot een gemeenschappe
lijke strategie van diplomatie
ke en vervolgens economische
stappen tegen Iran. Men vroeg
zich in Brussel zelfs af of het
EG-ultimatum aan Iran (op 17
mei start de handelsboycot als
de vrijlating van de gegijzel
den dan nog niet verzekerd is)
reeds door de feiten van gister
nacht is achterhaald.
In Amerika, zo seinde onze
correspondent Dick Toet,
wordt het tijdstip, waarop de
operatie werd uitgevoerd ge
zien als een strategische
meesterzet. Niemand ver
wachtte Amerikaanse acties
op dit moment (de bondgeno
ten hadden steun toegezegd
aan sancties) en als je de actie
op zichzelf nu goedkeurt of
niet, de verrassing was com
pleet, aldus waarnemers.
De hoop op succes van di
plomatieke en handelspolitie
ke aanpak is nu bij de EG
praktisch vervlogen. De op
roep van president Carter van
gistermiddag om „steun, die
nu nog belangrijker is", werd
dan ook ervaren als moeilijk te
aanvaarden druk. De al langer
bestaande wrevel in Europa
over het zelfstandige optreden
van de V.S. in de Iran-crisis is
hierdoor nog vergroot, ook al
bestaat op zichzelf begrip voor
de geheimhouding van Was
hington van de militaire ope
ratie. De regeringsleiders van
de negen EG-lidstaten, die
morgen en maandag in
Luxemburg bijeenkomen,
zullen een nieuw Europees
antwoord moeten zoeken op de
nu ontstane situatie. De kans
op onderlinge geschillen leek
gisteren groot.
Diplomaten bij de Verenigde
Naties hebben voorlopig ie
dere hoop op een vreedzame
oplossing van het conflict op
gegeven. Een woordvoerder
van de VN herinnerde in dit
verband aan de woorden van
Kurt Waldheim, de secretaris
generaal van de VN, dat er in
deze zaak terughoudendheid
en geduld betracht moeten
worden.
Duidelijk is wel dat de mis
lukte bevrijdingsoperatie (zie
ook elders op deze pagina) een
gevaarlijke situatie heeft ge
schapen voor de gegijzelden in
Teheran. Het was gisteravond
nog volstrekt onduidelijk hoe
de bezetters zouden reageren.
Spoedige processen tegen de
gegijzelden worden gevreesd.
De Iraanse bevolking heeft de
mislukking van de actie met
groot gejuich begroet. Vele
tienduizenden mensen trokken
door de straten van Teheran
met als eindpunt de bezette
VS-ambassade, waar de be
zetters inmiddels de wacht
posten hebben verdubbeld.
De Sovjet-Unie heeft het
echec van de VS in Iran be
stempeld tot „een gewapende
provocatie tegen de republiek
Iran". Radio-Moskou stelde
president Carter verantwoor
delijk voor het „militaire
avontuur". De Russische mi
nister van buitenlandse zaken,
Gromiko, veroordeelde de
Amerikaanse onderneming:
„Eerst wilde ik het niet gelo
ven", zo zei Gromiko in Parijs.
In Teheran verklaarde de
geestelijke leider Khomeiny
van Iran dat de Amerikanen
„tientallen doden" hadden
verloren en dat er nog tiental
len Amerikanen rondlopen in
de woestijn. Ook in Amerika
vernam onze correspondent
Dick Toet dat er waarschijn
lijk nog Amerikanen in Iran
zijn. „Zo'n operatie staat nooit
op zichzelf", aldus een oud-
CIA-man. In Washington werd
gisteren bekendgemaakt dat
alle Amerikaanse soldaten (op
de acht doden na) Iran hebben
verlaten.
Khomeiny zei in Teheran
niet verantwoordelijk te zijn
voor mogelijke acties van de
bezetters van de ambassade,
Minister Ghotbzadeh van
buitenlandse zaken, die don
derdag had gedreigd de Perzi
sche Golf af te sluiten voor alle
olie-uitvoer, zei gisteren voor
de radio dat hij de arbeiders in
de Iraanse olie-industrie zou
vragen ,,de oliekranen open te
zetten naar de Perzische Golf
en het hele gebied in brand te
zetten", als de VS nog een mi
litaire actie tegen Iran onder
nemen. Gotbzadeh sprak van
een „oorlogsdaad tegen zijn
land", maar riep de bezetters
van de ambassade toch op
„niet zo zenuwachtig te wor
den als de Amerikaanse presi
dent".
(Zie ook commentaar
op pag.
binnen-/buitenland 2)
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN - Gisteravond is
een Boeing-727 van de Briste
chartermaatschappij Dan-Air
vlak voor de landing op het
Spaanse eiland Tenerife neer
gestort. Er waren 146 passa
giers en bemanningsleden aan
boord.
In het toestel zaten voorna
melijk inwoners van Man
chester, die op Tenerife hun
vakantie wilden doorbrengen.
Het toestel is neergestort in
een bergachtig, moeilijk be
reikbaar gebied van dit Cana-
rische eiland. Er bestaat geen
hoop meer op overlevenden.
(Van onze
redactie binnenland)
DEN HAAG - De Stichting
van de Arbeid heeft het be
drijfsleven erop gewezen, dat 5
mei voor alle werknemers een
vrije dag is met doorbetaling
van het loon.
De Stichting doet deze uit
spraak, omdat er nogal wat
onduidelijkheid heerst over
het karakter van 5 mei, de dag
waarop het 35 jaar geleden is,
dat Nederland werd bevrijd.
(ADVERTENTIE
In verband met koningin
nedag is de
voor De Stem van don
derdag 1 mei bepaald op
