Gesprekken met vrouwen in nood van gemiddeld een uur RUIMTEVLIEGTUIG BIJNA TWEE JAAR TE LAAT rallen VENSTEE OPEEN VERANDERENDE SAMENLEVING aahgebVv,°t°rlopige tegels' Grote beurt pas na 100 vluchten PE®8f [HOEVEN jE ZIT IN EEN geestelijk concentratie kamp, maar zonder medegevangenen". Zo ty- oeert in het onlangs verschenen boek „Vrou- wenschemer" een vrouw de eenzame, soms wanhopige worsteling wanneer je onbedoeld zwanger bent. Contact Hersenspoeling BOM-VROUW AMERIKA'S SPACE-SHUTTLE, die een revolutie teweeg moet brengen in het ruimteverkeer, begint steeds meer op een zorgenkind te lijken. NASA, het Amerikaanse lucht- en ruimtevaartbu reau, heeft langzamerhand erg veel moeite politici en belastingsbetalers duidelijk te maken waarom het project steeds verder achterraakt op het oor spronkelijke plan en bijgevolg bergen geld extra vergt. Tegels Revolutionair ik een paar jaar «j gewoonte hadornuü mijn kinfaret troffen0p t- had ik regel^I tel eigenaardige en,J ntussen is het mij j j geworden dat ook a lensen, van wie ik dat die normal» n situatie dezMl ng hebben. Zij J neer, dat ik het en] nt dacht ,,dit is onner] en een paar mfaJ tot de ontdekkml t ik mij die onverl uitspraak absoluut kon herinneren. Ei hreef ik als een gek dl n van e mij Jen k" ter dat ke eer equenties hebben, bij en als eenf itdoven als een. belang van een 9eda j, er t finOT U» A rt /T belang van een bepaald worden do waarin zij niet va zelfde gebeurt mij-i nu een beetje vertnii er- soms ook met mijl invallen en gedachte denk dat ook dit iel thrijven te maken heeft loop ik een hele dag li n naar de gedachte dij dag tevoren nog hadef op dat tijdstip kttm Dp dat moment van i kon ik ze zo opschrij maar, misleid gezelligheid of zeil •.hatting, heb ik dat m en ze is spoorloi oenen. Ik mom m Ijes voor mij uit in f dat ik het hele nefl van mijn gedachte mijn geheugen kan ojf ik doorloop gebeurt gesprekken icten van de dag, mat imt niets meer tevooi Dan maakt zich (ocl ien klein paniekje val meester, alsof ik iel) geraakt ben dat niet n tngen is. meen nu te begnjpe omik altijd zo vlug mijl hten en invallen moa irijven. Dat heeft uiten niets te maken met tal aarheid en hun betekenis, ofschoon dat opschrijf, daan' ker van ben. Maareetsl schrijf ze op omdat it ben dat ik ze raak en ik weet oofc niet nog wel ooit zullen tol omen. Ik kan mij ntj harte opwerken tot ha Ipunt, dat belangrijkJ chten, als trouwe ho wel terug zullen k°mej min als ik geloof dat ail kansen zich herhalc" eloof dan ook niet z| dat mijn vergeten tl m heeft met de onb rijkheid van de inval. ook niet dat het gehe is om wetenschap^ telangrijke zaken te on j len, maar, zoals He"1 son ongeveer zei, om fl'J tale geborgenheid te MP kan mij dan ook voo\ en, dat juist belangnj '.chten en invallen dk.'n nthouden en doordat" len worden, pyn'f1 ten, p'rr'M zouden Dij voorkeur opl n flits of insk'f -'s een fcowe»! waarin zij kend is, dus verken. En annen uit iraen »•- niet vanwr s moeilijk f vergeten het cental annen uit het <*»-• onze aandacht wa orichtend dreigt e F/i« tnrtm (ft.P. fUTlC TV ty rti functies m al wel t'H aankunm* verre'f. leven b'i verge'"] ntlS'l Een van de j" geheugen zal t wat we niet a< eren naar een rond en zo het ■rmen, kortom: jerdringen. lugen onthouden J dw veilig en vanze fj i zijn en begeve is betreden pade tugen dient oti sme. Bliksems zijn als zij dichterb den ze <*f9eleln den ito' en licht en»orWüe n. Wie er cons"? jf verbindt en e n van maakt, tterend hoofd volj Zo en maar het rijven. invereLi vij InM1*71 VAN ZATERDAG 22 MAART 1980 Ondanks honderden bro- hures> boeken, cursussen, voorlichtende radio en ele- visiedocumentaires, voor lichting op school, ondanks ons open en vrij praten over seksualiteit, ondanks een reeks makkelijk verkrijgbare voorbehoedsmiddelen, wor den er nog steeds vrouwen en meisjes onbedoeld zwanger. Duizenden en duizenden iaarlijks.En wat moet je dan? Theoretisch is het meestal allemaal duidelijk, oplossin gen wrden op een dienblaadje geserveerd, J maar met wie kun je nu eens echt praten? De „Vrouw van het concentratiekamp": Waarom was er niemand, niemand die vanuit haar levnservaring die arm om je heensloeg waar je naar hun kerde". En even verder: „Was er maar een oermoeder geweest, een vrouw die van uit haar eigen schemer een koesterend lijf en een op bouwend woord had kunnen bieden, dan was het wat draaglijker geweest". Sinds kort is er iets dat die koesterende oermoeder moet I vervangen: Een zwanger- schapsnoodtelefoon. Be doeld voor dat echte gesprek. Waar je midden in de nacht, als het je allemaal te veel wordt, begrip en aan dacht vindt. De noodtelefoon is een initiatief van de Utrechtse hoogleraar (peda gogiek) prof. dr. Rob Lubbers en zijn theologie studerende vrouw Els. Ze hoorden gere geld verhalen over vrouwen die maar bleven tobben over een abortus, over een kind dat ze afgestaan hadden on- middelijk na de geboorte, over de beslissing het onge wenste kind „toch maar" te houden. Over die problemen was (en is) weinig bekend. Ze vallen buiten de officiële hulpgebieden. Via redactrice Emmy van Overeem van NRC-Handelsblad deden de Lubbersen een oproep aan alle vrouwen die ooit onbe doeld zwanger geweest wa ren en daarmee „gezeten" hadden, hun relaas op te schrijven. Het ging om wat prof. Lubbers omschreef als „verhalen uit de vrouwen- schemer". Waarover men niet spreekt. Er kwamen ruim honderd reacties. De helft ervan is gebundeld in het boekje „Vrouwensche- mer" (uitg. Amboboeken Baarn, 17,50). Uit die ver halen bleek duidelijk, zo constateerde prof. Lubbers, dat een boekje alleen niet ge noeg zou zijn. Er moest een telefoon komen, een nummer dat je kan bellen „als de angst je aanvliegt over dat wat groeit in je buik" schreef mevrouw Van Overeem. De telefoon kwam er snel, dank zij de Stichting HOZ (Huwelijk Relaties Ouder schap Zwangerschap) in Utrecht. HOZ - even ter ver duidelijking - is geen hulp verlenende organisatie, maar meer een service-instituut. Er zijn een kleine twintig organisaties en verenigingen bij aangesloten, met samen een half miljoen leden (meest vrouwen). HOZ heeft geen standpunten, doet niet mee aan acties, maar leidt ge spreksleidsters op. Vrouwen die in hun eigen vereniging de problemen bespreekbaar kunnen maken, zoals dat heet. Heel eenvoudig gezegd: HOZ ontdekte (toen de let ters HOZ nog stonden voor Hulp bij Ongewenste Zwan gerschap) dat voorlichting en hulp niet voldoende zijn. Te technisch en kil jneestal. Je moet over je problemen kun nen praten. HOZ-directeur Wim Zandvoort zegt: „Problemen die voortvloeien uit gebrek aan contact met anderen, moet je oplossen door dat contact'mogelijk te maken". En zo geschiedde: De Zwangers chapsnoodtelefoon is er. Die is dag en nacht „be vrouwd" doorvrijwilligsters, van wie de meesten een trai ning van de HOZ gehad heb ben. Er zijn momenteel een dertig vrijwilligsters voor de telefoon. Ze offeren graag een nachtrust op voor zusters in nood. En die nood is kennelijk groot. Vorige week woensdag bijvoorbeeld werd vanaf vijf uur 's middags tot de volgen de morgen door 103 mensen gebeld. Niet iedereen kon helaas geholpen worden, want de gesprekken duurden gemiddeld een uur! Een be wijs dat het niet gaat om in formatie, hulp, maar om ge hoord te worden. Driekje Zeelenberg, pro- jektleidster van de HOZ, heeft de eerste weken regel matig bij de noodtelefoon ge zeten. „Wat me vooral opvalt", zegt ze, „is dat de vrouwen die bellen het kennelijk no dig hebben langdurig en persoonlijk te kunnen praten zonder dat iemand zich be moeit met wat ze zeggen. Er is niemand die zegt wat ze moeten doen, die kletst of scheldt. Als je onbedoeld zwanger bent, ben je kwets baar, sta je verre van sterk, en als dan iedereen weet wat je moet doen, hoe je denken moet, voel je je gehersen spoeld. Ik kan me voorstellen dat het dan een verademing is iemand op te bellen die je niet kent, maar die wel naar je wil luisteren, en die je niet bedilt, die er geen belang bij heeft wat je uiteindelijk be slist". Wim Zandvoort bena drukt nog eens dat de HOZ en de vrijwilligsters van de te lefoon volstrekt onbevoor oordeeld willen helpen. Dat alle maar dan ook alle waar den en meningen van de op- belsters gerespecteerd wor den. „Het gaat er om dat je die vrouwen laat vertellen, en dat ze dan zelf tot een be slissing komen. Helemaal zelf, anders krijgen ze het later gegarandeerd moei lijk". Het gaat overigens niet om ongewenste zwangerschap pen. Iedereen die behoefte heeft aan contact over dit soort za ken, mag bellen. Driekje Zeelenberg: „We kregen vrijwel onmiddellijk een te lefoontje van een boze vrouw die zei: „Wel een telefoon voor vrouwen die in ver wachting zijn, maar er is niets voor vrouwen die een kind verloren hebben bij de bevalling'. Daar is deze tele foon natuurlijk ook voor. Er belde een BOM-vrouw (be wust ongehuwde moeder) die klaagde dat haar familie haar uitkoste. Opvallend is hoeveel vrouwen bellen die zo te zien een normaal huwe lijk hebben. Ze zijn zwanger, niets aan de hand, maar dan hebben ze ineens geen zin meer in vrijen, en dan blijkt manlief dat niet te accepte ren. Ik sta er echt verbaast over dat zoveel vrouwen steeds weer zeggen: mijn man vindt, denkt, meent. Alsof ze zelf geen mening mogen hebben". Hoewel het een noodtelefoon is, en de gesprekken gemiddeld een uur duren, kan er ook gebeld worden voor eenvoudige in formatie. Driekje Zeelen berg: „Ik kreeg een telefoon tje van een vrouw die zei dat ze vier maanden in verwach ting Was, barstende koppijn had en zich afvroeg of ze een aspirine mocht. „Zeer ze ker", zei ik, „maar waarom bel je ons?". En toen kwam haar „nood": „Ik durf om halfelf 's avonds de huisarts niet meer te bellen: zijn vrouw bekt me dan verschrikke lijk af". WIM KUIPERS De zwangerschapsnoodte- lefoon kan dag en nacht gebeld worden: tel. 030-328200. Wie nadere informatie wil, of zich eventueel beschikbaar stelt als vrijwilligster, kan de HOZ bel len, of schrijven; Stichting HOZ, Nieuwe Gracht 23, 3512 LC Utrecht, tel. 030-313257 of 313707. Columbia: NASA's zorgenkind Zou de eerste shuttle gevlogen hebben in juni 1979, het zal nu naar alle waarschijnlijkheid in het eerste kwartaal van 1981 worden als er tenminste verder geen problemen rijzen. Al met al heeft het ruim- tevliegtuigproject tot nu toe al 2,5 miljard gulden meer gekost dan m 1971 werd ver- I wacht - en dat op basis van ae waarde van de dollar in 1971. Voor 1981 alleen al heeft NASA 1,6 miljard gul len extra gevraagd aan het j Congres. Dat geld zal er ove rigens wel komen, vooral I omdat niet alleen burger maar ook militaire projecten j afhankelijk zijn van de shuttle en steeds meer in het I niuw komen. De produktie .klassieke" eenmalig bruikbare raketten loopt namelijk af. NASA gaat overigens op rijn beurt steeds nadrukke- l'lker met het beschuldigen- e vingertje wijzen naar ockwell International in alrfornië, bouwers van het reusachtige ruimtevliegtuig, a het verkeer tussen aarde n satellietbaan tot routine m°et maken. Rockwell heeft de zaak ?pnï xTSecht §eorganiseerd, De fabriek heeft c, "«fel afgeleverd op de- bhceerbasis, dat nauwelijks i, r dan een kaal kar at j hitteschild, be- ratf' i Uit liefst 30-000 ke~ tegels, was maar '«"ik af. Zelfs de mo- I- 1tr^aren niet aanwezig. «WN wilde NASA echter m j e afleverdatum 2?Unen en kwam met resfeTa °Vereen dat het ceerhs Werl{ °P de lan" sis zou gebeuren. zich-in Probleem een nleuw vlucht,, ?an: ffjdens de CaPe-on11a 6 fabriek naar de boeinp t, rug van een shuttle" (vf bleek de tegei, 'ranbia een aantal Hetoin j bben verloren, lijli g dan wel voorname- 'ilh van w °m de stroom" teren toesteJ te verbe- maar NASA kreeg argwaan ten aanzien van het leeuwendeel van de tegels die wél op hun plaats waren gebleven. Er werd besloten tot het trek-testen van alle tegels, terwijl op de Cape bo vendien een grote ploeg ij lings gecontracteerde „ruimte-tegelzetters" aan het werk ging om losgelaten en ontbrekende tegels weer op hun plaats te brengen. Al snel werd duidelijk dat één man per week ongeveer één tegel kon zetten, aanzienlijk minder dan men theoretisch had verwacht. En bovendien bleek de hechting tussen de body van het toestel en de te gels in veel gevallen verre van ideaal. Tezelfdertijd gin gen ook de hoofdmotoren tij dens test problemen opleve ren: brandstof pompen wei gerden en er deden zich en kele kleine explosies voor. Ook moesten de motoren een paar keer voortijdig worden uitgeschakeld op de proef- stand om erger te voorko men. Die problemen zijn in middels opgelost. Al met al vindt NASA nu dat de shuttle een betrouw baar ruimtevliegtuig is en dat de risico's tijdens de eer ste vlucht niet groot zullen zijn. Maar wel vindt het bu reau dat werkelijk alle tegels moeten worden beproefd en dat geen enkel risico moet worden genomen terwille van een spoedige lancering. Toegegeven moet worden dat shuttle een zeer revolu tionair systeem is, in de ver ste verte niet te vergelijken met de benauwde eenmalig bruikbare capsules zoals Apollo en de nog altijd in ge bruik zijnde Russische So- joez. Het meest bijzondere aan de space-shuttle is in feite dat hitteschild, dat telkens opnieuw bruikbaar is en het toestel in staat moet stellen minstens honderd vluchten te maken voor het aan een grote beurt toe komt. De shuttle zal - hopelijk dus volgend jaar - vertikaal starten als een raket, vliegen als een ruimteschip en lan den als een vliegtuig. Bij de start staat het toestel - even groot als een DC-9 - verti kaal gemonteerd tegen een John Young (rechts), een van de twee astronauten die een maidentrip met de Columbia zullen maken, in Houston in gesprek met onze ruimtevaartredacteur Piet Smolders. Voor het doen van landingsoefeningen werden verschillende space-shuttles op de rug van de Boeing 747 op een hoogte van acht kilometer gebracht en daar losgelaten. Op deze comfortabele manier werd ook de shuttle Columbia in maart 1979 van de fabriek naar de lanceerbasis Cape Kennedy vervoerd. - Op de grootste vrachtwagen ter wereld wordt het eerste ruimtevliegtuig Enterprise uit de assemblagehal gereden. De combinatie werd in mei 1979 gebruikt om de aansluitin gen op de startplaats te testen. De space-shuttle leunt" tegen de grote brandstoftank en, aan weerszijden daar van, twee opduwraketten aan. De Enterprise maakt een geslaagde landing na zijn eerste vrije proefvlucht. reusachtige brandstoftank en twee opduwraketten op vaste brandstof. Bij het ver trek werken de drie hoofd motoren van de shuttle en de twee van de opduwers. Op veertig kilometer hoogte zijn de opduwraketten uitge brand: ze vallen terug aan parachutes om uit de oceaan te worden opgevist. Later kunnen ze weer worden ge laden en nog eens gebruikt. De grote brandstoftank is leeg juist voor de shuttle in zijn baan om de aarde komt. Die tank wordt afgestoten en verbrandt in de dampkring. Dit is het enige stuk van de shuttle-combinatie dat niet terugkomt op aarde. Een maal in zijn baan opent de shuttle de deuren van zijn grote laadruim (capaciteit dertig ton!). Meegebrachte satellieten kunnen dan met een grote grijparm eenvoudig worden uitgezet in de ruimte. Ook kan de shuttle het Euro pese Spacelab vervoeren. Dat blijft in de vrachtruimte. Aan boord daarvan zullen ook Europese astronauten een week tot een maand kun nen werken. Na afloop van hun missie sluiten de ruimtevaarders de vrachtdeuren en de shuttle keert terug naar de aarde. Het hitteschild wordt in de bovenste lagen van de damp kring roodgloeiend, terwijl de snelheid door de wrijving met de lucht terugloopt tot zo'n 500 kilometer per uur. Tenslotte landt de shuttle als een zweefvliegtuig op een landingsbaan van enkele ki lometers lengte. Hij kan dan opnieuw worden klaarge maakt voor een trip naar de ruimte. Er zijn tot nu toe vier ruimtewaardige spaces- huttles door NASA bij Roc kwell besteld: de Columbia, de Challenger, Tie Discovery en de Atlantis. Intussen worden op de fabriek maatregelen gê- nomen om een herhaling van de ellende met de eerste shuttle te voorko men en inderdaad het tweede ruimtevliegtuig compleet op Cape Kenne dy af te leveren, PIET SMOLDERS i 4.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1980 | | pagina 33