Zelf zaaien
voor straks
.an
Paspoort minder
openhartig
DE ONNOZELE KOPER
Pech-risico voor importeur
Vloervrij sanitair
GROENTE WIJZER
Aanbod groenten groot
Fotograferen: STEEDS MAAR DUURDER
Idruk
sting
Haarkleur
British Leyland Nederland introduceert:
DONDERDAG 21 FEBRUARI 1980
ak op de tak
binnengeko-
In late datum i
it óver kikker- I
llletjes vragen I
jn verrukking
im ze te berei- I
bereiding is de
|i per persoon,
I vijf zes. Neem I
\r royaal verse
epvrtes komen
handdoek wat
IIten boter, die
tperenaromat
1 en neer gaan,
In. Per persoon
)is het bakken
es met Pernod
nod op. Pas op
Icikkerbilletjes
ten hebt ge wat
Is aan schijfjes,
ze uit de pan, i
De braadjus
luit verwijderd i
rpaii en er gaat I
fin gaan we de
Denk erom
moeten glazig
tne bordjes een
(rrooi daar met
eren leger dan
ld je sla en een
l met de handen
tij. Wilt ge een
mie aan: Ge gaat
\oment van het
ok weg en gaan
Ize rijkelijk met
lit aan de kook
het sausje gaat
en aromat aan
lang de hoeveel-
llaten dikken en
les, maar in dit
lepeltje bij en
waren dan de
gebruikt na het
ian zit ik eigen
een heel lieve
|nt een rode saus
te maken, hier
log een keuken
aus vraagt. Ook
i te geven, want
Jirijfe en goed dat
ie koks zijn die
foc/it/ia)is beloof
j te komen, want
tie u hier in Hol-
liijrt vraag naar
\ven daarop één
ér goed is, dat ik
pok aan al onze
1 moeilijkheden,
19.00 uur ofwel
rnard, Amerika-
Is is mogelijk te
lg. Zo maar een
fel bedrijf inlopen,
|een automaat ste-
eigen bloeddruk
En aflezen. Een
apparaat is over-
(t Amerika en het
voor gebruik op
ig klantenservice
in Utrecht. Als er
loende bezoekers
>og Catharijne
ig genoeg zijn
iruk die op hun
it, dan komen er
vanzelf meer van
iten, zo stelt V. en
brievenbussen zijn
iting-aangifte-fot"
veer binnen gerold.
ivil steeds meer, en
letailleerder op de
bracht worden van
ciële wel en wee.
kan een belas-
ndige ons veilig
jolhof leiden. Wilt u
i in de zak houden
iet te veel aan de
afdragen dan zou u
kunnen maken uit
belastinggidsen. De
Almanak 1980 en
ting ABC 1980 zijn
van B.V. Uitge*
ichappij Anno-
Amsterdam
respectievelijk
if 8,90.
Uitgeverij heeft de
gids 1980 op °e
bracht voor f 12,9"
PASPOORT
ï.m&xwf ma
msïPtóit <a» tm SiJNÖÖÖM
nvc/sti.
'"i**S|i Ca J'Ai
P1.k 'I
N' >EfUANi>i
-pi.
I (Van onze verslaggever) mijnheer Cornelissen.
ARNHEM - Het Neder-
1 lands paspoort, het blauwe
j „in- en uitga ansboekje" is
minder openhartig gewor
den. Konden douanebeamb-
ten tot in alle uithoeken van
j de wereld vroeger lezen dat
I mevrouw Pietersen ge
brouwd is met mijnheer Jan-
I sen; tegenwoordig wordt al-
[leen haar eigen naam ver
dekt Pas als „mevrouw" het
{goedvindt, wordt ook „mijn-
heer" in het paspoort ver
dekt Maar evengoed heeft
{mijnheer Jansen tegenwoor
dig het recht de naam van
[zijn vrouw in het grensdo-
Icment te laten opnemen.
j Met deze onlangs ingevoerde
wijzigingen is het paspoort
een wat meer aan het karak-
ter van deze tijd aangepast
document geworden.
Tot
I voor kort konden douaniers
[van de doorlaatposten van
Opper-Volta tot Ecuador nog
1 lezen dat mevrouw Klaassen
de „gewezen echtgenote",
dan wel weduwe was van
Al eerder verdween andere
„interessante" informatie uit I
het paspoort. Zo hoeft de
douane zich tegenwoordig
niet meer te bekommeren om
de haarkleur en het beroep j
van haar „klanten". De re- j
cente wijziging loopt vast
vooruit op de totstandko- i
ming van de nieuwe pas- j
poortwet, waar het ministe-
rie van Buitenlandse Zaken I
nijver aan sleutelt.
In die nieuwe wet komt, i
deftig omschreven, te staan I
wat het paspoort is, wat je er j
mee kunt doen en wat er aan j
informatie in moet staan. De j
wet dient ter vervanging van i
de uit 1952 daterende pas- j
poortinstructies. Volgens een i
woordvoerder van Buiten
landse Zaken is er „sinds die i
tijd maatschappelijk wel wat
veranderd" en dat
rechtvaardigt een moderner
grensdocument.
■miiilliiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiilliiiiiiiiiiiillliiiiiliiiiiiiiiiMIMiliiiiiiMiiiimiiiiiiiiiiiiiiir:
/;Ti
j,.
«f Vx /&Jf
«XX- X.»
is op dit moment een flink
timtal groenten tegen redelij
ke prijzen in de winkels te
koop. Alle wintergroenten,
waaronder de koolsoorten
voor redelijke prijzen
over de toonbank.
Een uitschieter in het voor
deel van de huishoudporte
monnee is nog steeds het wit-
Sinds de teelt op water is de
wnvoer van witlof op de vei-
'"gen zo groot geworden dat
toor deze groente de omschrij-
t'ag „luxe" geheel verleden
tyd is geworden.
Voor raapstelen moet nu nog
flink worden betaald, maar de
ttnvachtmg is dat deze binnen
een week tegen acceptabele
prijzen bij uw groenteman
verkrijgbaar zijn. De kassla is
nu nog voordelig. Dat blijft zo
tot de aanvoer zo groot is, dat
de Duitse markt dit produkt
gaat importeren. De Duitse
belangstelling zal de prijs ook
in Nederland omhoog stuwen.
Wie zijn zinnen gezet heeft
op bloemkool zal genoegen
moeten nemen met de import
kool uit het Franse Bretagne.
Echt duur is deze groente op
het moment niet.
Wilt u tenslotte eens exclu
sief eten? Wat dacht u dan van
kasasperges. Deze worden
voor het eerst op de veiling te
koop aangeboden. Uiteraard
wel tegen exclusieve prijzen.
De kosten van de onder
houdsbeurten en de repa
raties die in de loop van de
jaren moeten worden uitge
voerd, vormen voor een
groot aantal automobilis
ten de grote „onzekerheid"
van het autorijden.
Zelfs gloednieuwe wagens
zijn niet altijd een waarborg
voor niet al te duur autorijden.
Het begrip „maandag-auto"
bestaat nog steeds en als men
bij toeval zo'n pechwagen
koopt, dan kan men al in de
eerste aanloop-periode voor
reparatiekosten komen te
staan. Dit euvel heeft de auto
industrie aan het denken ge
bracht. Het uitwerken van
plannen voor een betere
garantie voor de particuliere
auto-bezitters heeft er thans
toe geleid, dat British Leyland
Nederland een uniek systeem
heeft uitgedacht. Alle kopers
van een Austinin de 1000,1300
(Door Jack Arentsen)
en 150 0-serie (de vroegere Al
legro-modellen) kunnen er in
de toekomst zeker van zijn dat
de onderhoudskosten gedu
rende twee jaar of 80.000 kilo
meter beneden de voor de be
treffende prijsklasse algemeen
geldende kosten zullen blijven.
Als norm voor de onderhouds
kosten gelden de voorcalcula-
tiecijfers welke jaarlijks door
de ANWB voor personenauto's
in verschillende prijsklassen
worden gepubliceerd.
6 H Wordt
deze norm overschreden dan
vergoedt BL aan het eind van
de tweejarige periode de door
de eigenaar te veel betaalde
kosten. Daarnaast blijft de
normale garantie op de auto,
gedurende een jaar, gelden: het
waarborg onderhoudskosten
contract is een aanvulling op
de al bestaande regelingen.
British Leyland Nederland
kon tot dit systeem overgaan
omdat de computercijfers van
de laatste jaren duidelijk aan
tonen dat de onderhoudskos
ten belangrijk zijn teruggelo
pen, wanneer men zich maar
duidelijk houdt aan de perio
debeurten die nu eenmaal voor
iedere wagen zijn vastgesteld.
Zuinig met papier
in doka
(door Jack Arentsen)
DEN HAAG - De forse stijging van de prijzen
voor alle lichtgevoelige materialen in de foto
grafische industrie, treft vooral de amateurfoto
graaf die in zijn eigen donkere kamer de zwart-
witprodukties gaat afwerken. Een doos van 100
vel briefkaart zwart-witpapier van Agfa is ge
middeld van 20,-naar 32,-gegaan; bij Kodak
is de prijs van 24,- naar zo'n 37,- gestegen
(bruto adviesprijs 45,50) terwijl Ilford van
20,- naar rond de 28,- is gegaan (bruto ad
viesprijs 32,37).
Gelijktijdig zijn ook de
filmrolletjes duurder ge
worden. Bij Kodak is een
kleinbeeldfilm van 36 op
namen zowel in zwart-wit
als kleur, met gemiddeld
2,- in prijs gestegen.
„Toch behoeft deze prijsstij
ging geen golf van paniek te
veroorzaken", zegt de heer C.J.
van Leeuwen van Kodak. „In
derdaad wordt het zelf afwer
ken van dè foto's duurder,
maar de groep van de doe-het-
zelvers is in Nederland niet zo
groot. De koper van filmrol
letjes die zijn afdrukken door
de industrie laat verzorgen, zal
ook weinig van de prijsverho
ging merken. De normale af
drukken zullen rond de gulden
blijven schommelen".
Konden in het verleden stij
gende grondstoffenprijzen nog
worden gecompenseerd door
het invoeren van kostenbe
sparende produktietechnieken
enerzij ds en het uitbreiden van
de afzet anderzijds, nu hebben
zich de afgelopen tijd zodanig
extreme prijsverhogingen van
met name zilver en petroche
mische grondstoffen voorge
daan, dat aan de verhoging van
de prijzen voor lichtgevoelige
materialen niet meer was te
ontkomen.
De prijs van zilver, die zich
in nog geen 6 maanden op de
wereldmarkt vervijfvoudige,
heeft de prijsverhogingen van
dit moment van minimaal 5
procent tot meer dan 80 pro
cent opgevoerd. „Een voor het
oog fors bedrag, maar men
moet wel in aanmerking ne
men dat de fotografie tijdens
de afgelopen 25 jaar geen ge
lijke tred heeft gehouden met
de inflatie.
Gaan de prijzen bij de kleu-
rafdrukken niet of nauwelijks
omhoog (driekwart van de Ne
derlanders levert nog altijd
zijn rolletjes in bij de fotowin
kel), anders komt het te liggen
voor de doe-het-zelvers. In die
kringen heerst ook enige pa
niek, omdat thans blijkt dat de
belangrijkste Nederlandse le
verancier van zwart-witmate-
riaal Ilford, nog slechts in be
perkte mate papier op de
markt brengt.
De Nederlandse foto-in
dustrie geeft echter de verze
kering dat een toenemende
schaarste aan materialen niet
te verwachten is. „Ons
probleem", zegt adjunct-di
recteur mr. A.G.J. Haring van
Ilford, „ligt alleen in het feit
dat wij vanuit Engeland mo
menteel geen nieuwe aanvoer
krijgen. Het ziet er naar uit dat
wij binnen zeer korte tijd een
prijsverhoging moeten door
voeren. Onze laatste verhoging
was met ingang van 1 januari.
Daarna is er met onze prijzen
niets aan de hand geweest".
ln de donkere kamer zal de zelf-ontwikkelaar beslist zuinig met het materiaal moeten gaan
omspringen, want anders zullen de kosten danig uit de hand gaan lopen.
Voor de zelfontwikkelaar in de
doka komt binnen zeer korte
tijd een „mini-zilvercollector"
op de markt: de adviesprijs
gaat ƒ.162,50 bedragen. Wan
neer de zilverwinpatroon vol
is, dan heeft men 2 kilo kost
baar materiaal bijeen. Via de
foto-industrie kan men dan,
door een bepaalde verdeel
sleutel toe te passen, een niet
onaanzienlijke vergoeding
terugverwachten.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiimiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Bij de Koninklijke Sphinx in Maastricht is kortgeleden een
nieuwe „lijn" van de band gerold, bestaande uit „gemakkelijk"
sanitair onder de naam Marbella. Uitgangspunt van de ontwer
pers was de gedachte, te proberen de huisvrouw zoveel mogelijk
werk uit handen te nemen. En daarom zijn niet alleen ronde
vormen gekozen, maar is men zelfs zover gegaan dat de vloeren in
de badkamer geheel vrij kunnen blijven als men dat wil.
Zowel de closetcombinatie als het bidet kan namelijk aan de
wand worden gehangen, evenals natuurlijk de wastafel. Voor de
laatste is voor de onderuitstekende syphon een fraaie afdekkap
geconstrueerd in dezelfde kleur. Overigens kan Marbella ook in
de conventionele vorm (op de grond dus) worden geleverd.
(door Hans Veldhuis)
Al ziet de tuin er nog mis
troostig uit, toch wordt het zo
langzamerhand tijd om al
weer aan dat buitengebeuren
aandacht te schenken. Wie
wat vooruitwerkt op dat ge
bied, heeft het straks name
lijk wat minder druk wan
neer de natuur echt losbarst.
Het is nog te vroeg om de
restanten van vorig jaar te
verwijderen. Laat die uitge
droogde stengels en stelen
nog maar even staan. Sneeuw
en rijp kunnen van de tuin
nog een sprookjesachtig
landschap maken. Maar bin
nenskamers valt er wel dege
lijk een en ander vooruit te
werken.
Er kunnen namelijk nu al
bloemzaden worden gezaaid,
zoals van de begonia, salvia,
Afrikaantje, ageratum, mi-
mulus enz. Maar er zijn ui
teraard ook minder vaak
voorkomende soorten. En
juist voor die laatste groep is
het zelf zaaien interessant
omdat men die veel minder
zal tegenkomen bij de tuin
centra, wanneer het jaar wat
verder voortgeschreden is.
Zelf zaaien heeft boven
dien het voordeel dat men
niet alleen de beschikking
heeft over veel plantjes, maar
ook dat de kans op misluk
king vrij klem is. Wel zit er
natuurlijk een hoop werk aan
vast, zodat mensen die wei
nig tijd hebben beter kunnen
wachten tot de prille zo-
merbloeiers door de handel
worden aangeboden. Want er
moet natuurlijk regelmatig
water worden gegeven en
gesproeid en gelucht. En bo
vendien moet er straks ook
regelmatig worden „ver-
speend".
Wie daar niet voor terug
schrikt: NEEM EEN GROTE
BAK EN DOE ER HALF
POTGROND, HALF ZAND
IN. Ook turfmolm wordt hier
wel voor gebruikt. Het geheel
vochtig maken en gelijk ver
delen. Vervolgens zaait men
volgens de gebruiksaanwij
zing van de pakjes en dekt
het geheel dan af met plastic
of glas. De bakken mogen
niet te warm staan, maar vol
op in het licht. Zijn de plan
tjes een centimeter of vijf,
dan moet men overdag gaan
„luchten" dat wil zeggen de
bak gedeeltelijk openen
In de volgende fase gaat
men selecteren, waarbij de
sterkste (grootste) planten in"
een apart potje worden gezet
en langzaam worden „ge
hard", gewend derhalve aan
de buitentemperatuur. Dat
kan in maart al, maar men
moet dan wel heel erg op
passen voor nachtvorst. Is
dat gevaar geweken, dan
kunnen ze een vaste plaats in
de border krijgen.
De eventuele bollen moe
ten tevoren zijn verwijderd
en op een uit het oog liggend
plaatsje worden ingekuild
om het loof gelegenheid te
geven af te sterven en de bol
nieuwe krachten kan verza
melen. Wie die rompslomp
wil vermijden en toch zelf wil
zaaien, moet de „koude bak"
gebruiken. Dat kan vanaf
eind maart gebeuren, waar
bij men in de tuin een plan
tenbak maakt met goede
aarde.
En wie het toch maar beter
lijkt om te wachten totdat de
handel de zomerbloeiers
heeft: koop planten in de
knop. Bloeiende planten
hebben het moeilijker om
„aan te slaan". Kies gedron
gen exemplaren. Die hebben
de meeste kans om het straks
goed te doen en hebben er
bovendien weinig tijd voor
nodig. Tenslotte: EEN
PLANT IN EEN POTJE IS
ALTIJD BETER DAN EEN
TJE ZONDER. De wortels
zijn dan niet uitgedroogd en
de kans is groot dat de plant
gewoon doorgroeit.
En tenslotte nog iets voor
diegenen die wèl zelf willen
zaaien, maar rustig willen
afwachten totdat de tijd er
rijp voor is: MAAK DE
GROND ERG FIJN EN
VERMENG ER POTGROND
OF TUINTURF DOOR. Van
af half april tot half mei is het
zaaien ter plaatse mogelijk,
waarbij de (koude) gevoelige
soorten uiteraard als laatste
gezaaid moeten worden.
(door Heieen van Brussel)
Iedere waarheid heeft twee
kanten. Iedere waarneming
ook. 't Is maar van welke kant
je het bekijkt. Een frappant
voorbeeld daarvan vind ik de
berichtgeving onlangs in deze
krant met de conclusie: „Af
wasmachine niet gewild. Ne
derland blijft met het borsteltje
afwassen". Tegelijkertijd be
landde op mijn bureau een
„NIPO-onderzoek", dat in op
dracht van Miele was gedaan
en een heel ander geluid liet
horen. „Er zit een flink gat in
de Nederlandse markt voor
afwasautomaten, want er be
staat een duidelijk verband
tussen het gebruik van huis
houdelijke apparaten en de
mogelijkheden tot maatschap
pelijke ontwikkeling van de
vrouw". Voeg je deze twee ge
luiden samen, dan krijg je een
redelijk volledig beeld van de
werkelijkheid. Nederland
heeft een zeer laag percentage
werkende, gehuwde vrouwen.
Rol-
dwang en de drang tot rolve-
randeringen ontmoeten elkaar
in ons land nog voornamelijk
binnenshuis. Dat levert afwas
sende vrouwen èn afwassende
mannen, maar niet de nood
zaak tot een vaatwasmachine
op. Vandaar dat de kreet
„energieverbruik" hier voor
namelijk wordt opgehangen
aan „kilowatturen" en wa
terverbruik'en niet aan het li
chamelijke uithoudingsver
mogen van een vrouw. Hoeveel
energie een handafwas dage
lijks van die vrouw vergt heb ik
dan ook nooit vermeld gezien.
En dat is de andere kant van de
waarheid, die Miele hoopvol
belicht. Niet dat ik het toe
juich, maar het is wel een on
weerlegbaarfeit. Zelf leef ik op
vrij gespannen voet met al die
tips, die worden gegeven om in
huis en huishouden energie te
besparen. Vooral van de slot
opmerking „Zo zijn er nog véél
meer bezuinigingstips te ver
zinnen" krijg ik geestelijke
kortsluiting. Mijn lichamelijke
energie is ook eindig. Wat je
buitenshuis „verstookt" kom
je binnenshuis te kort en om
gekeerd. Over dat probleem
lees je nooit iets. Energiebe-
wust leven maakt een mens
uitermate creatief en vinding
rijk. Je komt soms tot verbluf
fend eenvoudige oplossingen,
zoals een wierookstokje tegen
de spruitjeslucht. Dat is veel
effectiever en goedkoper dan
een afzuigkap. Voor het eerst
in de geschiedenis kunnen
huisvrouwen hun energie en
creativiteit ook aan andere za
ken dan moederschap en huis
houden kwijt. Maar zelfbewust
èn energiebewust zijn, dat gaat
meestal erg moeilijk samen.
Bij het eerste wil je wat zinnigs
om handen hebben. Bij het
tweede heb je je handen al vol.
Vrouwenhanden worden sinds
de „Club van Rome" weer be
schouwd als magische li
chaamsdelen, waarmee je
stroomverbruik kunt tegen
gaan; de vervuiling kunt be
perken en de verspilling aan
banden kunt leggen. Wie na
denkt over energiebesparing
komt automatisch uit bij mi
lieuproblematiek en recycling.
Maar wie die gedachten omzet
in daden heeft er zó een baantje
bij! Al dat persoonlijke zwoe
gen en sjouwen van huisvrou
wen om energie uit te sparen
blijft overigens een druppel op
een gloeiende plaat. De grote
vervuilers, de forse energiever
slinders en de gretige grond
stofverspillers vind je immers
niet in de gezinshuishoudin
gen. Daarnaast levert de vrije,
ondernemingsgewijze pro-
duktie, die als een groot eco
nomisch goed in ons land
wordt beschouwd, ook nog
eens een grenzeloze verspilling
op van grondstoffen voor
nieuwe produkten. Of zitten
wij, consumenten, nu echt te
wachten op de zoveelste ver
beterde en luxueuzere versie
van iets dat we al hebben? Op
een eigen „huiszon" en huis
bioscoop? Op bedieningspa
nels waarmee we onze gordij
nen en deuren automatisch
kunnen openen en sluiten? Op
een beeldscherm barstensvol
informatie, dat we straks voor
veel geld van de PTT „mogen"
huren? Zo u daar op wacht,
weet dan wel dat er na aan
koop onmiddellijk tips zullen
komen om al deze zaken niet of
weinig te gaan gebruiken ter
wille van de energiebesparing.
Ik wacht vooralsnog op een
beleid en visie waar enerzijds
het energievraagstuk eens
fundamenteel wordt aange
pakt en anderzijds wordt er
kend dat vrouwen het recht
hebben hun energie buitens
huis te gebruiken, met alle ge
meenschappelijke voorzienin
gen die dat mogelijk maken.
Zolang dit ontbreekt gebruik
ik apparaten. En tob me niet af
over de vraag: „Draai jij of
draai ik?"
