E5)H
vrii uit
„RiooBverhaal"
Opruiming
raÉp^j
ZATERDAG 12 JANUAR11*
g
voelt er niets voor om zijn ge
meente te laten verworden tot.
de vuilnisbak van Vlaanderen.
In Zelzate is al industriële mi
sère genoeg.
„Laat ze in Gent maar naar
gronden zoeken", zo stelt deze
ambtsdrager. Het probleem
van de havenbagger is niet ty
pisch van de Kanaalzone. Het
totaal baggervolume uit de
Belgische havens bedraagt
momenteel 35 miljoen kubieke
meter per jaar. In Nederland
zit met name Rotterdam in de
maag met giftig slib, afkomstig
uit de Nieuwe Waterweg. Wat
„de groenvreterkes van Zel
zate" onder aanvoering van
Laureijs vrezen, is bij de
Maasstad bewaarheid gewor
den. Begin 1978 verbood het
ministerie van Landbouw de
consumptieakkerbouw in de
350 hectare grote Vlaardingse
Broekpolder. De grond, af
komstig van de bodem van de
Nieuwe Waterweg en sinds
1957 met vaste regelmaat op
gespoten, bevatte een kwikge
halte dat 4,8 maal te hoog was.
Het cadmiumgehalte over
schreed 7,5 maal de toelaat
bare hoeveelheid. De wortel
tjes, verbouwd in de polder,
stonden letterlijk krom van het
gif. Naar de mening van de
Zeeuwse milieu-inspectie is de
grond in de Broekpolder zeker
vergelijkbaar met de bagger
specie uit het kanaal Gent-
Terneuzen. Milieu-inspecteur
Beijen: „Je kunt rustig aanne
men dat de bagger voor Calle-
Tiens, enwat is wettelijk in ons land
De Belgische gemeente Zelzate dreigt dit jaar bergplaats te wor
den van 1 miljoen kubieke meter giftige blubber uit het Kanaal
Gent-Terneuzen. Het gaat om onrendabel bezinksel van de che
mische industrie. Diepstekende schepen duwen er nu nog moei
zaam doorheen en lopen soms zelf uit het roer. De bewoners van
de wijk Callemansputte krijgen het op de stoep gedeponeerd. Het
graven van de 18 meter diepe put is al aanbesteed, maar een
ontgrondingsvergunning ontbreekt nog. Dat kan in België. De
baggermaatschappij Andredco, die het project vrijwel zeker
krijgt toegespeeld, vaart er wel bij.
Ondanks oppositie ook uit
Nederland, het aandragen van
alternatieven en vooral veel
politiek gemodder lijkt het
Belgische ministerie varr
openbare werken zijn zin te
krijgen. De welvaartsbeerbak
wordt enkele honderden me
ters van een woonwijk aange
legd. Natuurlijk met de nodige
voorschriften. Het goedje uit
het kanaal mag dan volgens
Belgische normen niet giftig
zijn. De zaak wordt wel keurig
„gebetonneerd" om vermen
ging met het omringende
grondwater te voorkomen. De
kanaalmodderput gaat 300
miljoen Belgische franks kos
ten. Er moet 1,2 miljoen kubie
ke meter znad „uitgecutterd"
worden. De aanbesteding van
dat project vond op 20 novem
ber jongstleden plaats. Vol
gens de Belgische wetgeving
zijn voor de uitvoering van de
plannen twee vergunningen
nodig, vergelijkbaar met onze
hinderwetvergunning en onze
bouwvergunning. De laatste
„ten behoeve van wijziging
van het reliëf" Het ministerie
van Economische Zaken in
Brussel bereidt de hinderwet
vergunning voor. Deze is aan
gevraagd door het ministerie
van openbare werken. De toe
stemming om het reliëf te wij
zigen moet van de Dienst Ste-
debouw en Ruimtelijke Orde
ning komen en dat is weer
verre familie van het ministe
rie van Openbare Werken, de
aanvrager van de vergunnin
gen. Een vestzak-broekzak
systeem dus. De Antwerp
Dredging Company lijkt een
vette kluif te krijgen aan het
slibprobleem van het kanaal
Gent-Terneuzen. Jaarlijks
komt er volgens schatting van
de maatschappij zo'n half
miljoen kubieke meter bij. Om
de ergste nood te lenigen is
men inmiddels al aan het bag
geren geslagen. In een haven
bij Evergem ligt al 300.000 ku
bieke meter slib te wachten op
transport naar Zelzate. Bag-
germonsters hebben aange
toond, dat de specie veel zware
metalen bevat zoals cadmium,
lood en kwik. Het is ngetwij-
feld interessant om te weten
dat het lood mogeljk afkomstig
is uit verouderde riolerings
systemen van de stad Gent. In
dat verband heeft een woord
voerder van het ministerie van
Openbare Werekn zelfs ver
klaard dat Gent de grootste
vervuiler van het kanaalwater
is. Chemische inwerking zou
het metaal uit de loden riool
buizen hebben losgeweekt.
„Onzin", aldus Leon Laureijs
van het Gewestelijk Comité
Leefmilieu Zelzate „het komt
van de industrie. Die hebben
met subsidie dure zuiverings
installaties gebouwd, waarvan
de filters altijd verstopt zitten,
want die moeten ze zelf beta
len. Op de vervanging ervan is
geen controle".
Hij ziet het „rioolverhaal"
meer als een afleidingsma-
nouevre van „Brussel".
Schijnbewegingen zoals er al
meer zijn geweest. Hij onder
vond het aan den lijve. Bij
voorbeeld die keer dat ie met
burgemeester Dansschutter
van Zelzate op bezoek ging bij
minister Mathot van Openbare
Werken. Op vrijdag 12 mei
1978. Het duo werd afge
scheept met een kabinetschef
die een onderzoek naar de gif
tigheid van het kanaalslib
aankondigde. Drie dagen later
kreeg Laureijs de resultaten al
in het bezit. Het onderzoek was
allang uitgevoerd en de zware
giftigheid was goed bekend.
De ontdekking van de slib-
stortplannen is trouwens al
even merkwaardig. Laureijs:
„Op een goede dag hing er een
aanvrag voor zandwinning op
het publikatiebord van het
gemeentehuis. Op het terrein
zelf stond ook ergens een
stokske met een vodje papier,
zo, dat niemand het kon zien.
Ze noemden het znadwinning.
Toen ik een beetje achter
dochtig belde naar het minis
terie versprak één van die
gasten zich: „Oh da's voor die
slibstorting", zei ie. Op dat
moment brak de beer los. Mi
nister Mathot kreeg maanden
„Da' spel in Callemansputte, da' moe gestopt worden.
om
De blubber bedreigUZelzate. Linksonder op de kaart Callemansputte.
Gemodder
Voorzitter Laureijs zwaaiend met papier: wettelijke middelen uitgeput.
lang elke dag bezwaarschrif
ten op z'n bureau, in totaal
4000. Niet alleen Van bewoners
van Zelzate, maar ook van de
Heemkundige Kring uit Sas
van Gent en van Sas Promo
tion. De Watermaatschappij
Zeeland trok gealarmeerd aan
de bel, vrezend voor beïnvloe
ding van de dure spaarbekkens
in de Braakman, via besmet
grondwater. Om dezelfde re
den volgt de Zeeuwse milieu
inspectie de zaak met arguso
gen. Minister Tuijnman van
Verkeer en Waterstaat bracht
de verontrusting over bij z'n
Belgische collega.
Volgens Leon Laureijs, be
halve actieman oo'k achtens
waardig CVP-raadslid, bete
kent de slibberging, die door
de Belgische overheid wordt
betaald, een reusachtige con
currentievervalsing: „Zuid-
Chemie in Sas van Gent be
taalt om z'n afval te mogen lo
zen, maar een bedrijf als
Kühlmann in Zelzate idat in
dezelfde sector produceert
mag z'n rommel zo in het ka
naal lozen. De staat ruimte het
wel op". Op verzoek van de
Heemkundige ring in Sas van
Gent heeft minister Tuijnman
deze zaak in onderzoek. Dat
zelfde bedrijf Kühlmann toon
de zich trouwens een aanvan
kelijk tegenstander van de lie
gen hectare grote baggerop-
slag achter zijn bedrijfsterrein.
De direktie vreesde dat de 45
meter hoge gipsberg achter de
fabrieksgebouwen op een
Frank Puylaert van de Heem
kundige Kring Sas van Gent ook
present.
kwade dag in de put zouden
glijden. De bouw van het gat
bij Callemansputte wordt vol
gens een woordvoerder van het
Belgische ministerie van
Openbare Werken „een nieuw
maar een gecontroleerd expe
riment". Naar de mening van
mevrouw ir. Y. Krebs van het
Bestuur van de Waterwegen,
de dienst die de supervisie
heeft over het project. is er
geen andere oplossing moge
lijk. „We moeten ertoch ergens
mee heen", zo verklaarde ze
nog onlangs het overheids
standpunt. Burgemeester Le-
vien Dansschutter van Zelzate
is er radicaal mee oneens. Hij
mansputte dezelfde bestand
delen bevat als de grond in de
Broekpolder. Die havenspecie,
dat is rotspul. Er zijn overal
problemen mee". Verder om
schrijft hij de kanaalmodder
als spul dat we in Nederland
niet zonder meer zouden depo
neren".
Alternatieve oplossingen
voor de opruiming van de
Gentse bagger zijn er in het
verleden wel aangedragen. Zo
is er tot grote schrik van
Rijkswaterstaat even sprake
geweest van storten in de
Westerschelde. De afvoer zou
echter bijna 5 miljoen gulden
per kubieke meter per jaar
gaan kosten en dat vonden de
Belgen toch wat al te gortig.
Een andere mogelijkheid, in
combinatie weliswaar met een
baggeropslag bij Calleman
sputte, is een verbrandingso
ven. Plannen daartoe zijn uit
gewerkt door Addredco en in
een vertrouwelijke notitie toe
gestuurd aan minister Mathot.
De baggermaatschappij sug
gereert een verbrandingsoven
met een capaciteit van een half
miljoen kubieke meter slib per
jaar. De verwerkingsprijs per
kubieke meter bedraagt 423
Bfr. Het eindprodukt van deze
slibverbranding is volgens het
rapport gedroogd fijn zand.
Dat eindprodukt is aldus „een
niet-oxiciteitsonderzoek" niet
giftigHet verbrandingso
venplan is, zo meent Laureijs,
„De Groenvreterkes"
Tekst: Paul de Schipper
Foto's: Cor de Boer
Wie smachtend uitkijkt naar
u!e^we scheldkanonnades van
■F. HERMANS zal zich met
rlnJ°ngste boek IK DRAAG
WSEN HELM MET VEDER-
H (uitg. De Bezige Bij
32 50) teleurgesteld voelen.
„''heeft daarom eerder ge
publiceerde stukken in NRC,
arool en Nieuwsnet bijeenge- f
onder een vijftal verzamel-
Alleen onder het kopje
■JNederland's verrotting" blijft
'I v®jvelend schelden en be-
schuldigen. De rest van het
bivi 'ruim 400 pagina's) bevat 1
pJuragen over schrijvers en j
arijse musea en exposities,
n ,ms wel informatief, maar
j>een nieuws en vaak ver
pandend in vrijblijvend gekeu-
u teressant vind ik wel de
m z.e bie Hermans daarbij
en H i "1 de schrijverswereld j
ht era tuur, want dat zegt
•iooK over hemzelf dan de
«betreffende auteur.
a zfin Bijkaart-bundel
gt Hermans eigenlijk niets
tin„ aan ziIn rotte opmer-
3ljJ,ei? als zuurpruim. Hij
kanheren op zijn voor-
ge collega's aan de Gro-
Wu universiteit, blijft Aan-
ioL nekklg een ex-SSer i
ee„pen- minister De Koning
^reformeerde glimpieper,
een slibben
een logisch gevolg van de filo
sofie „tot behoud van ellende",
die de Belgische overheid en de
baggermaatschappijen han
teren. Zijn visie op het ambi
tieuze project: „Ge voelt wel
dat die oven er gaat komen.
Da's een cadeautje voor An
dredco. Dat het eindprodukt
niet giftig is, allez eh, da's nog
al simpel. Het gif gaat bij de
verbranding in rook op. Die
rook wordt in water gewassen
en dat water gaat terug het ka
naal in. Hoe durven ze het
vertonen! En dan nog te weten
dat ze in een nobel gebaar de
resterende grond aan de staat
teruggeven".
De toewijzing voor het gra
ven van de modderbak bij Zel
zate aan Andredco wordt in
kringen van de Dienst Open
bare Werken een dezer dagen
verwacht. Het werk zelf moet
half maart beginnen. Inmid
dels kondigde het Komité
Leefmilieu Zelzate „een hard
verzet" aan tegen het nieuwe,
maar gecontroleerde experi
ment. Laureijs, ooit veroor
deeld tot acht dagen bajes om
dat hij bomen plantte op een
plaats waar een haven moest
komen, noemt de baggeraf-
faire „een slibgate", een mod
derige en kleinschalige variant
van het Amerikaanse presi
dentsschandaal.
„Een aaneenschakeling van
leugens en bedrog", zo karak
teriseerde Laureijs de gang
van zaken afgelopen dinsdag
tijdens de vergadering in een
cafélokaal aan de Markt
Zelzate. Een gehoor vanont
gende boeren en geïnten
seerde Zelzatenaren luists
er naar zijn relaas. Het moni
uit in de conclusie: alle wet!
lijke middelen zijn uitgeput,
het enigszins berusten:
„Tiens, wat is wettelijk in o
land?" De reactie uit het rol
rige zaaltje: „Voldoen
steekpenningen geven".
De Groenvreterkes voti
zich tot het uiterste gedrew
De beslissing is gevallen,
blunder komt naar Zeht
Het enige middel is nog
publieke opinie mobilise»
illegale actie, die tot in Bnis
door moet klinken. De Zei
tenaren krabben er nogs
even voor onder d'n klak.St
gesties voor actie zijn erali
voorbeeld het bezetten vat
brug over het kanaal vanC
naar Terneuzen. Het kot
werk is eigendom van Op
bare Werken. Geen gek:
vindt Laureijs: „Met zijna!
naar de brug. We gaan d'n
tenten op slaan en ze gaat
niet af voor Openbare Werl
zegt dat da' spel bij Cai
mansputte niet doorgaat
geloof niet dat ze ons allen
van de brug in 't sop zul
storten, denkt ge!''
VXJF tentoonstellingen te
gelijk zijn geopend in het Van
Abbemuseum te Eindhoven:
geelden en aquarellen van Da
vid van de Kop uit Den Haag;
schilderijen en aquarellen van
de Delftenaar .Erik Pape;
schilderijen van de in Helmond
woonachtige Bert Loerakker;
David Askevold uit Los Ange
les als vertegenwoordiger van
de narrative- of story-art en de
jjieuw Zeelander Darcy Lange
met een Maori
project in samenwerking met
get sociologisch instituut van
de Utrechtse universiteit. Alle
exposities lopen tot en met 10
februari.
jjeAUX Arts Trio (wereld
vermaard) komt in ons land
vier concerten geven van
Haydn, Brahms, Beethoven en
Schubert; op 27 januari in
Concert gebouw Amsterdam,
29 januari muziekcentrum
Vredenburg Utrecht; 30 ja
nuari Concertgebouw Haar
lem en 31 januari Diligentia
Den Haag
JAN KLAASSEN-Festival
wordt vanaf 26 januari tot 9
februari gehouden in vier
Utrechtse theaters. Er worden
dan twaalf Jan Klaassenvoor-
stellingen met poppen gege
ven; voor jong en oud. Op 9 fe
bruari is er een „congres" over
de levensvatbaarheid van Jan
en Katrijn. In 't Hoog is in deze
periode een tentoonstelling
met Jan Klaassen en de zijnen.
ERNEST Bour komt Het
Brabants Orkest dirigeren.
Vincente Zarzo is daarbij solist
in de eerste hoornconcerten
van Mozart en Richard
Strauss. Verder staan op het
programma Ad Marginem van
Raxach en Mathis der Mahler
van Hindemith. Onder meer op
5 februari in Breda en 7 fe
bruari in Tilburg
SURREALISME in Polen is
het onderwerp van de ten
toonstelling die gisteravond
geopend is door de ambassa
deur van de Volksrepubliek
Polen in het POC te Eindho
ven. Tot en met 10 februari is er
werk te zien van een groot
aantal Poolse kunstenaars.
KEES Vollemans, weten
schappelijk medewerker van
de TH Delft krijgt op 18 ja
nuari in de Rotterdamse Doe
len de Pierre Bayleprijs '79
voor architectuurkritiek.
Drieduizend gulden en een
penning.
INTERNATIONALE dans
en kinderdans is onderwerp
van een aantal cursussen te ge
ven door de Nevo. In Breda
starten dergelijke cursussen op
21 en 26 januari; in Drimmelen
op 24 januari en in Etten-Leur
op 22 januari; in Roosendaal
op 22 januari. Nederlandse
danscursus wordt in Zeeland
gegeven op 19 januari in Aar
denburg; Griekse cursus in
Vlissingen op 9 februari en
Roemeense dansen in Aarden
burg op 23 februari. Wie er
meer over wil weten: Nevo tel.
010-660348.
ENERGIE-besparing is het
onderwerp van een affiche
wedstrijd georganiseerd door
niemand minder dan de Mobil.
Negen Europese landen doen
er aan mee. Per land drie
prijswinnaars. Een jury onder
leiding van Wim Crouwel
beoordeelt de Nederlandse in
zendingen. Sluitingsdatum is
,14 maart a.s. Studenten aan
academies voor beeldende
kunsten, grafische scholen en
dergelijke instellingen kunnen
meedoen.
