E
MEVROUW VERHAGE GOES:
„Er n
werk
loeten vei
groepen k
ïl meer
omen!"
O
Wilt u reageren?
En ergieh ele id
voor Carter
verliesgevend
Bibliotheken bij de
verkoop inschakelen
Renc
bedi
dit
J
verb
EVEN UITBLAZEN
terre des
hommes
D'66 OVER HET BEDREIGDE BOEK
Vervalsers
krijgen het
moeilijk
PAPTF.R VOOR UW PEÏ
binnenland
buitenland
mini miwiiii
Project
Luiers
Flexibel
Nieuwe identiteits
bewijzen in Italië
Kernwapens
ENQUETE KAME]
DE STEM VAN VRIJDAG 28 DECEMBER 1979
DE STEM VAN VRIJDAG 28
mm
-V -- - -
Wilt u in uw eigen woon
plaats iets doen - via Terre
des Hommes - voor de kin
deren van de rekening en is
er nog geen plaatselijke
werkgroep?
U kunt contact opnemen
met het secretariaat in Den
Haag, Pri nses Mariestraat 6a,
tel. 070-637940.
Wilt u zich aansluiten bij
een werkgroep in uw woon-
plaats of deze groep uw
diensten aanbieden?
Hier volgen de adressen
van de Terre-des-Hommes-
groepen of contactpersonen
in westelijk Noord-Brabant
en Zeeland:
TERNEUZEN: Mevrouw
Sauvangsjo, Bellamystraat
56, 01150-95626.
OOSTBURG: J. Kollart,
Pallas 36.
MIDDELBURG: mevrouw
J. Hemmes, Prinsenlaan 41,
01180-29486.
GOES: mevrouw A. Verha-,
ge, Jasmijnstraat 3,
01100-16915.
AXEL: mevrouw Boon, Pr.
Hendrikstraat 28,
01155-1277.
BERGEN OP ZOOM: me
vrouw Gerrits, Hoogstraat
20, 01640-33027.
HOEVEN: mevrouw I.
Smeets, Ericalaan 14,
01659-3560.
HOOGERHEIDE: H. Cortie,
Lorentzstraat 7, 01646-1796.
OOSTERHOUT: mevrouw
R. Oomen, Ridderstraat 62,
01620-53419.
ETTEN-LEUR: familie Cor-
nelissen, Hoge Vaartkant
207, 01608-14890.
Als mevrouw A. Verhage-
Aarnoutse uit Goes eenmaal
praat over haar werk voor Terre
des Hommes (zie ook deze ru
briek van woensdag 19 de
cember), dan laat ze zich niet
gemakkelijk meer interrumpe
ren. Ongeduld bespeurend bij
haar interviewer (ik ben ook
maar een mens) zegt ze ver
ontschuldigend: „Ja, ik weet
het. Ik spring maar van de hak
op de tak, maar er moet ook
zóveel gebeuren in de wereld".
Terre des Hommes kwam
enkele jaren geleden tot de
conclusie dat het hierheen ha
len van zieke kinderen voor be
handeling, voor die kinderen
ook grote nadelen had. De
aandacht werd daarom verlegd
naar medische hulp ter plaatse.
Begonnen werd met de uitzen
ding van medische teams,
vooral artsen en fysjothera-
peuten. Dat betekende ook
geen pleegkinderen meer in
huize Verhagen. ,,lk kreeg de
handen meer vrij en besloot
daarom op andere wijze Terre
des Hommes te steunen".
Mevrouw Verhage richtte de
werkgroep Goes op, een kleine
kern van een man of zes die
evenwel kan rekenen op veel
hulp van anderen. Goes heeft
een Informatiecentrum voor
Ontwikkelingssamenwerking.
Daar zaten al de wereldwinkel
en Amnesty International. Ook
Terre des Hommes vond er on
derdak. Van daaruit begon de
werkgroep de Goese samenle
ving vertrouwd te maken met
het begrip Terre des Hommes
en de doelstellingen: directe
hulp bieden aan kinderen in
nood, waar ook ter wereld.
„Het werven van fondsen is
natuurlijk belangrijk", zegt me
vrouw Verhage, „maar zeker
zo belangrijk nog is het de
mensen ervan te doordringen
dat hulp bieden een christelijke
plicht is".
Als het gaat om het bekend
heid geven aan zijn bestaan,
pakt de werkgroep alle moge
lijkheden aan. Het Infocentrum,
waar permanent voorlich
tingsmateriaal voorhanden is,
betekent daarbij een belangrij
ke steun.
Verder onderhoudt
de werkgroep verbindingen
met de regionale en lokale
pers, houdt lezingen op scho
len en voor verenigingen. De
werkgroep; stimuleert scholie
ren tot het kiezen van onder
werpen uit de derde wereld
voor hun scripties. Het finan
cieel adopteren van kinderen in
de derde wereld door scholen -
in klassikaal verband vooral -
wordt aangemoedigd. Er wordt
samenwerking gezocht met
allerlei verenigingen en organi
saties, bijvoorbeeld met een
sportvereniging voor het orga
niseren van een gesponsorde
wandeltocht ten bate van het
Terre des Hommes-project.
.Gewoonlijk wisselen we per
jaar van project", zegt me
vrouw Verhage.,Het kan zijn -
zoals nu het geval is met Cam
bodja- dat we tijdelijk prioriteit
geven aan actuele nood, maar
doorgaans houden we ons aan
het project. De keuze daarvan
wordt meebepaald door het ac
tieplan. Als daarin bijvoorbeeld
veel plaats is ingeruimd voor de
scholen, dan moetje natuurlijk
een project kiezen dat vooral
kinderen aanspreekt.
Een goed voorbeeld daarvan
was destijds de actie voor de
vluchtelingen in Bangla Desh.
Daar verkeerden mensen in
grote nood. Ze waren dakloos
en er moesten dus huisjes ko
men. Eva de Hartog van het
Leger des Heils was in Goes
geweest en had er verteld over
de nood in het Tongikamp.
Toen was het voor mij niet
moeilijk meer om de scholen in
actie te brengen.
Die huisjes kostten 150 gul
den per stgk. Ze boden onder
dak aan acht personen. De
wanden waren van gevlochten
bamboe en de daken van riet.
Allemaal materiaal dat vlak In
de buurt voorhanden was, zo
dat als er eens een dak stuk
was, de mensen niet behoef
den te wachten tot er golfplaat
uit het westen was aange
voerd. De bamboeschotten
konden zelfs dienen als red
dingsvlotten bij eventuele
nieuwe overstromingen. Acht
tien- tot negentienhonderd
huisjes (compleet met lapje
grond!) brachten de Goese-
naren toen bijeen".
In 1978 koos Goes als pro
ject een broodnodige trekker
voor een dorp in Zaïre. Dat be
tekende tevens een stukje na
zorg ten behoeve van een
voormalig pleegkind van de
familie Verhage, Joseph van
wieïn de vorige aflevering abu
sievelijk werd vermeld dat hij uit
Ethiopië kwam.
Het afgelopen jaar was de
aandacht van Terre des Hom
mes gericht op de rijdende art
senpraktijk (klinomobiel) voor
een in Jakarta werkzame dok
ter.
Mevrouw Verhage, die niet
nalaat te benadrukken dat er
nooit genoeg hulp kan worden
geboden, zegt toch redenen te
hebben om dankbaar op 1979
terug te zien. De decemberac-
tie voor Cambodja had halver
wege deze maand al 2000 gul
den opgebracht. Voor de kli
nomobiel werd bijna 6000 gul
den bijeengebracht, voorna
melijk door een rommelmarkt
(4700 gulden) en deelname
aan een braderie in Goes-Zuid
(Van onze correspondent Dick Toet)
WASHINGTON - Terwijl het gevecht in het Congres over
Carters tweede energieplan nog volop gaande is, worstelen Car
ter en zijn adviseurs al geruime tijdtnet de vraag hoe fase drie van
de energieoperatie, die de VS minder afhankelijk moet maken
van buitenlandse olie, eruit zal moeten zien. Carter wordt geacht
eind volgende maand in zijn jaarlijkse „State of the Union" de
nieuwe energieplannen in grote lijnen te ontvouwen. Op dit mo
ment is het nieuwe plan echter nog volstrekt onduidelijk.
Er zijn zoveel kinderen in nood op de wereld dat er nooit
genoeg hulp kan worden geboden.
(1000 gulden).
Een wandeltocht (in de stro
mende regen!) voor scholieren
waarvoor het parkoers was uit
gezet door een behulpzame
sportvereniging bracht 3500
gulden op. „Maar wat zeker zo
belangrijk was", aldus me
vrouw Verhage, „was dat elk
kind thuis praatte over de nood
van kinderen in de derde we
reld".
Tussen de bedrijven door
worden er verpleegstersuni
formen, lakens en luiers inge
zameld voor Sierra Leone.
Vrijwilligsters breien dekentjes
voor drie ziekenhuizen in
Bangla Desh en drie in Afrika.
„Als werkgroep kun je flexi
bel en gericht werken. Je kunt
directe hulp bieden. Voor de
mensen is het pretting om zo
gericht te werken en te geven.
De meesten vinden het nu
eenmaal prettiger wanneer ze
precies weten waarheen hun
bijdrage gaat. Een plaatselijke
werkgroep kan ontzettend veel
doen. Daarom moeten er veel
meer werkgroepen komen!"
Aldus mevrouw Verhage uit
Goes.
Volgens bronnen binnen het
Congres zou de regering in
middels een spectaculair
voorstel tot invoering van een
extra benzinebelasting van 50
dollarcent per gallon (onge
veer een kwartje per liter) heb
ben laten vallen. Carter zal
vooral zijn teruggedeinsd voor
de gevolgen van een dergelijk
plan ten aanzien van de toch al
hoge inflatie, te meer daar de
recente prijsverhogingen van
de OPEC-landen de benzine
prijs al flink zullen opdrijven.
De regering-Carter zou nu
als kernpunt van het derde
energieplan een nieuwe belas
ting op geïmporteerde olie
overwegen. Een dergelijke
belasting zou de regering zo'n
20 miljard gulden per jaar op
leveren. De sociale lasten zou
den dan met een dergelijk be
drag omlaag kunnen gaan.
Door deze heffing op buiten
landse olie zou de benzineprijs
met circa vijf cent per liter stij
gen. Het grote probleem voor
Carter is, dat vrijwel geen
maatregel om de olie-invoer te
beperken op grote populariteit
kan rekenen en met de presi
dentsverkiezingen voor de
deur is dat voor Carter een
weinig aantrekkelijke ge
dachte.
Ondanks „Harrisburg" is
een enorme stimulans voor de
kernenergie op dit moment
wellicht het minst impopulair.
Carter heeft tot nu toe gekozen
voor een voorzichtige voort
gang op dit gebied, maar hij
realiseert zich ook dat de te
genstanders van kernenergie
weliswaar een minderheid
vormen, maar ook voortreffe
lijk de kunst verstaan hun
protest duidelijk te laten ho
ren.
De energiepolitiek, vanaf
het begin door Carter gepre
senteerd als het hart van zijn
nieuwe beleid, heeft hem tot nu
toe vrijwel uitsluitend politiek
verlies opgeleverd. Van zijn
eerste energieplan bleef in het
Congres nauwelijks meer dan
de helft over, zijn tweede plan
leverde enig resultaat öp. De
belasting voor oliemaatschap
pijen, kernpunt van fase twee,
bedoeld om de door opheffing
van prijscontrole sterk geste-
(Van onze kunstredactie)
Het uitgeven van boeken op
literair, non-fiction en weten
schappelijk gebied dreigt
steeds meer in de knel te ko
men. Dat geldt ook voor tijd
schriften op deze terreinen. De
overheid is medeverantwoor
delijk voor dit negatieve pro
ces. Haar subsidie- en biblio
theekbeleid en haar ingrijpen
in economische processen
werken daaraan mee. Het boek
is een democratisch middel tot
cultuuroverdracht. De ver
schraling van het aanbod tast
niet alleen het recht tot me
ningsuiting, maar ook het
recht van de lezers op infor
matie en meningsvorming aan.
Dat concludeert onder meer
de Werkgroep Kunsten en Me
dia van de Stichting Weten
schappelijk Bureau D '66 in
het rapport „Het (bedreigde)
boek in de samenleving". Om
die negatieve ontwikkeling te
stoppen wordt onder meer
aanbevolen: het instellen van
een Fonds voor de lezer; in
stelling van een produktie-
fonds wetenschappelijke
publikaties; inschakelen Van
bibliotheken bij de verkoop
van publikaties die niet zo best
op de markt liggen; uitbouw en
bundeling van een universi
taire pers en de handhaving
van de verticale prijsbinding
van het boek. Is dat laatste
punt internationaal een heet
hangijzer; ook de actuele acti
viteiten van de commissie CI-
BRA (commissie incasso, be
heer en repartitie auteursgel-
den) vragen om aandacht voor
het beknelde boek. De opmars
van niet aan papier gebonden
media speelt daarbij een grote
rol.
Het is bekend: óók bij kunst
en cultuuruitingen moet geld
bij. Maar stelt de overheid bij
voorbeeld voor het toneel zes
tig miljoen gulden beschik
baar, voor literatuur is dit
slechts zes miljoen, waarvan
de helft naar het zogenaamde
Fonds voor de letteren gaat.
Via subsidies van CRM wordt
64,5 procent gestopt in de he
ruitgave van klassieke auteurs,
terwijl slechts negen procent
in de moderne literatuur wordt
geïnvesteerd.... en dan zijn het
praktisch alleen de uitgevers
De Bezige Bij en Van Oorschot
die met het geld gaan strijken.
De uitgevers balen er trouwen
van subsidie aan te vragen. Dat
kost soms meer geld door al
lerlei ambtelijke rompslomp
dan de hele subsidie waard is.
Behalve deze gegevens zet
het rapport in grafieken naast
elkaar de oplopende produk-
tiekosten, papierprijs, uitleen
bibliotheken e.d. Dan blijkt
onder meer dat het boek - on
danks alle klachten - veel te
goedkoop is gebleven; dat een
boek dat nu f 25 tot f 30 kost,
waarschijnlijk i 80 of f 100
zou moeten kosten. Hoe dat
kan; hoe er dan toch iedere
week weer boeken van rond de
f 30 op de stapel komen te lig
gen, maakt de nota niet duide
lijk.
Van het bibliotheekbeleid -
gericht op een (geslaagde)
mééruitleen voor weinig of
geen geld - zegt men: „Een
bibliotheekbeleid dat in een
loffelijk streven naar spreiding
van cultuurgoed, tegelijk het
cultuurgoed vernietigt, ver
toont weinig consistentie". De
uitgevers zien er namelijk hun
omzet mee dalen; de schrijvers
worden ér geen cent beter van
zolang er geen leenrecht be
taald wordt en de bibliotheken
krijgen onvoldoende personeel
toegewezen om de toeloop op
te kunnen vangen. Slachtof
fers alom.
De Werkgroep ziet onder
meer soelaas in het oprichten
van een Fonds voor de lezer
(respectievelijk Fonds voor de
publikaties), bestuurd door
overheid, schrijvers, uitgevers
èn lezers samen. Het fonds zal
steun moeten geven aan de uit
gave van „minderheidsboe-
ken". Een aantal normen -
vergelijkbaar met die van het
Filmproduktiefonds - voor het
functioneren ervan worden in
de nota aangedragen.
Het distributieapparaat in
de boekhandel heeft zich niet
aangepast aan betere sprei
ding van kennis en ontwikke
lingsniveau over het gehele
land, zo wordt geconstateerd.
Venendboekhandels en boe
kenclubs komen aan dit euvel
niet tegemoet, omdat het min-
derheidsboekniet voorkomt in
de catalogi met populaire boe
ken. Daarom wordt voorge
steld - na uitbreiding van
personeel - tot een taakver
breding van de bibliotheken te
komen, zonder de boekhandel
uit te schakelen. De bibliothe
ken zullen als tussenpersoon
een taak kunnen vervullen bij
het leveren van minderheids-
boeken.
Al enige tijd wordt een Eu
ropese beslissing verwacht
over de vastgestelde boeken
prijzen (verticale prijsbin
ding). Het opheffen van een
vaste verkoopprijs voor het
boek is bijvoorbeeld in Frank
rijk en Zweden al geschied. De
negatieve gevolgen, met name
voor het minderheidsboek - zo
dat nog uitgegeven wordt -
blijken groter dan de positieve.
Deze nota wijst erop, dat ook
bij de verkoop van grammo
foonplaten het loslaten van die
prijsbinding zich uiteindelijk
tégen de consument gekeerd
heeft. De werkgroep spreekt
zich dan ook uit voor het
handhaven van de prijsbin
ding en is ook niet voor de
scheiding tussen literair en
overig boekwerk zoals minis
ter Gardeniers onlangs deed.
Wat betreft de wetenschap
pelijke, specialistische uitga
ven, wijst de werkgroep op de
weinig doelmatige en zeer
kostbare manier van uitgeven
door wetenschappelijke in
stellingen zelf. De overheid
moet, aldus de nota, spoedig
een samenhangend totaalbe
leid voor wetenschappelijke
informatieverzorging tot stand
brengen. Een interuniversitair
instituut voor wetenschappe
lijke informatieverzorging zou
opgericht moeten worden. Te
vens wordt een pleidooi ge
houden voor een universitaire
pers zonder winstoogmerk bij
het uitgeven (zoals de Ameri
kaanse en Britse University
Presses) met een promotie- en
distributieapparaat, dat we
reldwijd efficiënt kan opere
ren. Ook zal daarbij een inter
nationale harmonisatie van de
auteursrechtwetgeving plaats
moeten vinden. Verder wordt
erop gewezen dat bij het for
muleren van een zogenaamd
reprorecht (fotokopiëren e.d.)
- via de CIBRA - nog voorbij
gegaan wordt aan de uitgeve
rijen, die grote schade kunnen
lijden door het reprograferen
van een auteur.
De nota is uitgegeven door
Stichting Wetenschappelijk
Bureau D.'66, Bezuidenhout-
seweg 195,2594 AJ Den Haag.
gen winsten enigszins af te ro
men, werd uiteindelijk in de
Senaat aanvaard. Maar de Se
naat kwam veel lager uit (circa
360 miljard in tien jaar) dan de
opbrengst van de eerder door
het Huis van Afgevaardigden
vastgestelde belasting (ruim
550 miljard). Senaat en Huis
moeten nu gezamenlijk tot een
compromis zien te komen en
dat zal zeker niet meer voor
1 januari gebeuren.
(Van onze correspondent Piet
Tummers)
ROME - Alle Italianen zul
len binnen afzienbare tijd in
het bezit moeten zijn van een
identiteitsbewijs, dat onmo
gelijk te vervalsen zal zijn. Het
is een plastic kaart ter grootte
van de in Nederland gebruike
lijke giropasjes. Met een spe
ciale Polaroid-camera wordt
door de instantie, die de iden
titeitsbewijzen uitgeeft, een
kleurenfoto gemaakt waarop
de handtekening van de hou
der alsmede een aantal per
soonlijke gegevens mee wor
den gefotografeerd. In het
plastic zijn enkele magneet
bandjes verwerkt, waarin door
een computer onzichtbare ge
gevens worden aangebracht
die alleen met behulp van een
soortgelijke computer terug
gelezen kunnen worden. Ver
der zit aan dë zijkanten een
aantal van elkaar verschillen
de inkepingen, die alleen met
behulp van speciale appara
tuur kunnen worden aange
bracht en zichtbaar gemaakt
op een beeldscherm.
Deze identiteitsbewijzen
worden voor iedereen ver
plicht gesteld, naast paspoor
ten, autopapieren en dergelij
ke, waarvan echter nogal wat
vervalsingen in omloop zijn.
Aangezien het uitgesloten
moet worden geacht dat ver
valsers over de hiervoor beno
digde technische apparatuur
beschikken, is het praktisch
uitgesloten dat met de nieuwe
identiteitsbewijzen wordt ge
knoeid, tenzij de medewerking
van meerdere ambtenaren zou
worden verkregen.
Bij de Italiaanse banken en
op congressen zijn dergelijke
pasjes, echter van een eenvou
diger uitvoering, al enige tijd
in gebruik.
door Bert van Vpi,c.
Toen Christopher 12 jaar
was, schreef hij een gedicht
in proza over Merimba P,
rangamo, een door schuli
verteerde, droevige held, dn
zijn verlamde geliefde Ruth
vergezelt aan het graf vat
haar ouders, die hij door roe
keloos rijden heeft gedood.
Het verhaal is kort: het telt
ongeveer 200 woorden en
is ruimschoots minder danie
helft van deze kolom. En het
schrijven van elk woord
voor Christopher een veld-
slag van 10 of 15 minuten.
Want Christopher Nolan,
nu 14 is en die in Dublin
woont, heeft bij zijn geboorte
grote schade opgelopen, fl|
kan niet spreken. Hij kan zijn
bewegingen niet controleren.
Hij kan niet op de juiste ma
nier slikken en zijn hoojl
hangt vaak als een geknaktt
bloem.
Elf jaar lang kon de jongen
niets, totdat een pil die zij;
Spastische bewegingen een
beetje in toom houdt en
met een band aan zijn voor
hoofd bevestigde „snavel1
het hem mogelijk maakten
met veel moeite, als
schrijvende eenhoorn,
toetsen van een elektrisch
schrijfmachine aan te tikken.
Zijn moeder houdt daarbij
zijn hoofd stil, maar het is en
lijdensweg om de juiste
aan te slaan. Maar niettemin
is Christopher, die alleen
maar met zijn blauwe ogn
kan spreken, volgens liten-
tuurgeleerden „in de taal ge
doken alsof dat zijn ontsnap
ping betekende aan de dood"
Ik heb zijn verhaal gelezen
in een bijvoegsel van Thi
Sunday Times en ik vertelk
u door, omdat er iets in stee
waarmee mensen die alle re
den denken te hebben ott
zichzelf te beklage1, he
kunnen doen. Chris, ophi
gebruikt volgens de gleer
den woorden „alsof hij elek
trische schokken stuurt dar
een dood lichaam". En me
bijna totaal afwezige midde
len neemt hij graag aan ge
sprekken deel. Hij zwrnil
met zijn armen als een dren
keling en hij fixeert zijn ogen
op een object om duidelijk U
maken wat hij wil zeggenen
hij tikt, met zijn speciè
snavel aan zijn voorhoofd, ie
verzen uit waarin hij laai
weten wat hij voelt. Hij
wacht soms erg lang om iet
te kunnen zeggen. Bijvoor-
beeldtotdat de wijzersvanit
klok op tien voor twadj
stonden om zijn zusje Yvomt
duidelijk te maken wat ft
van haar dacht. Het V-teken,
met de palm van de htti
naar binnen gekeerd, is ini
Angelsaksische landen
terst beledigend en licht
sceen. Christopher gaf 4
boodschap door naar de klel
te kijken.
Toen Christopher vier ju
was, was hij voor het eerstel
het laatst van zijn leven
droefd. Hij liet zijn moeit
merken dat ze naar kindtrt
moest luisteren die bvitf-
aan het spelen waren, ft
keek toen naar zijn eigenlt
chaam en hij begon te huiltt
Zijn moeder zegt: „Hij huM
een uur lang, smartelijk i'
ontroostbaar. Toen snoof Ij
en keek hij op alsof hij zegf'
wilde: nu is het over. Hij1
nooit meer bedroefd gewent
Hij schrijft dat, toen ft
„gelatine-achtig en klageti
geboren werd, gedacht we''
dat hij snel afscheid zou ti
men van het leven. Maar Ie,
hield er wijs aan vast.
LEZERS REAGEREN OP DE STEM/ALGEMEEN
SPELREGELS BRIEVEN VOOR DEZE RUBRiEK VOLLEDIG ONDERTEKENEN GEEN BRIEVEN OP RIJM HOUHÊ1'
KORT MOGELIJK PUBLICATIE BETEKENT NIET DAT DE REDACTIE HET AUTOMATISCH MFT UW MeN'NGn^.
Na al die discussies over wel
en geen kernwapens, het vol
gende. Misschien 'n wat andere
kijk op de zaak. Zal er na 'n
kernoorlog op welke schaal
dan ook, iets veranderen in de
positie van de aarde ten op
zichte van de zon en andere
planeten? Zeer zeker niet! Zal
zij als 'n dode planeet rond de
zon blijven draaien? Zeer ze
ker ook niet! En waarom ei
genlijk niet? Welnu, wij als
mens leggen bij 'n dergelijk
treffen natuurlijk wel het
loodje; omdat wij maar 'n ge
ringe dosis radio-actieve stra
ling kunnen verdragen. Maar
'n gedeelte insekten, en datge
ne wat aan kiemende krachten
onder de oppervlakte ver
scholen ligt aan biologische
elementen; zee en diepzee, dat
niet direct een overdosis krij
gen; zal zich na 'n tijdje kun
nen gaan ontwikkelen.
(Va
v„
(Van een onzer
erslaggevers)
GRONINGEN James
Onedin en zijn Charlotte
Rhodes komen misschien
weer terug, maar niet in tv-
vorm. Is de toekomst op de
zeven zeeën weggelegd voor
vrachtschepen met zeilaan-
drijving? Gaat de motorvaart
overstag? Mogelijk, best mo
gelijk, als de olieprijzen zo
hoog worden dat machine-
aandrijving onbetaalbaar
wordt. Dan is met tuig weer
geld te verdienen.
Vrij ver met research is al
Conoship in Groningen, een
combinatie van dertien Gro
ningse werven, die al eens
eerder een schoener heeft ge
bouwd, die helaas na een
korte lente als passagier-
cruiser verminkt werd tot
opleidingsmotorschip voor
de Deense koopvaart. Co-
noship's naval architect, zeg
maar scheepbouwkundig
ontwerper L.M. Huitema
heeft vertrouwen in de co
meback van het vrachtzeil
schip, maar dan moet er wel
een opdrachtgever bereid ge
vonden worden. Onlangs
Het is bekend dat bepaal'
insekten en andere levens#
men, zich juist goed kun*»
uitbouwen zelfs bij constat)
straling. Er zal zich zo'n W
andere vorm van leven
ontwikkelen waar wij ons ze»
geen voorstelling van kunt*;
maken. De ene mutatie kan»
an dere zeer snel opvolgen do*
deze extra stimulans. Waar*
aarde in de normale omst»)
digheden zoals wij die nu keS
nen, miljoenen jaren over 8'
daan heeft. Plantengroei za';
groot gedeelte van de
inclusief de steden, snel <>v°
woekeren. Zal er dan toch
'n soort „aards paradijs"
ontstaan? Maar wel zonder
DEN HAAG - De omzetten en
minder gunstig ontwikkeld dan
een opgaande lijn vertoonde, is
enquête vsn de Vereniging van
bedrijven hebben meegewerkt,
beroepsbevolking van ons land
Bij 23 procent van de bedrij
ven is dit jaar sprake van la-
gere geldomzetten tegen vorig
jaar bij 20 procent van de be
drijven. Bij slechts 26 procent
van de kleine en 38 procent van
de grote bedrijven is sprake
van een reële stijging van de
geldomzetten (vorig jaar ach
tereenvolgens 33 en 40 pro
cent).
Het aantal bedrijven met een
absolute omzetdaling nam dit
jaar toe en ook het aantal be
drijven met een reële omzet
groei liep terug. De grote be
drijven hadden een relatief
nU,n,de,r ongunstige omzetont
wikkeling vanwege een ver-
etering van de omzetontwik
keling.
De winstsituatie vertoonde
ten opzichte van 1978 een
hchte daling die bij de kleine
bedrijven groter was dan bij de
grote Van de grote bedrijven
,,®d 47 Procent dit jaar een
boende rendement en dat is
I b^enveel als vorig jaar; bij de
Kleine bedrijven noemde 58
P oeent de rendementspositie
jaar voldoende (vorig jaar
hi, PFocen9- De achteruitgang
J de kleine bedrijven houdt
verband met de teleurstellende
r-kkeling in de detailhan-
Ho isector gezien blijken
I'en H ,,e 'ndustriéle bedrijven
I h kleine dienstverlenende
I eLn]V5n relatief gunstiger
T te ziin dan de kleine
g oothandelsbedrijven en de
■eine detailhandelsbedrijven.
»Ho j grote bedrijven komen
I rol 'b ustriële ondernemingen
I rp„ H ongunstiger naar vo-
n dan de overige sectoren.
,,o ,e ontwikkeling van de in-
hol^rlngen heeft dlt jaar een
opgaande lijn te zien ge
geven. Het aantal
bedrijven
Ivotl 6en reële groei van de in
vestering.
mens! Zonder diegene, die Jven verwacht voor 1980
groot gedeelte van dit f en stabilisering van de winst
staande leven, zelf om opzichte van dit j.
heeft gebracht in zijn °nCj
houdelijke drang naar ma®
en geld. Oosterhoa'
A. Michieft
w=, u ..-»en overtrof het aantal
doifm de investeringen daal-
ia ?n opzichte van vorig
J ar is het accent iets verscho
on naar de
Os teringen.
Ret merendeel van de be-
uitbreidingsin-
- jaar: 64
ocent van de kleine en 58
irocent van de grote bedrijven
'oorziet een gelijkblijvende
winst. Een lichtpuntje is vol-
