Soms fietst de geschiedenis door Heftige stnjd m Frankriii over rijden met dimli GRENZEN AAN DE GROEI IN DE GEZONDHEJDSZOR G Plastic melkfles rukt op EVEN UITBLAZEN De gewraakte uitlatingen van de burgemeester van Nabloes "De zenuwen" voor dat examen? PAPIER IVOOR UW PEN binnenland buitenland „Vies" Brigade Jammer BALLON-RACE Oogartsen Rente-aftrek Jacht en sport door Dick Dees (Lid van de Tweede Kamer voor de VVD) Zuiniger Wolindustrie verder terug Plicht" „Kracht" DE STEM VAN WOENSDAG 14 NOVEMBER 1979 Het Westduitse chemie- roncern Bayer heeft een kunststoffles ontwikkeld als alternatief voor de glazen melkfles. De nieuwe fles vol doet qua vorm en gewicht °n de eisen voor weggooi- uerpakking, maar is toch een retour«es. aldus desge vraagd een woordvoerder van Bayer. Onderhandelin gen zijn gaande met alle Ne- derlandse melkfabrikanten over de invoering van deze fles. In de V.S. is de nieuwe fles al op de markt gebracht. De belangstelling is daar volgens Bayer zeer goed. Twee jaar geleden in sep tember begon één fabrikant met de produktie. Vier maan den later waren het al 15 fa brikanten, die de fles in Amerika produceerden. Bayer wil de kunststoffles in heel Europa op de markt brengen. Thans concentreert het concern zich op Neder land, omdat hier de .glazen retourfles nog een groot marktaandeel heeft. Het ma teriaal van de nieuwe fles is even helder als glas. De fles kan 100 maal gebruikt wor den. Daarna kan het mate riaal dienen voor de produk tie van nieuwe flessen of an dere produkten. In Nederland zijn er thans acht tot tien be drijven die de nieuwe fles kunnen fabriceren. Bayer le vert de grondstoffen en de technische kennis. Soms fietst de geschie denis door je eigen straatje. Dat is altijd weer een opwindende gewaar wording. Bij dr. L. de Jong is de kans dat de geschie denis van het koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog door je achtertuin trekt, niet denkbeeldig. Dat werk is zo gedetailleerd dat-bij wijze van spreken - half bejaard Nederland bij het verschijnen van een nieuw deel, dit vlug doorbladert, op zoek naar eigen naam en (wan)da- den. Waarschijnlijk is geen enkel Nederlands historisch werk aan zo'n breed publiek ver kocht als De Jongs oorlogskro- niek. Geen boekenkast-zo lijkt het wel - of de naturel-kleurige en waarschijnlijk daarom snel verschietende ruggen van De Jongs werk vullen de bovenste plank. Ik vraag me wel eens af wat de mensen met die pillen doen. Persoonlijk zet ik ze ongelezen in de kast, om ze te bewaren „voor later". Af en toe zoek ik er wel eens iets in op, maar daar is het tot nu toe bij gebleven. Mijn buurman daarentegen leest ze één voor één helemaal uit. „Ze lezen als een thriller", zegt hij en ik begrijp wel wat hij bedoelt. Zo heb ik lang geleden zelf de memoires van Winston Chur chill gelezen. Ook twaalf delen, maar toch lang niet zo lijvig als De Jong, In de gauwigheid en zonder te kijken, schat ik dat die man, met inbegrip van dubbel- deel 9, toch al tegen de 10.000 pagina's moet hebben gevuld. Dat vind ik zelfs voor een thriller wat veel. Het kan ook zijn dat ik minder tijd heb dan toen Chur- chills memoires als paperbacks verschenen. Mijn buurman daarentegen zit in het onder wijs, begrijpt u? Enfin, ik had het eigenlijk over de doortocht van de ge schiedenis over het eigen erf. Een vriend maakte mij er op attent dat De Jong in deel 9 ook opmerkingen maakt over het Noordengelse stadje Congle ton. Nu wil ik niet beweren dat deze stad mijn eigen erf is. Congleton zou zelfs niet „my cup of tea" zijn - om met de Engelsen te spreken - ware het niet dat deze plaats in het dal van de Dane, zulke aardige in woners herbergt. Vandaar dat ik er sedert 1970, toen ik er voor het eerst kwam, vele malen terug ben geweest. Het is - hoewel het al 707 jaar stadsrechten geniet - niet wat je noemt een fraai stadje, maar om het „vies" te noemen, zoals De Jong doet, gaat me toch te ver. Aan de andere kant geeft de geëerbiedigde histori cus toe dat het ook een ge noeglijk stadje was, „met een bevolking (zeer onder de indruk van de uniformen van de mare chaussees) die tegenover de Nederlandse militairen veel hartelijkheid betoonde". Zo was het maar net! In Engeland wonende veteranen van de Irenebrigade in gesprek met de toenmalige burge meester van Congleton (tweede van links). De foto werd gemaakt in 1970, toen De Stem voor een reportage over de Irenebrigade, Congleton bezocht. (We waren toen 25 jaar bevrijd). Uit dit contact kwam de jumelage voort tusssn de Engelse stad en het Brabantse Oosterhout. Een „twinning" die volgend jaar aan zijn tweede lustrum toe is. Lees ook het verhaal hiernaast. Begin 1941 werd in Congle ton de Prinses Irene Brigade gevormd. De leden daarvan kwamen uit alle hoeken en ga ten van de wijde wereld. Uit Nederland kwamen restanten van het leger die aan de Duit sers waren ontsnapt (waaron der de 200 marechaussees die in Congleton zo'n indruk maakten). Verder had je dienstplichtige Nederlanders uit Engeland, Canada, de V.S. en verschillende andere landen waar de Nederlandse autori teiten dienstplichtigen hadden weten te vangen en niet op de laatste plaats waren daar de vele overzee wonende Neder landers, die vrijwillig naar En geland waren gekomen om te gen de nazi's te vechten. De ligging in Congleton was bar slecht. De Nederlanders waren ondergebracht in een leegstaand fabrieksgebouw („armoedig, ongezellig, have loos en vervallen", schreef veldprediker Van Dorp in '41). Daartegenover stond dat de omgang met de bewoners van de stad hartverwarmend was. Letterlijk dikwijls! Al in de zomer van 1941 ver huisde de brigade-in-opbouw naar een speciaal voor de Ne derlanders gebouwd kamp bij Wolverhampton. Maar de korte kennismaking met Congleton resulteerde niettemin in vele tientallen huwelijken tussen Congletonse meisjes en Ne derlandse soldaten. Vandaag de dag wonen er nog zo'n dertig ex-lrenesolda- ten met hun gezinnen. De meesten zijn al lang grootvader geworden. Daarnaast bestaan er vele vriendschappen die de tand des tijds glansrijk hebben doorstaan. Toen in 1975 de veteranen van de brigade hun reünie hiel den in Congleton, liep de stad weer uit. In mei 1980 hoopt Congleton de „handsome Dutch" van weleer opnieuw te mogen ontvangen. Dan zal ook de kapel van het Garderegi ment Fuseliers Prinses Irene waarschijnlijk present zijn. Congleton was en is nog steeds, voor vele Nederlan ders, heel wat meer dan een „vies industriestadje". Jammer dat De Jong er zelf nooit is ge weest. Jammer voor hém. De Britse mevrouw Renée Thornton is in het weekend als eerste vrouw Het Kanaal tussen Engeland en Frank rijk met een ballon overge stoken. De vluchr. duurde dank zij een zeer gunstige wind slechts een uur. De ballon van mevrouw Thorton landde in een veld op 5 km van Boulogne. Twee andere Britse dames die tegelijk met haar waren opgestegen kwamen ook veilig op de Franse kust; me vrouw Williams bij Calais en mejuffrouw Appleby bij Le Touquet. Renée Thornton won de wedstrijd en daarmee 12 flessen champagne. II fai e 'mm g KMa an onze correspondent Jan Drummen) PARIJS - Na jarenlange Discussies en soms heftige controverses is het Franse ministerie van Verkeer ertoe overgegaan om voor het au- twnobielverkeer een maatre- 8el toe te passen die sedert ™ge tijd in andere landen schering en inslag was: het "innen de bebouwde kom "juenmet zgn. dimlicht. Tot "asver werd of mocht binnen De bebouwde kom uitslui- ena klein licht gebruikt werden en een aantal jaren werd, waar de straatverlich- lng voldoende was, zelfs nachtelijk rijden zonder licht getolereerd. Nu is dan ver- P 'ent de dimlichten aan te eken als men in bebouwde "m rijdt. Via pers en radio n een goed-opgezette tele- sie-campagne heeft men de omobilistcn van de nood- uk en de verplichting van et nieuwe voorschrift door- En de Fransen zijn ujuerdaad met ontstoken achten in stad en dorp eaa» rijden. uil0',61 een soort opstand Aut„ \Pe Federatie van „.mobielclubs is in verzet van T"tegen de verklaring J te minister van Verkeer, n,,Jjeze2d had dat zekere r,.„n s en kritieken op het kunn voorschrift gegrond nÏÏ ziin> maar dat het mogelijk is over de aan- vell£ eid een oordeel te v°ór het einde van een proefperiode „die niet korter dan een jaar kan zijn". De Federatie tekent nu protest ertegen aan dat de minister een experiment op nationale schaal onderneemt „en alle burgers in proefkonijnen" herschept. En verder heet het dat „deze zeer aangevochten verplichting de negatieve ge volgen vermenigvuldigt en de oorzaken van ongelukken doet toenemen, dus het aan tal doden, gewonden en in-~ validen". De kritieken op het rijden met dimlicht hebben vooral betrekking op de verblin dingsfactor, met name bij nat weer. En de uitspraken van twee vooraanstaande oog artsen, die de maatregel ver oordelen, worden talloze malen in de contra-propa- ganda aangehaald. En ten slotte heeft de secretaris-ge neraal van de beweging „Auto-Défense" (een groe pering ter behartiging van de belangen van automobilis ten) opgeroepen tot „een na tionale dimlichtstaking" op plaatsen waar de openbare verlichting afdoende is. En verder heeft de beweging bij het Hof van Cassatie een ver zoek ingediend om de Raad van Statehet decreet te laten veroordelen en dus in te laten trekken. De zaak heeft dermate uit gebreide vormen aangeno men, dat de „dimlicht-af faire" (speciaal met het be langrijke verminderen van het daglicht in deze periode) één van de gesprekken van de dag geworden is. Het aantal tegenstanders van het de creet lijkt inderdaad sterk in de meerderheid te zijn, en zij verklaren dat een en ander het averechtse resultaat van het oorspronkelijk nage streefde oplevert. De ver blindingsfactor zou dermate sterk zijn, dat deze op zich zelf de oorzaak van een aan tal ongelukken is. En een zeer recente „springvloed-op stopping" van het verkeer binnen Parijs zou daarvoor een hele serie bewijzen gele verd hebben. Toen in de der de oktoberweek na lange tijd zonnig weer de eerste herf stregens op Parijs neer stroomden, kwam het tot een ongekende opstopping van verkeer in tal van wijken van de stad. Op menig punt deed men er twee uren over om drie- tot vierhonderd meter verder te komen en op een van de belangrijke bruggen, de Pont de l'Alma, kwam het verkeer vier volle uren vol komen vast te zitten. En uiteraard werd de pas ingevoerde verplichting om met dimlicht te rijden voor de meeste van de aanrijdingen die bijdroegen tot de opstop ping, verantwoordelijk ge steld. Brieven voor deze rubriek moeten met volledige naam en adres worden ondertekend Bi] publikatie zullen deze vermeld worden Slechts bij hoge uitzondering zal van deze regel worden afgeweken Naam en adres zijn dan bi| de redactie bekend Publikatie van brieven (verttort of onverfcort) betekent niet dat de redactie het in alle gevallen eens is met inhoud, c q strekking De vraag is of de kwestie van de rente-aftrek een politiek heet hangijzer hoort te zijn of een zaak van inzicht en over zicht aan de hand van cijfers. Twaalf jaar geleden bracht een deskundige ons in herinnering dat de rente-vrijstelling voor belastingen van oorsprong een service was om de mensen en bedrijven, die geld wilden le nen om iets te bereiken, tot sterkere belastingbetalers te maken. Dus een spiering werd uitgegooid om een kabeljauw te vangen. Sparen was in de ogen van de fiscus een te lang zaam proces om sterkere be lastingbetalers te kweken. Le nen ging vlugger. Vandaar die rente-aftrek-service. Twaalf jaar geleden was rente nog gewoon rente, dus een redelijke vergoeding aan iemand die zijn eigen con sumptie bereid was enige tijd uit te stellen om dat geld tijde lijk aan een ander beschikbaar té stellen. Maar gaandeweg nam de geldinflatie toe, de muntontwaarding maakte het nodig om bovenop de rente ook elk jaar een stukje geldont waarding te vergoeden. Dat onderscheid tussen echte rente en inflatievergoeding zou men zakelijk in elk geval moeten maken, alvorens politici de voor- en nadelen van rente aftrek opnieuw gaan afwegen. Een van de voordelen ervan is dat de geldontwaarding die binnen de bouwnijverheid hier en daar flink hoger is dan daarbuiten, voor een deel uit de schatkist wordt gecom penseerd. Dit lijkt redelijk in de ogen van de consument van bouwprodukten - ongeacht hoe groot zij zijn en hoe duur de woningen zijn - zolang de centrale overheid niet zeer stelselmatig zoekt naar bouwtechnieken met een be duidend lagere eigen geldont waarding. Dus hoe moderner de bouwtechniek, hoe lager de rente-aftrek, maar hoe lager het te lenen bedrag. Een der nadelen van rente aftrek is dat deze tot heden nog mag worden toegepast voor re creatieve doeleinden buiten en binnen de bouw, waarvan men in de meeste gevallen mag aannemen dat deze niet bij dragen tot het kweken van sterkere belastingbetalers. Hier wordt dan nog steeds een spiering uitgegooid, maar geen kabeljauw gevangen. BREDAIR. A.E.Q. VAN HE- ZIK Naar aanleiding van diverse ingezonden stukjes over de jacht, voor of tegen, zou ik graag het volgende hierover willen schrijven. Mag ik voor op stellen dat ik noch vlees noch vis eet. Dit uit principe, het beest hoeft voor mij niet voor consumptie gedood te worden. Met enige verwonde ring heb ik het ingezonden stuk gelezen van de heer De Wit uit Made. Wat mij het meest verwonderd is dat hij de jacht als sport beschouwt. Ik wil nader omschrijven waarom de jacht in de verste verten Ondanks Bestek '81 en de daarin vervatte ombuigingen op het terrein van de gezond heidszorg blijft deze sector de komende jaren flink groeien. Alleen al hier komen er de vol gende vijf jaren ongeveer 45.000 arbeidsplaatsen bij. De totale uitgaven van 26 miljard gulden nü stijgen vol gens de prognoses tot 31 mil jard gulden in 1981. Zonder de maatregelen uit Bestek '81 zou deze enorme stijging van de kosten in 1981 nog 2 miljard meer bedragen. Verwacht moet worden dat de opwaartse druk op de kos ten van de gezondheidszorg alleen maar verder zal toene men. Nieuwe vindingen op het gebied van de medische weten schap en techniek zullen om toepassing vragen. De toenemende vergrijzing van de bevolking zal leiden tot een sterkere vraag naar zorg verlening. En op een aantal terreinen, - zoals b.v. de ver pleegkunde, de psychiatrie en de tandheelkunde - zijn eigen lijk nu al extra middelen nodig om de kwaliteit te verbeteren. Zeker in een tijd van terug lopende economische groei plaatsen deze ontwikkelingen de overheid voor de grootst mogelijke problemen. Twee vragen staan centraal: waar liggen de grenzen van de groei in de gezondheidszorg en hoe blijft de gezondheidszorg voor ons allen betaalbaar?. Voor wat betreft de eerste vraag is er gelukkig een enor me kentering in het overheids beleid aan de gang. En ook in de wereld van de gezondheids zorg zelf is er vollop discussie over de vraag welke soort ge zondheidszorg we nu eigenlijk willen. Is dat een humane ge zondheidszorg waarin de eigen verantwoordelijkheid en de zelfhulp voorop staan of is dat een zorgverlening waarin de medische technologie over heerst? Terecht constateerde dr. van Loon enige maanden geleden in „Medisch Contact" dat ie dereen er door de verzorgings staat teveel aan gewend is ge raakt om vragen rondom de gezondheid en welzijn per de finitie direct over te hevelen aan professionele apparaten, die voor nagenoeg elk probleem in het leven zijn ge roepen. In die situatie, die met name de afgelopen 25 jaar zo is gegroeid is de persoonlijke verantwoordelijkheid voor de eigen gezondheid sterk naar de achtergrond verschoven en wordt de patiënt vaak letter lijk en figuurlijk als lijdend voorwerp in fiet hulpverle ningscircuit opgenomen. Tus sen regering en parlement blijkt er thans gelukkig over eenstemming te bestaan dat hierin nogal wat moet veran deren. De positie van de patiënt zal versterkt moeten worden. Hij zal beter dan tot nog toe in staat moeten worden gesteld om een eigen verantwoorde lijkheid voor zijn gezondheid te dragen, om ziekten zelf te voorkomen en om hulp zo dicht mogelijk bij huis te verkrijgen. Pas als dat geen oplossing biedt zou een beroep mogen worden gedaan op meer gespe cialiseerde hulp. Concreet ge steld betekent dit dat binnen het beleid meer nadruk zal worden gelegd op zelfzorg, preventie van ziektes en ver sterking van de zogenaamde eerstelijnsgezondheidszorg (huisarts, kruiswerk, wijkver pleging enz.), waardoor onno dig en nodeloos lang beroep op de zeer gespecialiseerde zorg verlening (ziekenhuis en spe cialist b.v.) zoveel mogelijk woidt voorkomen. Voor wat betreft de betaal baarheid van de zorg zal de overheid over meer mogelijk heden moeten beschikken om zowel de omvang van de voor zieningen als de hoogte van de tarieven in de hand te houden. Wetsontwerpen die dat regelen zijn thans bij het parlement in behandeling. Doch deze zullen pas op de wat langere termijn effect kunnen sorteren. Voor de korte termijn zijn noodoplossingen onvermijde lijk. Staatssecretaris mevr. Veder - Smit heeft hier de moed getoond om met voorstellen te komen. De grootste hap van haar bezuinigingsvoorstellen be treft de gezondheidszorg zelf, waar zonder de kwaliteit te schaden heus wel wat zuiniger kan worden gewerkt. Daar naast wordt - hoewel de PvdA volstrekt ten onrechte het te genovergestelde beweertste vig ingegrepen in relatief hoge salarissen binnen de gezond heidszorg. En tenslotte worden om het plaatje rond te krijgen heel beperkt wat meer eigen bijdragen aan de patiënt ge vraagd. Veel misbaar en onge noegen is daarover helaas ont staan. Treffend juist was naar mijn mening echter het com mentaar in een ochtendblad: „Iedereen zal er het zijne uit kunnen halen om zich tegen af te zettkn, om zich gepakt te voelen, van hoogbetaald tot onder aan de schaal. Maar wie niet kijkt met de oogkleppen van één groep op, zal moeten erkennen dat er een redelijk totaalbeeld van kostenbeper- king in steekt naast een ont wikkeling in de goede rich ting." Staatssecretaris mevr. Veder - Smit, die vanuit het parle ment nogal eens met onheuse vuren wordt bestookt, staat voor de weinig populaire taak om de grenzen aan de groei in de gezondheidszorg aan te ge ven. Niet populair, maar wel noodzakelijk en gewenst. Moed kan haar in ieder geval niet worden ontzegd. (ADVERTENTIE! Veel mensen hebben voor of tij dens school- en rijexamen wat ze noemen „de zenuwen". Zij kun nen zich minder goed concentre ren en maken daardoor vaak on nodig fouten. Gelukkig is er voor hen Valdispert, dat ook zonder be zwaar door kinderen gebruikt kan worden. Valdispert is een zuiver natuurprodukt uit de valeriaan wortel. Valdispert brengt u weer tot rust maar maakt niet loom of slaperig. Valdispert dragees zijn gemakkelijk in te nemen. Vraag nadrukkelijk Valdispert. Uitsluitend bij apotheker en drogist. Lees vooraf de gebruiks voorschriften. geen sport kan zijn, maar een agressieve en sadistische be zigheid is. Als men sport bedrijft gaat het om individuele prestaties zoals b.v. atletiek of met an deren onder dezelfde omstan digheden zoals b.v. wielren nen, voetballen, boksen enz. De heer De Wit moet mij eens vertellen wat de prestatie is om met een geweer een argeloos konijn of ree uit het veld te knallen: Een laffe daad en niets anders. Sport is, het konijn of een ander dier achterna gaan zon der geweer of knuppel en pro beren met de blote handen het dier te pakken, om het daarna weer de vrijheid te geven, want het dier heeft immers niets misdaan. Dan zeg ik: zo bedrijft men sport. Vissen en jagen onder de huidige omstandigheden zoals nu vind ik geen sport. BREDA F.C.G. VAN DUN (Van onze redactie binnen land) DEN HAAG - Volgens het jaarverslag van de Federatie van de Nederlandse Wolin dustrie (Fenewol) is de pro duktie vorig jaar weer scherp gedaald met zo'n 25 procent. Gezien het slinkende aantal I leden van de federatie is be- sloten aansluiting te zoeken bij het centraal bureau katoen-, rayon- en linnenindustrie. (Van onze redactie buitenland) TEL AVIV - De Israëlische dagbladen „Ha'aretz" en „Jerusa lem Post" hebben gisteren een officiële versie gepubliceerd van de uitlatingen van de burgemeester van Nabloes, Bassan Sjaka. Sjaka is op grond van deze uitlatingen gearresteerd, wat tot ernstige onrust op de westelijke Jordaanoever heeft geleid. De twee Israëlische dagbla den meldden gisteren dat ep verscheidene versies van het betrokken gesprek hebben ge circuleerd. De verhalen die de twee dagbladen hebben ge publiceerd zijn vastgelegd door een getuige, kolonel Tsa- dok Karim. Op 6 november had Sjaka, kennelijk in een redelijk ont spannen sfeer, een gesprek met generaal Dany Matt, die het Israëlische beleid in het be zette deel van Jordanië coördi neert. Het gesprek ging aan vankelijk over de gezondheid van de nu gewraakte burge meester, de economische toe stand en over de behandeling van Arabieren in de Israëlische gevangenissen. Vervolgens vroeg generaal Matt de burgemeester van Nabloes naar zijn „persoonlij ke mening" over de aanslag die een Palestijnse commando in maart 1978 pleegde op een autobus op de weg Tel Aviv- Haifa. Daarbij vielen 34 doden en 72 gewonden. Sjaka: „Deze mensen heb ben hun actie uitgevoerd we gens de bezetting. Zij willen hun onafhankelijkheid. Zelfs het internationale recht rechtvaardigt dat en erkent hen als krijgsgevangenen". Matt: „Een van hen gooide een kind in de vlammenzee (van de brandende autobus). Rechtvaardigt u dat?". Sjaka: „Nee, ik rechtvaardig niet het werpen van een kind in het vuur. Dat is overdreven, maar ik was er niet bij. Ik weet niet of dat gebeurd is". Matt: „Maar zij (de daders) hebben zich erop beroemd te genover de rechtbank". Sjaka: „Ik heb horen zeggen dat zij uit plichtsgevoel heb ben gehandeld, dat zij broe ders uit de gevangenis wilden bevrijden. Dergelijke opera ties gebeuren als reactie op an dere acties, met betrekking tot Israël als staat, als reactie op barbaarse daden, bijvoorbeeld de bombardementen op Zuid- Libanon. Zolang de bezetting en het moorden voortduren, kunt u veel van dergelijke operaties verwachten", Matt: „Rechtvaardigt u persoonlijk dit soort opera ties?" Sjaka: „Ik ben van oordeel dat dit soort operaties kans hebben op resultaten, gezien de situatie waarin wij ons be vinden. Er zijn situaties waarin de staat Israël inbreuk maakt op de rechten van het Palestijnse volk. Zijn politiek is er een van kracht en het is onvermijdelijk dat dit tot der gelijke reacties leidt. Deze koers van Israël kan leiden tot een nieuwe oorlog met de Ara bische staten. Intussen kunnen personen individueel reageren. Dat is de realiteit waarin wij leven". Dit gesprek, dat generaal Matt tenslotte beschouwde als een „teken van democratie", werd later door de Israëlische onderminister van defensie, Mordechai Zippori, omschre ven als „de druppel die de em mer deed overlopen". Sjaka werd nadat berichten over het gesprek in de pers waren ver schenen gearresteerd.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1979 | | pagina 5