Poep-art
jaar
balans is positief
Eerste test Strauss
Ginjaar haal
waai overhooo
EVEN 1
UIT
BLAZEN
Kaasletter
in woning
NIKS NIX0N
n weekeinde vaak
e snel naar dokter
PMËF1
IVOOR UW PEN
>ver luxueus
ir
binnenland
buitenland
MET UVIM KOCK
SÉ -
VAN TRICHT
LACHT ARTSEN:
Kleuterscholen
dunner bevolkt
Leefbaarheid
Saccharine
Berusting
Interessant
V ernieuwing
I ^CTPM VAN ZATERDAG 6 OKTOBER 1979
Zo.n honderd hondekeu-
mis in de binnenstad van
Maastricht werden deze
Sdoor beeldend kunste
naar Henk Wijnen opge
rukt tot smakelijk ogende
salades, en vervolgens „ge
reserveerd voor hondebe-
zitters"-
Henk Wijnen (experimentele
afdeling Jan van Eyckacade-
fflie)- „Ik heb niks tegen hon
den maar wel tSgen honden in
de stad en de gevolgen ervan.
Dat is niet leuk voor honden,
die buiten moeten kunnen ra
votten, en niet voor de mensen
die er last van hebben".
Henk Wijnen startte zijn tocht
vanuit zijn atelier aan de Koe
straat. Op zijn karretje waren
enkele schotels met sla, rode
kool, worteltjes, tomaat, au
gurkjes en uitjes geladen. In
een keurig witte broek met
zwart jasje gestoken, versierde
hij de drollen met een flair alsof
hij zo van restaurant Neercan-
ne kwam. De „performance"
werd uitvoerig gefilmd en ge
fotografeerd.
„Het is besist geen grap. Wat
hier de honden en mensen
wordt aangedaan is triest", al
dus Henk. Hij doelt op het sla-
lommend hindernislopen dat
nodig is om met schone schoe
nen de stad door te komen en
op de neuroses die honden op
gedrongen krijgen doordat ze
in een van de natuur vreemd
milieu moeten leven.
De reacties van het publiek
liepen nogal uiteen. „Zonde
van het eten en het geld"
meende iemand, „maar hij
vergeet dat Nederland per jaar
300 miljoen aan honde- en
kattevoer uitgeeft", zegt Henk
Wijnen. „Heeft u daarvoor ge
studeerd?" wilde iemand we
ten. Henk: „Nee, ik ben autodi
dact". Een ander was heel kort
in zijn commentaar: „Flapdrol".
Omdat er in onze contreien nogal wat boeren rondlopen
met ideeën over emigratie naar Engeland, dacht ik dat het
de moeite en de ruimte waard was onderstaand verslag
van een medewerker op te nemen. Het gaat over de Don-
gense familie van Loon die precies een jaar geleden emi
greerde om te gaan boeren in Devon.
W
I grote
bergruimte. Zeer
overleg Aantrekke
nen, fraaie kamer. Ben.
f badk., 2e verd.: sip. k.
lmop. Aanv. in overleg
laan 310, tel. 031/45.89.61
rptember en 10 oktober 1979
In V2V0 instelpremie, in het
Den, Koningin Elisabethlei
Hoe is het nu na één jaar ge
steld? Zijn zij teleurgesteld of
zijn hun hoge verwachtingen
Imet uitgekomen? Hebben zij
zich helemaal aangepast en
voelen zij zich gelukkig in hun
nieuwe vaderland? Eigenlijk
kunnen al deze vragen positief
beantwoord worden. Het begin
B was moeilijk, maar alle begin is
nu eenmaal moeilijk. Het voor
naamste daarbij waren de
taalmoeilijkheden en ten twee
de het feit, dat in Engeland de
meeste dingen net iets anders
gebeuren dan in Nederland.
Buitendien is de instelling van
te gemiddelde boer hier veel
„ouderwetser". Maar zij heb
ben zich overal goed doorheen
geslagen.
Men kan niet zeggen dat het
land verwaarloosd was toen zij
begonnen, maar de bewerking,
indeling en zorg was anders
eest dan Ad het gewend
was. De Engelsen springen wat
lichtzinniger en slordiger om
met hun land, misschien wel
omdat hier nog steeds ruimte
is. Maar Ad wil dat elk weiland
en elke akker volledig en zorg
vuldig gebruikt worden: geen
dode hoeken of overgeslagen
delen, geen drassige of ver
trapte ingangen of verwaar-
ïEN GROTE VILLA
It) Gabriellalei 15 te Bras-
[j verkoophoudende notaris
2/14-18 u.).
uw) moeten op de verkoping
[appartement voor
[n? Bezoek dan een
itiés in:
1979
|0 uur
en 20.30 uur
11 okt. 1979
10 uur
0 en 20.30 uur.
zijn, maar wèl geïnteres-
lerstaande bon ingevuld in
postzegel aan:
ERLAND B.V. Afdeling
ed. Antwoordnummer 1,
1DAM. Tel. 010 - 148 000
Een voedingsmiddelenbe
drijf in Bodegraven brengt dit
jaar voor het eerst Sin
terklaasletters van kaas op
de markt. Het produkt wordt
geleverd in de letters M, S, P
en in een hartvorm. Het is
gemaakt van belegen vol
vette Goudse kaas. De tetter
weegt 180 gram en gaat on
geveer vier gulden kosten.
Mei de kaasletter wil het be
drijf inhaken op de tendens
naar gezonde voeding.
loosde hekken, goede wateraf
voer en dus goede, schone
sloten.
Er was dus heel wat werk
aan de winkel en daar kwam
nog bij dat hij van de vorige ei
genaar een uitstekende kudde
van veertig koeien overgeno
men had.
Het is dit jaar voor iedereen
een vrij slecht jaar geweest en
dat geldt natuurlijk ook voor het
bedrijf van Van Loon. Het vee
kon pas vrij laat naar buiten, het
hooien kwam laat op gang en
toen hebben veel boeren nog
grote verliezen geleden door
plotselinge regenbuien, het
graan was niet indrukwekkend
gegroeid en het oogsten werd
ook weer bemoeilijkt door het
weer. Maar Ad is een goede
boer en het heeft hem toch nog
meegezeten: hij heeft genoeg
hooi voor aanstaande winter en
hoewel de graanoogst wat te
genvalt zal hij er in elk geval
voldoende stro voor zijn koeien
aan overhouden.
Ad heeft wel enige kritiek op
zijn Engelse collega's: Hij vindt
dat zij nog dikwijls werken met
volledig verouderde methoden
en uitrusting, zij hebben te wei
nig aandacht voor de afwate
ring, van het inkuilen van het
gras maken zij een bende en
voor de koeien gebruiken zij
naast het krachtvoer veel te
veel overbodige zaken als
hormonen, vitaminen en anti
biotica. Hij is begonnen met de
veertig koeien maar streeft er
naar om deze winter tachtig
koeien te melken. De kosten
van veevoer zijn sterker geste
gen dan de melkprijs, maar
desondanks is het bij verstan
dig beheer toch nog wel een
rendabele zaak.
Op het terrein stonden twee
woningen en een vakantie
huisje. Ten eerste de oude
boerderij, die wel erg roman
tisch is maar toch dringend op-
De familie van Loon, een jaar geleden in Dongen.
geknapt moest worden. Vanaf
het begin voelde Riet er weinig
voor daar in te gaan wonen
omdat zij als propere Hollandse
huisvrouw nu eenmaal niet
houdt van „die oude rommel".
Zelfs na grondige modernise
ring, die erg veel geld zou kos
ten, zou het een bewerkelijk
oud huis blijven waaraan vol
gens de maatstaven van Riet
weinig eer te behalen is. Een
probleem was dit echter verder
niet want nu woont de Engelse
knecht met zijn gezin er in en
die voelt zich daar tevreden en
gelukkig. Bij de ingang van dp
boerderij staat een vrij groot,
min of meer modern huis dat
vroeger diende als woning voor
de knecht. Zij zijn nu van plan
daar een behoorlijk stuk aan te
laten bouwen en dit wordt dan
de definitieve woning.
De taal was, vooral in het be
gin, nogal een probleem. Maar
iedereen was erg behulpzaam.
Riet heeft snel wat Engels bij
geleerd en heeft geen moeilijk
heden meer met winkelen of
contacten en conversaties met
buren. Ad had het wat moeilij
ker maar kan zich nu ook goed
redden en bijvoorbeeld met de
knecht doen zich nooit proble
men voor. Met de kinderen is
het ook uitstekend verlopen.
Allebei spreken zij nu Engels
alsof het hun moederstaai is en
zij hebben veel vrienden en
vriendinnetjes.
Al met al zijn Ad en Riet toch
niet teleurgesteld in hun ver
wachtingen. Er zijn plus- en
minpunten: zij wonen aanzien
lijk eenzamer dan in Dongen en
vooral Riet mist het gezellige
„buurten". Daar staat tegen
over dat zij zowat de hele lente
en zomer allerlei familie, vrien
den en kennissen uit Neder
land over hebben gehad.
Oud-president Richard
Nixon van de Verenigde Staten
is er voor de tweede maal niet
in geslaagd een duur appar
tement in New York te kopen.
Onderhandelingen over de
koop van een peperduur ap
partement (925.000 dollar) aan
(Van onze redactie binnenland)
MAASTRICHT - Te veel mensen maken een onjuist gebruik
^itle weekenddiensten van de artsen. „Verzoeken om orenuit te
en in het weekeinde onder de kreet „hij zit er toch voor"
en herhaaldelijk voor", aldus de klacht van voorzitter H.
pencamp van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij der
°P het jaarlijkse congres van de artsenorganisatie
ons alle benodigde docu-
roject in SAINT- RAPHAEL
komt ook nogal eens
- dat afspraken zo maar
hiw°!den nagekomen. De
vit Van de zorgverlening
Verbeteren indien dergelij-
«itaties niet of minder
[timen, zo meende de heer
neamp. De maatschappij is
orstander van de patiënt
Serechttegeveninde
die op hem betrekking
iisüilmaar dan wel via een
eiJ raa^sman- Voorzitter
camP sloot niet uit dat de
°P de wat langere ter-
direct inzagerecht zal
ie K [1]?en 'n zijn medi-
s°ileiden. Het inzage-
tntecu,,echter geen „mee-
Z n worden, hoewel
voor hem be-
SPfstuk moet kunnen la-
bif™ 0phet nrts®-
Drrf Maastricht betoog-
^■<k.J.deWijn,hoogli
voedingsleer in Leiden,
'itw r kennelijk de
^geraakt inzake een
oedings- en voedselbe-
namelijk niet alleen
lino Sezondheidsvoor-
s en -opvoeding te ge
in er moet meer nadruk
Komen op het veranderen van
de voedingsgewoonten door
wijziging van de voedselpro-
duktie en voedseldistributie.
Onbeperkt beschikbaar stellen
van ongezond voedsel dient
voorkomen te worden, aldus
prof. De Wijn.
DEN HAAG (ANP) - Het
aantal leerlingen bij het kleu
teronderwijs is tussen januari
1978 en januari 1979 met
27.800 gedaald. Het aantal
scholen bij dit onderwijs nam
in dezelfde periode met 63 toe
tot 7.897. Dit heeft het minis
terie van Economische Zaken
meegedeeld naar aanleiding
van de jongste cijfers van het
Centraal Bureau voor de Sta
tistiek.
Door de daling van het aan
tal leerlingen en de toename
van het aantal scholen liep de
gemiddelde schoolgrootte te
rug van 59 tot 55.
de Fifth Avenue zijn gestrand
op bezwaren van de buren. Zij
stellen dat de permanente
aanwezigheid van Nixons be
wakers van de geheime dienst
inbreuk zou maken op hun pri--
vé-leyen.
Een eerdere poging van de
oud-president elders in New
York een huis te kopen, mis
lukte om dezelfde redenen.
Brieven voor deze rubriek moeten met volledige naam en adres worden ondertekend Bij publikatie zullen
deze vermeld worden Slechts bij hoge uitzondering zal van deze regel worden afgeweken Naam en adres
zijn dan bi| de redactie bekend Publikatie van bneven (verkort of onverkort) betekent niet dat de redactie het in
alle gevallen eens is met inhoud, c.q strekking
In bijeenkomsten en be
schouwingen, het vermoede
lijke welzijn van de mens be
treffende, wil het wat pathe
tisch klinkende modewoord
„leefbaarheid" nogal eens op
duiken, en menigeen blijft
daar moeite mee hebben. Het
ligt immers voor de hand, er
een betekenis als „levensecht",
of „levensvatbaar" aan te
hechten, en zulks blijkt niet
precies de bedoeling. Eerder
doet het plaatsen veronder
stellen waar eventueel geleefd
- en andere waar absoluut nf et
geleefd zou kunnen worden; en
uit dier voege geeft het in het
gebruik niet zelden aanleiding
tot schromelijke overdrijving.
Zo heet volgens sommigen een
bepaalde stadswijk reeds
„onleefbaar", als er naar hun
smaak te veel flatgebouwen in
werden opgetrokken; een
vooroorlogs villadorp, in
zoverre het in hun ogen aan
„vergrijzing" ten prooi ligt.
Vaak geldt hun afkeer zelfs
hele steden, in wier omgeving
nogal wat al dan niet milieu
vriendelijke industrieën zijn
gevestigd Dat er onder derge
lijke omstandigheden intussen
al jaren heel redelijk en gezel
lig geleefd wördt, mag de pret
van het drammen en ongenoe
gen-aanpraten blijkbaar niet
drukken.
Anderen weer verleggen het
accent op de commercieel, dan
wel groeps-egoïstisch bepaal
de wenselijkheid, dat er bin
nen hun directe woongebied zo
mogelijk van dag tot dag iets te
beléven moest vallen. Veelal
blijken het liefhebbers van het
spectaculaire evenement, van
de bruisende brasserieën. Een
en ander mocht, zo al niet de
individuele gemoedsrust der
tienduizenden, dan toch de al
gemene gezelligheid ten goede
komen. De leefbaarheid kon
dan worden afgeleid uit het
aantal decibels hetwelk ter
plekke maximaal viel te pro
duceren. Ook in deze geest
heeft men het vrij moeilijk bij
het construeren van doorslag
gevende argumenten. Te meer,
waar reeds bestaande ver-
maakcentra en horecaconcen-
traties steeds minder inspira
tie tot navolging verschaffen.
Merkwaardig genoeg schij
nen zekere culturele facetten,
als de zogenaamd „kleine"
misdadigheid, inclusief het
tamelijk irriterende vandalis
me, binnen diverse inspraak
colleges nog niet of nauwelijks
ter discussie gesteld. Sugges
ties, als zou dit soort maat
schappelijke ontwikkelingen
een wezenlijke aantasting van
de stedelijke leefbaarheid
dreigen te vormen, kunnen dan
ook gevoeglijk van de hand
worden gewezen.
BREDA
L. PISON
Konsumenten Kontakt
meldt dat saccharine kanker
verwekkend zou zijn (De Stem
van 28 sept.). Wat heeft men
toch aan die ontrustzaaiende
berichten? Het zit zo: een jaar
geleden heeft een Amerikaan
in zijn proefschrift gewag ge
maakt van kanker bij muizen
en ratten (nadat die met een
flinke dosis saccharine meer
malen waren ingespoten). Op
zich is deze proef onzin. Sa
charine komt in de maag en
niet rechtstreeks in het bloed.
Het is vanzelfsprekend dat
wanneer men mensen gaat in
spuiten met andere prepara
ten, dat een ziekte zal verwek
ken. Zelf gebruik ik ruim 55
jaar saccharine. Dat begint 's
morgens in mijn pap en dan in
thee, koffie en zomers over
aardbeien en rode bessen. Het
totaal aantal tabletjes schat ik
op honderddrieëndertigdui-
zend. En ik leef nog, zoals u
merkt.
A.V., BREDA
(Van onze correspondent)
BREMEN - In Bremen, waar zondag parlementsverkiezingen worden gehouden, zijn
de kaarten overigens zo goed als geschud. In tegenstelling tot het omringende platteland
van Nedersaksen, waar de CDU oppermachtig is, hebben in Bremen de sociaal-demo
craten het roer vast in handen.
De afgelopen acht jaar hoefden zij zelfs geen beroep te doen op andere partijen om een
regeringsmeerderheid te vormen: met ruim de helft van de stemmen konden zij het wel
alleen klaren.
CDU en FDP kwamen, om de
scheepsterminologie nog even
voort te zetten, eenvoudigweg
niet aan de bak. En eigenlijk
verwacht niemand dat deze
situatie zich zondag drastisch
zal wijzigen, al wordt dat in de
verkiezingstijd vanzelfspre
kend niet hardop gezegd, be
halve dan door de SPD.
De CDU is er het slechtste
aan toe: *niet alleen kan zij op
weinig meer dan 33 procent
rekenen die zij in 1975 behaal
de, bovendien hebben de libe
ralen al ver voor de verkiezin
gen arrogant elke eventuele
samenwerking met de CDU in
een coalitieregering van de
hand gewezen. De FDP wil al
leen met de SPD in zee, maar
die kans krijgt zij alleen als de
sociaal-democraten een abso
lute meerderheid verliezen. De
„Groenen" hebben hun kans
om de bestaande verhoudingen
open te breken door onderlinge
ruzies verspeeld.
Aan het feit dat er in de ver
kiezingsstrijd nauwelijks
echte grote strijdpunten aan de
orde zijn geweest, kan men af
lezen dat er van een zekere
berusting sprake is. Weliswaar
heeft Bremen vrij ernstige eco
nomische problemen - een
eenzijdige structuur en daar
door gevoelig voor conjunc
tuurschommelingen, moeilijk
heden in de scheepsbouw, da
lende vraag naar staal, vlucht
uit de stad - maar dat zijn
vraagstukken die in wezen bo
ven het lokale uitstijgen, die
nationaal, ja zelfs gedeeltelijk
internationaal van aard zijn en
derhalve ook niet door de
(zwakke) oppositie op korte
termijn opgelost kunnen wor
den. Bovendien geniet de lijst
trekker van de SPD, Bremens
burgemeester Hans Kosch-
nick, in zijn stad een groot
vertrouwen en dat kunnen zijn
concurrenten van CDU en FDP
nauwelijks zeggen. Koschnick,
een snelpratende en denkende
politicus met veel gevoel voor
het menselijke en het sociale,
heeft bovendien zijn popula
riteit nog weten te vergroten
door zich helemaal voor de
stad in te zetten en zijn positie
als plaatsvervangend voorzit
ter van de SPD in Bonn daar
voor op te geven. Diens groot
ste probleem is dan ook niet
zozeer het behouden van de
macht in het parlement van
Bremen alswel de vraag, in
hoeverre hij kan voorkomen
dat zijn fractie al te zeer naar
links afdrijft en daardoor het
gevaar loopt van de burgers te
vervreemden. Een langdurige
alleenheerschappij zonder de
noodzaak om concessies aan de
regeringspartner te doen,
maakt deze ontwikkelingen
niet denkbeeldig.
Wat de verkiezingen in Bre
men voor alle politiek geïnte
resseerde Westduitsers inte
ressant maakt, is het feit dat
het de eerste parlementsver
kiezingen in een deelstaat zijn
na het bekend worden van de
kandidatuur van Franz Josef
Strauss voor het Bondskanse
lierschap. In tegenstelling tot
de gemeenteraadsverkiezin
gen in Noordrijn-Westfalen
vorige week kan men die in
Bremen wel als een soort test
case beschouwen voor even
tuele veranderingen in het ge
drag van de kiezers.
Ln Bremen beweren alle
partijen om het hardst dat men
uit de komende verkiezingen
geen conclusies mag trekken
ten aanzien van Strauss' kan
sen. Maar dan vergeet men dat
uitgerekend vanuit Bremen
het duidelijkste signaal
weerklonk voor het verzet van
de „Norderlichten" (zoals de
Noordduitse CDU-politici
worden genoemd) tegen de
man uit Beieren. De voorzitter
van de Bremense CDU legde
namelijk onmiddellijk zijn
functie neer toen Strauss tot
kandidaat was gekozen. Dit
was een openlijk protest. Een
ernstige teruggang van de
CDU in Bremen zou talloze
christen-democraten elders in
den lande wel eens aan het
twijfelen kunnen brengen of
men met de leeuw van Beieren
wel de juiste kandidaat naar
voren heeft geschoven in de
komende strijd om de macht in
Bonn.
AMI VAN VREE
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Minister Ginjaar (Volksge
zondheid en Milieuhygiëne) heeft deze week
een belangrijke bouwsteen aangedragen voor
het energiebeleid van het kabinet-Van Agt. De
uiteenzetting van zijn beleid over hoe hij tot
2000 de uitstoot van zwaveldioxyde (S02)
binnen aanvaardbare grenzen denkt te hou
den, mag tenminste zo genoemd worden.
Het energiebeleid van de regering is er de
komende jaren op gericht naast besparingen
zuiniger om te springen met onze voorraden
aardgas. Dit betekent op grotere schaal het
gebruik van kolen en olie als brandstof voor
met name de elektriciteitsvoorziening in Ne
derland. En juist bij het stoken van olie en
kolen komt zwaveldioxyde vrij, gevreesd
vanwege de schadelijke effecten op de ge
zondheid van mens en dier, op het welzijn van
planten en gewassen en zelfs op materialen.
Het aanvaardbare niveau waarop zich de uit
stoot de laatste jaren bevond (500.000 ton per
jaar) is vorig jaar voor het eerst in negatieve
zin doorbroken, een tendens die zich de ko
mende jaren bij de groeiende omschakeling
van zwavelarm aardgas op zwavelrijke olie en
kolen alleen maar zal voortzetten. Een bestrij
dingsbeleid is daarom des te meer noodzake
lijk en het kader waarin die bestrijding vorm
zal krijgen, is nu aangeboden aan de Tweede
Kamer, het zogenaamde S02-beleidskader-
plan.
Dit bestrijdingsbeleid, dat nader uitgewerkt
zal worden in overleg met lagere overheden en
het bedrijfsleven, zal tot 2000 een grote in
spanning vergen; in geld uitgedrukt tot 1990
tussen de 900 miljoen en de 1,2 miljard gulden,
afhankelijk van de economische groei en de
resultaten van energiebesparingsprogram
ma's. Ook in dit opzicht is er een onverbreke
lijke band tussen de S02-bestrijding en het
energiebeleid. De consument zal er bijna zeker
mee geconfronteerd worden in de prijzen van
produkten, want de kosten van de elektrici-
teitsproduktie zullen met twee a drie procent
en de produktenkosten in andere sectoren met
één procent stijgen. Terugverdiend wordt er
weer door de ontwikkeling van ingewikkelde
procédés om de uitworp van S02 te beperken
en weer bruikbaar te maken voor apparaten en
technieken. Schokkend zijn bepaald de cijfers
over de S02-uitstoot in 2000 bij hogere (3,4
procent) economische groei en zonder enige
bestrijding. In West-Nederland, Zeeland,
West-Brabant en Zuid-Limburg zullen de ge
middelde concentraties van S02 ruim uitstij
gen boven waarden, die door de gezondheids
raad als grens zijn aangegeven en waarboven
blootstelling van het menselijk lichaam ge
durende lagere tijd blijvende schadelijke ge
volgen voor de gezondheid kan opleveren.
Hierbij is ook de grensoverschrijdende S02-
verontreiniging, afkomstig uit België, Noord-
Frankrijk en de Bondsrepubliek Duitsland
betrokken. Ook blijkt, dat zelfs bij lagere (2,9
procent) economische groei, minimale inzet
van zwavelarm aardgas en een grote mate van
energiebesparing in 2000 de advieswaarden
overschreden worden, wanneer tenminste
S02-uitstoot niet bestreden wordt. Bij dit al
les moet bedacht worden, dat planten en ge
wassen vaak nog gevoeliger zijn voor de in
vloed van S02.
Uit recent onderzoek van de wereldgezond
heidsorganisatie blijkt, dat gemiddeld niet al
te hoge concentraties S02 per jaar nodig zijn
om aantastingen van de ademhalingscapaci
teit bij volwassenen en kinderen te veroorza
ken. In 1973 vergeleek men in Nederland kin
deren uit het Westland, waar toen nog plaat
selijk vrije grote concentraties S02 en roet (uit
Rijnmond) voorkwamen, met kinderen af
komstig uit de Zak van Zuid-Beveland. Bij de
kinderen uit het Westland werden luchtwe
gaandoeningen en een lagere longcapaciteit
aangetroffen. In geval van abnormale weers
omstandigheden vindt minister Ginjaar in een
beperkt gebied gedurende 24 uur of korter een
S02-concentratieniveau van 500 microgram
of hoger per kubieke meter lucht niet meer
aanvaardbaar. Volgens de wereldgezond
heidsorganisatie stijgt bij een dergelijk con
centratieniveau (plus eenzelfde roetniveau)
het aantal sterfgevallen of ziekenhuisopna
men bij bejaarden en chronisch zieken met
aandoeningen aan longen en luchtwegen en
hart- of vaatziekten.
De gevolgen voor de dierenwereld zijn ver
gelijkbaar met de schade, toegebracht door
S02 aan de menselijke gezondheid. Voor de
plantenwereld ligt dat anders: sedert 1950.
heeft er een sterke vooruitgang plaatsgevon
den in een aantal en diversiteit in korstmossen
in Nederland. In 1978 nog werd tijdens perio
des van verhoogde S02-verontreiniging in
Noord-Brabant en Zeeland schade aan tuin-
bouwgewassen geconstateerd. Opbrengst
vermindering voor land- en tuinbouw naast
schade aan het natuurlijk milieu zijn dus de
gevolgen van hogere concentraties van S02 in
de lucht. Nauwelijks onderzocht zijn de ef
fecten van combinaties van S02 met andere
luchtverontreinigende stoffen, het transport
van S02 over honderden kilometers door de
lucht en de zogenaamde zure neerslag, die on
tstaat door S02 en die verantwoordelijk is
voor aanzienlijke schade voor het dierlijk en
plantaardig leven in het water.
Minister Ginjaar vindt, dat dit probleem in
EG-verband aangepakt moet worden. In de
eerste plaats door eindelijk (scherpere) EG-
normen voor de mate van luchtverontreini
ging overeen te komen. Tijdelijk zou daarvoor
bepaalde regio's van af geweken mogen wor
den. De bewindsman verkiest een dergelijke
oplossing boven minder scherpe streefwaar
den, waar dan niet van afgeweken zou mogen
worden. Net als in Ne'derland moet in EG-ver
band in de tweede plaats de uitstoot bij de
bron bestreden worden, schrijft hij.
Het innovatiebeleid van de regering, waarover
dezer dagen een nota verschijnt, zal naar ver
wachting van minister Ginjaar een impuls
krijgen door de strijd tegen de S02-uitworp.
Dat zou dan de derde vlieg zijn, die in één klap
wordt meegenomen in de strijd tegen de
groeiende luchtverontreiniging. Al met al
haalt minister Ginjaar veel overhoop met zijn
plannen. Afgewacht moet worden hoe nu een
en ander in de praktijk gaat uitpakken.
