ia twee Jaar en twintig ongelukken
„FASCISI
KERNBEI
DE VER
De iwuwe
Walmens
Warboel
Een schroothandelaar
zou er best een filiaaltje
kunnen beginnen. Ergens
langs de Westerschelde.
Het liefst bij Terneuzen.
Dat ligt lekker centraal. De
scheepvaart op de rivier
levert er oud ijzer per ku
bieke meter, bijna op af
spraak. En... zijn de tijden
wat mager: ga dan eens
langs bij Rijkswaterstaat.
Op de sluizen ligt altijd
wel wat. Die vent is gek zul
je zeggen. Nou, toch niet
helemaal. Kijk maar in het
orderboek, vanaf decem
ber vorig jaar!
Eerste bestelling, 29 de
cember 1978: Het Japanse
autoschip Blue Hawk (14.000
brt) ramt met een formida
bele dreun de Noorderbrug
over de Terneuzense West-
sluis. Het kunstwerk is total-
loss. Het wegverkeer tussen
Oost- en West-Zeeuwsch-
Vlaanderen is sindsdien pe
riodiek verlamd.
Tien maanden waterver
keer op de Westerschelde en
in de Terneuzense havens.
Twintig aanvaringen, stran
dingen en rampartijen. Ge
lukkig geen doden, maar wel
tijd om eens even stil te staan
bij al dat ge-vaar. Tijd ook
om eens de balans op te ma
ken van tien jaar praten over
de veiligheid op de Wester
schelde.
7 Januari '79. De Russische
gastanker Georgi Kersc komt
op de rede van Vlissingen in
aanvaring met het Spaanse
vrachtschip Saint Jordi. Er is
alleen wat blikschade. Een
slechte dag voor onze
schrootboer.
De Westerschelde is diep
vaarwater. Per jaar vinden er
50.000 scheepsbewegingen
plaats, alleen al in de sector
zeevaart. Om ook grote sche
pen, tot 70.000 ton toe te
kunnen laten in Antwerpen
moet de rivier op een diepte
van elf meter worden gehou
den. Daarom baggeren de
Belgen zichzelf de blubber.
Continu zijn er twee of drie
zuigers aan het werk. Grote
gevaren voor de scheepvaart
zijn de vele bochten en de
dwarsstromen, die de sche
pen uit het hoofdvaarwater
kunnen duwen.
17 Januari '79. Het Britse
containerschip Cast Seal
(29.844 brt) raakt aan de
grond in de bocht van Bath.
Het schip loopt roerschade
op en wordt vlotgetrokken
door sleepboten.
De Westerschelde munt uit
door het gebrek aan regle
menten. Er is geen loods-
dwang, wel een loodsplicht.
Dat betekent dat bijvoor
beeld schepen met gevaarlij
ke lading aan boord wel be
talen voor een loods maar 'm
niet altijd aan boord hoeven
te nemen, hetgeen nog steeds
gebeurd. Die loodsdwang is
er op de Nieuwe Waterweg
wel. Er is geen meldings
plicht voor gevaarlijke stof
fen. Vaarbeperkingen bij
slecht zicht ontbreken even
als een centrale meld- en re-
gelkamer voor de verkeers-
begeleiding.
20 JANUARI '79. 20.28
uur. Het Japanse autoschip
Jinei Maru, op weg naar
Gent, ramt in de Pas van
Terneuzen de Engelse coas
ter Cargoliner 4. Met schade
aan bakboord kan het kleine
schip doorvaren. Dezelfde
dag 20.38 uur: De Jinei Maru
boort zich in de Poolse
vrachtvaarder Zomasc. Het
schip zinkt binnen een
kwartier. De 56 opvarenden
worden in een snelle actie ge
red. Dat alles gebeurt in
dichte mist.
Al jaren is er overleg over
de veiligheid op de Wester
schelde. Binnen de zoge-
De Liberiaanse Lafumina na een kop-op-kop aanvaring met een coaster.
E1BEB
Het wrak van de Poolse Zomasc. Het schip zonk binnen een kwartier.
De Duitse Ludwig ramde met de achtersteven de oceandock-steiger van Dow Chemical (Foto Ton de Braassem, Dow Chemical).
naamde Permanente Com
missie, bij Rijkswaterstaat,
bij het Loodswezen en on
derling. Het grote knelpunt
bij het opstellen van een
nieuw Vaarreglement Wes
terschelde is steeds het
Tractaat van 1839, waarbij
Nederland aan België een
vrije doorvaart over de Wes
terschelde garandeerde. Veel
maatregelen die Nederland
suggereert worden als be
lemmering van de vrije door
vaart terzijde geschoven of
„in beraad" genomen. Een
van de belangrijkste resul
taten tot nu toe is een anker-
vrije vaargeul voor de veer
dienst Vlissingen-Breskens.
De rivierloods Henk Wijnja
uit Hoek, die zich veel met de
veiligheidsmaterie bezig
houdt heeft daar wel een ver
klaring voor. Wijnja: „De
veerboot is een van de weini
ge punten waar de walmens
in aanraking komt met het
water. Die boten hebben eens
een paar keer op een anker
ketting van een zeeschip ge
zeten of een duwtje gehad.
Verrek zeggen de heren die 't
voor 't zeggen hebben dan:
M'n koffie viel van tafel. Da's
poeplink. Daar moeten we
wat aan. doen. 't Is gewoon
het onbegrip, want het risico
dat er bij de Oranjemolen
voor Vlissingen een tanker
ontploft is veel groter. Dan is
half Vlissingen weg. Maar
daar doen ze niks aan".
26 JANUARI '79. Opnieuw
raakt een autoschip de nu
Veertien dagen brandend op het strand van Cadzand, de Griekse Attican Unity.
kapotte brug over de West-
sluis. Het is de Zweedse Tra-
viata, die het verbogen ge
vaarte even „streelt".
Inmiddels heeft Rijkswa
terstaat verordonneerd 'dat
de logge huizenhoge auto
schepen niet meer opgeschut
mogen worden als het harder
waait dan Beaufort 5. Ook
moeten er vier sleepboten
aan en de kapitein is ver
plicht twee loodsen aan
boord te nemen. Een tijdje
gaat het goed, maar bij
windkracht 6 komt de vrije
doorvaart naar België, Gent
in dit geval, in het gedrang.
De Gentse haven trekt aan de
bel bij de regering in Brussel
als half maart een autocar
rier moet blijven wachten.
Brussel belt naar Den Haag.
De maatregelen van Rijks
waterstaat worden terstond
aanbevelingen. Op de West-
sluis is onlangs de balustrade
van het bedieningsgebouw
gesloopt. Deze ligt namelijk
in de gevarenzone: de brede
„overhang" van de auto
schepen. Insiders steken hun
angst dat vandaag of morgen
ook de nog resterende brug
aan flarden wordt gevaren,
niet onder stoelen of banken.
26 Februari 1979. In dichte
mist vindt op de rede van
Vlissingen een aanvaring
plaats tussen de Noorse
ethyleentanker Vasco da
Gama (5 611 brt) en de Griek
se ertstanker Gardufalia
(11.388 brt). De boulevard
wordt door de politie ont
ruimd wegens explosiege-
De kans dat er op de rede
van Vlissingen een ongeluk
gebeurt met een gastanker is
zeven keer zo groot als op de
Nieuwe Waterweg. Die
conclusie valt af te leiden uit
een nog steeds vertrouwelijk
rapport van het Nederlands
Maritiem Instituut in Rot
terdam. Voor wat betreft de
gewone zeevaart is de kans
dat er op de Westerschelde
iets gebeurt „slechts" dubbel
zo groot als op de vaarweg
naar Rotterdam. In de vijf
jaar tussen 1971 en 1976 tel
de men op de Westerschelde
106 aanvaringèn en 113
strandingen. Op de Nieuwe
Waterweg vonden in de pe
riode 1966-1975 84 aanva
ringen plaats en tussen 1971
en 1975 in totaal 61 strandin
gen. Bij slecht zicht is de kans
op aanvaringen in het gebied
ten westen van de Sloehaven,
een soort „parkeerplaats"
voor zeeschepen, 1 op de 700
scheepsbewegingen. Houdt
men daarbij rekening met het
feit, dat er 's nachts vaak
dubbel zoveel verkeer op het
water is als overdag, dan
realiseert men zich welke ri
sico's die ongereglementeer
de vaart met zich meebren
gen.
1 maart. De Noorse Hir-
ma raakt met machineschade
op drift op Vlissingen rede.
Sleepboten brengen het 1600
ton metende schip weer op
haar plaats.
2 maart '79. Het vracht
schip El Jen (6469 brt) loopt
op de Spijkerplaat en moet
losgetrokken worden.
3 maart '79. Op de brug van
de Panamese Karrabio (3318
brt) weigert de „achteruit".
Het schip boort zich in de
zuidelijke binnendeur van de
Terneuzense zeesluis. Scha
de 1,5 ton.
Goede dagen voor Jan de
Oudijzerjutter. De handel
ligt op de stoep, maar de goe
gemeente kijkt hoofdschud
dend toe. Weer een kunst
werk in de vernieling.
6 maart. Aanvaring tussen
Britse tanker en Belgische
zandzuiger in het Nauw van
Bath.
6 maart. Duitse tanker
Ludwig ramt Oceandock-
steiger in de Braakman ha
ven. Schade 5 ton.
26 maart. Bulkcarrier Aria
op drift in de Put van Ter
neuzen.
1 mei. Binnenvaarttanker
Norbert aan de grond bij
Hansweert.
14 mei. Binnenvaarttanker
Astir vast in Put van Terneu
zen.
28 juli. De Zwitserse
Weishmehr verliest olie op de
Lage Springer.
29 augustus. De Duitse
Transexpress 52 verliest 20
ton stookolie na gestrand te
zijn bij de Braakmanhaven.
19 september. Twee lich
ters met vliegtuigbenzine aan
de grond bij Hansweert.
20 september. De Argen
tijnse Puerto Rocca (20.000
brt) zigzagt de Terneuzense
haven binnen en dreunt tegen
het remmingwerk vgn de
toch al zo gepijnigde zeesluis.
Schade 2 miljoen gulden.
24 september. Mayday-
noodsein op de Westerschel
de na aanvaring tussen Noor-
van
5. De "Terneuzense havenmeester Groenhof bekijkt het resultaat
klap: schroot per kubieke meter.
zoveelste
NATFILM heet het filmfes
tival dat voor de derde keer in
Rotterdam gehouden wordt
van27-30november. Iedereen
van daarvoor zijn 8 of 16 mm
film insturen. Er is geen voor-
I celectie.
eindhovens Mannen
koor bestaat op 6 oktober 75
jaar met feestconcert in POC.
Daarbij de wereldpremière
van Stabant Mater van zijn
dirigent Jacques Wijnen.
TURKSE middag met mu
ziek en zang op zondag 7 okto-
berin De Doelen te Rotterdam:
om 14 uur.
VOORRONDEN voor Ca-
maretten '79 worden op 26 en
27 oktober in Delft gehouden.
Nederla
kunsten av
KONW;
was de kt]
stad Bren
Nederlanl
van CRmI
land - en t
nog wel
in de wer J
tuur. De
voor Ku
NW, is d]
kei ijk
kwam dei
brochure!*
met de tifl
FNV?. - i
kunstena
tot discul
vakbond/f
3600 lede
„Echte regie-assistenschappen bij het tonq
assistent, die krukken aansjouwt voor de
I assistentschap bij toneelgroep Centrum be
te worden al zeer smal onderbouwd, nog
toneelschrijver te worden. Doch het feit, da
dam zijn tweede produktie voor Poëzie-Ha
Tilburg zijn toneelstuk „De verlossing"
gesproken, goed op weg is om de ambaclj
krijgen. Hoe speelt hij dat klaar.
se Bismallah (1521 brt) en
Liberiaanse Lafumim
(48.539 brt) in de Pas van
Terneuzen.
Drie jaar geleden schreven
we in De Stem over een
„Warboel op de Wester
schelde" en „Wachten op de
Klap". Sindsdien is er weinig
veranderd, behoudens wat
rommelen in de marge. Zo
voerde het Terneuzense ha
venschap een loodsdwang in
voor haar territorium. De
Braakmanhaven en Rijks
waterstaat bouwt hard aan
een verkeerspost voor de
Terneuzense haven.
Op de Westerschelde zeifis
het nog steeds een ongeor
dend gaan en komen van
schepen, waarvan de lading
onbekend is. Zelfs de auto
riteitenweten van elkaarniei
wat ze doen, zoals onlangs bij
de aanvaring van de Lafumi
na toen de rijkspolitie te wa
ter niet eens wist, dat Rijks
waterstaat al een onderzoek
instelde.
Het provinciaal bestuur
kan alleen na „de klap" op
treden middels een rampen-
regeling. Op de Nieuwe Wa
terweg worden zelfs de pa
lingen weggestuurd als er een
gastanker opvaart. Op de
Westerschelde vaart alles
kriskras door: binnenvaart,
zeiljachten, veerboten en
gasgiganten. België heeft
geen haast om maatregelen
re nemen. De onwetendheid
lijkt troef. Wat te denken van
het telefonisch verzoek van
het Belgisch consulaat^ in
Rotterdam aan de VMZ (Ver
eniging Milieuhygiëne Zee
land) om informatie te geven
over het vertrouwelijk rap
port van het Nederlands
Maritiem Iftstituut. Een
overheid die bij een actie
groep te rade gaat!
Terwijl loodsen, slepen-
veerbootbemanningen el1
anderen die hun brood op d'
rivier verdienen, waarschu
wen voor gevaren, is de bur
gemeester van Terneuzff
(35.000 inwoners) niet ba»!
voor ongelukken. Hij ver
trouwt op hen die „studeren
en wacht af onder het mot"
„Er zal nog wel eens wat ge
beuren op de. Westerschel
de".
In september 1977 lag
Attican Unity veertien dage»
te branden op het strand va'
Cadzand. Na twee jaar"
twintig ongelukken in tie'
maanden lijken we nog get'
stap verder. Wachten we <t
de grootste klap!
PAUL DE SCHIPFÖ
Eruge tijd geleden - bij het
afscheid van de vorige gede
puteerde voor cultuur in
I Noordbrabant dr-s. Y v.d.
I Werff - werd in het Bossche
I provinciehuis de eénacter
I (.Opdracht" gespeeld. De op-
I vallende en vaak nogal indrin-
gende dialoog tussen een over-
I heidsfunetionaris en een un-
j derdog bleek geschreven door
I Antoine Uitdehaag. Ik had al
I eerder puntige teksten van
I hem gehoord voor het cabaret
I Hoeraak, dat hij samen met
IJan Tervoort vormde en
I waarmee zè in '76 de eerste
■prijs op Camaretten in Delft
haalden. Vorig jaar liet hij,
I samen met de provinciaal to-
I neel-adviseuze Ellie van Doo-
|ren. een handleiding voor
lamateurregisseurs „Ervoor en
erachter staan" verschijnen,
laat - zoals dat heet - in den
■lande in een behoefte schijnt te
Ivoorzien, Tenslotte si hij ook
I dramaturgiedocent aan de to
neelacademie in Maastricht.
Natuurlijk is het bij hem ook
gllemaal al op de kleuterschool
pegonnen; dat toneel. Bij wie
ft j aar hij herinnert zich
1 cue tijd toch een voorval,
flat naar zijn gevoel met zijn
potivatie voor dit vak te ma-
en heeft. Als „stout jongetje"
f een toneelstukje moest hij
*en echte strooppot op zijn kop
tjgen en dan huilend naar
pin toneelmoeder lopen om
Per volgens bestraffend toe
fesproken te worden. Hij deed
nn pri!?a> niaar met de stroop
|P Z1^n "oofd rende hij midden
onder
school uil
der. An|
theater
werkelijl
lopen; dl
wordt hl
leven ml
gegeven
meer of t
toneel is|
Het bed
vaak de
wordt je
Ga je het]
verliefd
over".
Een e<|
neel kre
met'hen
op het
nariem I
Trolsky I
momentf
timmere
lichtingl
ging hij f
en theat
deren,
echte dl
gie gebll
„Ik be|
maar i
regie"
Centrun
ge bij
Antweri
geword|
riode.
Jertó*°nlangs overleden
Fanm 'k de piano,
-gen kwam de pianos-
laer' want het instrument
LvW?n *n toon êezakt. Op de
elh! Sen stond een naam
l-^en: Peters. Ikherirmer
ie nia 'nde Peters, die blin-
Pianostemmer in Hengelo,
hoeder0?, Plaats van "ai"
de ni VerteI het verhaal
torsen u emmer van deze
'erleUa naar mijn
S mur' Pak de nieuwe
;uypfn £del van sjoerd
ier de glazen ka-
22 50?ug e Bezig BiJ
De 'nd' glnaan het verhaal
'nek?! /3" Christus". En
l?kd,ebladziJ-
pnmji tl. bll?de Pianos-
iet da' k Weet het: ik ben
oevalsJ'V.P dergekjke
ker'it fers (°f ia het
keLmeemaak'Er ziin zelfs
left er sterri5U^bijVOorbeeld
fhreven t kt g6n °Ver ge'
Jagen al, kunt Je zelfs af
let deze lezer: wat heb ik
aken' n?tVi?nng van jou te
Praeen hl -]e je dan ook
gen bij dit boek van Kuy-
per, wa
hand?
leen vei|
het ook
varing
Sjoerl
Wanil
verhale
geeft v|
opgena