69 r
Jazz Meeting in Tilburg
STAN KENTON:
onvermoeibaar
vernieuwer
van de jazz
£N
M
over McC
jacht op
mmunisten
Hollywood
Fischer-Z, vreemd
maar overtuigend
JOHN COLTRANE
oom Zuivelstraat
Wies, PHILIPS, ENZ.
Klokradio
Met digitaal
aanduiding
zzn
TRIUMPH TR
larthv-nf
irinrlp
Protest
Anoniem
LIEVER „NEWPOP" DAN ENGELAND
UITWERPEN
METRO
3de week
ILLERFISH
(LEE MAJORS - KAREN BLACK
Regie ANTHONY M. DAWSON
12-2-4-8-8-10 uur -K.N.T.
RUBENS
ir* liefde m alle pracht 2do week
en prul van het 19* eeuwu Ruitend
DOCTOR ZHIVAGO
lAR SHARIF GERALDINE CHAPUN
•vm. pleatian12 - - e. K.1
WdJI.IaMild
8ste en beslist laatste week
LEUGELTJE OF DE BIL
LOUIS DE FUNES COLUCHE
Regie CLAUDE ZIDI
Vert 2 4- 6 - 8 - 10 u
r ASTRA
DE PICCOLO
THE BELLBOY
V lis piccolo mukt vm ten hotel een rempgibitd
JERRY LEWIS - ALEX GERY
I. 12 2 - 4 - 6 - 8 - 10 uur K.T.
SPINNEMAN SLAAT TERUG
llDERMAN STRIKES BACK
<r hindernis kan hem tegenhouden
JHOLAS HAMMOND - ROBERT F SIMON
|Vort. 12-2-4-6-8-10 uur - K.T.
7 AMBASSADES
lenstorm in de US A 8ste week
ENTUCKY FRIED MOVIE
BILL BIXBY - GEORGE LAZEMBY
IAL SUTHERLAND - STEPHEN BISHOP
Vert. 2 - 4 - 6 8 - 10 uur K.N.T
7 ROMA
DE ZWARTE PIRAAT
THE BLACK PIRATE
KABIR BEDI - CAROLE ANDRE
vnidap an utf (dig ta 20 v. Zondag dood. van vanaf
- Maand. - diand. - woanad andondard gaan vort -K.T
Nachtyertoning AMBASSADES
I vrijdag 31 aug en zat. 1 sept, te 24 uur
L'AMOUR EN LIBERTE
Ctn onthullmde dohuimnlmfilm die de sexuililiit
m el njn upecten belicht
b vrijdag 7 en zaterdag 8 september te 24 u.
SA, DE BLOEDHOND VAN DE SJEIK
MUMMER 31.78.00
SILVER AUDIORACK SILVER
versterker 2x25 watt uitg. ver
mogen alle aansluitmogelijk
heden. SILVER tuner met 5
voorkeurzenders op FM SILVER
cass. deck met uitgebreide
bandkeuzeschakeling, geschel
de opname voor linker- en rech-
terkanaal. SILVER half-aut.
snaaraangedreven draaitafel
incl. MD-element. Normaal 2398,-
Samenstelling: Engène loomans en Dirk Vellenga
DATSUN LAUREL
I 6 cilinder met LP®
4 MND. OUD
35.000 km. zilvermei
5200.- beneden
nieuwprijs
Autobedr. Van der R
Stationsplein 9, Hu»
Tel. 01140-445»
BMW- HONDA
2 drs. sportcoupé bj
65.000 km. oktober 19'
13.»
Autobedr. Van der W
Sutlonsplsln Hu»
Tel. 01140-448»
BMW-HONDA-LA"
UVCI IVIUL
'dl lil y JJC
>1IUUG
Een hele merkwaardige
periode uit de Amerikaanse
filmgeschiedenis wordt van
avond op de Belgische tele
visie belicht in de film „Hol
lywood on trial" van David
Helpern. Aan het eind van de
jaren veertig en in het begin
van de jaren vijftig ontstond
een wilde jacht op personen
in de filmbusiness die zich
schuldig maakten aan wat
„on-Amerikaanse activitei
ten" werden genoemd en de
naam die onverbrekelijk aan
die onverkwikkelijke toe
standen is verbonden is die
van senator Joseph McCar
thy van Wisconsin.
Tijdens de oorlog bloeide
het Amerikaanse patriottis
me geweldig op en toen de
Russen hun invloed gingen
verbreden in Europa, ont
stond een panieksfeer en
werden overal communisti
sche infiltranten gesigna
leerd die de Amerikaanse
natie ondermijnden.
In het Koude Oorlog-kli
maat kwam de grote kans
voor „The House of Un-
American Activities Com
mittee" (HUAC) om af te re
kenen met „verdachte ele
menten". De HUAC, een
commissie van het parle
ment, was al in 1938 opge
richt om de nogal radicale
politiek van president Roo
sevelt in de gaten te houden.
In 1947 opende J. Parnell
Thomas, de secretaris van
HUAC, de aanval op onder
wijzers, ambtenaren, vak
bonden en ook op de filmin
dustrie. De gangen van sce
narioschrijvers, regisseurs,
acteurs en studiopersoneel
werden nagegaan, want
Hollywood was volgens
HUAC een broeinest van
linkse activiteiten sinds in de
jaren dertig in de showwe
reld openlijk veel sympatliie
was getoond voor het socia
lisme.
Door secretaris Parnell
werden hoorzittingen ge
houden en 41 mensen uit de
filmwereld werden gesom
meerd te verschijnen. De
meesten vertoonden zich
morrend in de rechtzaal om
ondervraagd te worden over
pro-communistische activi
teiten, waarbij zelfs het
groeten van een man met een
Russisch accent als bezwa
rend materiaal werd be
schouwd. 19 filmmesen wei
gerden te komen, maar 9
daarvan gingen toch door de
knieën toen enkele maanden
later hun verschijning werd
geëist. Tien vooraanstaande
Hollywood-figuren hielden
voet bij stuk en zij beriepen
zich op de Amerikaanse
grondwet, waarin de vrijheid
van meningsuiting en van
vereniging wordt gegaran
deerd.
Deze „Hollywood Ten",
waaronder regisseur Edward
Dymtryk en vele schrijvers,
werden veroordeeld en kon
den het werken in de film
wereld wel vergeten. Enke
len van hen bleven nog jaren
lang lijden onder beklem
mende sfeer van vervolging,
verraad en censuur.
Maar inmiddels groeide in
Hollywood het verzet tegen
deze grootscheepse aanval op
de privacy van acteurs en
filmpersoneel. Een groep
filmsterren, waaronder
De groep filmsterren die in 1947in Washington protesteer
den tegen de aanval den de parlementscommissie op hun pri-
vé-leven, meto.a. Humphrey Bogart, Lauren BacaU en Danny
Kaye.
Humphrey Bogart, Lauren
Bacall, Danny Kaye, danser
acteur Gene Kelly en regis
seur John Huston, organi
seerde een protestmars naar
Washington in 1947. Deze
groep schreef ook een artikel
in de Daily News waarin de
HUAC-bemoeienissen
scherp werden veroordeeld.
Daarna was het even rus
tig, maar tussen 1950 en 1954
kreeg de jacht op commu
nisten een nieuwe impuls on
der leiding van Joseph
McCarthy, die, gesteund
door een ambitieuze jonge
man met de naam Richard
Nixon, de film, de pers en ra
dio en tv zuiverde van ver
dachte personen. In een kli
maat van roddels, geruchten
en verdachtmakingen moes
ten veel acteurs en regisseurs
Hollywood verlaten.
De grote filmbazen beslo
ten mee te werken met de
autoriteiten om de onrust
buiten de deur te houden en
stelden de „Waldorf State
ment" op, waarin werd be
paald dat door de grote stu
dio's geen beroep meer werd
gedaan op personen die op
politiek gebied gevaarlijk
zouden kunnen zijn. Er
kwam een zwarte lijst met
212 namen erop, die een ver
lammende greep kreeg op de
creativiteit waarop Holly
wood zou moeten drijven.
Regisseurs als Joseph Lo-
sey, Fritz Lang, John Huston
en Jules Dassin verlieten het
land. Veel scenarioschrijvers
verdienden te weinig om
Hollywood de rug toe te ke
ren en zij probeerden aan het
werk te blijven door htm
werk via een tussenpersoon,
een „front", in te leveren en
zelf anoniem te blijven. Dat
was natuurlijk onmogelijk
voor acteurs die op de zwarte
lijst stonden, zoals de veelge
plaagde Zero Mostel en zij
beleefden dan zeer zwarte
jaren.
Senator McCarthy moest
het veld ruimen vanwege een
corruptie schandaal, net als
zijn voorganger J. Parnell
Thomas. Het onderzoek en de
verhoren hielden op, maar
het klimaat in Hollywood
was volledig verpest. Pas
toen John Kennedy tot presi
dent werd gekozen werd de
filmwereld volledig gereha
biliteerd en 'verdween de
angst bij schrijvers, regis
seurs en acteurs voor repre
saille-maatregelen.
De film „Hollywood on
trial" die vanavond om 21.25
u. op de Vlaamse tv (net 2) te
zien is, laat beelden zien uit
de tijd van de heksenjacht en
bevat interviews met mensen
die het meegemaakt hebben,
zoals Edwared Dmytryk,
Ring Lardner, Zero Mostel,
Martin Ritt en Ronald Rea
gan (die toen uiteraard aan
de kant van de „jagers"
stond). Het commentaar
wordt gesproken door regis
seur John Huston.
DIRK VELLENGA
Je hebt elpees die goed zijn en je hebt platen die daarbij ook
nog eens overtuigend klinken. Wat dat laatste betreft; zo
kwam de elpee „Word Salad" van Fisher-Z bij mij over. Fi
scher-Z kwam op die plaat met een heel nieuw geluid voor de
dag en omdat ik dan meestal wel nieuwsgierig ben naar wat
zo'n groep er live van terecht brengt, ben ik vorige week
woensdagavond naar Eindhoven gegaan, waar de groep in de
open lucht op de Grote Markt een gTatis concert gaf. Daar
bleek dat Fischer-Z op het podium al een heel stuk verder is;
in vergelijking met „World Salad" klinkt het geluid van de
groep op het podium stukken voller.
Dat komt vooral door de grotere rol die de gitaar speelt.
Fischer-Z zorgde voor een uitgesproken goed optreden,
waarbij vrijwel de hele eerste elpee werd gespeeld, de singles
„Remember Russia" en „The Worker" zelfs tweemaal, en een
flinke portie nieuwe nummers. De pakweg tweeduizend toe
schouwers bleken dat zeer te waarderen, want de groep werd
tot twee keer toe teruggeroepen. Na dat toch wel imponerende
concert werden mijn vriendin en ik in de gelegenheid gesteld
om Fischer-Z te vergezellen naar Motel Valkenswaard, waar
de groep overnachtte.
In de bar van die uitspanning en op de motelkamer van een
van de jongens praatten we wat over het hoe en waarom van
Fischer-Z.
Het verhaal van Fischer-Z begon jaren geleden toen John
Watts aan de Brunei University psychologie ging studeren en
daar Steve Skolnik ontmoette. Ze bleken beiden meer geïn
teresseerd in muziekmaken dan in studeren, dus gaven zij hun
studie eraan en besloten als folkduo onder de naam „The
Unknown Band" verder te gaan. Dat verdergaan bestond uit
leven als straatmuzikant zowel hier in Nederland als in Ame
rika.
Het tweetal kwam echter toch terug op dit besluit en weer in
Engeland hervatten ze alletwee hun studie. John Watts bleef
bezig met de popmuziek en via een groep „Sheep', waar ook
Steve Skolnik op het laatst deel van uitmaakte, cwam Fi
scher-Z tot stand. Na wat aanvankelijke personeels-wisseling
werd de groep met drummer Steve Liddie en bassist David
Graham gecompleteerd. Intussen hadden zowel Watts als
Skolnik hun studie in de psychologen noemen. Grote man in
Fischer-Z is zanger/gitarist John Watts; hij bepaalt de muzi
kale koers van de groep en op het podium is hij het middelpunt
van de show. De invloed van de psychologie studie is aan
Fisher-Z te merken. Fischer-Z (zonder c) staat voor een curve
uit de psychologie en de teksten, die John Watts vertolkt,
vertellen nou niet bepaald het jou-hou-trouw-verhaaltje.
John Watts: „Het is inderdaad niet wat je doorgaans te
horen krijgt, maar ik ben nou eenmaal vertrouwd met deze
manier van schrijven. Trouwens de tekst is eigenlijk helemaal
niet zo belangrijk. Het gaat om de muziek, daar komen de
mensen voor. Zeker in Engeland. Ik geloof zelfs dat het
publiek hier meer op teksten let dan bij ons".
Toch zo'n tekst als van „Remember Russia" waarin satel
lieten verwenst worden en over vergiftigde lucht sprake is,
liegt er niet om.
John: „Ja, weet je, daar hadden ze in Engeland ook erg veel
moeite mee toen het pas op single uit was. Ze wisten eigenlijk
niet of het nu een anti- of een pro-Russische song was en ze
besloten het uiteindelijk gewoon maar niet te draaien. Maar ik
heb „Remember Russia" geschreven naar aanleiding van het
feit dat er in Canada een Russische satelliet met een kern
reactor naar beneden gekomen was. Dat is alles. Ik wilde
Fischer-Z, van links naar rechts Steve Skolnik. John Watts,
David Graham en Steve Liddie.
wijzen op de absurditeit van dingen de luent in sturen zonder
zekerheid of en waar ze naar beneden komen. Ik had precies
hetzelfde over Skylab kunnen schrijven, maar toen was er dit
nummer al".
Steve Liddie is de drummer van de groep samen met bassist
David Graham treedt hij noch op de plaat noch op de podium
op de voorgrond. Hoe is het eigenlijk om in een band te werken
die door één man geleid wordt?
Steve Liddie: „Toen we zo'n dikke anderhalf jaar geleden
met Fisher-Z begonnen zaten we helemaal in het muzikale
straatje waarin Genesis en dergelijke zich bevinden; kortom
vrij langdradige muziek. We zijn toen aan een sound gaan
werken en John bleek gewoon de beste muzikale ideeën te
hebben. En als je bedoelt of ik me als drummer helemaal kan
uiten; kijk ik hou ervan om kort strak afgemeten nummers
van ritme te voorzien. Ellenlange drumsolo's hoeven voor mij
niet meer, ik vind ze zelfs stovervelend".
John Watts blijkt zeer onder de indruk te zijn van de posi
tieve reakties van het Eindhovense publiek. Hij vertelt dat ze
hier in Europa toch al meer waardering oogsten als in Enge
land.
John: „In Engeland wordt je door de pers gauw in een
bepaald hoekje geschoven. Wij kregen het etiketje „intellec
tueel" opgeplakt. Als je daar, al was het alleen maar door
uiterlijk, niet „new wave" lijkt wordt je afgeschreven. Dat is
een van de redenen dat we op 9 september een Engels concert
hebben afgezegd om in Rotterdam op Newpop te spelen. Ze
hebben ons verteld dat daar honderdduizend man komt, dat is
een betere manier om het publiek met Fisher-Z vertrouwd te
maken, dan als zoveelste groep in de zoveelste zaal in Enge
land".
John: „Ik hou wel van een stukje stevig gitaarwerk. Dat dat
op de „World Salad" niet zo naar voren komt, ligt denk ik aan
Mike Howlett, de producer van die plaat. Bij de volgende
plaat wordt dat wel anders.
Later die nacht verlaat John Watts voortijdig bet gezel
schap in de motelkamer, waar de goede afloop met een
drankje en een rokertje wordt gevierd. John moet namelijk om
zeven uur 's ochtends een telefonisch radio-interview doen en
wil daarvoor uitgeslapen zijn. Als hij met zijn gitaarkoffer de
deur uitstapt, verschilt hij eigenlijk niets van „The Worker",
de werkmens, die hij in het nummer als volgt karakeriseert:
„always kiss the wife goodbye,
often wonder why,
at seven in the morning?" WIM VAN LEEST
Niet zozeer zijn muzikale
prestaties, maar vooral zijn
vrijwel onstuitbare speur
tocht naar nieuwe aspecten
in de muziek heeft de zondag
aan een hartaanval overle
den Big Bandleider Stan
Kenton tot een belangrijke
exponent van de jazz ge
maakt. „Muziek is een levend
begrip", zei hij, „en daarom
aan evolutie onderhevig. We
moeten ons los weten te ma
ken van vastgeroeste ideeën
over de jazz. Ik heb altijd het
standpunt ingenomen dat het
liet altijd hoeft te swingen
om jazz te zijn". Deze uit
spraken bracht Kenton ook
in de praktijk, daarmee dui
delijk richting gevend aan
nieuwe stromingen in de
jazz.
Geboren in 1912 in Wichita
in Kansas krijgt Stanley
Newcomb Kenton al vroeg
Pianoles van zijn moeder. Op
16-jarige leeftijd schreef hij
in 1928 zijn eerste arrange
ment. In de dertiger jaren
speelt hij in verschillende
jazzorkesten en in 1941
'reedt hij voor het eerst in de
openbaarheid met een eigen
'4 man sterke big band in
Balboa Beach in Californië.
Al snel verwerft hij zich een
reputatie van „vernieuwer
van de big band-sound".
Toch wordt Stan Kenton
door vele jazzkenners slechts
onder voorbehoud gerekend
tot de bandleiders van echte
jazzorkesten. Met name zijn
soms ver doorgevoerde ver
nieuwingen vinden de tradi-
'ionalisten stuitend. De
Waarde van Kenton's muziek
*it 'm vooral in de arrange
menten. Die zijn vaak zo
verregaand uitgewerkt, dat
de toch uitstekende solisten
die hij in zijn band had, maar
weinig ruimte kregen voor
jazz-improvisaties. Onver
brekelijk aan de naam Stan
Kenton zijn dan ook de na
menvan zijn arrangeurs ver
bonden. Onder hen vinden
we bekende namen als
Shorty Rogers, Gerry Mulli
gan, Bill Holman, Bill Russo
en Pete Rugolo.
Steeds op zoek naar het
nieuwe, kwam hij ook steeds
weer met verrassingen. Zo
bijvoorbeeld in 1949 toen hij
aan zijn toch al grote orkest -
40 man - nog een strijkers-
groep, enige houtblazers en
hoorns toevoegde. Het
merkwaardigste stuk wat hij
met dit orkest ooit uitvoerde
is ongetwijfeld „House of
strings". Een omstreden
werk dat voor jazzliefheb
bers als te symfonisch werd
betiteld en door de liefheb
bers van symfonische muziek
niet als symfonisch werk
werd geaccepteerd.
Hij overschreed bijna
vastliggende muzikale gren
zen. Hij probeerde de cool-
jazz, de swingende symfonie
aan elkaar te smeden. Iets
wat hijzelf eens de naam
„progressieve jazz" gaf. Met
zijn 40-man sterke bezetting
introduceerde hij in 1950 zijn
„Innovations in Modern
Music". De kritiek was hem
echter niet gunstig gezind.
Maar met zijn experimenten
riskeerde hij bewust misluk
kingen.
In de vijftiger jaren en ze
ker ook daarna had de steeds
van bezetting wisselende
band van Kenton vaak meer
van een workshop. Jonge,
nog onbekende musici speel
den zich via Kenton's big
band in de kijkerd. Juist door
de uitgespeelde en goed af
gewogen arrangementen
konden jonge college-stu
denten zich snel aanpassen in
de band. In 1970 bezat Ken-
ton de eigen platenfirma
„Creative World". Zoals de
naam al aangeeft, wilde hij
via deze firma niet-commer-
ciële platen op de markt
brengen. In 1971 kan hij be
ginnen aan de verwezenlij
king van een van zijn ideeën,
namelijk het verbinden van
een jazzorkest voor langere
tijd aan het muziek-weten-
schappelijke instituten van
de Amerikaanse universi
teiten. In zijn laatste opname
maakte Stan Kenton gebruik
van arrangementen van de
jazz-rock-groepen „Chica
go" en Blood Sweat and
Tears". Na een ongeluk, twee
jaar geleden, liep Kenton een
schedelbreuk op, waarvan
hij nooit helemaal genas.
Kenton's big band-muziek
straalt een onverwoestbaar
optimisme uit. Uitdagend is
vaak het spel van de koperen
instrumenten. Merkwaardig
is, dat Stan Kenton nooit ne
germusici in zijn band op
nam. Ondanks het feit dat
velen Kenton als een van de
meest controversiële figuren
in de jazz beschouwen, heeft
hij als onvermoeibaar ver
nieuwer van de jazzmuziek
geschiedenis gemaakt.
EDO SAUREN
Door; Ron Gregoor
In de Tilburgse Stads
schouwburg wordt vrijdag,
zaterdag en zondag Jazz
Meeting '79 gehouden. Aan
dit festival, dat voor de ze
vende achtereenvolgende
maal gehouden wordt, ne
men 45 orkesten deel. De
bands komen uit Nederland,
België, Duitsland, Engeland
en Zweden. Vrijdag een
kroegen(dixie)-tocht, zater
dagmiddag een streetparade,
's avonds het hoogtepunt de
Jazz Meeting en zondag ter
afsluiting de Stella Jazz Ma
tinee.
In acht horecabedrijven
spelen vrijdag van tien tot
twee uur 's nachts de Paradi
se Jazzband, Minstrels of
Annie Street, Polka Dots,
Dixie Messengers, het trio
Cees Schrama, Wooltown
Jazzband, Dirty Stream
Jazzband, Seventy Five Se
ven en Dirty Dozen. De
streetparade wordt gelopen
in het winkelcentrum van
Tilburg, op en rond de Heu
vel. Elf orkesten zorgen van
halftwee tot halfzes voor een
lekker sfeertje.
Hoogtepunt van het festi
val moet de Jazz Meeting za
terdagavond worden. In alle
zalen van de Stadsschouw
burg zijn concerten van zo
wel moderne als oude stijl
orkesten. Daar treden op:
Pete Allen Jazzband uit En
geland, So What van Eric
Bakker, de Tilburgse Volt
Big Band, de Fondy Riversi
de Bullet Band uit België, de
Tilburgse South Jazzband,
Brussels Jazz Gang, Lama-
rotte, de Chicago Foot War
mers uit Duitsland, Bent's
Blue Rhythm Band uit Zwe
den, het Genootschap Ons
Genoegen en de Wooltown
Jazzband.
Een jazzmis met het Til
burgse operakoor Concordia
opent zondagmiddag om
halftwaalf de laatste dag van
het festival. Tijdens de mati
nee in de schouwburg treden
's middags dan nog op: De
Jazz Old Maniacs uit Tilburg,
Bent's Blue Rhythm Band,
Chicago Foot Warmers, de
Eddy House Band uit België,
Tilburg Big Band, het Ne
derlands Jazzballet en de
South Jazzband. De afslui
ting van het festival is een
kinderjazzmiddag. De jeugd
moet eigen instrumenten
meebrengen, waarop onder
leiding van een deskundig
musicus gespeeld kan wor
den.
Ter gelegenheid van dit
festival heeft de organisatie
een elpee uitgebracht, waar
op zes Tilburgse orkesten te
horen zijn. The South Jazz
band, Wooltown Jazzband,
Tilburg Big Band, Volt Big
Band, Lamarotte en Blue
Jugtown Jazzband spelen die
plaat vol.
De Rijense Jazz Stichting
opent zaterdag haar tweede
seizoen met een concert van
de Dutch Swing College
Band. Het optreden vindt
plaats in zaal Tivoli en begint
om negen uur. De Dutch
Swing College Band is het
oudste en meest bekende
dixieland orkest in Neder
land. De muzikanten van dit
orkest reisden vooral in de
vijftiger jaren de hele wereld
rond voor het geven van con
certen. De DSC-band ging
echter langzamerhand de
commerciële kant op, van
echte dixieland is nauwelijks
meer sprake, hoewel de kwa
liteit van de muziek natuur
lijk erg goed blijft. De DSC-
band speelt zaterdag met de
nieuwe pianist Fred Murray.
Hij maakt sinds mei dit jaar
deel uit van het orkest.
Het concert van de Dutch
Swing College Band is een
veelbelovende start voor de
Rijense Jazz Stichting. Voor
het komende seizoen staan er
vier zaterdagavond- en zeven
zondagmiddagconcerten op
het programma. Zoals be
kend zijn die middagcon
certen bestemd voor het hele
gezin, er is een kindercrèche
aanwezig. Het komend sei
zoen zullen in Tivoli in ieder
geval spelen de Storyville
Jazzband, Savoy Jazzmen,
Freetime Old Dixie Jass-
band, Original Victoria
Band, Dixie Messengers en
de Wooltown Jazzband met
Hanneke Dirven.
„The Paris concert".
John Coltrane (ts, ss); Elvin
Jones (drs); McCoy Tyner
(pno); Jimmy Garrison (bas).
Parijs, waarschijnlijk 1962.
Mr. P.C./The Inch Worm/
Ev'ry Time We Say Goodbye.
Deze keer uitgebreide
aandacht voor een drietal
opnamen van het klassieke
John Coltrane Quartet uit
Parijs. Een belangrijke uit
gave, zeker voor de Coltrane-
verzamelaars. Alle stukken
op deze plaat waren al eerder
opgenomen. „Mr. P.C.", op
gedragen aan bassist Paul
Chambers, werd in 1959 op
genomen door Coltrane met
een ritmesectie van Tommy
Flanagan (pno), Chambers en
Art Taylor (drs). De opname
is te vinden op de LP „Giant
Steps", die verkrijgbaar is op
het Atlantic label. „The Inch
Worm", uit de bekende Dan
ny Kaye film „Hans Chris
tian Andersen" was voor Im
pulse opgenomen in 1962 met
hetzelfde quartet als in Pa-
rijs. De standard „Ev'ry Time
We Say Goodbye" werd in
1960 door hetzelfde groepje
opgenomen, met als enige
wijziging bassist Steve Davis
in de plaats van Jimmy Gar
rison. De conclusie, dat deze
plaat dus een cliché-matig
karakter heeft is echter al
lerminst gerechtvaardigd.
Het quartet is weliswaar nog
niet geworden tot de eenheid,
die drie jaar later de ge
denkwaardige plaat „A Love
Supreme" op zou nemen,
maar in aanleg zit het er hier
al aan te komen.
„Mr. P.C." beslaat een hele
plaatkant. Na de eerste cho
rus krijgt Tyner ruimschoots
soloruimte toebedeeld. Hij
vult die zeer bekwaam met
zijn typische stijl: spranke
lende, vloeiende rechter
handpassages, die sterk
contrasteren met de syncope
achtige linkerhandlijnen.
Heel snel achter elkaar wi-
selende accentverschuivin
gen, klassieke muziekinvloe-
den en simpele akkoorden
elkaar af. Tegen het eind van
zijn solo lijkt het alsof hij
samen met Elvin Jones een
climax op zit te bouwen,
maar schijn bedriegt. Ineens
een kort riedeltje, rust, en
dan een gestreken bassolo
van Garrison, die verwoede
pogingen doet een parodie te
leveren op de meeneurie-stijl
van bassisten als Slam Ste
wart. Hij doet dat door in
plaats van op dezelfde toon
hoogte een paar tonen hoger
mee te neuriën, zodat het ge
heel aardig dissoneert. De
gestreken passages worden
afgewisseld met flamenco
passages, die het gejodel van
Garrison nog extra dat paro
diërende karakter geven. Na
het jodel/flamenco-gedeelte
gaat Garrison a capella ver
der met een wederom klas
siek aandoende passage, die
ook weer op de korrel wordt
genomen met dissonanten,
totdat we weer het thema van
het oorspronkelijke stuk
herkennen. Dan gooit Har
rison zijn strijkstok weg en
volgt een swingende impro
visatie over het thema, die
eerst overgenomen wordt
door Elvin Jones en dan door
het ensemble. De drumsolo
van Jones, die op dit avon
tuur van Garrison volgt, laat
drukke roffels, afgewisseld
met base-drum en grote of
kleine trom-accenten. Een
solo, die er zijn mag, vooral
als op het einde vakkundig de
climax opgebouwd wordt in
een serietje kortje breaks,
waarna Coltrane zelf uitpakt
voor een zeer vrije improvi
satie: een stukje free jazz van
de bovenste plank, waarin de
hele tenorentraditie van
Hawkins, Webster, Jacquet
en Rollins samengevat wordt
in een zeer kort tijdsbestek,
met zeer veel hoge register-
passages.
Na het collectieve
stukje bouwt Coltrane samen
met Elvin Jones een duet op,
en daarbij zit je gewoon te
wippen op je stoel: lieve help,
wat interessant en hoe span
nend om te horen hoe Elvin
Jones vrijwel perfekt de mo
gelijkheden die Coltrane hem
aanrijkt voor ritmische wen
dingen benut. Na een laatste
chorus is het dan afgelopen
met de pret, en heeft de luis
teraar een zeer spannend
halfuurtje achter de rug, dat
op de achterkant van de plaat
op volle toeren voortgezet
wordt.
Daarvan zal ik u de
details besparen, ornaat de
beschrijving van „Mr P.C." al
aanbeveling genoeg moet
zijn.
F.v.D.