k Globe gaat zich ntegreren in Brabants cultuurleven CULTUURARIA stukjes van Eelke de Jong en Olga Rodenko VANUIT VESTIGING EINDHOVEN MET MONUMENTEN rij uit [HAUFFEUR GKUNDIGEN AMERIKA Kinderen Schouwburg Eindhoven iziekenhuis, Opdracht Problemen Besproken Première oek 1 or trekker met oplegger (M. PEEMEN senbeek. Ziekenzorg kwsch-Vlaanderen Lis te Terneuzenzijnfunktiesl linger). Ijk van opleiding en ervaring lenhuiswezen is van toepas-l pet zoeken van woonruimte! gaarne verstrekt door 2r Birectrice, tel. 01150-12851 i dag an te richten a an d e aid Ian 25a, 4531 HLTerneuzenl iol ool 1AEDE 'n begrip voor vakantie ospectus en reservering: OORL (NH), tel. 02 2 0 9 - 1282 •HOLLAND JT bij )liasi U KUNT IN „VAKANTIE REKREATIE" adverterf tegen een aantrekkelijk ta-j rief. Inl. en folder: telj 080-221820. af 2, stenen alh Tel T.h.a. 6 -peis. huisjeepPJ'J te Stavenisse van 1-9- ni 31-5-80 Pi. p.w. all-' an 150 - - ITS.-- 11680-23926. tvans te' »EL, 6- ders en rland. ia. sol.. 09 - >1 d inge- lgen te uiovac- ELAND n, bungalows en vakwoningen. vifl Vefhuui kantooi Raiffeisen, B )ZAND-BAD, Tel. 01179-1483 IG „DE WILDHOF" RETRANCHEMENT (Z. VL.) 01179-1406 (10-12 uui). Wij vol] •d geoutilleerde caiavans. heeft nog volop ïuimte vooi staca, ool en elektia. Doorlopende caiaj ijn: nieuw cafe, mooie kantine. o's usementshal, cafeiaiia. kampv" en ten as. ultia-modein toiWj 12 douches en 40 wasgelegcnhcot nog vooi uw bespi eking es aan Wilt u adverteren in Vakj'J] tel. tie Rekreatie? Bel N-J AUDET, tel. 080 Zuid-Frankrijk - LE GARD ?n te huur. Schrijf uw wenS.S. (ft .R S., Maunce-d'Ibie. 07170. V utomatisch 09 - 33 75.37.85 Gerardjan Rijnders, regis ii Ulrich Greiff, derde man Regisseur Paul Vermeulen van de artistieke leiding en Windsant. Globe-regisseur. oudste badplaats van Zeeland»! •andvakantie. Gezellige hotels ants, fijne camping en goede sen 1 ijzen! Maai raag eerst even eeng1 urg: 01188-1342. MBURG Hotel Hermina, Napoleonst'^j voor een fijne vakantie. Rust, 'w 23.- p.p. Open vanaf 1 ju*1' ENLAND „Er zijn mensen, die I nooit geloofd hebben, dat Globe zich in het zuiden zou vestigen, maar het is er dan toch van geko men". Aldus de zakelijk leider van het toneelge zelschap, Frits Bloem kolk, tijdens een ontmoe ting met de pers in het nieuwe Eindhovense on- derkomen; een modern I aan de Kleine Berg, waarin eerder een han delsonderneming in tex tiel was gevestigd. Globe zal er ongetwijfeld zijn ei kwijt kunnen, want de vertrekken zijn legio, maar helaas ontbreekt nog het belangrijkste. En dat is de grote repetitie- I ruimte, waarvoor wel een lokaal is gereserveerd, maar waarvoor nog geen verbouwingsgelden be- i schikbaar zijn. Wanneer de groep er zijn stukken in i gaan studeren is nog I niet bekend, zodat de vijf j toneelstukken, die Globe het komend seizoen gaat uitbrengen, in de schouw burg van Eindhoven gere peteerd moeten worden en tijdens het speelseizoen elders in de stad, waar voor nog geen plaats is ge vonden. „Een situatie", aldus Bloemkolk, „die ons zorgen baart, maar ik heb vertrou wen in de medewerking van iet gemeentebestuur, dat ons al eerder heeft geholpen. Het is aardig gelukt om onze mensen onderdak te brengen. Er zijn zelfs zeven mensen in I één pand ondergebracht en vier na wonen allen, be- halve ikzelf, nu in Eindho ven". Niet zonder lichtelijk ironische ondertoon merkt de directeur op, dat „van ons verwacht wordt, dat we ons integreren en meedenken over artistieke zaken in Bra bant. Het betekend ook, dat onze regisseurs zich actief zullen moeten gaan bezig houden met het amateurto- j teel in deze provincie". Op j onze vraag of dit geen extra I zware belasting is voor re- gtsseurs, die hun eigen stuk ken zorgvuldig plegen te I analyseren en op te bouwen, I wordt geantwoord, dat slechts aan de aanvraag door I het Brabants Centrum voor Amateurtoneel zal worden voldaan indien daarvoor tijd en gelegenheid is. „Maar we zijn er wel enthousiast voor", aldus Bloemkolk, die wijst op m het Eindhovense pand aanwezige theaterruimte welke wellicht in de toe komst een tweede soort En- fielenbak (Amsterdam) kan worden en waar ook kleine I zaalprodukties gebracht zullen worden door Globe zelf. In het pand Kleine Berg J zijn kantoorruimtes ge- I vestigd voor de administratie 1en boekhouding, ruimtes J lm' de technische dienst, I directie en de afdeling publi- °teit. Het door de Brabantse subsidiënten (Tilburg, Den /Cr* *r t JT 5! Bosch, Eindhoven, Oss en Helmond) geëiste uitstra lingseffect van Globe op de regio zal zich moeten uiten in contacten met de Brabantse schouwburgen, de samen werking bij evenementen van andere in Brabantse werk zaam zijnde culturele indivi duele leden van het gezel schap in het regisseren, ju reren, lesgeven en het verle nen van technische bijstand aan o.a. amateurverenigin- gen. Aan deze neventaken zal het komende seizoen voor zichtig een eerste aanzet worden gegeven. De belangrijkste opdracht voor Globe blijft uiteraard in eerste instantie het brengen van artistiek verantwoord repetoire-toneel, dat een zo groot mogelijk publiek zal moeten aanspreken. De ar tistieke leiding van Globe, gevormd door de drie regis seurs Gerardjan Rijnders, Paul Vermeulen Windsant en Ulrich Greiff, zal voortgaan op de ingeslagen weg van betekenisvol toneel met een analyserende aanpak, dat betrekkingen onderhoudt met de hedendaagse actua liteit. Op onze vraag of de voornamelijk jeugdige be zetting van Globe geen strui kelblok vormt bij het kiezen van stukken zei Gerardjan Rijnders: „Het is ook inte ressant om jonge spelers ou dere rollen te laten spelen, omdat wij niet altijd streven naar realistisch toneel. We willen graag terug naar een normale situatie met oudere acteurs in de groep en streven naar het aantrekken van ou dere spelers, maar voor ge vestigde auteurs met een vaste woonplaats en een ge zin is het moeilijker om te verhuizen. De jonge, onge bonden mensen, die nu bij Globe zijn, hebben uiteraard gemakkelijker naar Eindho ven kunnen verhuizen. „Maar deze jongemensen worden gelukkig ook ouder", merkt Bloemkolk fijntjes op. De vestiging in Eindhoven, die door de merendeels Am sterdams georiënteerde Glo be-medewerkers niet altijd met blijdschap zal zijn aan vaard, garandeert in ieder geval een subsidie van eer dergenoemde Brabantse ge meentes tot september 1982. Ondanks alle interne problemen is Globe er in ge slaagd een programma sa men te stellen voor het sei zoen '79-'80, dat serieus aan doet en verwachtingen wekt. Op 15 september wordt in de Lievekamp in Oss de pre mière gegeven van „Leonce en Lena" uit 1836 van de nog steeds actuele Duitse auteur Georg Büchner door wie Bertolt Brecht zich veelvul dig heeft laten inspireren. Regisseur Ullrich Greiff zal dit kritische sprookje over een koningszoon en een rijk meisje, die beiden als twee robots functioneren in een tot ondergang gedoemde burgerlijke maatschappij, op onze eigentijdse situatie be trekken. Het opvallende aan dit stuk is de niet-maat- schappelijke taal, „de taal van schizofrenen", aldus Greiff. De vertaüng is van Dolf Verspoor en het decor en de kostuums van Wolf Münzner. De rollen worden gespeeld door o.a. Allard van der Scheer, Liesbeth Coops en Theu Boermans. Gerardjan Rijnders heeft in Amerika rondgekeken om zich te informeren over het theatergebeuren aldaar, wat geresulteerd heeft in de keu ze van „Bloed van de hon gerlijders" van Sam She- pard; een tragi-komischstuk over een familie, die in de vijftiger jaren aan de rand van de woestijn van de Ari zona woont en ontwricht wordt door het openbreken van de snelwegen en de praktijken van projectont wikkelaars. De première gaat op 23 november in Eindhoven. Paul Gallis heeft decor en kostuums ontwor pen en de belangrijkste rol len worden gespeeld door Elisabeth Andersen (als 'gast), Rudi van Vlaenderen, Liesbeth Coops, Michel van Rooy, Allard van der Scheer, Huib Rooymans en Guus Hoes. Gerardjan Rijnders wijst er tijdens de persconferentie nog eens op, dat het repetoire uitvoerig is besproken met de acteurs. „We streven op die manier naar een eigen ka rakter en proberen het ka rakter van een toneelfabriek te ontwijken", zegt hij. Dit heeft ook geresulteerd in de programmering van Rainer Werner Fassbinders stuk „Zeitgeist" in de regie van Paul Vermeulen Windsant, die in '76 van dezelfde au teur, die vooral bekend is als filmer, bij De Appel „Pre- paradise Sorry Now" op voerde. De vertaling van „Zeitgeist" is van de jonge, Duits-georiënteerde Neder landse auteur Leon de Win ter. Decors en kostuums ko men van Paul Gallis. Ge speeld wordt er door o.a. Diane Lensink, Joost Prinsen en Ton Selter. De première vindt plaats op 1 december in Het Speelhuis te Helmond. Door de ogen van een stripfi guur - het meisje Phoebe Zeitgeist, dat van een andere planeet komt - krijgen we te zien hoe mensen van nu vooral middels de taal de democratie ervaren zonder dat zij er in wezen bij betrok ken zijn. Het stuk geeft de re gisseur alle gelegenheid om de jaren zeventig te analyse ren. Op 8 februari 1980 volgt de première (in Den Bosch) van het tweede stuk van de Nederlandse regisseur-au teur Ger Thijs, „De Kweke ling". Het gaat over een slachtersgezin in een grens dorp van de Limburgse mijnstreek in 1952 en heeft iets weg van dramatisch- komisch volkstoneel. Ge rardjan Rijnders zal het re gisseren, Paul Gallis ont werpt decor en kostuums. Spelers zijn o.a. Theo de Groot, Joost Prinsen, Guusje van Tilborgh, Huib Rooy- Tableau de la troupe van toneelgezelschap Globe voor het stadhuis van Eindhoven. mans, Theu Boermans en Nora Kretz. Tenslotte gaat op 18 april „Tramlijnbegeerte" van Tennessee Williams in pre mière in Tilburg in de verta ling van Janine Brogt. Re gisseur Rijnders is er voor naar New Orleans geweest om de sfeer te proeven. „We zullen het behandelen als een klassiek stuk", zegt hij en het niet spelen omdat het zo'n lekkere film was. Die heb ik trouwens nooit gezien". Het stuk is dertig jaar oud en werd bekend door het spel van Marlon Bran do en Vivien Leigh in de gelijknamige film over de dramatische botsing tus sen de rauwe vitaliteit van een jonge Poobe immi grant en de kwetsbaar heid van een oudere vrouw, toonbeeld van vergane glorie. Een melo- drame, dat bijzonder moeilijk te spelen is. Lies beth Coops en Theu Boermans gaan de hoofdrollen doen. Het is niet denkbeeldig volgens Frits Bloemkolk, dat er nog een zesde produktie bij zal komen en dat zal dan een kleine zaalpro- duktie moeten worden. MARJAN MES In het Ahoy-complex in Rotterdam vindt vanaf 24 augustus tot en met 2 september een vrijetijdsbeurs plaats. Het moet de eerste in een nog niet te overziene serie beurzen worden. Op de beurs een veelheid aan activiteiten waarvan we de volgende noemen: film, muziek, mode, galeries, wonen, literatuur, ballet, hologra fie, mime, cabaret, strips, kunstnijverheid en moderne kunst. Er komen onder meer nieuwe films uit Amerika, die hier hun eerste vertoning krijgen. Ook een optreden van de Amerikaanse zanger/ pianist Randy Newman staat op het programma. De Amerikanen maken trouwens toch al het grootste deel van de show. Voor de eerste Casa Nova (want zo heet de film) is dan ook voor de titel Living in the USA gekozen. Kunst en uitvindingen die hier nog niet te bezichtigen waren worden daartoe naar Rotterdam ge haald. In het Kuntureel Sentrum in Tilburg is tot en met 2 september de wereldfototentoonstelling Het jaar van het Kind te zien. De expositie die al sinds het begin van dit jaar door het land gaat is gemaakt in samenwerking met Unicef en bevat 515 foto's uit 94 landen. De expositie geeft een aardig inzicht in ras, sociale om standigheden, handicaps en geloof van de kinderen uit de ver schillende culturen. Het zaakje wordt nog ondersteund door een aardig fotoboek. (Kultureel Sentrum, Koningsplein 1, Tilburg). Nu de Bredase stads schouwburg het komende sei zoen op een lager pitje staat zal de Westbrabantse toneellief hebber zo nu en dan zeker ook naar Tilburg en Eindhoven moeten uitwijken. De schouw burg in Eindhoven viert dit jaar zijn vijftiende verjaardag en dat doet zij met een vrij uit voerig en uitgelezen program ma. Het seizoen wordt geopend op 8 september met een game- langroep die een concert geeft. In het programma komen ver der als vaste onderdelen iedere maand een opera, regelmatig ballet en cabaret en natuurlijk het Nederlands toneel. De verjaardag zelf wordt gevierd met een optreden van de La- terna Magica (toverlantaarn) uit Praag. Laterna Magica is een mengeling van mime, to neel, beeldprojectie en muziek. Naar Eindhoven komen onder meer de Haagse Comedie met zes verschillende stukken. Pu- bliekstheater ook met zes uit voeringen. Globe moet er voorts met vijf stukken voor zorgen de naam thuiswedstrij den te spelen waar te maken. Globe komt met onder andere Tramlijn: begeerte van Ten nessee Williams, Zeitgeist van Fassbinder en de Kwekeling van Gert Thijs. Ook voor kleine of experimentele gezelschap pen is ruimte ingericht, Sater, Fakt, Baal, Splien, Theater Unie, Appel en Poëzie Hardop zullen ook in de Eindhovense schouwburg te zien zijn. Toen recent bekend werd dat restauraties van monumenten waarvoor na 1 januari dit jaar een subsidie was aangevraagd voorlopig niet in behandeling kan worden genomen laaide er een storm van protesten op. Monumentenorganisaties voorzien ern stige problemen bij restauraties. CRM en Monumentenzorg in Zeist konden evenwel niets anders doen. De subsidiebedragen liggen al jaren vast en het geld dat de afgelopen jaren is toegezegd ligt zover boven de beschikbare middelen, dat er de eerste jaren nog maar zeer weinig mogelijk is. Bijna gelijk met deze be richten brachten twee weten schapsmensen uit Leiden een rapport uit waaruit moet blij ken dat de monumentenwereld een elitair clubje is, dat ieder maatschappelijk draagvlak mist. In een wereld waar het wemelt van de dubbele namen en titels, zo stellen de onder zoekers, kan je niet aannemen dat bekend is op welke manier restaureren en het behouden van monumenten in het alge meen maatschappelijk moge lijk en aanvaardbaar is. Voorts blijkt de personele binding tussen de Rijksdienst voor de Monumentenzorg en de zestien organisaties die zich in den lande sterk maken voor ons cultureel erfgoed in steen, zo groot, dat ook daar van een te eng en besloten milieu en circuit gesproken zou kunnen worden. De onderzoekers stellen dat de monumenten zorg uit de sfeer van de cultuur gehaald moet worden en naar het niveau van stadsherstel en renovatie getrokken moet worden. Op die manier komen de gelden niet alleen terecht bij paleizen, kastelen en andere buitens, zoals 't Loo, maar kan ook gericht in de sociale sfeer gerestaureerd worden. Dijk- huisjes en arbeiderswoningen worden als voorbeelden ge noemd. Deze laatste keuze heeft ook te maken met een discussie die in monumentenland al sedert lang woedt. Op welke manier moet er gerestaureerd en dus ook gesubsidieerd worden. Er bestaan globaal twee opvat tingen, een historisch, die er vanuit gaat dat je een histori sche situatie van een gegeven gebouw moet zien terug te brengen. Dat gebeurt bijvoor beeld bij 't Loo. De andere op vatting wordt aangeduid met conserveren: restaureren van uit de situatie waarin een ge bouw zich op dit moment be vindt. Op die manier zou je gerestaureerde gebouwen wat korter bij deze tijd kunnen la ten horen en wat zeker spreekt, een restauratie zou minder kosten met zich meebrengen. Deze discussie heeft dus alles te maken met de nu ontstane problemen met betrekking tot het geldgebrek. Het onderzoek en dat is het nadeel van lang durig wetenschappelijk ge- speur, lijkt toch wel een beetje achterhaald. De nieuwe be leidslijn bij restauraties, zoals de Rijksdienst die nu aangeeft, tendeert sterker dan ooit naar de tweede opvatting over de kunst van het restaureren. Monumentenzorg en restau rateurs krijgen de komende jaren de kans om zichzelf uit de nu ontstane en moeilijke si tuatie te redden. p.E. l '^^-Handelsblad van 27 T?1 stond een merkwaardig Je.van Eelke de Jong. Het Pt: „Een weinig bekende l|ver, van wie men toch fet tT*®6 verwachtingen hn!i was halverwege paerd met een nieuw JL.' Jong vertelt waar- r Set boek gaat: „Over een ,l aneenjaarofveertig, die zorgen maakte dat hij in LP? "°g maar weinig had s' Die man wil een boek L n: '.'Teruggetrokken in [l7®8 stadje, droomde rJ°idpersoon over de op- f0A.Van ziln geldzorgen, I «hullen van zijn gevoe- I oor een tantaliserende jonge vrouw, die onder het zelfde dak logeerde, en de scheppingsdaad, die zijn toe komst zou verzekeren". De weinig bekende schrijver stuurt, volgens De Jongs stukje dus, het onvoltooide manus cript naar de uitgever, en de redacteur van die uitgever meldt dat de hoofdpersoon volgens hem „zo iemand (is) die je dagelijks in het café te genkomt zonder dat je eigen lijk iets van hem weet. Een be kend gezicht. Als de eigenaar daarvan opeens van de ene op de andere dag wegblijft, besef je wat hij door zijn aanwezig heid eigenlijk voor je beteken de". Enfin, het boek komt af, verschijnt, wordt door nie mand gelezen. De schrijver vindt, in een weekblad, een ad vertentie van zijn uitgever waarin het wordt aangeprezen als „meer dan leuk". Dit stukje van Eelke de Jong over een verschimmende schrijver, die een boek schrijft over een schrijver die aange zien hij iets schrijft niet eens kan verschimmen, is het pas send vervolg op Eelke de Jongs roman „Het boek van Kantel- been". Daarover gaat namelijk het stukje.... De roman, keurig geschre ven, keurig uitgegeven, gaat over niets, en dat is de bedoe ling van de auteur. Kantelbeen is een jaar of veertig, heeft een schuld van 5879,36 bij de bank, woont tijdelijk in het huis van de heer Kamer bij, een oud-hoof d van de lagere school die een historische gebeurtenis van niets heeft ontdekt of ver zonnen en daarover schrijft. Een nichtje van hem ligt iedere dag, vrijwel naakt, in de tuin niets te doen. Een vage kennis van Kantelbeel, Glunder, komt even op bezoek. Kantelbeen haalt wat geld bij zijn arme moeder in een stadje verderop. Hij schrijft niet, hij zoent het mooie meisje niet. Hij heeft blijkbaar ook geen verleden. Geen werkzaamheid, geen ro mance wordt vermeld. Zonderlinge lectuur! Eelke de Jong schrijft zoals de mo derne miniaturisten penselen, heei zorgvuldig en zonder emotie. Wat hij in deze stijl uitbeeldt is een man die je niet eens mislukt kunt noemen. Hij heeft kennelijk nog nooit iets anders gedaan dan dagdro men, en zijn dagdromen zijn erg alledaags. Hoe sterk Eelke de Jong zich met deze Kantel been heeft vereenzelvigd, blijkt uit het stukje in NRC- Handelsblad. Ik voel me ei genlijk een brute indringer in dit domein van lege stilte door te melden dat „Het boek van Kantelbeen'een origineel stuk proza is. (De Bezige Bij - 19,50). Olga Rodenko schreef in de jaren vijftig korte verhalen die zij nu pas bundelde: „Anti chambreren". Ze zijn enigszins verwant aan „Het boek van Kantelbeen": nauwkeurige notities over mislukken of zelfs niet proberen. Dat Olga Ro denko bijn a dertig jaar geleden de levensloosheid „poëtisch- surrealistisch" verbeeldde, zo als op de flap staat, doet eigen lijk niet veel ter zake. De tram gaat nergens heen, het wach ten tijdens de sollicitatie heeft geen doel te wachten, het jon getje heeft niet eens zin om de hem aangeboden fantasieën te volgen. Het is onrechtvaardig om de twee boeken met elkaar te vergelijken, enkel omdat ze zo ongeveer tegelijk versche nen zijn en door mij na elkaar gelezen. Maar mij frappeerde het dat eenzelfde machteloos heid in de verhalen werd uit gedrukt. Bij Olga Rodenko vindt ,men dan bovendien angst, pijnlijke frustratie, ver zet. Haar miniaturen gaan over personen die zich niet zo vol komen bij de situatie hebben neergelegd als Kantelbeen. Het verhaal „Blauwbaard" over een vrouw die gek wordt omdat haar man opzettelijk niets vermeldenswaard doet, is heel beklemmend. Ook „Anti chambreren" heeft die kwali teit. Zodra het dramatischer toegaat, in „Tristan" met een nadrukkelijk uitgewerkte symboliek, en in „Brief van een bankemployé", met zelfs iets van pathetiek, voldoet de dun ne calligrafie piet helemaal. (Meulenhoff - f 16,50).

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1979 | | pagina 31