Hollywood werkt onbekommerd
aan „De laatste dag van de wereld
nete
ineen*
van st
99
Steeds minder films,
steeds meer bombarie
Verzekeraars en frisdrank
fabrikanten hebben
macht overgenomen r maar...
Berbank
Produktie
Allerlaatste
Vulkaan
Newman
Platen
Ploeg van
Hinault
verdiende
het meest
D
DE STEM VAN ZATERDAG 21 JULI 1979
foen de film nog zeer jong was, ontstond in Amerika
de „Motion Picture Patents Company", die de ont
wikkelingen in eigen hand wenste houden en wilde
voorkomen dat Jan en alleman geld zou verdienen
aan het nieuwe medium. Niemand zou op eigen
houtje meer films mogen maken en de aanschaf van
camera's en projectiemateriaal werd onbetaalbaar
duur. Jonge filmavonturiers vonden een uitweg, ze
Samanstdlin): EaftM Uoimm tl Dirk VtlUajt
reisden naar Californië waar de wet nog niet zo
sterk was en men in geval van nood snel naar Mexi
co zou kunnen vluchten. In de stille heuvels van
Hollywood had men alles wat er te wensen viel:
prima decors en een heerlijk klimaat. In 1913 waren
er aan de westkust al 60 studio's uit de grond ge
stampt. Hollywood werd een begrip, tot op de dag
van vandaag. Niemand zal destijds vermoed heb
ben dat aardse problemen het droornparadijs zou
den gaan kwellen. Wat moet een filmmaatschappij
bijvoorbeeld doen tegen hettekort aan benzine? De
Burbank Studio's hebben 360 voertuigen rijden die
samen meer dan 100.000 liter benzine per maand
opslurpen. Dat is nog maar een van de vele vragen
die het Hollywood van nu kwellen, zoals in het bij
gaande artikel valt te lezen.
'li/-^^^liliBWWWBWMIlUIWIIIIIIIIIIIIIIIIBiBIWiiBWBI
„mÊÊummmsMÊMmÊÊmHm
Paul Newman.
Bestaat Hollywood nog wel? Op de kaart in
ieder geval wel. Het is een onderdeel van de
woonkolos Los Angeles, een drukke stad die
over de heuvels zo de San Fernando Valley
ingegroeid is. Maar dat is niet het Gouden
Filmrijk.
In Hollywood wordt geen milimeter film geprodu
ceerd. De glorie van het witte doek is vastgelegd in
Hollywood Boulevard, met de namen van de sterren in
het plaveisel en de voet- en handafdrukken van de al
le rgrootsen in het cement. De filmgoden zelf vind je er
niet, ze wonen in dé bergen, hoog in Beverly Hills of
buiten de stad in Palm Springs.
Hollywood Is dus een sym
bolische naam die alles sa
menvat wat de grote filmstu
dio's voortbrengen. Goed,
maar hoe gaat' het dan met
die studio's? Met hun heilige
status is zo te zien niets aan
de hand. Als je de reclame
objecten weghaalt stort Los
Angeles gedeeltelijk in el
kaar. Nog steeds stromen
„talenten" toe om zich te
koesteren in de dure par
fumwolken van de groten
van Hollywood. De cijfers
spreken een andere taal. De
eens zo trotse filmgigant
Metro-Goldwyn-Mayer
(MGM) is opgekocht door een
projectontwikkelaar die de
filmerfenis in een andere
hobby stak: gokken in Las
Vegas. Dat levert veel meer
geld op. Voor de schijn maakt
de leeggezogen MGM-studio
nog een paar films per jaar.
Paramount is nu in het be
zit van de kledingindustrie
Gulf Western, United Artists
is een ondereel van Transa-
merica (verzekeringen), Uni
versal is opgegaan in MCA,
die de meeste centen verdient
aan muziek en televisie, en
Twentieth Century-Fox en
Columbia zijn ongeveer rond
met firma's die van alles met
sportartikelen, gokmachines
en cola te maken hebben.
Het wordt tijd om te praten
met Roger Arnow, de publi-
citeitsman van Warner Bro
thers, waar de uitgekookte
handelaren in gebruiks
voorwerpen nog niet zijn
binnengedrongen. Het ter
rein van Warner Bros ligt in
Burbank, niet ver van de stu
dio van Universal, die ook
vlak naast Warner ligt als je
de produktie-omvang be
kijkt. Roger Arnow zetelt in
een soort woonwagen en zo
hoort het ook in deze busi
ness.
Warner Brothers heeft het
grootste filmcentrum in de
wereld. Het studioterrein is
een stad op zich met een gas-,
water- en elektriciteitssys
teem dat een bevolking van
40.000 mensen kan bedienen.
„We hebben een eigen poli
tie, eigen transportmiddelen,
scholen, EHBO-inrichtin-
gen, brandweer en restau
rants", zegt Arnow met lichte
trots.
De inflatie en de dreigende
rode cijfers hebben echter al
danig toegeslagen. „Hier op
dit terrein stond het kasteel
uit de film Camelot, een
kunstwerk met alles er op en
er aan. We hebben het af
moeten breken, want er
moest een parkeersplaats
komen", zegt hij en dat
klinkt niet meer zo opwek
kend. „De laatste zeven jaren
zijn de problemen gekomen",
licht hij toe. „Het aantal
films dat hier wordt opge
nomen daalde snel en er was
opeens ruimte teveel. Co
lumbia heeft daar een deel
van gekregen. Het studio
terrein wordt nu voor ons en
onze partner Columbia ge
rund door een nieuwe maat
schappij, de Burbanks Stu
dio's.
Achteroverleunend achter
zijn bureau lepelt Arnow
zonder problemen de films
op die Warner Brothers dit
jaar in produktie heeft. Als je
films die opgekocht worden
van kleinere maatschappijen
eraf trekt, blijkt dat er jaar
lijks ongeveer 12 films uitge
bracht worden. Eens was dat
getal 50 en in de topjaren
1929en 1930zelfs rond de80.
Sukkelt Hollywood dan
misschien op halve kracht?
We kijken rond op het stu
dioterrein en na een paar
honderd meter liggende
wanden, deuren en hekken,
komen we in een dorpje van
hout en karton. Er is nie
mand als we door de ramen
naar binnen gluren, in een
dode ruimte, want de gebou
wen bestaan louter uit voor
gevels. Het witte kerkje met
de huizen heette vroeger
Peyton Place, nu is het om
getoverd tot het plaatsje
„Hazard", want hier wordt
de tv-serie „Dukes 'of Ha
zard" opgenomen. In de
klaarstaande politiewagens
van de sheriff van Hazard
County zouden we zo weg
kunnen rijden zonder dat ie
mand het merkte. Maar we
beperken ons tot kijken in
specialiteit van Hollywood
dus. Het is een heel bijzon
dere film, het is de allerver
schrikkelijkste en waar
schijnlijk ook allerlaatste
rampenfilm met de titel „The
day the world ended". Irwin
Allen is de producer, hij
maakte eerder „The Posei
don Adventure" en „The to
wering Inferno" en als je hem
mag geloven is zijn nieuwste
produkt letterlijk het Abso
lute Einde. Na „The day the
world ended" is er niets meer
mogelijk...
De opnamen vinden plaats
op podium 15, één van de 24
volledig uitgeruste, reuzen-
podia, die „sound stages"
worden genoemd. Boven een
groepje mensen hangt een
wagentje aan een lange ka
bel. De wanden worden on-
deze merkwaardige na-
maakwereld en houden ons
zelfs keurig aan het verbod
hier foto's te maken.
Die verlatenheid is na
tuurlijk niet maatgevend
voor het hele studiogebeu-
ren. Er wordt heus wel ge
werkt en waar de stilte heerst
voel je plotseling de aanwe
zigheid van de legendarische
bioscoophelden. Hier liepen
in de jaren veertig en vijftig
schurken als Humphrey Bo-
gart en James Cagney en daar
in die kamer zat F. Scott
Fitzgerald te worstelen met
een te moeilijk filmcript en
een fles drank.
Op dit moment is men be
zig met een spektakelfilm, de
der leiding van regisseur van
zwarte brandplekken voor
zien. De ruimte wordt op
eens pikdonker en slimme
lichteffecten creëren het
binnenste van een onheil
spellende spelonk.
De film blijkt over een vul
kaan te gaan op een tropisch
eiland. De vulkaan is al jaren
geleden ingeslapen en dient
slechts als toeristische at
tractie. Een zakenman bouwt
er een superluxueus hotel op.
Paul Newman speelt een ru
we en avondtuurlijke olie-
boorder die ontdekt dat het
binnenin de vredige vulkaan
niet pluis is.
Newman wil de zaak on
derzoeken en de hotelgasten
op grote afstand houden,
maar de baas doet natuurlijk
of zijn neus bloedt. Tenslotte
besluit Paul Newman via een
kabelbaantje door te dringen
in het inwendige van de vul
kaan en die scene is men hier,
veilig en gerieflijk, bezig op
podium 15. Er wordt flink
met rook gespeeld, terwijl
Paul Newman en de twee an
deren, James Franciscus en
John Considine, even de be
nen strekken in hun eigen
trailers. Newman bestreed de
trailer waarop iemand
vluchtig Linda Lovelace"
heeft geschreven.
We weten ondertussen dat
het kabelvoertuig in die ko
kende hel in grote moeilijk
heden komt en dat aan het
slot van de film de langver
wachte eruptie plaatsvindt.
Dat is nog maar een deel van
de ramp, want verder beeft
de aarde op een vreselijke
manier en zorgt een plotse
linge vloedgolf voor een
overstroming. Als Irwin Al
len in het woedende water
nog een hongerige haai had
gestopt, zouden alle ram
penfilms in „The day the
world ended" zijn samenge
vat.
„In Irwin Allen-films heb
je altijd lol", zegt Paul New
man over de film. Er is geen
ander werk voorhanden dat
hem zint en daarom doet hij
mee. En ook nog omdat Jac
queline Bisset zijn tegen
speelster is. „De mannen van
de speciale effecten zijn de
sterren, niet wij", geeft hij
toe.
Origineel zal „The day the
world ended" niet worden,
maar reken maar dat het
spektakel technisch vol
maakt zal zijn en de oorver
dovende ondergang van de
wereld de bioscoopbezoekers
zal meesleuren.
De techniek speelt een
hoofdrol in het moderne
Hollywood. Bij het maken
De reclamecampagnes zijn luidruchtiger dan ooit en nemen zo langerzamerhand de helft
van het totale filmbudget in beslag.
-van een film als „The day the
world ended" wordt niets
aan het toeval overgelaten.
Publiciteitsman Roger Ar
now van Warner Brothers
vertelt dat het maken van de
ze film ruim een jaar kost. De
voorbereidingen nemen 3 a 4
maanden in beslag en pas
dan kan er werkelijk gefilmd
worden. De opnamen duren 5
maanden en worden deels op
Hawaï en deels op het thuis
front gemaakt. Het afwerken
neemt nog eens 3 maanden in
beslag: het „knippen en
plakken", het afbreken van
de decors en het bioscoop
klaar maken van de film (o.a.
de reclame).
Het kost allemaal veel tijd
en dat moet ook, want in de
huidige filmwereld mag een
film eenvoudig niet floppen.
Er worden steeds minder
films gemaakt om het risico
van grote verliezen klein te
houden en die films moeten
eigenlijk gegarandeerde suc
cessen zijn. Er veel poen
ingstoken, maar alleen in de
absolute zekerheid dat het er
dubbel en dwars weer uit
komt.
Risico's kunnen er niet
meer genomen worden.
Kassuccessen krijgen een
vervolg, dat werkt altijd. Zo
hebben we „Superman 2",
„Star Wars 2", „Rocky 2",
„The Godfather 3" en een
nieuwe variatie op „Butch
Cassidy and the Sundance
Kid". Oude hits worden in
een snel, modern jasje gesto
ken.
Het heeft allemaal te ma
ken met de „filmvreemde"
zakenmensen die de macht in
Hollywood hebben overge
nomen. Accountants delen
nu de lakens uit en zien film
louter als een manier om
winst te maken. En die winst
kan weer gestoken worden in
verzekeringen, onroerend
goed, confectie, frisdrank
enz.
De gezaghebbende Ameri
kaanse filmjournalist James
Monaco wenst dat er een ein
de komt aan deze trend per
jaar een paar films uitbren
gen die duur zijn (vooral door
de reclamecampagnes) en
oude successen nog eens
overdoen.
De maatschappijen die de
filmindustrie hebben over
genomen zouden volgens
Monaco gedwongen moeten
worden hun politiek te wijzi
gen. Het geld dat uit films
komt, moet in nieuwe films
gestopt worden en dat kén
door investeringen in de film
veel lichter te belasten en de
investeringen in andere za
kelijke belangen juist veel
zwaarder.
De tax-man" zou lief
moeten zijn voor Hollywood,
zoals hij dat ook is in West-
Duitsland waar de filmin
dustrie bloeit en zelfs geld
vrijkomt om projecten in
Hollywood, het Film-Mekka
nota bene, te financieren.
Terug naar Warner Bro
thers, de trotse onafhanke
lijke onderneming in het
„verkochte" Hollywood. Met
die onafhankelijkheid valt
het achteraf behoorlijk mee,
want de filmsector is een on
derdeel van Warner Com-
muications, die o.a. de voet
balclub New York Cosmos en
de Malibu racewagens on
derhoudt, het blad MAD uit
geeft en zich met tv-spel-
letjes bezig houdt. Belang
rijkste pijler is de grammo-
foonplatensector, die de
filmpoot naar het tweede
plan heeft gespeeld...
Filmexpert James Monaco
zegt over Warner Bros: Ze
maakten in 1976 een winst
van 85 miljoen gulden bruto
door slechts 12 films te pro
duceren, financieren en dis
tribueren. Als de helft van
die helft opnieuw in de film-
produktie was gestopt, zou
Warners tenminste acht fims
meer hebben kunnen maken
in 1976.
De tijden zijn zwaar, voor
al nu het benzineprobleem
met volle kracht gaat toe
slaan. Hollywood, die legen
darische fantasiewereld,
blijft, althans aan de buiten
kant in de Grote Droom le
ven. De reclames in kranten,
op de tv en langs de kant van
de weg zijn indrukwekken
der dan ooit en de kassa's
rinkelen vrolijk. En ook de
sceptici zullen moeten toege
ven dat er hier ondanks alles
toch nog jaarlijks een paar
films het levenslicht zien die
artistiek van grote kwaliteit
zijn.
Steeds weer nieuwe avon
turen vol angst, sensatie en
ellende stellen de dreigende
ondergang van Hollywood
uit. De glorie van weleer
geeft de duizenden film
mensen extra kracht. Op de
toneelvloer onder een veilig
dak van lampen, camera's en
microfoons komt de illusie
niet in gevaar. Nauwgezet en
onbekommerd word er ge
werkt aan „De dag waarop
de wereld eindigde". De on
dergang van onze aarde op
celluloid verbloemt voor
treffelijk de moeilijkheden in
Hollywood en beschermt de
bioscoopbezoekers tegen de
wereldse problemen.
Hollywood bestaat nog
steeds. Eerst zal de wereld
kapot moeten gaan en pas
dan komt het einde van de
illusiefabriek. En als
Hollywood dreigt in te
storten, zijn er nog altijd
slimme filmjongens die er
een schokkende film van
maken.
DIRK VELLENGA
(Van onze speciale
AUXERRE „De halve dag
hangen. Ik was vrij lusteloos. H
matig. Het had niet veel geschee
slaap gevallen. Maar ineens, t(
bergjes beklommen, voel de ik da
Je hebt van die dagen, dat je be
voel je de pedalen bijna niet. Ja
mij, toen begon er iets in mij te le
je kunt ze vandaag terugpakker
glinsteren, als hij zijn verhaal
telt, zijn revanche op de diskws
„Ik had het parkoers goed
I bestudeerd, erg lastig in de
laatste 20 km. Ik dacht: rijd
I daar maar vooraan, en kijk
I goed de kat uit de boom, want
Ier waren nog twee tussen-
I sprints in de finale, en daar-
door wordt een bepaald aantal
I renners altijd erg nerveus. Met
I nog 15 km te rijden vond de
i laatste print plaats bovenop
I een venijnige helling. Ik had in
I het Tourboek gezien, dat daar
I 250 m. hoogteverschil was
I aangegeven. Dat zal wel een
I steile helling zijn, dacht ik. In-
I eens zag ik een groepje weg-
gaan. Er was een Peugeot bij,
I want die hebben nog niet ge-
I wonnen en die moeten dus wel.
I En ik zag ook Battaglm gaan.
I Ik wist dat de Italiaan in het
I algemeen klassement kort
achter Maas en Wellens stond.
Die wil vandaag zeker nog wat
verdienen, flitste het door mijn
hoofd. Dus ging ik er meteen
r achteraan".
„Als je een aantal jaren
(Van onze speciale ver
slaggever)
AUXERRE - Het
geldklassement is opge
maakt tot en met de ze
ventiende etappe, de eer
ste aankomst in Alpe
d Huez. In dit geldklas
sement tot dan heeft de
ploeg van Bernard Hi-
nault de leiding
Het geldklassement ziet
er Per ploeg als volgt uit:
Renault 65.000 gulden;
31.000; Flandria
f5.000; Raleigh 33.000;
8.000; La Redoute
15 000; Peugeot 17.000;
Teka 600; Fiat 8.500; IJs-
32.500; Splendor
10.000; Bianchi 7.000;
12.000; Inoxpran
00°; Magniflex 2700.
me
soc
sn;
tui
ge<
wa
we
gel
au'
slo
he'
mé
rer
cro
nei
kei
na:
str
ooi
een
en
acl
net
tag
ger
lan
sne
god
weq
te
gel
Sl
op
Ma
scl
vat
1
ikc
toe
aai
var
Hoi
de
je
kei
Eer
De
kle:
nas
nog
me'
(Van onze speciale
AUXERRE Gisteren heeft
ehx Lévitan, in een intervie
interessante aspecten van de T
laar oud is, was vroeger journt
Werd hij hoofdredacteur van Le
ran ten die de Tour organisee
rijn eerste Tour de France en I
gemist. Hij staat zelden een in
Was hij bereid op enkele vrage
Vraag: Onder leiding van u is
urend vercommercialiseerd. 1
Lévitan: „Ja, omdat wij van
K,"i]gen, wij moeten alles zelf
investeringen doen, de hoge oi
rekening nemen, zorgen dat ons
organisatie, de NV tot Exploit:
organiseert bovendien andere
leveren. Dit jaar was het ver lie
wegwedstrijd Parijs - Roubaix
Weer opnieuw begonnen met
leven in te blazen. Ik verwacht
Jaar 300.000 gulden verlies zal
