•vino
L'n
EVEN UITBLAZEN
Wonderlijke
koppie
Boze wolf
Dienstweigeren
maatschappelijke zaak
Betaalde arbeid
is geen afgod"
Plantensmokkel groeit
Aan de
drank
Neuman: „CDA moet
samenhang veiligheids- en
vredesfilosofie herstellen
TOTAALWEIGERAAR WOLSWIJK
Benzine
problemen
L STEM
iuwselektj
exclusief,
^wonen
baar.
ëghel
binnenland!
Zoutelotide,
Geld
Groot-Brittan
'iië
Ierland
Turkije
Zweden
Joegoslavië
99
Verzoek
ACTIVITEITEN WERKLOZEN
Onkruit
Rusland u il 60.009
militairen
weghalen
uit Midden-Europa
VAN ZATERDAG 16 JUNI 1979
•gen is e»n mooie
•gemeentemetprima I
igen met de Randstad,
an enz.
ie Zuidhollandse en
watersportcentra en de|
<te Brabantse bossen
3GEN
ouden wij
11.00 tot
modelwoning
n Alexanderlaan.l
rale
aten kozijnen
t enz.
295
«rl
0e illegale handel en
smokkel in zeldzame en dik-
s beschermde dieren is
I betreurenswaardig ver-
I uiinsel dat pas definitief
I ,i ziin uitgeroeid wanneer
1 ebrave liefhebbers van zui
dieren hun zinnen richten
L andere hobby's.
Ook zeldzame planten blij-
t.„ een gewild goed te zijn
1 een grotendeels illegale
I likt. Het topje van een ijs-
I beta werd deze week even
I achtbaar op de luchthaven
I anFrankfurt, waarde doua
ne - tot grote vreugde van
het Wereld Natuur Fonds, dat
dit wapenfeit zelf bekend
maakte - voor bijna vijftig
mille aan kleine, zeldzame
cactussen in beslag nam.
Toeristen die een plantje
meenemen als herinnering
en dat thuis (in de meestal
koudere tuin) in leven pro
beren te houden, richten
daarmee nauwelijks schade
aan. Zij kiezen meestal een
plant die karakteristiek is
voor hun vakantiestek en
daar dus ook welig tiert. Zo
heb ik het oorspronkelijke
zaad van mijn telkenjare in de
tuin opschietende vinger
hoedskruid, eigenhandig
verzameld in de heuvels van
Wales waar deze bloemen
zo'n fraaie, heldere kleur
hebben.
Erger is het gesteld met
zich „toeristen" noemende
plantenkenners die op zoek
zijn naar zeldzame exem
plaren. Ze graven ze uit,
smokkelen ze Europa binnen
en vangen er daar flink wat
geld voor.
De groep plantenverza-
melaars die op de luchthaven
van Frankfurt werd gesnapt
deed zich voor als een stu
diegenootschap dat op ex
cursie was geweest in Mexi
co. De 3600 cactusplantjes
die ze bij zich hadden beho
ren merendeels tot zeer zeld
zame soorten die ook - zon
der dat ze uit de Mexicaanse
bodem worden geroofd - al
met uitsterven worden be
dreigd.
Volgens het Wereld Natuur
Fonds is deze plantenhandel
aan het uitgroeien tot een
ramp, „nog ernstiger dan de
illegale handel in zeldzame
diersoorten". Het WNF schat
dat 30.000 soorten planten in
direct gevaar verkeren.
Sommige soorten zijn al
volledig verdwenen door het
optreden van zogenaamde
toeristen.
's kunnen voorzien
e. Kortom... een
[elegenheid, als u
id hebt, om zelf
bungalow te
lijn zelfs. Want de
ort.
d inlichtingen en
MET WIM KOCK
■Bijnaalsof men ermee gewacht
leeft tot na de dood van John
Iwayne, zodat deze het niet
leer zou horen, heeft een
llienkaanse federale recht-
■bankde Sioux indianen van de
lack Hills in Zuid Dakota een
Isctiadevergoeding toegekend.
I Het is een vergoeding voor
Inland dat hun in 1877 werd
Ijgenomen door de op goud
l:s jste blanken. Het bedrag
Ica: de rechter de Indianen,
Iwaaronder nazaten van de
le,en beklagenswaardige als
gendarische Sittin Buil en
lazy Horse, toewees be
jaagt 17,1 miljoen dollar, voor
lie afgenomen grond en 90
Irsjoen dollar rente. De Ameri-
Itaanse regering, die zich ver
lies tegen de toewijzing, ver-
lieerde zich door te stellen dat
lie Sioux tussen 1877 en 1942
[frankrijk bevindt zich in de
lioorstegelederen wat het al-
Icoholisme betreft, zo schrijft
ret Westduitse medische
•tijdschrift „Selecta" dat in de
■Beierse bierstad Muenchen
Irerschijnt. Frankrijk telt,
Irnlgens dit artikel, ongeveer
Itiieemiljoen alcoholisten en
■daarnaast nog eens drie
Imiljoen zware drinkers die
Ing niet als verslaafden
puim worden beschouwd.
.ks zouden 70.000
[Fransen als gevolg van
drankmisbruik overlijden. In
■Frankrijk wordt jaarlijks per
poofdvan de bevolking ver-
Idetld over allerlei dranken
116.1liter zuivere alcohol ge-
Itaikt. De Westduitsers con-
Isumeren, slechts, 12,4 liter
|!|i de Britten 8,2 liter per
Poold van de bevolking, al-
Idus het Westduitse blad.
Ito ziet het tijdschrift in
Frankrijk een gunstige ont-
'reiing in die zin dat 20
■par geleden het alcoholver-
|™k per hoofd van de be-
IWking nog 20 pet. hoger lag
■dan nu,
al 43 miljoen dollar aan voed
selhulp hadden ontvangen.
Zo wordt er - meer dan 100
jaar na Sitting Bull's grootste
uur - nog altijd gemarchan
deerd over de gevolgen van
Amerika's grootste schandaal
aller tijden: namelijk het op
grote schaal en telkens weer
schenden van met de Indianen
gesloten verdragen, ter stilling
van de blanke landhonger en
gouddorst.
In 1868 waren de verschil
lende Sioux stammen, of wat
daarvan over was, bijeenge
dreven in de Black Hills, het
gebied van de Oglala Sioux. De
Black Hills waren op dat mo
ment nog volstrekt waardeloos
in de ogen van de blanke kolo
nisten en opnieuw sloot de
Grote Witte Vader in Was
hington - zoals de Indianen in
onbegrijpelijk vertrouwen de
Amerikaanse president bleven
noemen - een verdrag. De
Black Hills zouden voor altijd
aan de Sioux toebehoren. Met
die verdragen hadden de Sioux
weliswaar slechte ervaringen,
maar wat bleef hun anders
over?
Zeven jaar nadat het verdrag
plechtig en met het roken van
vredespijpen was gesloten,
ontdekte een expeditie van ge
neraal George Armstrong
Custer goud in de Black Hills.
Op slag veranderde de waar
dering van de blanken voor het
„waardeloze" Sioux-gebied.
De Indianen moesten eruit.
President Ulysses S. Grant wist
wel dat je verdragen niet zo
maar kon verscheuren, zelfs
geen verdragen met Indianen.
Daarom bedacht hij een list. In
het geheim gaf hij Custer, die
met zijn cavalerie in Zuid Da
kota patrouilleerde, opdracht
de blanke goudzoekers hun
gang te laten gaan. Tegelijker
tijd zouden de Sioux onder druk
worden gezet om de goudzoe
kers toe te laten. Het chanta
gemiddel was het afsnijden van
de voedselaanvoer.
In het verleden hadden der
gelijke opzetjes feilloos ge
werkt en het zou ook nu, bij de
uitgebluste en gedemorali
seerde Sioux, zijn werk wel
doen. Dat althans dachten de
president en showgeneraal
Custer. Sitting Buil, Crazy Hor
se en de andere leiders dach
ten er anders over. Ze kwamen
in opstand.
Bij Little Bighorn troffen de
ruiters van Sitting Buil en de
cavalerie van generaal Custer
elkaar. Nog éénmaal haalden
de Indianen uit met een gewa
pend maar machteloos protest.
Generaal Custer werd zowaar
verslagen en stierf de „helden
dood". De slag bij Little Bighorn
is in de lange jaren voordat in
Amerika de zelfkritiek wakker
werd, bezongen als „Custers
Last Stand". In feite was de ne
derlaag meer te wijten aan
Custers stommiteiten dan aan
Indiaanse kracht.
De Sioux waren dan ook
spoedig bedwongen. Ze kre
gen de keus: ophoepelen uit de
Black Hills of de hongerdood.
De povere restanten van Sitting
Bull's volk werden naar Woun
ded Knee gebracht, waar door
een noodlottig misverstand nog
eens een bloedbad volgde. In
Wounded Knee, opnieuw een
begrip in de recente Indianen-
geschiedenis, ligt ergens nog
het hart van Crazy Horse be
graven.
Whirlwind Horse, de 44-jari-
ge chief van de Oglala Sioux
zei gisteren: „Diep van binnen
weet ik dat deze schadever
goeding geen overwinning is.
Deze zaak heeft zo'n vijftig jaar
gelopen en de enigen die er
echt aan verdiend hebben zijn
een paar generaties advoca
ten. Die toucheren samen zo'n
12 miljoen dollar. Het geld zal
voornamelijk gaan naar de
stamraden van de acht reser
vaten in de Black Hills en de
60.000 Sioux zullen ieder aan
spraak kunnen maken op zo'n
1.800 dollar. Daar kun je geen
huis van bouwen", aldus
Whirlwind Horse die overigens
de zaak nog moet bespreken
met het 96-jarige opperhoofd
van de Sioux Charles Red
Cloud. „Die is er vierkant te
gen", volgens Whirlwind Hor-
se.
Dit wonderlijke aangezicht behoort niet toe aan een zee- of
filmmonster maar aan een kleine mier, voor kenners: de La-
sius niger.
Het gezicht kwam te voorschijn op het beeldscherm van
een elektronen-microscoop die al punten kan onderscheiden
die slechts een miljoenste millimeter van elkaar verwijderd
zijn.
De wolf heeft het weer gedaan. Na een paar jaar beschermd
te zijn geweest hebben de Russen de wolf weer vogelvrij
verklaard. Iemand die een wolvin met jongen doodt kan daar
voor 600 gulden beloning krijgen.
Volgens de autoriteiten is de wolvenbevolking door het
jachtverbod enorm gegroeid. Milieu-beschermende maatre
gelen zorgden er tevens voor dat er voor de wolf ook weer
prooien in overvloed zijn. De gevolgen: 70.000 wolven en 30
miljoen schade per jaar. Waaruit deze schade nu eigenlijk
bestaat, meldt de berichtgever - het dagblad Sovjetskaja
Rossija - niet.
Ge ANWB geeft de komende zomermaanden, via
st ANP, wekelijks een overzicht van mogelijke ben-
""sproblemen in de Europese vakantielanden.
I liiirtJ publiceert De Stem het eerst overzicht. Het
"verstandig dit uit te knippen en te bewaren. Doen
i randerin9en voor in de situatie, dan zullen wij
L Publiceren. Zijn er geen veranderingen dan is de
'«tie als een week tevoren.
met Joegoslavisch kenteken
een rijverbod geldt: Iedere
dinsdag en ieder eerste
weekeinde in de maand
(zaterdag 00.00 uur tot en
met zondag 24.00 uur) voor
auto's met een even kente
ken. Iedere donderdag en
iedere derde weekeinde in
de maand voor auto's met
een oneven kenteken.
in Zoutelande direkt ac jr
Albatros. In dit P j
n inrichtingsmogeWK
hige living, °Pe" PPSrt
cv ruimte en een g
■ovaal balkon, tert»
krijgen. De appnjL
Kavero
zeeuwschcl®^^ -
Scbouwsedijk 2 1
43IBTM BHOUW-jj.
Tel: 01119-469°.'.^:
tankstations in
l,vJ tanni® ziin 's
I4nen,nderkeinden
«n. in zuid-oost-En-
■iprjw15 in enkele gevallen
Itota11 'anSe rijen
'e-.ti.l e" voor de tank-
.3 stations langs
wegen zijn zeven da-
Per week 24 uur ge-
IVktÜI31 kennen vaak
1 leoT ever'ng- Toeris-
k-jrnpn ln moeilijkheden
pijj,,annen zich bij de
I 8iiJ,kePiemelden.
n 'ons bij de
■listig an D°ver en New-
'biemen n ?jn geen
'"«wezhn6 J0ns in
I toet W H1 maandag tot
I:7-30u» agvan O9-00 tot
geopend. In Har-
I woii 's avonds en in
I^nrLtmden gesloten.
|lot kan beperkt zijn
W,„r koeveelheden
Ook in Sheer-
ness beperkte levering. De
situatie in Engeland geldt
tevens voor Schotland.
In Ierland is geen distri
butie van brandstof en zijn
geen wettelijke beperkin
gen. Voor toeristen is een
systeem ontworpen indien
enkele pompen zonder
brandstof zouden zijn. Te
gen overleg van een retour
biljet worden op de Ferry-
boten vouchers afgegeven
met vier bonnen, afhanke
lijk van de tankinhoud goed
voor ca. 18 tot ca. 23 liter
brandstof. Bij de vouchers
wordt een hjst van 70
pomphouders gevoegd, die
tegen inlevering voor nor
male prijzen brandstof le
veren. De vouchers moeten
bij aankomst in Ierland bij
een van de kantoren van de
Irish Tourist Board geldig
gemaakt worden. De vou
chers zijn 15 dagen geldig
en niet overdraagbaar.
Van 21 juni tot 1 septem
ber zijn in Zweden tijdelij
ke snelheidsbeperkingen
ingevoerd. De maximum
snelheid op wegen waar 110
km per uur mag worden
gereden wordt dan terug
gebracht tot 90 km oer uur.
De maximumsnelheid op de
overige wegen blijft onge
wijzigd.
Buitenlandse automobi
listen wordt aangeraden
gebruik te maken van het
minder drukke verkeer op
de dagen dat voor auto's
In de grotere steden en
aan de zuidkust van Turkije
bestaan steeds weer
problemen met benzinele
vering. Toeristen moeten
rekening houden met lange
wachttijden voor de tank
stations. De toeristen kun
nen zich bij de plaatselijke
overheid en VW melden
voor voorrang bij de leve
ring. De komende zomer
maanden wordt geen ver
andering in deze situatie
verwacht.
In West-Duitsland, Bel
gië, Frankrijk, Oostenrijk,
Italië, Luxemburg, Zwit
serland, Spanje, Portugal,
Denemarken, Finland en
Griekenland is geen be
perkte benzinelevering.
TILBURG (ANP) - Het is
van groot belang dat het CDA
op korte termijn de samenhang
van zijn veiligheids- en vre-
desfilosofie herstelt. De uit
gangspunten in het CDA-pro-
gramma „Niet bij brood al
leen" hebben blijkbaar niet
kunnen verhinderen dat bin
nen het CDA op deze punten
verschillende standpunten
worden ingenomen, zowel
binnen de CDA-Tweede Ka
merfractie als tussen deze
fractie en de CDA%Eerstc
Kamerfractie. Aldus de direc
teur van het Nederlands In
stituut voor Vredesvraagstuk
ken (NIW), H.J. Neuman, tij
dens een vergadering van de
afdeling Tilburg van het CDA.
Hij pleitte ervoor in de vei
ligheidsfilosofie het juiste
evenwicht te bewaren tussen
de idealen die worden gesteld
en de realiteiten, waarvan
moet worden uitgegaan. Ieder
mens zal huiveren als hij zich
de gevolgen probeert in te den
ken van het gebruik van kern
wapens. Maar ook een oorlog
die wordt uitgevochten met
niet-nucleaire wapens zou ze
ker in onze streek een ramp
zijn, aldus Neuman Volgens
hem moet men zich binnen het
CDA afvragen of het van poli
tieke werkelijkheidszin ge
tuigt te verwachten dat binnen
afzienbare tijd alle kernwa
pens ter wereld kunnen wor
den afgeschaft. Zou het ant
woord op die vraag „neen" lui
den, dan dient men te overwe
gen het kernwapen te gebrui
ken in de rol waarvoor het nog
best geschikt is: het voorko
men van oorlog, aldus Neu
man. Daarvan uitgaande zijn
volgens hem drie maatregelen
nodig; het tegengaan van de
bestaande neiging het kern
wapen een rol in het werkelijke
gevecht toe te kennen, voor
komen dat de schakel die be
staat tussen de mogelijke cri-
sishaard europa en de voor
raad strategische kernwapens
in Amerika verloren gaat en
het afwijzen van een politiek
waarbij het westen belooft niet
als eerste van kernwapens ge
bruik te maken.
99
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA Willem Bosma,
Theo Wolswijk en Willem de
Haan zijn drie zogenaamde
totaalweigeraars. Dat houdt in
dat zij op grond van hun be
zwaren tegen het militarisme
weigeren in militaire dienst te
gaan en geen beroep willen
doen op de Wet Gewetensbe
zwaren Militaire Dienst.
Wolswijk en De Haan hebben
tevens geweigerd de militaire
keuring te ondergaan. Het
drietal is sinds 7 juni jongstle
den ondergedoken op een
adres ergens in Nederland.
Nadat Wolswijk en De Haan
zich 28 maart demonstratief
voor de militaire dienst had
den gemeld in de Trip van
Zoudtlandtkazerne in Breda,
zaten zij van 30 maart tot 23
mei in voorlopig arrest in het
Huis van Bewaring te Nieu-
wersluis. 13 juni zouden zij
terecht moeten staan voor de
Krijgsraad. Toen Theo Wols
wijk en Willem de Haan wer
den ingesloten, zat Willem
Bosma op grond van zijn
dienstweigering reeds vier
maanden in voorlopig arrest in
hetzelfde Huis van Bewaring.
Bosma is door de Krijgsraad
inmiddels veroordeeld tot
achttien maanden gevange
nisstraf, een vonnis waartegen
hij bij de Hoge Raad in beroep
is gegaan.
Ondanks het feit dat zij dit in
eerste instantie hadden gewei
gerd, hebben Bosma, Wolswijk
en De Haan 22 mei jongstleden
toch een verzoek gedaan tot
toepassing van de Wet Gewe
tensbezwaren. Als reden voert
het drietal aan dat zij 23 mei
van dit jaar overgeplaatst zou
den worden naar Huizen van
Bewaring in respectievelijk
Utrecht, Arnhem en Assen. Zij
zijn van mening dat de oorzaak
(Van onze parlemen
taire redactie)
DEN HAAG - Arbeid ver
richten is bezig zijn. Voor
mensen zonder werk is juist
dat bezig zijn erg belangrijk.
De landelijke stuurgroep So
ciaal Culturele activiteiten
voor Werklozen (SKW) wil dan
ook het begrip werk breder
naar voren laten komen. De
eerste stap daartoe zette de
voorzitter stuurgroep, de heer
V. Dalen, gistermiddag door
het eerste exemplaar van het
boekje „Geen werk? Maak er
werk van" aan te bieden aan
mevrouw Kraaijeveld-Wou-
ters, staatssecretaris van CRM.
Het boekje wil mensen zon
der werk informatie geven
over sociale voorzieningen,
situaties waar zij mee te maken
krijgen en de mogelijkheden
welke sociaal-culturele instel
lingen hun kunnen bieden. In
haar rede complimenteerde de
staatssecretaris de schrijver,
Henk Ossewaarde voor de di
recte tekst, waarmee hij het
boekje een goede intocht in on
ze samenleving had gegeven
bij de mensen waar het voor
bestemd is. Terloops maakte
zij ook bekend dat CRM vanaf
1980 een speciale stelpost van
5 miljoen toegewezen zal krij
gen, waarvan 4.5 miljoen voor
landelijke activiteiten en 0.5
miljoen voor het SKW bestemd
zal zijn.
Het 111 pagina's tellende
boekje richt zich naast de ver
schillende manieren van zoe
ken naar werk vooral op het
bezig zijn tijdens de „werkloze
periode". Dat bezig zijn is bij
voorbeeld mogelijk in het on
derhoud en het verbeteren van
het milieu of het voeren van
acties en het vrijwilligerswerk
in het verenigingsleven. De
bedoeling van de stuurgroep is
er op gericht het werk in ieder
geval niet als een afgod af te
schilderen. Dat wil echter niet
zeggen dat het sociaal cultu
reel werk ooit de plaats van de
betaalde arbeid kan innemen,
maar dit „onbetaalde werk"
kan wel heel goed de leegte
vullen, waar veel werklozen
mee geconfronteerd worden.
Het boekje is gratis te verkrij
gen bij alle hulpverlenende
instanties en bibliotheken en
heeft op dit moment een oplage
van 150.000 exemplaren. Een
tweede druk is echter snel te
verwachten, zodat meer men
sen gebruik kunnen maken van
de vele goede vingerwijzingen,
welke dit boekje biedt.
van deze beslissing „kinder
achtig en achterbaks" is, ter
wijl er tevens geen mogelijk
heid geweest zou zijn tegen de
overplaatsing te protesteren.
Onmiddellijk nadat Willem de
Haan op 7 juni als laatste in
vrijheid werd gesteld, hebben
Wolswijk, De Haan en Bosma
hun beroep op de Wet Gewe
tensbezwaren echter weer in
getrokken en zijn ondergedo
ken. Zij hebben toegezegd zich
vrijwillig te zullen melden als
zij de garantie krijgen in één
Huis van Bewaring te worden
geplaatst.
„Ik vind dienstweigeren een
maatschappelijk iets, je stelt je
namelijk kritisch op ten op
zichte van de maatschappij.
Als je geen beroep op de Wet
Gewetensbezwaren doet maak
je je bezwaren tegen het mili
tarisme veel meer tot middel
punt van handelen. Je kiest als
totaalweigeraar voor een weg
die veel duidelijker is: weige
ren en de consequenties maar
pikken". Aldus de twintigjari
ge Theo Wolswijk, afkomstig
uit Weert en tot voor kort
woonachtig in Nijmegen. Mo
menteel is hij ergens in Ne
derland ondergedoken. Wij
spraken hem deze week in
Breda.
Wolswijk: „De truc was voor
ons een mogelijkheid onder die
beslissing om naar drie ver
schillende Huizen van Bewa
ring te worden overgeplaatst,
uit te komen. In ieder geval tij
delijk. Wij willen uiteindelijk
de toezegging krijgen dat we
weer in één Huis van Bewaring
worden geplaatst, met moge
lijkheid tot onderling contact.
Dan zullen we ons vrijwillig
melden".
Theo Wolswijk is lid van de
anti-militaristische actiegroep
Onkruit. „Onkruit is ontstaan
als werkgroep van de Vereni
ging Dienstweigeraars, een
vereniging die zich vooral be
zighoudt met vakbondswerk
voor mensen die vervangende
dienstplicht vervullen. On
kruit staat compromisloos te
genover het militarisme en
voert veel hardere acties". „Ik
beschouw mezelf niet als een
held of een martelaar hoewel
anderen me misschien wel zo
zien. Ik probeer op de een of
andere manier alleen bekend
heid te geven aan onze zaak. In
de komende jaren zullen
waarschijnlijk nog vijf a tien
mensen van ons voorbeeld vol
gen. Overigens heeft de lande
lijke afdeling „Kerk en Vrede"
van de International Fellows
hip of Reconcilation (IFOR)
een motie aangenomen waarin
gesteld wordt dat totaal-
dienstweigeren een manier van
verzet tegen hetmilitarisme is
die zij ondersteunt". Wolswijk
verwacht overigens niet dat
zijn ideeën over totaaldienst-
weigeren in de nabije toekomst
bij dienstplichtigen op grote-
schaal weerklank zullen vin
den. Het feit dat er geen goede
regeling bestaat voor totaal-
dienstweigeraars is daarvoor
vooralsnog een te grote be
lemmering. De bejegening van
totaaldienstweigeraars be
staat volgens Wolswijk nu uit
een straf die in geen enkele
verhouding staat tot hetgeen
is gepleegd.
WENEN (ANP) - De Sovjet-
Unie is bereid 60.000 militai
ren uit Centraal-Europa terug
te trekken als Amerika 32.000
man uit West-Duitsland weg
haalt, zo is door diplomaten
van het Warchau-Pact meege
deeld.
President Leonid Brezjnjev
zal dit aanbod aan president
Carter doen op hun conferentie
die zaterdag in Wenen begint
en aandringen op een spoedig
besluit.
De troepenvermindering zou
een eerste fase betekenen van
een program waarover al 5,5
jaar onderhandeld wordt. Het
is de bedoeling, dat uiteinde
lijk elf landen met troepen in
Centraal-Europa hun sterkte
verminderen.
