lOSSe FLO Honderd keer „T atort" bij de bis re o SKI „U heeft de Duitse tuinman zware schade berokkend" Saww»t«tliw§; E«j>M loownm «w Dlrlt V(||„ Popfestival in Nieuwendijk M WEST-DUITSLAND WONEN GEEN MOORDENAARS' In de roos Toerisme geen studiefilm Keuze Reputatie 'ere iaCtair.e ik lnwofc- DOOIE DIENDERS Een tv-reportage eind vorig jaar liet ons zien met welk een vreugde een groep levenslustige mensen een óp de woestijn veroverd stuk woongebied inwijdden tot Kibboets. Een oude, bebaarde rabijn, droeg plechtig de Torah rollen aan, nam plaats op een rotsblok, sprak een gebed uit, blies op de rams hoorn en daar ging het van: Hava Nagilah Hava! In blijde rondedans brachten ze hun dank uit aan de hemel, één voor allen, allen voor één, oude en jonge mensen, mannen, vrou wen, jongens en meisjes. Ik keek er naar en het stemde mij droef. Wat een gemiste kansen, bedacht ik, want hoeveel stukken woongebied hebben wij al niet veroverd op onze oude aartsvijand: de zee. Talloze dorpen, hele steden hebben wij gesticht en gevestigd op de bodem van de Zuiderzee. Ze zijn geopend, misschien wel feestelijk maar hebt u iets van jubel aanschouwd? Hebt u een Urker dominee, gestoken in natio naal toeristenkostuum, een hoopje keileem zien beklimmen, de Statenbijbel hoog boven de muts geheven? Hebt u een studentenpastor blij de misbelletjes horen rinkelen of zelfs maar één enkel E.O.-blokfhiitje? Zag u ze na het gebed een blijde klompendans uitvoeren: Hup Marianneke, stroop in 't kanneke. Laat de poppekens dansen. Een voor allen, allen voor één, het hele poldervolkje: polderlongens, poldermeisjes. Het bondsvolkje met het poldervolkje, de dolerenden met de doopsgezinden, de Kajotters met de Jehovagetuigen, die van Gijsen met de anderen? Wat al een gemiste kansen tot spontane levensvreugd in eendracht en godsvrucht geuit'. Hij zal wel plechtig geopend zijn De Afsluitdijk en met recht, het is niet niks: dertig kilo meter dijk. Een volk dat leeft bouwt aan zijn toekomst, maar danst het die ook binnen? Hoe ontroerend zou dat niet zijn geweest. Een springprocessie van kilometers lang van Stavo ren naar Enkhuizen op het ritme van de rinkelboom en de foekepot: Een, twee hup vooruit en eentje hop achteruit, dankbaar juichend: Laet ons jubelzang nu dav'ren Van Enkhuusn tot aen Staavrn Daar zij wij te nuchter-voor, zeggen we met trots tegen bui tenlanders die ons nooit closetrollen hebben zien gooien in het stadion. JOHN O'MILL Hiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiigiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiu Urchin gulden oearaagt. illllllHMlillllllllllmillIIIItillIlllllilllllllIllllllillllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllmm Vandaag wordt in t%-.| wendijk een openlucht^. festival gehouden onder 41 naam 3e Promani Festival I Het programma ziet er a volgt uit: Scanner, Urcjl (een Engelse hard-rock. I groep), Magna Carta, M Blues, Decennium, Tonvt'l Meers Gestoordt, The Nits® I Rubinoos. Als het sleehtw® 1 is wordt er uitgeweken nis een feesttent. Aanvang: 12» uur. Entree aan het terre:>| bedraagt ƒ16, Urchin is vanavond tr®. I wens ook te zien en te hout in Het Dorpshuis in Br®, nisse, waar de entree zeven I gulden bedraagt. „Tatort", de Peyton Place onder de misdaadseries vierde vorige week een klein jubileum. Voor de honderdste keer ging de populaire „crimi" de ether in. En voor de honderdste keer ook zakten een paar miljoen Westduitsers in hun stoel ach terover om de gedachten van commissaris Haferkamp te trachten te doorgronden, zoals ze dan al bijna tien jaar lang één zondag in de maand gewend waren te doen. En zoals ongetwijfeld ook een deel van de inwoners van het zuiden van Nederland, de Oostenrijkers (die aan „Tatort" meewerken) en de Westnederlanders (die door de Tros op „Tatort" vergast worden) meermalen getuige van de geniale inval van de commissaris Finke is geweest. „Tatort": zonder twijfel een van de meest populaire versies van een van de meest populaire produkfen van de privé-bi- scoop, die tv heet: de misdaadserie. Zonder twijfel ook is de speciale bijlage van de ARD-persdienst over 100 keer „Ta tort" gerechtvaardigd. Twan Mientjes bladerde die bijlage door en stootte daarbij op amusante en nooit voor mogelijk gehouden moeilijkheden bij het maken van een populaire „tv-crimi". „Tatort" is in West- Duitsland voor de hon derdste keer de lucht in gegaan. De Westduitse pers is daarover niet in ju belstemming. Sommige tv-recensenten hebben laten weten dat de ARD er beter aan zou doen van de honderdste uitzending te vens de laatste te maken. Maar zo gaat het meestal met een nationaal monu ment: veel lof en net zo veel kritiek. Maar owee als het monument op houdt te bestaan. En Tartort" is voor veel Westduitsers een natio naal momument bij uit stek. De ARD is een samenwer kingsverband van negen re gionale omroepen. Tatort wordt om beurten door die negen zenders (plus de Oos tenrijkse omroep) gemaakt, volgens een in 1970 vastge stelde formule die drie uit gangspunten kende: - elke aflevering moet een afspiegeling zijn van de ver houdingen in de regio waar de betreffende omroep uit zendt; - elke omroep heeft zijn eigen politiecommissaris(sen) die geassisteerd worden door een of meer commissarissen van een andere omroep. Op die manier wordt er een verbin ding tussen de afleveringen tot stand gebracht; - elke aflevering moet rea listisch in elkaar zitten, maar dan wel zonder het overma tige sensationele, dodelijke en onwaarschijnlijke dat de Amerikaanse series zo ken merkt. Het waren gewaagde uit gangspunten die de tot dan toe gehanteerde „crimi-for- mules" aan flarden reten. Maar in de loop van de jaren zijn ze een voortreffelijke basis voor hoge kijk- nen waarderingscijfers gebleken. Daartegenover staat dat de tientallen regisseurs en draaiboekschrijvers er min stens slapeloze nachten aan beleefd hebben, want de „re gionalisatie" vooral leverde bergen problemen op. Het eerste probleem was het meervoudige commissaris schap. Liefst dertien van de ze lieden huppelden tot nu toe over het scherm met commissaris Haferkamp van de Westdeutsche Rundfunk en commissaris Finke,van de Norddeutsche Rundfunk als populairsten. De meesters achter de vroe gere crimi-formules ver klaarden de ARD voor gek toen ze met het idee van meer commissarissen kwam. Vol gens het geijkte patroon was het eerste vereiste voor eeen succesvolle cnmi immers het bestaan van één centrale hoofdpersoon: zie McCloud, Maigret, Columbo, Der Kommissar, Sherlock Hol mes, Starskey en Hutch. De kijker moest toch gelegen heid krijgen om zich met een sjofele scheelkijker, cow boyachtige jockey of pijpro kende mysticus te identifi ceren. En identificatie was Een scène uit „Tatort": Een cnmi is geen studiefilm over criminaliteit, maar amusement naar de behoefte van het publiek. toch de voorwaarde voor ho ge kijkcijfers....„Tatort was niettemin een schot in de roos. Wellicht werd het her kenningspunt voor de kij kers, bij gebrek aan De Held, bij „Tatort" Het Goede, zoals dat ook in „Columbo" en „Maigret" Het Kwade altijd overwint. Waarschijnlijker nog: de eigen regio of die van de familie werd als identifi catie-object geadopteerd. Slechts één keer waren er identificatieproblemen: toen de vaste begeleider van commissaris Veigl (Bayeri- scher Rundfunk), de tackel Oswald, te overlijden kwam. De BR probeerde het met Veigl-zonder-hond, maar de kijkers pikten dat niet. Een andere tackel werd opgeleid maar helaas: commissaris Veigl kon er niet mee samen werken: „Hij reageert hele maal anders dan Oswald; hij kijkt me niet aan als ik zijn blik gebruik". Waarop Os wald in ere werd gehouden en commissaris Veigl toch maar zonder hond door. de onderwereld bleef lopen. Even deden zich ook proble men voor toen de Südwest- funk op het lumineuze idee kwam een „Kommissarin" aan te stellen: Oberkom- missarin Buchmüller (Nicole Heesters). Onmiddellijk werd ze tot een persconfe rentie gedwongen waarop ze scherpe vragen e ceraerken kreeg als: „Wat vindt uw vader van deze rol? Waarom bent u als Kommissarin niet getrouwd? Rookt u? Ge brui kt u parfum? Is de Kommissarin uw bij drage tot de emancipatie? Heeft uw haar altijd dezelfde kleur? Wilt u in deze rol mannelijk zijn? Wat doet de Kommissarin na haar werk thuis?" Waarop Nicole Heesters antwoordde dat ze hoopte haar rol zo te spelen dat al deze vragen vanzelf beantwoord zouden worden. En dat deed ze. Het andere ingrediënt van de nieuwe succesformule was, zoals ge zegd, de regionalisering. Zo ging het in de „Tatorts" van de Saarlandischer Rundfunk steeds om smokkelgevallen en samenwerking tussen de Duitse en de Franse politie (Saarland grenst aan Frank rijk), en zo speelde in de afle veringen van de Hessischer Rundfunk steeds de jacht op het grote geld de hoofdrol (de Hessense wolkenkrabber- stad Frankfort telt tientallen banken en een ook anders zins rijk zakenleven). Uiter aard bood deze regionalise ring de gelegenheid bij uit stek voor de tv-kijkers ter identificatie. Maar hier be gonnen de problemen pas echt goed voor de „Ta- tort"-makers. Zodra de eigen streek aan de beurt kwam zat de regionale pers met de neus Commissaris Haferkamp bij de vrouw van een vermoorde afperser. Tatort volgde de poütie een bende vanuit een helikopter die over de prachtige wouden van het Saarland vloog... Zo verging het ook de Süd- deutscher Rundfunk met haar werkwijze om zuidelij ke Tatorts" steeds in een an dere zuidelijke stad te laten spelen, om zo als het ware als een soort Zuidduits Bureau voor Toerisme te fungeren. Probleem één: commissaris Lutz moest steeds overge plaatst worden door de au toriteiten. Probleem twee: net als de andere omroepen wilde de Süddeutscher Rundfunk slechts acteurs uit de regio gebruiken, maar die waren beperkter in aantal dan het aantal steden waarin de zuidelijke „Tatorts" speelden. Met als gevolg dat een en dezelfde acteur in de ene „Tatort" misdadiger, in de andere agent, en in weer een ander als getuige moest opdraven. En met als gevolg een gigantische stapel inge zonden brieven uit Baden- Württemberg, waarin ge klaagd werd dat een agent uit Mannheim in „Tatort" het Stuttgarter dialect sprak en dat een misdadiger uit Bo- densee de tongval van een Mannheimer had. Waarop de Süddeutscher Rundfunk het idee van dialectkleuring maar liet vallen. Uiteraard speelde de re- gionalepers dit spelletje mee. De regionalisering van „Ta tort" bracht niet enkel met zich mee dat er duizenden in gezonden brieven kwamen in de trant van „Berlijn is geen Chicago", „Onze agenten zijn geen idioten" (protest van de Berlijnse politiechef in de Bild-zeitung), „Wij verheugen ons erover dat Saarbrücken in uw laatste uitzending meer als roetgat, maar, geheel in overeen stemming met het moderne karakter van Saarbrücken, als metropool in beeld ge bracht werd, en dat het Saarland niet als triest in dustriegebied gepresenteerd werd". De indentificatie van de toeschouwers ging veel verder, zelfs tot in het onge rijmde. Nog opmerkelijk voorbeeld: Ronduit lach wekkend is de ingezonden- brief-van-drie-kantjes waarin een bezitter van een „Lelijke Eend" mopperde dat een acteur in „Tatort" zijn „Lelijke Eend" niet be- op het tv-scherm om toe te zien of stad en land en inwo ners ook wel waarheidsge trouw in beeld kwamen. De ongelukkige Saarlandischer Rundfunk waagde het om het Tatort in een Saarbrückische straat in beeld te brengen vanachter een verroest tuin hek in een van de grauwe buurten van de stad. De re gionale pers pikte het niet: „Jetzt weiss es dat Fernse- henvolk wieder, direct aus Saarbrücken: Saarbrücken is eine mise Stadt". De Rundfunk liet zich overdon deren en in haar volgende stuurde als een echte Lelijke Eend-bestuurder. Zelfs Hitier ontsnapte er niet aan in verband met „Tatort" gebracht te worden. Ingezonden brief naar de Norddeutsche Rundfunk (in West-Duitsland behorend tot de progressieve omroe pen): „Wat voor nazi's de jo den waren, dat zijn voor „Tatort" de burgers en de welvarenden. Zit dit klasse- strijd-achtige programma van de Norddeutsche Rund funk niet op dezelfde golf lengte als het toenmalige programma van de Führer?" Met deze ingezonden brief belanden we bij het aller grootste probleem waarvoor „Tatort" en zijn makers zich in de loop der jaren geplaatst zagen: in West-Duitsland wonen geen moordenaars. Alles wordt verduidelijkt door Rüdiger Humpert in de Sonderbeilage van de ARD: „Weliswaar kan Reinhard Mey nog altijd ongestraft zingen „Der Mörder 1st im mer der Gartner", maar zou een draaiboekschrijver op het idee komen in „Tatort" inderdaad een tuinman de moordenaar te laten zijn, dan zouden we na dag van uit zending een telexbericht ontvangen van de „Bundes- verein des Deutschen Gart- nereigewerbes" van onge veer de volgende inhoud: „Zeer geachte omroephe- ren! Namens en in opdracht van onze leden protesteren wij tegen de „Tatort" van gisteren. U heeft een lid van onze beroepsstand op een manier uitgebeeld, die we niet zonder meer over ons heen kunnen laten gaan, en die op geen enkele wijze in overeenstemming is met het beroepsbeeld zoals dat door onze leden aangehangen wordt. U heeft daarmee de Duitse tuinman zware scha de berokkend. Wij verzetten ons scherp tegen zulke bele digingen en verwachten van u gepaste maatregelen!" Soortgelijke brieven zijn inderdaad aan de orde van de dag. Zodra een timmerman een moord pleegt in „Tatort" hangt de vakbond van tim merlieden aan de telefoon, zodra een arts de injecties puit in het lichaam van zijn slachtoffer zet regent het brieven van de Duitse art senverenigingen en ga zo maar door. „Blijkbaar be staat er in de Bundesre- pubüek geen enkele georga niseerde beroepsgroep waarin iemand tot moorde naar worden kan", verzucht Rüdider Humpert. De Norddeutsche Rund funk besloot na deze voor vallen in haar „Tatort" geen moorden op mensen te ge bruiken. Maar ze rekende buiten de waard. In een afle vering van „Tatort" had ei genlijk een man zijn vrouw moeten vermoorden omdat deze wilde scheiden en een njke erfenis hem zou ont glippen. Conform de nieuwe regel echter geen moord op de vrouw. De man bekoelde zijn woede op het lievelings huisdier van zijn echtgenote: een vogeltje. Natuurlijk kwam de man niet in beeld toen hij de vogelnek om draaide, en het dode beestje, dat hij zijn vrouw voor de voeten wierp dat wel in beeld kwam, was natuurlijk een opgezet exemplaar. De Norddeutsche Rundfunk had beter moeten weten: de vol gende dag hing de dierenbe scherming aan de telefoon. En niet alleen de dierenbe scherming, maar ook het verbond van Duitse onder. I nemers: de vogelmoordensï I was namelijk een onder» mer, en ondernemers dcc zelfs geen vlieg kwaad, „I- 1 verplichting tegenover 51 maatschappij, in het bijzon- der tegenover de beroeps- groep van ondernemss schijnt door de omroep m, welijks meer ernstig te wor den genomen", aldus de boze ondernemers. De Norddeutsche Ri®j. funk trok haar les en liet inde volgende „Tatort" een bin nenschipper de misdadiger zijn. Om ingezonden brieven van de binnenschippers Ie voorkomen werd er voor ge zorgd dat de binnenschipper ontoerekeningsvatbaar (dronken) was, dat hij geen echt motief had, en- hoewel de auteur dat eigenlijk al te veel van het goede vond-dal de binnenschipper zich ten langen leste uit berouw bel leven benam. Tevergeelse concessies: De binnenschip- persorganisatie schreef zie dend dat de toch al zo weinig jonge mannen tellende be roepsgroep van binnenvis- sers nu met het probleem ge confronteerd zou worden, dat geen moeder haarzoonde binnenscheepvaart meer zou laten beoefenen. Waarop de Norddeutsche Rundfunk naar het enige redmiddel greep en in haar volgende „Tatort" de moord liet ple gen door een lid van de emge beroepsgroep in West- Duitsland met criminele ei genschappen: een gewone misdadiger zonder beroep. Dat brengt ons tenslotte tot datgene brengt wat Fritz Eckhart voor de Osterrei- chische Rundfunk in de Son derbeilage schrijft: „Een tv- crimi is geen studiefilm over criminaliteit, maar amuse ment. En wel geen amuse ment naar de maatstavenvan professionele critici maar naar de behoefte van het publiek, dat van alle tv-pro- gramma's het liefst naar de crimi kijkt. En tv-crimis hebben met de werkelijkheid niets te maken, om twee re denen. De eerste is: onder de echte commissarissen zijn weliswaar vlijtige en deugd zame beambten, maar be staat er geen Sherlock Hol mes. De normale rechercheur heeft in de 40 uren die hij we kelijks dienst doet helemaal geen mogelijkheid om ge niaal te zijn, laat staan dathij dat zou durven zijn. Wan genialiteit valt op, en opval- len is iets wat een beambte kan noch wil. Ten tweede: te- dereen die maar een beetje met de echte moorden er- bankroven te doen heeft ge had, weet hoe oninteressant en vervelend die, enkele ui - zonderingen daargela®1, zijn. En wat de hoofdperse- nen in de tv-crimi's, de geM' gen en moordenaar betre - ze zijn in de werkelijk» zeer primitief en dom vooral onbetrouwbaar, bo vendien vinden misdaden de werkelijkheid bijna alt'l in het milieu van de zoge ten „onderste lagen" Plaa en komen misdadigers slachtoffers eveneens uit milieu. Een elegante brieksdirecteur of een mo bewuste dame zijn ze' betrokken bij moordpartij en andere misdrijven, vendien is de fabrieksdirec teur er bijna nooit toe te gen om getuigenis af te gen. Hij heeft namelijk n» tijd, totdat het geval is lost of opgegeven. En neer er - hoogstzelden derdaad een moord in kringen plaatsvindt, da die meestal in zeer kort., opgelost. Rijken z'Jn goede moordenaars TWAN M1ENWeS MOOK - Alleen de teruggedrongei dat ook Tom Okker niet is ontkome werk dat Vader Tijd in de loop der jar Er is geen greintje overtollig vet te on lenigheid en snelheid blijkt hij nog ni boet. De verlegen prater van vroeger 1 voor de zakelijk opgestelde persoon, di keer heeft gemaakt. Okker wekt zelfs de indruk al een stapje reeds bezig afstand te nemen van een werel de zijne is geweest. Hij zegt het niet met moet men niet verbaasd opkijken als de c£ binnen afzienbare tijd in het semi-recreat gezet. Okker: „De jaren gaan tellen voor melijk, maar wel geestelijk. Ik voel me ne wanneer ik meer zou trainen zou ik nog w nen. Het probleem zit in het feit dat ik me 1 moet waarmaken tegenover gretige knape jaar. Ik zit nu zestien jaar in toptennis en I lijker voor me om steeds weer te moeten, voor te doen is een beetje weggeebd." Op Sam niek de a: sie b Haai hem voor vana door stellj onge nen. rugt Nu, steed nissp „Een indicatie voor de ver minderde ambitie van Tom Okker kon vorig jaar ook ver kregen worden uit de ATP- ranglijst. Okker stond op een gegeven moment zelfs op een 104e plaats op de officiële we reldranglijst van tennisprofs. Mede door een enorm sterk Wimbledon-toernooi (waarin hij pas in de halve finale ge stuit kon worden door de over heersende winnaar Björn Borg) en de daar verkregen vorm en zelfvertrouwen kon Okker weer opklimmen naar een 30ste positie. Ooit, enkele jaren geleden, gold hij bij de tennisinsiders als de derde beste speler van de wereld Over zijn opleving tijdens Wimbledon zegt Okker: „Ik had op dat moment gewoon de juiste vorm. Daarbij kwam emg geluk bij de loting. Ik speelde steeds tegen spelers die me qua speltype nu eenmaal liggen. Dat geeft zelfvertrou wen en dat is erg belangrijk voor een tennisser. Het was een samenloop van voor mij alle maal gunstige omstandighe den. Ik kan me niet voorstellen dat zo'n situatie ook dit jaar weer zal plaatsvinden. Alles moet dan meezitten en ik weet nu reeds dat dit niet het geval zal zijn. Ik heb veel minder gespeeld dan vorig seizoen. Natuurlijk wil ik in Wimble don winnen. Alleen moetje wel reeël kunnen blijven. Ik ga ge woon, zonder enige verwach ting naar Wimbledon. Ik vind het al fijn om erbij te zijn. Alle groten van het wereldtennis zijn er en Lvonden is een fijne stad. Wanneer ik de eerste ronde al loot tegen spelers als Pecci, Tanner of Solomon kan ik het wel vergeten. Tegen dat service-geweld is op gras niets te beginnen". Okker verwacht overigens fat hij na Wimbledon weer zal zakken op de wereldranglijst. n 1 l'jkt niet van plan om zich al te zeer te gaan inspan nen om de schade beperkt te houden. Okker: „Ik ben mijn i)ü anders gaan verdelen. Mijn °uw, mijn gezin, andere za- ml J^en het tennis hebben r belangstelling gekregen. va„ ®3at uiteraard ten koste an mijn positie. Het is een heh"n!e keuze die ik gemaakt nok k participeer momenteel ketel0.66" tifS^satie die een tennishallen bouwt. Ik aar wel toekomst in". Tom Okker heeft in de loop in l carrière meer nog dan hnLet„enkelsPel' een niet ge- het ri kütatle 0Pgebouwd in hehonrt k 6 Momenteel Fibak J met Partner Wojtek comhi- e,n de Amerikaanse PeWFi 6 John McEnroe en dUbbel/tmingtotde beste twee maar enkelWereW- Het is nog bat Oku If weken geleden aanvoel de Wereldranglijst 'ors t„ k Van "k dubbelspe- oikelspei ov?ereert hii het kelsPef is n :i "In het en" Pfocent van w ljd tacht'g ferdienen n PnJzengeld te slotte all*' saat het ten der in'uaal om' Zolang ik Gedraai dubbelspel kan IvaiXSt laten lk.dat "iet na- Over zi bak de winnen, z ben natui dat is du allebei de en via eer nen door lijkheden Tom. Ok vriend v meer tale Marty wa en ik zijn samen te leen nog 1 de spelen pa". latep En kan ju u" met Wojtek Fibak is epn Ultstekend vinden. ^Worden 8 «e,de vriend van me zelfde a"iflWe zitten op de- k'essen ngte. Met Marty in vroe- v°i-«ide ik gesPeeld heb, bubbel o kk een uitstekend u°k hij was een goede

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1979 | | pagina 10