Waarom
moet IK
zuiniger zijn met energie?
Gaat Pompei' opnieuw ten onder?
Cor
vaak
aanbo
JAAR VA
Walter de I
vrij
uit
vrij_ ZATERDAG 26 i
uit
De
WE VRAGEN OM DWANG:
O,
Ms de dag
van gisteren
Reportage
Hulp geboden
K "nSr \6t en ik denk
I °m te tr Geen boek
ZATERDAG 26 MEI 1979
4ï r'-Y'
'E automobilist raast
niet minder hard over
's lands snelwegen. Hij
laat Van Agt's aanbeve
ling om de wijzer conse-
guent links van de 100 te
houden ver achter zich.
De Verkeersdienst van de
Rijkspolitie in Driebergen
heeft nog wel geen cijfers -
maar de indruk is er en dat is
veelzeggend genoeg.
Zet u de verwarming één,
twee graden lager?
Brandt 's nachts de
waakvlam van het gaskom
foor?
En's avonds de lamp in de
keuken, in de gang?
Auto, cv, komfoor, licht.
Een paar voorbeelden die te
maken hebben met wat Van
Agt onder de verantwoorde
lijkheid van de burger ver
staat. Als je iemand ergens op
wil laten bezuinigen moet je
hem duidelijk uitleggen
waarom. Hij moet gemoti-
veed worden. Een steuntje in
de rug krijgen.
Hij moet af van de ge
dachte: het zal zo'n vaart niet
lopen met die energie-
schaarste. Hij moet er per
soonlijk bij worden betrok
ken. Zodat niemand meer
zegt: eerst m'n buurman en
dan zie ik wel. En daar ligt
een erg ingewikkeld
probleem. Want over die
noodzaak - de energievoor-
raden raken op - doen allerlei
tegenstrijdige verhalen de
ronde. Daarnaast heeft de
overheidscampagne om vijf
procent extra energie te be
sparen waarschijnlijk te
weinig effect. Op die manier
blijkt het, niet alleen in óns
land, wel bijzonder moeilijk
om gwoonten te doorbreken,
die gegroeid zijn uit de ge
wenning aan onze welvaart.
Om de misverstanden te
voorkomen: vrijwel iedereen
is het erover eens dat er een
enrgieschaarste is. Maar in
veel kringen wordt beweerd
dat die schaarste kunstmatig
is gefokt. Door de olieindus
trie in eerste instantie en toe
gelaten door regeringen die
niet in staat zouden zijn zich
te verzetten tegen die olie
machten, concerns, die zich
juist door die schaarste zou
den aangrijpen om meer
kracht te zetten achter de
ontwikkeling van de be
twiste kernenergie.
Meer concreet: Lee Aspin,
lid van het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden,
prof. dr. P. Odell, hoogleraar
economische en sociale geo
grafie in Botterdam en Ab
Schravenmade, energiespe
cialist van de FNV geloven
niet in een werkelijk tekort.
Aspin en Schravenmade
beschuldigden de oliemaat
schappijen al in 1973 ervan
dat ze een kunstmatige
schaarste veroorzaken; Odell
beweert dat de concerns de
voorraden zoveel mogelijk op
peil houden en de prijsstij
gingen zo snel mogelijk
doorgeven aan de consu
ment.
Volgens de Rotterdamse
hoogleraar stikt het in de
Noordzee van olie en aard
gas. Zóveel dat West-Europa
het helemaal zonder het
Iran-van-vóór-de-revolutie
zou kunnen stellen. En in
feite zichzelf zou kunnen be
druipen. En verder is hij er
van overtuigd dat de helft
van de wereldreserves nog
niet bekend is.
Odell's beweringen wor
den in alle talen door rege
ringen en oliemaatschappij
en naar het rijk der fabelen
verwezen.
Maar nog vorige week be
schuldigde het Amerikaanse
ministerie van Energie zeven
oliemaatschappijen er van
dat ze over een periode van
vijf en een half jaar voor in
totaal 3,6 miljard gulden te
veel zouden hebben bere
kend:
De concerns zouden - in
strijd met de wet - de maxi
mumprijzen voor „nieuwe"
olie hebben toegepast op olie
uit oudere voorraden. Voor
raden, die vóór 1972 zijn ont
dekt. Met name Gulf en
Texaco zouden veel te hoge
verkoopprijzen hebben be
rekend. De beklaagdenbank
wordt verder gevuld door
Standard Oil of California,
Standard of Indiana, Stan
dard of Ohio, Atlantic Rich
field en Marathon. Eerder al
- in 1973 - gaf een studie van
de Amerikaanse Chase Man
hattan Bank stof tot naden
ken. Het rapport wees uit dat
de winsten van de Ameri
kaanse olieconcerns rond de
crisis van 1973 - om preci es te
zijn in het derde kwartaal
van dat jaar - met gemiddeld
79 procent waren gestegen.
Aspin zei toen dat de toen
malige president Nixon bar
weinig tegen deze „manipu
laties" kon uitrichten omdat
juist deze oliemaatschappij
en hem hadden verblijd met
een bedrag van vijf miljoen
dollar voor zijn verkiezings
campagne in 1972. „Nixon's
handen zijn gebonden. Hij zit
in de dubbele Nelson",
gromde Aspin.
Dr. ir. E. Werner, directeur
van de NV Koninklijke Ne
derlandse Petroleum Maat
schappij én directeur van de
Koninklijke/Shellgroep, ie
mand uit de oliekeuken zélf,
spreekt (noodgedwongen?)
vaag over de olievoorraden
en over de te verwachten
vraag. Werner: „Over de ge
hele wereld zijn de aange
toonde reserves 500 miljard
barrels (vaten van 159 liter).
Dat is ongeveer twintig maal
het huidige jaarlijkse we-
reldverbruik".
En over wat er (vermoede
lijk) nog geoogst zal worden:
„Aan uiteindelijk winbare
oliereserves kunnen we mis
schien een aantal van 2000
miljard barrels bereiken. In
het beste geval kan er dus nog
heel wat olie overblijven.
Waar het om gaat is produk-
tie kunnen brengen. Ze zul
len waarschijnlijk in minder
toegankelijke gebieden te
vinden zijn. Zoals in het
Poolgebied of de diepzee
wateren. Het onderzoek of de
tijd kosten en hogere kosten
meebrengen dan we gewend
zijn". Over de verwachten
vraag naar olie in 1985 geven
de maatschappijen sterk uit
eenlopende cijfers. Tussen
het hoogste en het laagste
cijfer zit een verschil van 20
miljoen barrels per dag. Dat
is ongeveer datgene wat
West-Europa en Japan nü
per dag samen verbruiken.
Dat komt, zegt Werner, om
dat de concerns uitgaan van
verschillende ideeën over de
economische groei, het effect
daarvan op de vraag en over
het tempo waarin alternatie
ven als kernenergie worden
ontwikkeld. Als er geen crisis
van het soort vanl973ofIran
meer zou komen denkt Wer
ner dat er „in de jaren tachtig
wel een solide evenwicht
tussen vraag en aanbod mo
gelijk is".
Want wat er minder uitde
traditionele olielanden komt
zal worden goed gemaakt
door nieuwe produktie in
Alaska, Mexico en Noordzee.
Maar hij voegt er onmiddel
lijk aan toe dat de kans op
(politieke) eve nwic hts ver
storingen de komende twin
tig jaar groot is. Voorlopig is
de wereld nog voornamelijk
op olie aangewezen. Op de
vraag hoe we daarmee tóe
kunnen geeft ook Werner
feitelijk geen waterdicht
antwoord.
Toch nog even voor de dui
delijkheid: we zitten met een
schaarste, kunstmatig gefokt
of niet.
De Duitse minister van
economische zaken, Otto
Graf Lambs dorff, heeft
„vertrouwen in de vinding
rijkheid van de mens. Die zal
hem ook voor deze proble
men wel een oplossing bie
den. Er zullen alternatieven
ontwikkeld worden". In een
interview met Der Spiegel
geeft Lambsdorff er blijk van
dat vertrouwen ook wel no
dig te hebben: De mentaliteit
van de mensen om zuiniger te
doen met energie is niet zo
gemakkelijk te veranderen.
Ziet u de gehele mensheid
zich op het fietszadel zwaai
en?" Over de economische
groei: „Op de nullijn? dat kan
moeilijk.
Want de andere proble
men, van de arbeidsmarkt tot
en met de sociale voorzienin
gen vragen om groei. Nullijn
betekent ook minder inko
men. En iedereen zal zeggen:
eerst hij, dan ik. En wat
denkt u van de steun aan de
ontwikkelingslanden? Als
we zelf zo ver terug zouden
moeten?"
Zelfs het terugdringen van de
auto wordt door de minister
met fluwelen handschoenen
behandeld. „In Duitsland is
de auto-industrie tot drager
van de conjunctuur gewor
den. Ja, er is vraag naar au
to's met hoge snelheden. En
er is een argument om die ook
te maken: de werkgelegen
heid". Aldus Otto Graf
Lambsdorff. Op deze en
soortgelijke manieren heb
ben politici, vakbonden,
wetenschap en olie-industrie
elk hun eigen schijnwerper
om het energieprobleem te
blichten. Wat er voor de tof
bezuinigen aangemaande
burger zichtbaar wordt is
slechts de zekerheid dater
een schaarste is - hoe die ook
is ontstaan. En dat hij in
moeilijkheden zal komen als
er niet wordt bezuinigd.
Daar doen de beschuldigen
de vingers van Aspin, de
Chase Manhattan Bank.
Odell en nu ook van hel
Amerikaanse ministerie van
Energie niets aan af. Maar
diezelfde verwijten vormen
niet direct de beste argu
menten om de bezuinigings-
metaliteit van de burger naar
hoger niveaus te tillen.
De regeringscampagne:
„Vijf procent extra zuinig
met energie" moet door die
hindernissen heen. Slechts
optimisten geloven dat die
vijf procent wordt gehaald.
Bezuiniging tikt, volgens
gegevens van de Algemene
Energie Raad, het meest aan
bij (gas)verwarming (68%
van het totale energieVet
bruik) en bij het autorijd».
(16%, de auto slokt 60% Var|
het totale olieverbruik ow
Stroom voor verlichting et
apparatuur vergt „slechts^
5%gas en stroom voor ito.
ken 11%. In de nog koude
voorjaarsmaanden van 19)9
zijn de meeste (semi-) over.
heidsinstellingen nog aan hei
bestuderen hóe duur het
wordt om de verwarming la.
ger te laten branden. Want
daar is apparatuur voor no.
dig. Naar wat de burgerdoel
valt slechts te gissen. De auto
rijdt nog boven de honderd
en in de komende vakantie
zal (volgens gegevens uit
1976) per wagen meer dan
duizend kilometer extra
worden gestuurd. Minister,
president Van Agt zal ij
september de balans opma-
ken. Als de vijf procent niet
gehaald is - maar bijvoor
beeld één zal in september en
oktober vijftien procent ex
tra moeten worden ingeteerd
op ons energieverbruik.
„Dwang kan altijd nog", zej
hij,op donderdag 5 aprili
Voorlopig heeft het er de
schijn van dat regering en
Nederland het moeten doen
met initiatieven-in-de-mar-
ge. Daarvan een paar voor
beelden:
Het Sportfondsenbad
Apeldoorn heeft zijn buiten
bad tot 19 mei dicht gehou
den. Scheelt 5500 kubieke
meter aardgas per week.
Het stadhuis van Rotter
dam en andere gemeentelijke
gebouwen in de stad krijgen
dubbele beglazing. Kosten:
tientallen miljoenen guldens.
Energie-ambtenaar H.
Kuipers uit Stadskanaal
schroefde kleinere douchek
noppen in gemeentelijke
waslokalen. Stook- water
verbruik tot helft terugge
bracht.
In het Limburgse Simpel-
veld gaan de lantaarns om
twaalf uur 's nachts in
van om half één uit.
De ambtenaren in het
Groningse Leek gaan na een
vriendelijk verzoek van de
burgemeester fietsen
Een aantal winkels in
Apeldoorn dooft 's avonds de
reclameverlichting. Het zijn
voorbeelden die de mentali
teit kunnen beïnvloeden,
maar er zijn er nog niet veel
méér te geven. De angst voor
de koude huiskamer, voor de
super-dure benzine is nog
iets achter de horizon.
Dus toch naar distribu
tie, boetetarieven, naar
autoloze zondagen of naar
zoiets als een extra ener-
gie-belasting-naar-
draagkracht
JAN HANEE
a r» n
.- Vu i
"p 24 augustus van dit j'aar is het precies 1900 jaar
geleden, dat de steden Pompeji, Herculaneum en Ostabiae
bij Napels door de Vesuvius werden bedekt met een dikke
laag as en Lapilli. Naderhand kwam er nog een flinke laag
lava overheen. Eeuwen lang werd het rampgebied uit het
jaar 79 na Christus tussen de Tyrrheense Zee en de Vesu
vius, ofschoon inmiddels veranderd in een vruchtbare
laagvlakte, door mensen gemeden als de pest. Pas in de
Napoleontische tijd werd een begin gemaakt met het uit
graven van de stad Pompeji, die eens 20.000 inwoners had
geteld. Driekwart ervan is thans blootgelegd, maar nu
dreigt Pompeji opnieuw te worden verwoest.
Dieven en plunderaars heb
ben vrij spel in de onbewoonde
en onvoldoende bewaakte
stad.
Regen en felle zon tasten de
onbeschermde muurschilde
ringen aan, voorzover ze niet
zijn ondergebracht in het Na
tionaal Museum van Napels.
Anderhalf miljoen toeristen
per jaar verhaasten de slijtage.
Tenslotte zorgt het milde
klimaat voor een uitbundige
vegetatie, die muren onder
mijnt en het antieke metsel- en
pleisterwerk aantast.
De 29-jarige dr. Stefano de
Caro, archeoloog en admini
stratief directeur van Pompeji,
wordt verdrietig als hij vertelt
over zijn strijd op vele fronten,
waarvan de subsidieverstrek-
kende overheid niet het minste
is, tot behoud van de interes
sante ruinestad. „De stenen
muren hebben 19 ee uwen
overleefd, maar de houten da
ken zijn vergaan", zegt hij.
„Daardoor worden de muur
schilderingen, waarvan som
mige meer dan 2000 jaar oud
zijn, blootgesteld aan zon en
regen. Sommige zijn al hele
maal verschoten. Andere zijn
in hun geheel op vakkundige
wijze weggekapt door dieven
die hiervoor goed geld maken.
Het afgelopen jaar zijn ook
vier kostbare bronzen beelden
verdwenen".
Een collega-archeoloog vult
het verhaal van dr. De Caro
aan met de geschiedenis van
een gebaarde Nederlander, die
als vakbroeder zo graag een
vloermozaïek zou willen zien
dat normaal voor toeristen on
der een zandlaag verborgen
wordt gehouden. De Neder
lander werd erheen gebracht
en hij fotografeerde het mo
zaïek enthousiast van alle
kanten. Enkele weken later
bleek het te zijn verdwenen. De
beheerders van Pompeji zijn
ervan overtuigd, dat de onbe
kende Nederlander meer af
weet van de diefstal.
De mooiste stukken zijn ge
lukkig ondergebracht in het
grootste en best voorziene
museum van de wereld: het
Museo Nazionale in Napels.
Wie niet zo ver wil reizen om de
voorzichtig losgewerkte en
naar het museum gebrachte
wandschilderingen te zien,
moet in Nederland maar eens
de nieuwste film van Walerian
Borowczyk, „Drie immorele
vrouwen?" gaan zien. Daarin
wordt o.a. een reeks uit Pom
peji afkomstige wandschilde
ringen getoond, die niet ge
speend zijn van erotiek....van
2000 jaar geleden.
Een van de meest opmerke
lijke indrukken die een wan
deling door Pompeji oplevert,
is, dat de mensen die er 1900
jaar geleden leefden ons zeer
nabij komen. Pompeji is een
stad geweest van Grieks-
Etruskische oorsprong.
Het pas driekwart eeuw ou
de christendom was er nog niet
doorgedrongen. De mensen
leefden er al meer dan 700 jaar
met en tussen hun eigen goden.
Ze richtten er prachtige tem
pels voor op, die voor een be
langrijk deel onder de as van
daan zijn gekomen. Doordat
Pompeji plotseling onder de
as- en puinsteenregen werd
bedolven, is het als een au
thentieke Romeinse stad uit
het jaar 79 bewaard gebleven.
De 66 hectaren grote stad
blijkt te zijn gebouwd volgens
een keurig stadsplan. Aan
weerzijden van de rechte stra
ten lopen verhoogde stoepen.
Wegens het ontbreken van
riolen zullen de straten bij re
genweer wel in beken zijn ver
anderd, maar ook toen al werd
goed gezorgd voor de voetgan
gers. Hier en daar zijn hoge
stensn in het wegdek gelegd,
die droogvoets oversteken mo
gelijk maakten terwijl de wa
genwielen er precies tussen
door konden rollen. Wie zich
heden ten-dage in de grote Ita
liaanse steden ergert aan de
met spuitbussen aangebrachte
„grafitti" - politieke leuzen -
op gebouwen en monumenten,
komt in Pompeji tot de ont
dekking dat er niets nieuws
onder de zon is. Daar zijn nog
opschriften voor gemeentelij
ke verkiezingen te lezen als;
„Cornelius is onze favoriet.
Claudius is een schurk". Of:
„Trebius, kom snel, maak de
rechtschapen fiscus tot aedi-
lis". Welke politicus van onze
dagen hoort zo'n uitnodiging
tot zich richten? Van heel an
dere aard maar wel openhartig
is het opschrift op het huis van
Loreius Tiburtinus: „Dat ik
toch altijd en overal zo potent
met vrouwen moge zijn als ik
hier ben geweest".
Over de ramp die Pompeji
Herculaneum en Stabiae in het
jaar 79 heeft getroffen is een
merkwaardig ooggetuigever-
slag bewaard gebleven, een
soort krantereportagje van
2000 jaar geleden. Na de ramp
heeft de Romeinse geschied
schrijver Tacitus aan Plinius,
die de ramp had overleefd, ge
vraagd hem schriftelijk zijn
wederwaardigheden te ver
tellen. Plinius was, toen de Ve
suvius tijdens hevige aardbe
vingen begon te werken, op
zoek gegaan naar zijn oom, de
Romeinse vlootvoogd Plinius
de Oudere. Uit twee door Pli
nius jr. geschreven en door
prof. dr. J.J. Hartman uit Lei
den vertaalde brieven citeren
we:
„...Het was 24 augustus, on
geveer het zevende uur van de
dag. Mijn oom had zijn zonne
bad en daarna zijn koudwater-
bad genomen, had op zijn rust
bank ontbeten en lag daar te
studeren toen mijn moeder bij
hem kwam en hem met de vin
ger wees op een wolk van on
gewone grootte en merkwaar
dige vorm. Dadelijk liet hij zijn
schoenen brengen en beklom
een hoogte, van waar hij het
schouwspel het best kon waar
nemen. Daar verhief zich de
wolk. Op een afstand kon men
niet zien uit welke berg. Eerst
later begreep men dat het uit
de Vesuvius was...de wolk was
nu eens wit, dan weer vuil of
vlekkerig, naarmate er as of
modder meekwam...Hier en
daar zag men brede en hoge
vlammen, veroorzaakt door
het vuur van de berg.
Vlammen, waarvan de glans
en gloed verhoogd werd door
het nachtelijk duister rond
om...de plaats tussen eet- en
slaapkamer raakte zo vol as en
puimsteen dat hij, als hij lan
ger in de slaapkamer bleef, er
niet meer uit kon komen...Het
huis ging, ten gevolge van he
vige en voortdurende schok
ken, aan het wankelen. Het
leek losgeraakt van zijn plaats
zodat het vooruit of achteruit
zou gaan schuiven. Buitens
huis was men weer bang voor
vallend puimsteen, hoe poreus
en licht dat ook was...Men leg
de kussens op het hoofd en
bond die met lakens vast tot
een beschutting tegen wat er
neerviel...".
Plinius jr. beschrijft uitvoe
rig hoe zijn oom, een zwaarlij
vig man die moeilijk uit de
voeten kon, stikte in de zwa
veldamp. Hijzelf kon het er le
vend af brengen. Later is er
nog een asregen gevallen die
urenlang aanhield. Toen was
van de drie steden geen spoor
meer te bekennen. Eeuwen
lang werd de plaats van het
onheil gemeden. Over de as-
laag is nog een laag gloeiende
lava gestroomd waarop, toen
ze afgekoeld en gestold was,
een dichte begroeiing ont
stond. Pas in 1594 ontdekte
Domenico Fontana bij de aan
leg van een waterleiding en
kele muurresten, metersdiep
onder de grond. Systematisch
bodemonderzoek volgde pas
twee eeuwen later.
Daarbij kwam, bijvoor
beeld, in 1867 de prachtige
villa van de wijnhandelaar Lu
cius Herrenus Florus weer te
voorschijn.
De naam van de rijke patri
ciër stond gegraveerd op een
zegelmal. Meubels, urnen,
wijnpersen en badkuipen
stonden nog precies op de
plaats van 1800 jaar geleden.
Ook kwamen geraamten van
.HÓLLANDS Drama-serie m
Haagse schouwburg en Hot
nog vanavond Sater
brT Hitopen, op zondag 27
me Centrum met Werk; 28
Z Sobe met Zobdag, 29
KVS met Een avond in
NVT met D,
morringen van de knotse prins
on mei Area met Oedipoes.
8?UC Bral maakte in Roosen
daal (Oldway-Windmill) een
nieuwe lp; de derde. Op 13 juk
verschijnt die plaat.
.BERGENboek van Albert
Baumgartner verscheen bij
Zomer en Keumng voor
f 137,50. Majestueus stan
daardwerk over het gebergte
der aarde met 600 illustraties.
.BKB-congres op zondag 27
mei om 11 uur inde Rietveld
academie in Amsterdam, In-
I leiders: Jan Delfgaauw, Jennie
Mulder, Iris Gordijn, Paul de
1 Vries, Renze Hettema, Harry
Visser Bert Nijk, Otto Valk
man Hoe kan de BKR behou-
den blijven, is de hamvraag.
8
Het openluchttheater van Pompeji. (foto links).
De foto hieronder laat de naar keizer Nero vernoemde boog in Pompeji zien.
mensen te voorschijn, waaron
der dat van de vrouw des hui
zes die prachtige gouden sie
raden had gedragen. Rond een
marmeren wijnreservoir lag
een schat aan zilveren bekers
en gebruiksvoorwerpen, als
mede een leren zak met gouden
munten, waarop afbeeldingen
van de complete reeks keizers
uit het Romeinse keizerrijk. De
vinders hebben hun kostbare
vondst naar Frankrijk ge
smokkeld waar ze werd aan;
gekocht door baron Edmond
de Rothschild. Deze heeft haar
naderhand afgestaan aan hei
Louvre. AI is het Museo Nazio
nale in Napels deze vondst
misgelopen, toch zijn ook hier
tal van interessante voorwer
pen uit Pompeji tentoonge
steld. In Pompeji zelf is boven
dien ook nog een klein PU'
seum. Verbluffend is de ver
zameling gipsafgietsels. Bij he
iaagje voor laagje afgraven van
het terrein kwam men enkele
holten in de bodem tegen. Men
kwam op het idee hierin een J
gipsoplossing te gieten Nad"
deze gestold was werd de om
geving verder afgegraven
Groot was de verrassing toen
er gipsafgietsels overbleven
van mensen en dieren, zoals®
eruit hebben gezien op «e
moment dat ze verstikt en ver
volgens onder een aslaag "e"
dolven werden. Hun stoffel'F
resten zijn in de loop der een
wen vergaan, maar ze bete»
een holte achter die preF
hun omtrekken had omslotem
De afgietsels tonen o.a- ee
voorover liggende i°na
vrouw, een paar dat elkaar
doodsnood omstrengelt en e
in elkaar gekrompen hond m
de tong uit de bek die aan e
ketting heeft gelegen. De "e
ting zat naderhand om de g]P
safdruk.
Negentienhonderd !a
zijn voorbij gegaan.
peji is herleeft in de vor
waarin het ten onder is 8
gaan. De wereld mag J'a
best een helpende na
toesteken om te voorko®
dat Pompeji opnieuw v
gaat - en dan voorgoed;
PIET TUMME»s
j „Een boek speelt uiteindelijk toe
spel van de opvoeding. Het is maar c
om wat je als opvoeder met een boek
zo'n boek wel héél belangrijk worde
van onschatbare waarde, het feit d;
ideeën van iemand kunt doorgeven
iets unieks".
Liefdevol praat Co Winnips (52)
ken. Hij maakt voor het KPC (Kath
in Den Bosch (samen met B. Groenh
van boeken voor de allerjongste
gebruikt in het katholieke kleuter
ken en wijkcentra in den lande. Met
iets te doen aan boekpromoting. „Je
er zoal te koop is en hoopt door de
mensen in het onderwijs op het
gebruik van het boek".
We praten over de inhoudelijke
hoeverre mag een kinderboek een v
dragen, en wordt een kind met zc
geduwd, zijn vragen die ik aan Wir
„Het woord booschap klinkt n.
maar dat heeft niets met indoctrinerr
boeken bekijkt waarin negers nooi
ken, dan zit daar een vooroordeel in.
als opvoeder niet de andere kant van
beeld over dat Surinaamse meisje da
toch goed mee overweg kunt", zegt
Met de selectie van kleuterboeken
tenboeken, want dat zijn het bijn
nogal wat verschil in de kleuterlec
honderd prentenboeken die jaarlijl
pikt hij er zo'n tachtig uit, die in de
rest wordt terzijde geschoven omda
doet. Winnips legt uit dat die norm v
hjke zaken wordt gezocht. „De realit
met zwaar verouderde voorstellinger
kens bij plaatsen. Als ik verder een 1
onderwerp gaat dat al honderd keer
ik het opzij. En ook: is er in dat
mogelijk en hoe staat het met de ill
dactisch onhanteerbaar als er te w<
slotvraag: slaan de illustraties wel c
Ueze min of meer praktische critei
gen open. Moet alles nu wel zo reali.
6eür d niet wegkomen
iennluni?s: "Dat wegdromen is pr
gdiectuur tegen dat schrijvers op
sp
stiïf de dood weten we nog
g!?n goede r®ed; zeker
zich U meeste mensen er
derc niet' zoa's onze voorou-
ers, onvoorwaardelijk in ge-
Miin m" jVer Wurmen geven.
daepnt° er dreigt me dezer
dagen te ontglippen. Het is als-
wordt HÊerSt de navelstreng
verzet orgesneden. Ik voel
natuurtegen een
nietigen 7n f iljkt te ver-
DEBRuvn °"d WALTER
s'erfberj machteloos bij het
Want wat vu jI]n vader
een eeuw is hD niet: -
Dat zL du,rend ogenblik".
v&n ziir» laatste woorden
XER i^pge^chtenreeks PIE-
ÜERT MitxV CH SCHIL-
WOESTni ADER IN DE
gegeven d?: lnboekvorm uit
delen n °r Ultgeverij Corrie
12ii" gevecht3"". Probeert hij
12iin vader m dood van
I gen. m k„^enezend uit te zeg-
I tr°«tend boek.' Wd 8e" V6r"
'e zijn Jee,n kunstredacteur
dteachterri u^0111 de teksten
?e Wnslao t. dende titel op
kunnen v»i ?lEaan in te
^'iPelijk dat w?.6t ls wel be"
s redacteur ur de Bruyn>
eur van het Dagblad
