WELDC KOOS De tweede wereldoorlog is nog steeds niet afgelopen U:^ Mexicaanse krant: „Bedoeld om een „Iran" te verhinderen ^est-Zeeuv iVVV-jubila werden geh Neckermani bouw kreeg fiat welstands commissie B8DE KRUIS KRIJGT STEEDS mm AANVRAGEN OM GEGEVENS Uiteenlopend Propaganda Gezellige rommelmarkt Scouting Hulst Bewijzen Vekemans. Fraude DETECTI VE-WERK KRIJGSGE VANGENEN SIBERIË ■*,w f (Van onze correspondent) RIO DE JANEIRO - De Noordamerikaanse inlichtin gendienst CIA heeft het de laatste jaren niet gemakkelijk. Via Senaatscommissies of weggelopen agenten kwamen hele reeksen vermeende misdaden in de publiciteit. En of dat allemaal nog niet genoeg was, werd de CIA onlangs ook nog op de vinger getikt door president Carter omdat zij zou hebben misgekleund in Iran. Volgens de correspondent van de Mexicaanse krant „Excelsior" wil Washington nu verhinderen dat er een „Iran" in Latijns-Amerika kan plaatsvinden - religieuze bewegingen moeten in het ver volg beter door de CIA in de gaten worden gehouden. Zijn er in Latijns-Amerika onder de katholieke geestelij ken mogelijke „ayatollah Khomeiny's"?. Als de CIA een verdachtenlijstje heeft, dan ziet dat er ongetwijfeld onge veer als volgt uit: -de vooruitstrevende geestelijken in Nicaragua die vrij massaal sympathiek staan tegenover de Sandinistas-op- standelingen,: twee paters, waaronder de bekende dichter Ernesto Cardenal zitten zelfs in de „groep van twaalf", het politieke gezicht van de sandi- nistas;- -de bisschop van Managua, Miguel Obanod y Bravo; tot het begin van de zeventiger jaren was hij bevriend met de Somoza-familie, daarna volg de de breuk; de laatste jaren mocht hij van de Sandinistas bemiddelen tijdens enkele gij zelingsacties; eind februari j.l. stelde een kolonel en teleurge steld aanhanger van Somoza voor, dat de bisschop zich kan didaat stelt voor de in 1981 beloofde presidentsverkiezin gen, omdat hij het vertrouwen zou hebben van conservatie ven, liberalen en sandinistas;- - de rebelse priesters van Guatemala; uit deze groep is als een van de leiders naar vo ren gekomen José Maria Ruiz Furlan, van indiaanse komaf, en populair bekend als pater „Chemita"; in 1971 werd hij door kardinaal Casariego uit de kerk gezet; volgens pater Chemita is de kardinaal be trokken bij activiteiten van de fascistische doodeskaders; voor de krottenwijkbewoners van de hoofdstad is hij nog steeds hun priester en tevens hun politiek leider; hij over leefde een serie moordaansla gen en werd vorig jaar bijna gekozen tot burgemeester van de hoofdstad; hij werd versla gen door de gebruikelijke ver- kiezingsfraude;- -de vooruitstrevende geestelijken in El Salvador en de populaire bisschop van de hoofdstad, monseigneur Ro mero die zeer dicht bij het volk staan en wel eens van onderop verplicht kunnen worden tot het spelen van een actieve rol als na de val van Somoza in Nicaragua de revolutie over slaat naar El Salvador; het zelfde geldt voor de derdewe reldpriesters die vooral met de landarbeiders in Honduras werken;- -de Braziliaanse bisschop pen onder leiding van Dom Evaristo Arns te San Paulo; ook verscheidene andere bis schoppen kunnen een leidende rol gaan spelen, met name als de door de Braziliaanse mili tairen beloofde democratise ring niet wordt gerealiseerd; een verharding van de dicta tuur of een nieuwe rechtse staatsgreep kan voor hen een leidende verzetsrol betekenen, veel actiever dan zij de afgelo pen vijftien jaar al hebben be dreven; zij kunnen daarbij dan rekenen op de nu al 40.000 ba sisgemeenschappen, die zich kunnen ontwikkelen tot een belangrijke georganiseerde politieke achterban.- De politieke voorkeuren van deze potentiële „ayatollah's" lopen nogal uiteen. Dom Arns komt naar voren als een so ciaal-democraat. Anderen zo als Dom Helder Camara zijn gecharmeerd door „een socia lisme met een menselijk ge zicht", terwijl weer andere vooruitstrevende liberalen of linkse nationalisten zijn. Een groot aantal latijnsameri- kaanse landen zijn in dit over zicht buiten beschouwing ge laten, omdat daar de komende vijfjaar een min of meer demo cratische regering geacht wordt te functioneren of om dat in landen als Uruguay, Colombia, Argentinië of Chili de meerderheid van de kerk zich in hoge mate heeft ver vreemd van de bevolking. Uit de zestiger jaren stam men de eerste berichten dat de Noordamerikaanse inlichtin gendiensten, met name de CIA wordt genoemd, aan het wroeten zijn binnen de kerk in Latijns-Amerika. Verschillen de religieuze organisaties zou den door de CIA worden ge bruikt voor haar spionage-ac- tiviteitcn. In oktober 1975 bekende de Noordamerikaanse pastoor Frederick Morris, werkzaam in Recife, Brazilië, agent te zijn voor de CIA. Hij werd het land uitgezet. Al eerder ondergin gen op Cuba een klein aantal katholieke priesters en domi- nee's dezelfde behandeling om dezelfde redenen. De afgelopen tien jaar, zo luiden de beschuldigingen, zou de CIA zich met name hebben beziggehouden met het in de gaten houden van de derde wereldpriesters en met het lei den van propaganda-activi- teiten tegen vooruitstrevende geestelijken. In juni 1975 lieten Noordamerikaanse missiona rissen in Bolivia weten, dat zij ten gevolge van de CIA-acti- viteiten in o.a. Chili gewan trouwd worden door de bevol king en daardoor veel last on dervinden in hun missionaire werk. Een vijftigtal Maryk- noll-paters kwam zelfs in conflict met hun Amerikaanse ambassadeur in Bolivia, toen BRESKENS - Door de NV distiictshestuurder A. Noo endaal uit Goes zijn tijdens c jaarvergadering van de afd ling West-Zeeuwsch-Vlaai deren van de industriebor NVV een aantal jubilarisst gehuldigd voor hun 25-jar lidmaatschap van deze bon Dit gebeurde in een zaal va café 't Zonneke. Voorafgaande aan deze hu diging had de heer Noorenda gezegd dat de industriebor zich in de nabije toekom sterk zal maken voor een ko tere werktijd. „De problem* rond de werkeloosheid hebbi grote aandacht. Ongeveer e< miljoen mensen werken op h moment niet meer. Een gro deel hiervan zijn WAO-ers t zieken. Door de werkends moet echter wel de prem worden opgebracht. Wij zull< dan ook het beschikbare we beter moeten verdelen". Tot de jubilarissen zei h „dat in 25 jaar veel verande: is door de welvaart. Om 25 ia CLINGE - Alois van Dors selaer werd tot nieuwe vooi zitter gekozen van de fanfai Weldoen door Vermaak Clinge. Dit gebeurde op de gemene vergadering in zaal 1 Troubadour te Clinge, wa; een vijftigtal leden aanwezj was. De nieuwe voorzitter, door het bestuur kandida was gesteld, werd met algem ne stemmen gekozen. (Van een onzer verslaggevers^ HULST - De Neckermann uitbreiding, die momentee gestalte krijgt te St. Jansteen wordt momenteel door velei met argusogen gevolgd. Er be staat verbazing over de weinij smaakvolle aanblik, die de no, niet geheel voltooide bouw momenteel biedt. Het gemeenteraadslid W. d Brouwer (gemeenschappelijk Belangen) kreeg gisteravoni na een kritisch vraagje va: wethouder G. van de Voord (CDA) te horen dat de nieuw bouw volgens de gemeentelijk welzijnscommissie aan rede lijke eisen van welstand za gaan voldoen. De wethoude vroeg om niet te vlug te oorde len omdat het gebouw nog nie af is. Dat belette het PvdA-ge meenteraadslid B. Marten niet om ook zijn twijfels ove ue welstandsnormen uit t spreken, die voor het gebou\ ln acht zijn genomen. Oan onze correspondent) »V,LST - Het was zaterda; gezelhg druk op het Hulste "«itencentrum 't Jagertje ™aas< de fiets-in die daa ,artte, hield Scouting Huls ar ievens een rommelmark ieu Niet alleen d gd was in grote getale opge n "lan' maar er waren daar aan ""k 'lee' wat ouderei aanwezig. zn!paaSt n°dige attractie: av„ S. ondermeer het rad vai «uur, bussen en flesser i,i„,len werden er heel wa m "Se stickers verkocht e: ÏC dobbelstenen gegooid. van6 uiteindelijke opbreng! fair hr°mmefrriarkt en fancy Eulri T0eg on8eveer duizen be.ten- Hiervan is tien procen tervno1 j voor de vastenactie het rest bestemd is voo net Jeugdwerk. deze een jaarlijkse bijeen komst van de paters wilde la ten bijwonen door zijn attache voor arbeidszaken Lamazza, een man die volgens de geeste lijke een agent is van de CIA Volgens deze missionarissen bestaan er ook bewijzen dat de CIA samenwerkte met de (toenmalige) dictator Banzer bij het bestrijden en in discre- diet brengen van vooruitstre vende geestelijken en van de leden van de commissie ge rechtigheid en vrede. Op 16 juli 1976 berichtte het weekblad „Latin America" over CIA- activiteiten binnen katholieke werknemersorganisaties in Ecuador. Er worden vraagte kens gezet achter de anti communistische vakcentrale CLAT - deze organisatie ont vangt jaarlijks veel steun van Nederlandse en Duitse katho lieken- .terwijl in dit verband Pater Roger Vekemans en CLAT-vertegenwoordigster Isabel Robaline worden be schuldigd CIA-agenten te zijn. De naam van de Belgische jezuit Roger Vekemans duikt regelmatig op bij beschuldi gingen over kerkelijke CIA- activitciten in dit continent. Na in Leuven en Nijmegen te hebben gestudeerd, kwam hij in 1957 in Latijns-Amerika aan. Volgens een ex-vriend van hem, pater James Vizzar, wilde Vekemans de christen-demo craten in Chili aan de macht helpen. In 1961 vroeg hij presi dent Kennedy hiervoor finan ciële steun. Via de AID (Inter nationaal Ontwikkelings Bu reau) kreeg hij vijf miljoen dollar en via de CIA nog eens vijf miljoen. Met dat geld, zo had Pater Vekeman aan Pater Vizzar verhaald, werd Eduar- do Frei gesteund die in 1964 het presidentschap veroverde. Voor zijn doeleinden ontving Vekemans volgens de Noord amerikaanse krant „National Catholic Reporter" vervolgens in de periode 1965 tot 1970 een miljoen driehonderdenenvier- duizend dollar, zogenaamd om een studie te maken over de bevolkingsgroei. Volgens de zelfde bron moest de AID op bevel van hogerhand een on derzoek naar het twijfelachti ge beheer van de gelden door Vekemans stilleggen, omdat dit de „christen-democraten zou schaden". Na de overwinning van Al- lende in 1970 verliet Vekemans halsoverkop Chili. In 1971 kwam hij Chili een crimineel onderzoek tegen hem op gang onder het nummer 4872 „we gens fraude tegen de regering". In verband met zijn verleden weigerden de christen-demo craten in Venezuela hem op te nemen. Vekemans kwam met steun van brigadier-generaal en kardinaal Anibal Munoz Duque in de Colombiaanse hoofstad Bogota terecht. I" alliantie met de conservatieve CELAM-secretans bisschop Lopez Trujillo bond hi] van daaruit de strijd aan tegen de „marxistische infiltratie" inde Latijnsamerikaanse kerk. yja gens het Colombiaanse tijd schrift „Alternativa" (28 no vember 1977 en 16 februari 1979) werd Vekemans als speerpunt gebruikt tegen de vooruitstrevenden katholie ken krot nadat in 1969 het Rockefellerrapport en het rap port van Rand Corporation m Washington voor alarm had gezorgd over de ontwikkelin gen binnen de kerk in Latijns- Amerika. „Alternativa" noemt de adressen van twee kantoren die Vekemans in de Colom biaanse hoofdstad heeft inge richt. Zij functioneren ondei de naam CEDIAL (studiecen trum voor de ontwikkeling en integratie van Latijns-Ameri ka), maar in werkelijkheid is CEDIAL „het centrum voorde bestrijding van de bevrij dingstheologie". Volgens het zelfde blad is de Belgische je zuit ook het brein achter het tijdschrift „Tierra Nueva" dat zich fel kant tegen linkse ka tholieken. Behalve van de CIA ont vangt volgens „Alternativa Vekemans ook veel geld van de Duitse organisaties Miseor en Adveniat. De organisatie „Priesters voor Latijns-Ame rika" vroeg in 1975 tevergeefs aan de Colombiaanse regering hem in verband met zijn „CIA- activiteiten" het land uit 'e zetten. JOS SCHUR1N'k nnma*' (Door Rinze Brandsma) DEN HAAG - Dit jaar is het 34 jaar geleden dat de laatste grote oorlog in ons land afgelopen is. Maar voor veel mensen is die oorlog nog lang niet ten einde. De wonden die deze oorlog sloeg, die elke oor log slaat, helen langzaam, als ze al helen. Ook voor het informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis in Den Haag duurt de oorlog nog steeds voort. Want terwijl wij nu 34 jaar in een tamelijk vreed zaam land wonen, woeden elders oorlogjes en oorlo gen, zijn schermutselin gen, vervolgingen, vallen slachtoffers. Handenvol werk voor het Rode Kruis. Maar ook onze „eigen" Tweede Wereldoorlog houdt het informatiebu reau nog dagelijks bezig. „Het gekke is dat de twee de wereldoorlog de laatste jaren steeds meer in de be langstelling komt. Er is veel over op de tv te zien, er ko men steeds weer films over. Wij krijgen een opnieuw stij gend aantal aanvragen voor gegevens van oorlogslacht offers. Niet alleen van jon gere mensen die gaan besef fen wat de oorlog voor hun 1 familie betekende, maar ook van mensen die, ouder ge worden, last krijgen van in de oorlog opgeiopen gebreken en een uitkering aanvragen". Voor mevrouw W. van der Noordaa-Van der Veer, di rectrice van dat informatie bureau, is de oorlog inder daad nog niet echt afgelopen. Bij haar en de veertien men sen in dienst van het bureau komen nog steeds, tientallen per week, aanvragen binnen: wat is er met dit of dat fami lielid gebeurt, kan ik op schrift krijgen wat mijzelf is overkomen? In de meeste ge vallen kan het informatie bureau de gevraagde inlich ten verschaffen, dankzij een kaartsysteem met twee mil joen namen van oorlogs slachtoffers, vermisten, ge- repatrieerden, graven, krijgsgevangenen In zestig tot zeventig procent is het eindresultaat positief. „Wij krijgen veel mede werking overal, het Rode Kruis heeft over de hele we reld een goede naam. Soms is het echt detective-werk. Zo als die brief van een moeder, die haar zoon opgespoord wilde zien. Ze wist alleen dat hij lang geleden was gaan varen op een tanker vanuit Hamburg, van een Duits-Amerikaans bedrijf. Ja, ook mensen zonder direct verband met de oorlog spo ren we wel op. Een positief resultaat wil dan zeggen dat wij of het contakt kunnen herstellen, het kan ook zijn dat we de plaats kunnen vertellen waar het graf ligt of gelegen heeft. Of verhalen wat er met dat familielid ge beurd is. Het meest pijnlijk is dat bij Joodse families. Je moet dan vaak vertellen dat ze in een gaskamer om het le ven zijn gekomen. De een wil dan de precieze toedracht weten, de ander stopt het zo ver mogelijk weg, wil er niets meer van horen". De afdeling opsporing vermiste personen (dus niet alleen uit de oorlog) krijgt zo'n tien a vijftien brieven per week. „Bijvoorbeeld van een moeder die haar zoon kwijtgeraakt is. Naar Au stralië geëmigreerd, heeft niets meer van zich laten horen. Maar als we die zoon dan gevonden hebben, dan moet de opgespoorde zelf eerst toestemming geven, willen wij het contact weer tot stand brengen. Dankbaar werk, jazeker, maar ook vaak heel pijnlijk. Zoals van kin deren die, groter geworden, in contact willen komen met hun vader, een Duitse mili tair die hier in de oorlog was, of een Amerikaan of een Ca nadees. Daar zijn in-trieste gevallen bij, gelukkig een minderheid, van mensen die daar niets meer te maken willen hebben met hun ver leden". Volgens de Conventies van Genève moet elk land een bureau hebben dat zich bezig houdt met de registratie en opsporing van oorlogs slachtoffers in de meest wij de zin. Dat doet het Rode Kruis sinds 1870. Oorspron kelijk alleen nog het ver strekken van inlichtingen over krijgsgevangenen aan familieleden. Sinds 1945 gaat het om burgers die in tijden van conflicten slacht offer daarvan worden. In ons land werd in 1909 het Rode Kruis door de regering aan gewezen om zo'n informatie bureau te runnen. Later, na '39, ging het allang niet meer alleen om krijgsgevangenen, maar vooral om burgers. Mensen bijvoorbeeld die. in het verzet zaten en via de Stichting '40-'45 in aanmer king kwamen voor een pen sioen. Joden, zigeuners en tewerkgestelden die vielen en vallen onder de wet uit kering vervolgden. Het in formatiebureau in Den Haag draaide op volle toeren („56.000 rapporten alleen al voor die laatste categorie vervolgden"). Ook bij ram pen in binnen-en buitenland geeft het informatiebureau van het Rode Kruis inlichtin gen. En denk maar eens aan oorlogen ver van ons bed, waar toch ook Nederlanders bij betrokken waren. De op sporingen - uitsluitend ten behoeve van de directe fami lieleden - worden kosteloos verricht. Mevrouw Van der Noordaa van het informatiebureau deelde laatst mee dat er zich inderdaad, „maar hooguit een handjevol", nog Neder landse SS'ers in Russische kampen kunnen bevinden. „Maar we weten niet wie er zitten. Er is ons nooit om hun opsporing verzocht. Het Duitse Rode Kruis werkt daar ook meer, mag zelfs met Rusland direct onderhande len over vrijlating en repa triëring van nog steeds in kampen verblijvende krijgs gevangenen. Maar zelfs in Rusland zal het mogelijk zijn dat er mensen in kampen zitten zonder dat iemand het weet. „Wat betreft de Ne derlanders die daarnog zijn of geweest zijn gaat het om een moeilijke groep, name lijk die van de SS-Frontar- beiter. Die werden vaak ge ronseld en tegen hun zin ge dwongen daar te werken. Maar er zaten er ook die uit eigen vrije wil gingen. Als er nog Nederlanders zitten, wat alleen de Russen weten om dat die alle papieren daar over uit Duitsland mee heb ben genomen, dan gaat het om zware oorlogsmisdadi gers. Eigenlijk vraag ik me af óf er nog wel Nederlanders zitten. Kijk, als je een zware SS'er was met oorlogsmisda den op je geweten en nog niet terechtgesteld, dan hield je je mond. De SS-Frontarbeiter zijn in de jaren na de oorlog successievelijk allemaal te ruggekomen, het ging om en kele honderden. Er zijn er ook veel die wisten te vluch ten. Nou, die gingen terug in Nederland natuurlijk niet vertellen hoe fout ze wel waren". „Toevallig zijn we er gens in Rusland nog wel eens een Nederlander te gengekomen. Was ook SS—Frontarbeiter ge weest. Via hem wilden we een ander opsporen. Maar de man wilde niet meer met ons of met Nederland te maken hebben, was daar boer geworden, met een Russin getrouwd, wil de niets meer van de oor log weten".

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1979 | | pagina 6