E
III
EUROPESE CHRISTENEN
OP ZOEK NAAR HARMONIE
ALLEEN COLUMNISTEN
MAKEN ZICH DR UK
OVER ANTI PAPISME
S PAPIER
3 UW PEIM
Dezelfde Moeder die
gisteren geen hag door
haar keel kon krijgen.
Beste moeders,
lieve ma's, smeer toch
vaker smeerkaas.
EVEN UITBLAZEN
UIT DE
WEEKBLADEN
binnenland
buitenland-
MET WIM KOCK
Sfeer
Heer
Lou
OGEM
Open School (5)
Luns (2)
Koldijk
Open School (6)
c
DE STEM VAN VRIJDAG 9 MAART 1979
Luns heeft van zijn „jeugdzonde" - zijn lidmaatschap van de NSB in de jaren '33-'36 - toch
nog een „zaak" gemaakt. Vrijwel alle commentatoren zijn het er over eens dat dit Luns' eigen
schuld is. De ontkenning eerst. Vervolgens het verhaal over het feit dat zich in zijn geheugen
had „vastgezet" en tenslotte het omkeren van de rollen; zelf in de aanval tegen het „links
complot".
„Waarom dééd Luns dat?",
vraagt DE TIJD zich af. „Poli
tiek gesproken heeft hij mijn
sympathie niet, maar eerlijk, ik
had hem hoger geschat. Ik
dacht dat hij veel intelligenter
was. Misschien bewijst dat wel
hoe diep het syndroom van de
oorlog zit - dat zelfs een man
als Luns opeens vergeet hoe hij
de publieke opinie moet be
spelen".
Het omslagverhaal van DE
TIJD gaat overigens over Kuif
je. Over deze vijftigjarige stri
pheld is al zoveel geschreven
dat ik dat verhaal maar ongele
zen heb gelaten. Daarentegen
heb ik geboeid kennis geno
men van de merkwaardige
standpunten van een tijd
schriftgigant als VNU-topman
mr. Evert Bloembergen. Die
vindt dat je als concernleiding
de journalisten van bladen als
Story en Mix het gevoel moet
geven dat je achter hen staat
en niet te gauw met moralise
rende opmerkingen moet ko
men.
Optreden tegen excessen
van de sensatiepers dient uit
sluitend vanuit de journalistiek
zelf te gebeuren, meent hij. En
over de Story-redactie:
..Ik heb de Story-redactie
absoluut niet ervaren als een
ploeg die het gevoel heeft dat
men aan het voddenrapen is.
Integendeel, ze kwam bij me
over als een geweldig enthou
siast, toegewijd en door zijn
taak gegrepen team van meest
jonge journalisten. Hun enga
gement heeft me sterk aange
sproken".
Voorts in DE TIJD nog een
reportage over de al jaren tot
ondergang gedoemde biscuit
fabriek Patria en een lang inter
view met de componist Otto
Ketting.
De HAAGSE POST stuurde
vier man op pad om gegevens
te verzamelen voor een sfeer
beeld van het milieu van Luns
in de vroege jaren '30. Iemand
heeft hem destijds op de so
ciëteit „met zo'n speldje zien
lopen". Columnist Hofland:
„En zo komen we alles bij el
kaar tot een staalkaart van
machteloosheid en gestuntel
en gepruts, dat allemaal om
iemand te sparen en redden,
die ooit lid is geweest van een
anti-democratische en kwaad
aardige organisatie". Wat hem
nog het onverdraaglijkst voor
komt in de hele geschiedenis is
„dat dit allemaal wordt gedaan
door mensen, die dag in dag uit
ons gewone stervelingen voor
houden, hoe het leven moet
worden geleefd, wat het ware
fatsoen is, en wat een heksen
jacht en wat gemeen".
Het omslagverhaal gaat over
D'66. Het is een soort moment
opname van een partij die zich
in de comfortabele positie be
vindt meerdere kanten op te
kunnen. Volgens sommigen
zelfs naar CDA en VVD in een
nieuwe, uitgebreide coalitie.
Het blad zet ook zijn reporta
ge voort over „de geur van
corruptie" bij het Amsterdamse
bureau van bouw- en woning
toezicht. Ruime aandacht ook
voor de „ondergrondse" be
weging in de ARP en het CDA.
schrijft het „Afscheid van de
Mannenbroeders" in een re
portage over de ARP-partijraad
en de nederlaag die Goud
swaard c.s. daar feitelijk leden.
Geïnterviewd werd ook een
nette heer die toevallig in het
politiek milieu verzeild raakte,
minister Beelaerts van Blok
land, „die bovenaan de af-
schotlijst prijkt van de opposi-
ge sacramenten zouden wor
den geweigerd. In april 1936
werd Luns uitgeschreven als lid
van de NSB".
VN schrijft eveneens over de
laatste stuiptrekking van de
ARP. „Niemand kan het CDA
meer tegenhouden, terwijl wij
twijfelen aan onze politieke
mogelijkheden binnen het
CDA" Het blad heeft een
doorwrochte reportage over de
„Instorting van de huizen
markt" en kwam voorts op het
goede idee de posities van de
vrouw te belichten in achter
eenvolgens de Bondsre
publiek, Engeland, België,
Frankrijk, Italië en Spanje. De
zes schetsen staan overzichte
lijk naast elkaar, verdeeld over
Op de omslag van ELSE-
VIERS MAGAZINE schudden
prof. Lou de Jong en mr. J.
Luns elkaar de hand. „Wie
volgt?" staat er. In het omslag
verhaal „Wie is er bang voor
Lou de Jong?" wordt de positie
van het RIOD en diens direc
teur weer eens kritisch beke
ken. „Zolang de minister de
politieke verantwoordelijkheid
voor het optreden van Lou de
Jong weigert te dragen, zal het
alleen van Lou de Jong afhan
kelijk zijn wanneer, wie en hoe
iemand voor een oorlogsverle
den ter verantwoording wordt
geroepen".
Hoofdredacteur Hoogendijk
praatte met premier Van Agt
over „het moeizaam regeren"
en over het abortuswetsont
werp. „Wie vult eigenlijk de
normen in?". René de Bok be-
tie". Het commentaar van EM
over Carters persoonlijke in
grijpen in de Egyptisch-lsraëli-
sche vredesstrubbelingen
heeft het meest onheilspellen
de begin dat ik deze week heb
gelezen: „Er is in de geschie
denis van de VS maar één pre
sident die zich met zoveel per
soonlijke inzet, en met zoveel
risico's, voor de vrede heeft in
gespannen als Jimmy Carter:
Woodrow Wilson, ledereen
weet dat het met Wilson slecht
is afgelopen". Even onheil
spellend is het slot van het
commentaar: „Carter's reis
naar Egypte en Israël betekent
niet alleen hoog spel voor zich
zelf, maar tevens voor heel
Amerika en voor heel het wes
ten".
Vlug nu, de kop in het zand.
Ook dat kan in EM dank zij een
reportage over „Hollywood, het
Peyton Place van Filmland".
Ook in VRIJ NEDERLAND
een sfeerbeeld van „De jaren
dertig van Joseph Luns". Een
veelzeggend gegeven (Luns
heeft herhaaldelijk gezegd een
traditioneel respect te hebben
voor het gezag in de kerk): „In
maart 1936 kondigden de Ne
derlandse bisschoppen per
herderlijk schrijven aan dat
NSB-ers in het vervolg de heili-
twee pagina's. Het blad schrijft
uitvoerig over de zaak-Koldijk,
de zojuist als ex-SS-er ont
maskerde huisarts van Suste-
ren.
HERVORMD NEDERLAND
had een vraaggesprek met
defensie-minister Scholten dat
uitliep op een regelrecht twist
gesprek. Achtergrond daarvan
is het voorstel, deze week ge
daan aan de hervormde syno
de om zich nu ook radicaal uit te
spreken tegen het bezit van
kernwapens. Scholten blijkt
over dat advies „zeer verbol
gen". Het feit dat hij zelf her
vormd is doet daaraan niets af.
„Mijn visie is", aldus de minis
ter, „dat gegeven de aard van
deze wapens onze politieke wil
erop gericht is de rol van de
kernwapens terug te dringen.
Daar werken we aan".
„Wat nog wel interessant is",
zo tekent HN aan bij de „laatste
stuiptrekkingen" van de ARP.
„is de te voeren inhoudelijk po
litieke discussie waarvoor de
ARP zich sterk heeft gemaakt.
Tekenend is dat aan zo'n dis
cussie vanuit CHU en KVP
weinig behoefte lijkt te bestaan,
maar misschien kan ze toch als
een wonder nog voorkomen
dat het CDA aan de hand van
de VVD zonder meer blijft
rondtollen in het grijze, ongeïn
spireerde midden".
Jan Goossensen schrijft over
de emancipatiebeweging van
de homoseksuelen en signa
leert een sterke opleving daar
van als gevolg van het verzet a
la Gijsen in Nederland en Anita
Bryant in Amerika. Dit verzet
roept in homoseksuele kring
steeds agressievere en activis-
tischer reacties op.
DE GROENE AMSTER
DAMMER probeert het drama-
Nederhorst uiteen te rafelen
(„De betonnen omarming van
een bouwgigant"). Het verhaal
is zeer kritisch over OGEM dat
de Nederhorstbedrijven zou
hebben „leeggezogen". Een
karakteristiek van OGEM:
„Liever dan zelf te bouwen
willen ze supervisie uitoefenen
op het werk van anderen, in
plaats van zelf risico te lopen
willen ze dat anderen laten
doen, ze proberen niet het con
cern dat de afgelopen twintig
jaar is opgebouwd in stand
houden, maar hevelen het ka
pitaal over naar sectoren waar
met minder moeite meer te
verdienen valt".
DE GROENE over Luns:
„Vijftig jaar met één been bui
ten de democratie".
DE NIEUWE LINIE houdt
zich nog even bezig met het al
of niet terecht gesignaleerde
anti-papisme: „Gelukkig begint
de vraagstelling alweer te ver
schuiven naar de relevantie
van wat er in de jaren '60 in
katholiek Nederland is voorge
vallen". De schrijver vindt dit
tenminste interessanter „dan
de insinuatie of er iets gaande
zou zijn dat op de hetze tegen
de joden begint te lijken".
Gerard van den Boomen
ging er eens goed voor zitten
om de kandidaat-voorzitter van
de PvdA, partijstrateeg Wim
Meijer te interviewen. Zes pa
gina's lang praten de beide
heren met elkaar op dezelfde
golflengte. Van den Boomen Is
dan ook zeer positief over Meij
er: „Een nuchter theoreticus
met een samenhangende visie,
een consequent sociaal-de
mocraat".
De christelijke partijen van Europa zijn nu ook begonnen met hun campagne. Zij startten in
Brussel, de haard der Europese bureaucratie, die nog geen warmte heeft doen stralen naar Straats
burg, waar het te kiezen parlement thuis is. Dat is misschien een voorteken dat de christen-demo
craten in de nieuwe periode het centrale apparaat wel eens duchtig te lijf willen gaan.
„Als je een pater in het pro
gramma haalt weet je met
treurige zekerheid dat het bin
nen vijf minuten over seksua
liteit gaat. Waar het om gaat is
dat er heel verschillend binnen
de katholieke gemeenschap
wordt gedacht. Dat is wat
Goddijn neo-antipapisme
noemt, terug naar de groeps
foto van dertig jaar geleden. Je
komt overal pogingen tegen
om' van de groepsfoto een al
gemene foto te maken, daar
heb ik bezwaar tegen en daar
gaat het hier om".
Het was voor de tweede keer
binnen een half uur dat Arie
Kuiper (De Tijd) zijn uitleg gaf
van antipdpisme. Gerard van
Westerloo (Vrij Nederland)
had het over de dubbele ver
warring die aan dit begrip ver
bonden is. Emmy van Overeem
(NHC) beweerde met stellige
zekerheid dat er geen enkele
katholiek last heeft van anti
papisme en was niet te beroerd
„de enige terechte" definitie
van het nieuwe verschijnsel te
geven. De vierde discussie
deelnemer in Ikon's Kenmerk,
prof. Bot, ging halverwege
plotseling het gesprek evalue
ren. Hij voelde zich niet al te
prettig tussen een ex-katho
liek, de linkse journalist en
meneer Kuiper „van wie we
weten hoe pauselijk gezind hij
is". Hij voelde zich de eenling
die „de andere kant" moest
vertegenwoordigen. U begrijpt
inmiddels dat de uitzending op
niets uitliep. Deze Kenmer-
kaflevering illustreerde hoe
verwarrend en uitzichtloos de
polemieken over antipapisme
zijn. Het lijkt wel of allen co
lumnisten zich er druk over
kunnen maken.
Ik denk niet, dat het voor mij
behoorlijk lachwekkende on
derwerp de oorzaak was van
het mislukken. Hoe vaag anti-
VISIE
papisme ook is, Kenmerk had
een redelijke uitzending kun
nen maken als bijvoorbeeld
alleen Kuiper en Van Wester
loo met elkaar in de slag waren
gegaan. Vijf mensen aan één
tafel en maar 25 minuten
zendtijd is vragen om moei
lijkheden. ledereen behoort
aan de beurt te komen en als er
maar even iemand afdwaalt
van het onderwerp is het ge
beurd. Meer dan een paar op
pervlakkige zinnen zijn er niet
te horen en op weg naar huis
herhalen de deelnemers wat ze
hadden willen zeggen en waar
ze geen kans toe kregen. De
vier bij Kenmerk zullen zich
wel bedenken voordat ze weer
eens vrolijk fluitend naar de
studio reizen.
Heel anders ging het dezelf
de avond bij Hoogendijk toe
die met acht mensen aan één
tafel zat. Het panel beant
woordde 19 vragen van kijkers
naar aanleiding van de zieken
huisfilm en deed dat in de re
cordtijd van 30 minuten. Ik
hoef dus niets te zeggen over de
oppervlakkigheid en de ant
woorden gaven in ieder gevd
aan hoe de toestand in hetz,e.
kenhuis zou moeten zijn. Qe
patiënten worden niet onmon
dig gehouden, klasseverschilK
er bijna niet meer, om 5 uur en
washandje in je gezicht is niet
echt nodig en zo blijven er non
zestien over. Het aardige van
de vragen van de kijkers was
dat er een inventarisatie Ueri
gegeven van de onderwerpt
voor eventuele vervolguitzen.
dingen. Reanimatie, het har',
en kanker daar hebben dt
meeste mensen de meeste
problemen mee.
Veronica hoopte met de uit.
zending de drempelvrees Door
het ziekenhuis te verlagen. Een
ongedefinieerde angst voordit
instelling zal niet alleen i)
hebben. Als televisiemaker
kun je daarop inspelen, zoalj
af gelopen zaterdag TrosAklut
deed. Hoor'je dat een hartspe
cialist een archief heeft aan
gelegd met dia's van fouten die
collega's gemaakt hebben, dm
wordt daarmee de onzekerheid
aangewakkerd. Interne strub
belingen tussen chirurgen
gaan natuurlijk over de hoof
den van de kijkers heen, mam
het onderwerp is voor Aktm
spannend genoeg om daar een
paar afleveringen aan te wij
den. De Véronica-aanpak was
het tegendeel ervan, het
schrikbeeld werd bepaald mei
versterkt. De film René Stokvis
was informatief, af en toe wat
traag, maar niet angstaanja
gend. De Wiseman formule
heeft definitief school gemaakt
in Nederland en wat mij betreft
volgen er nog veel werkstuk
ken. Want televisie dient i
wereld bij je thuis te brengen
en daar is Veronica voor het
eerst in haar bestaan m ge
slaagd. Een historische avond,
nietwaar?
JOHAN D1EPSTRATEX
Brieven voor deze rubriek moeten met volledige naam en adres worden ondertekend Bij publikatie zullen
deze vermeld worden Sfechts bij hoge uitzondering zal van deze regef worden afgeweken Naam en atjces
zijn danbij dê redactie bekend Publikatie van brieven (verfcort of onverkort) betekent niet dat de redactie hetln
alle gevallen eens. is met inhoud, c .q. strekking
Naar aanleiding van Open
School (3) van Sjaan Bergmans
alleen het volgende. Het dag-
avondonderwijs voor volwas
senen ontvangt 113 miljoen
gulden voor 65000 leerlingen
dat is minder dan 2000,-per
leerling. De Open School krijgt
ruim 12 miljoen voor nog geen
1500 leerlingen hetgeen neer
komt op 8000,- per leerling.
De Open School krijgt relatief
ruim vier keer zoveel als het
avondonderwijs. Ik vroeg
Sjaan Bergmans en alle cur
sisten van de Open School be
grip te hebben voor de uiterst
moeilijke situatie waarin het
dag-avondonderwijs voor
volwassenen verkeert.
's GRAVENMOER
BEN ROS
(ADVERTENTIE)
Trouwens in de Elzas heeft
de Limburgse afgevaardigde
Harry Notenboom enkele we
ken geleden reeds het sein tot
de aanval geblazen. Sprekend
namens de christelijke fractie
heeft hij daar op nogal forse
manier de in Brussel zetelende
Europese Commissie verwe
ten, dat zij zich meer en meer
Iaat degraderen tot secreta
riaat voor de ministers in
plaats van op haar ponteneur
te staan, eigen initiatieven te
nemen en met het parlement
samen te vechten tegen de re
geringen, die maar liefst het
heft in eigen hand houden.
Notenboom was uiterst kri
tisch en vond dat het eigen
machtig handelen van rege
ringsleiders reeds geleid heeft
tot „een ernstige aantasting
van de zelfstandige, politieke
functie der Europese Com
missie".
Hij riep de Commissie
op zich schrap te zetten, zich te
gaan richten op haar hoofd
taak, namelijk te zorgen dat de
interne samenhang der ge
meenschap behouden blijft en
dat het parlement meer inhoud
zal krijgen.
Er leven dus bij de christen
democraten sterke gevoelens
van onbehagen. Zij schuiven
daarom de iederalistische ge
dachte, hoewel al openlijk af
gevallen door president Gis-
card, en de versterking van de
positie van het parlement op de
voorgrond. Kortom, zij willen
tegen de stroom in en ondanks
de pragmatische inslag van
velen hunner zich vastklam
pen aan de verdragsteksten,
hoezeer die in de loop der jaren
al beduimeld mogen zijn.
Dit voor wat de structuur
der Europese club betreft.
Verder zal deze volgens de Belg
Tindemans met „ons maat
schappijbeeld" moeten wor
den door trokken. Dat beeld
zelf is natuurlijk nogal vaag
gebleven. De samenwerkende
partijen lopen te zeer uiteen
om scherpe contouren te
waarderen. Zij noemen zich
hier en daar uitgesproken
„christelijk", maar mikken el
ders als „volkspartij" op de
middengroepen, die volgens de
jongste uitspraak van F.J.
Strauss het verstand in pacht
hebben.
Dat heeft er ook toe
geleid, dat de groep als „Euro
pese Volkspartij" van wal is
gestoken. Haar program waakt
tegen staatsalmacht en vóór
individuele keuze. Concreet
komt dat tot uiting in de eco
nomische aanpak. Die schijnt
gericht te worden op het ver
mijden van staatsmacht, daar
waar de burgers het ook on
derling kunnen uitvechten. De
partijen willen daarom een
vrije economie met sociale in
slag. In Duitsland staat die se
dert de dagen van prof. Lud-
wig Erhard als ;,Soziale
Marktwirtschaft" in het woor
denboek, maar Tindemans
heeft in Brussel al moeten toe
geven, dat het weken heeft ge
duurd om dat begrip te verta
len.
Bij het zoeken naar Euro
pese aanpak van de werkloos
heid wordt men concreter:
werktijdverkorting en betere
verdeling van werk zijn nodig,
maar het moet niet worden ge
decreteerd, doch door de so
ciale partners onderling wor
den geregeld. Bovendien wil
men waken tegen starre op
lossingen, die geen plaats laten
voor persoonlijke wensen. Zo
wil men liefst ieder voor zich
laten beslissen op welke leef
tijd men uit het werk wil.
Zo tekenen de stellingen der
twee grootste groepen in
Straatsburg zich al af. De so
cialisten doen wat meer staat
en wat meer tegenstelling in
hun gerecht, de christelijken
meer individu en een scheut
harmonie. Dat leidt er ook toe
dat veel socialisten huiveren
dat hun staat binnen Europa
zou kunnen verzwakken en dat
daarmee veel „progressie" op
de tocht zou komen. De
christelijke middenmoot staat
onbevangener tegenover Eu
ropa, met minder twijfel dat
zijn maatschappijbeeld er een
mooi plaatsje zal krijgen.
En kijk Moeder nu eens smikkelen.
Van kaas die
lekker smeerbaar is.
Kaas waar je nooit
li iets van weggooit.
Da's nou smeerkaas,
die smeuïge smulkaas.
Een bericht: de secretaris
generaal van de Navo mr. Luns
is van 1933 tot 1936 lid van de
NSB geweest. In eerste instan
tie ontkent die persoon, daarna
zegt hij dat een broer hem wel
licht als lid heeft aangemeld.
In 1936 bedankte hij, waaruit
blijkt dat hij wel degelijk lid is
geweest. Ik wil hiermee maar
zeggen dat men sportief moet
zijn in het erkennen van even
tuele fouten. Wat Luns doet is
manipuleren: zich in allerlei
bochten wringen om aan de
waarheid te ontkomen. Hij zou
een voorbeeld moeten nemen
aan mr. Aantjes, die alle func
ties neerlegde.
ROOSENDAAL
C. VAN DISSELDORP
Als een van de patiënten van
dokter Koldijk heb ik me geër
gerd aan de wijze waarop in de
televisie-uitzending van VA-
RA-Visie op 27 februari j.l. het
oorlogsverleden van deze man
aan' de kaak werd gesteld.
Hierin werd onder meer ge
steld dat dokter Koldijk op de
vlucht zou zijn geslagen. Voor
mij als patiënt een onwaar
heid, omdat reeds vanaf begin
januari een bericht op het me
dedelingenbord hing dat de
dokter eind februari op
vakantie zou zijn. De verslag
gevers van VARA-Visie heb
ben dat briefje zeker ook kun
nen lezen. Moeten we nu zono
dig 35 jaar na de oorlog deze
man aanpakken in de weten
schap dat er bij hem vele pa
tiënten komen die door andere
artsen reeds zijn opgegeven,
maar die in dokter Koldijk alle
vertrouwen stellen omdat bij
hen erg goed behandeld. Op
deze manier zouden er nieuwe
slachtoffers vallen als de dok
ter zou worden vastgezet.
Nieuwe slachtoffers gemaakt
door de haat.
OOSTMALLE (BELGIË)
A. BRAECKMANS
De bewering dat wij teveel
taal- en spelfouten zouden
maken bewijst wel dat wij heel
hard een Open School nodig
hebben. En dat is veel meer
dan een cursus volgen. Want
wij hebben vroeger de kans
niet gehad om verder te leren.
Dat om verschillende redenen,
zoals de oudste thuis van een
groot gezin en dus werken om
een paar centen in 't laatje te
brengen
In deze moderne maat
schappij is het hard nodig dal
je wat beter ontwikkeld bent.
En dan bedoel ik niet alleen de
fouten die we maken met t
taal, maar in alle opzichten
bijvoorbeeld het durven rea
geren op ingezonden stukken
't Huishouden hebben we on
dertussen wel onder de knie
Wat dat betreft is onze positie
goed genoeg. En daarom vind
ik het gewoon hard nodig d
de vrouwen die vroeger ge
kans hebben gekregen, nu g
steund worden door een subsi
die voor de Open School, die
een miljoen gulden bedraagt
Er worden vele en vele miljoe
nen uitgegeven aan dingen die
wij dikwijls ook niet nodig
vinden. En 't is vooral GEES
hobby.
DONGEN
R. JANSEN
(ADVERTENTiEj
ZANUSSI
was/droogzuil
t.w.v. f 2007,-.
Beschikbaar gesteld door
ZANUSSI te Alphen aldW
t.b.v. Nat. Puzzelactie
„Het Gehandicapte Klrf
