tijd
raar
naar
OVERWINNING PROGRESSIEVEN IN PEERLA:
Kerk gaat onrecht
Latijns-Amerika
actief aanpakken
Hernieuwde aanval
igr. Gijsen op
Hortus-ontwerp
V
Wat doen we dus 01
Valentijndag?
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
ans
Ids
.PAUS OOK TEGEN
MAKERS
Winter is r
niet voorb
Belgische formateur
geeft poging op
DINSDAG
KTIKUM
)fl
OP WACHT VOOR KHOMEINY
Verdwenen topman-Hoechst in verband
gebracht met spionage-affaire
13 februari
andaag
in
DE STEN
in Franse cel
Looi lang
er daar-
zware-
119e jaargang no. 18801
Storen te breda-bergen op zoom-etten-leur-goes-hulst-oosterhout-roosendaal-terneuzen-vlissingen
Druk
,KHOMESI\i Y-EFFECT
TREFT DOW CHEMICAL
Prijzen
SIJF B F
Imeruntje
Nooit
Mac htsmisbruik
Vangstverbod
schol en tong
bij Ierland
BOUWBONDEN:
WERKGEVERS
MOETEN DOOR
DE KNIEËN
Bloemen houden van mensen.
Woensdag 14 februari.
Bloemen doen je iets. Elke bos opnieuw.
41470
00 fg
<3
<0
KjieKen"19'4
\and-
tientje verandert
ten lotnummer.
IR Stern-lezers en -lezeressen Kijken
week in week uit in de
,,Kleintjes"-rubrieken. Datzijneike
iffiiili LsPffiS dag vele tienduizenden mensen.
Het moet dan wel heel raar lopen
als juist uw „kleintje" niet zou
worden gelezen.
DE STEM
uitgeversmaatschappij de stem b.v. directie: dr. w.a.j.m. harkx, drs, j.h.m. brader, hoofdredacteur: l leijendekker
★*nar
abon. prijzen: f 42,95 per kwartaal, f 14,43 per maand f 166.- per jaar - losse nummer f 0,60
(Van onze
redactie binnenland)
TERNEUZEN/BREDA
pe volledige Nederlandse
«port voor dit jaar naar
)ran, waarmee naar schat
reen bedrag van 700 mil
joen gemoeid zou zijn, staat
L de tocht. Dat zegt direc-
teur Middelkoop van de
«lichting Nederlandse Ex-
purt Combinatie (NEC),
waarbij 500 ondernemingen
zijn aangesloten.
Hij gelooft, dat zijn voor-
I spelling van enkele weken
I geleden, dat mogelijk een
I (wart van de normale export
•ehaald zou kunnen worden,
j het licht van de huidige
situatie zelfs nog te optimis
tisch is geweest. „Misschien
dat de export aan het eind
van het jaar wat aantrekt",
aldus de heer Middelkoop.
„Tenslotte moeten de Irane-
ïen ook onder het nieuwe
tavind eten en werken". Hij
plaatst daar echter wel de
kanttekening bij, dat Ne
derlandse ondernemers de
energie, die ze aan de markt
ai Iran zouden willen beste
den beter elders kunnen in
vesteren.
Dow Chemical in Europa
Istaat - evenals andere be-
olieconsumerende landen
gingen voor zover dat moge
lijk was hamsteren, waar
door de prijs nog meer steeg:
eind januari in één week tijd
van 210 naar 280 dollar per
ton.
drijven - onder grote druk
omdat de nafta-prijzen de
laatste weken met reuzen
sprongen gestegen zijn: van
170 dollar tot 280 dollar per
ton. Oorzaak van de prijsstij
ging is het stilleggen van de
olieproduktie in Iran. De
verwachting is dat Dow bin
nenkort ook een drastische
prijsstijging zal doorvoeren
voor de nafta-gevoelige pro-
dukten. Het Khomeiny-ef-
fect is het meest merkbaar bij
de Dow-vestiging in Terneu-
zen, waar men het meest af
hankelijk is van de aanvoer
van nafta als grondstof. Di
recteur M. Biggers heeft hier
via een circulaire geprobeerd
de ongerustheid over de ont
stane situatie weg te nemen.
De druk op de lichtere
aardolieprodukten zoals
nafta ontstond eind 1978 tij
dens de eerste escalaties rond
de machtsstrijd in Perzië. Als
grootste leverancier van
nafta voor West-Europa en
Japan legde Iran de produk-
tie vrijwel stil. Tegelijkertijd
liet Saoedi-arabië de andere
grote producent van nafta de
produktie 10 tot 15 procent
dalen en tot slot verminderde
'ook Rusland de uitvoer aan
West-Europa en de Come-
con-landen via de Pijplijn
van de Vriendschap. De grote
Een woordvoerder van
Dow Chemical in het Oos
tenrijkse Horgen voorspelde
gisteren een prijsverhoging
van 10 tot 30 procent voor de
naftagevoelige produkten.
Frank Popov, de commer
cieel directeur van Dow in
Europa heeft al een ambi
tieus prijsverhogingspro
gramma aangekondigd,
waarbij de prijzen zo nodig
per dag zullen worden her
zien. Ook heeft deze Dow-
topman de afnemers van
Dow-produkten opgeroepen
om de eigen prijzen naar de
consument toe, te verhogen.
De gevolgen van de dure
nafta doen zich volgens
Dow-zegslieden ook voelen
bij de concurrentie in de pe
trochemische industrie. De
producenten van superben-
zine en gewone benzine zit
ten immers in hetzelfde
schuitje als Dow. Ook hier
dreunt het Khomeiny-effect
hard door. In deze kringen
zou al worden gesproken
over een tweede oliecrisis.
maanden.
311 CN Breda
|t spoed
EDERLAND
JON
bs na 18 00 uur
|f 010-153240
IROERMOND (ANP) - Bis-
pop J. Gijsen van Roermond
pfl nadrukkelijk ontkend,
li katholieke politici ernaar
ken streven een minder ver-
lande tolerantie van het
pedivillig afbreken van
i.igerschap te wettigen. Er
J volgens de bisschop geen
pake van, dat de paus hoe
JISTBANKEN
Pen toe regen of sneeuw,
^temperaturen ongeveer
Iplus drie graden, vrij
yiachtige wind.
6INNEN-/buitenland 2
Khomeiny maant
«gelingen tot rust.
[8INNEN-/buitenland 3
kindersterfte in Napels
pdt tot geruzie.
0INNEN-/buitenland 4
|.Premiekoop leidt tot te
ige woonlast"
jSHOW en 20
Zonars Jacksons
f ebben nog steeds lol in
fun vak.
■PORT
tegen toernooi van
real Madrid.
oeriisf duister
dan ook een legalisatie van de
abortus zou accepteren.
De bisschop schrijft dit in
het „informatie bulletin" van
zijn bisdom, dat vandaag ver
schijnt. Volgens de bisschop
van Roermond zijn de uitspra
ken van het kerkelijk leergezag
zo stringent en onontkoom
baar, dat geen katholiek, die
toch' meent een legalisering
van abortus te mogen nastre
ven of zelfs zonder verzet toe te
laten, „zich nog waardig mag
achten zijn Heer in de ogen te
zien of zelfs hem te ontvangen
in de heilige eucharistie zonder
eerst berouwvol zijn fout in
deze te hebben bekend en er
vergeving van te hebben be
komen".
Op basis van de toespraak
van paus Johannes Paulus II op
31 december 1978 in de Gesu-
kerk in Rome, verklaart bis
schop Gijsen, dat ook het
„toelatende" wetsontwerp De
Ruiter-Ginjaar door de paus
wordt afgewezen, omdat het
feitelijk het doden van mense
lijk leven als toelaatbaar
voorstelt en programmeert.
Uit de toespraak van de paus
trekt bisschop Gijsen verder de
conclusie, dat de kerk - bij
monde van alle verantwoorde
lijken, geestelijke en maat
schappelijke - nooit mag in
stemmen met het toelaten van
abortus, ook niet als een abso
lute bescherming van begin
nend menselijk leven niet
haalbaar zou lijken, zelfs niet
wanneer daardoor een nog
verdergaande wetgeving ver
wacht moet worden.
Bisschop Gijsen meent dat
ook de verschillende argu
menten, die voor het wetsont
werp De Ruiter-Ginjaar wor
den aangevoerd, moeten wor
den afgewezen. Hij doelt met
name op argumenten als „de
bestaande wet wordt niet na
geleefd" en „we leven in een
pluriform denkende maat
schappij". Hij verwijt aan het
wetsontwerp De Ruiter-Gin
jaar, dat het abortus niet lan
ger als een misdrijf tegen het
leven beschouwt.
CDA-fractieleider Lubbers
vindt dat het wetsontwerp af
breking zwangerschap snel
behandeld moet worden in de
Tweede Kamer. Op een
spreekbeurt in het Drentse
Aalden zei hij gisteravond dat
op die manier voorkomen zou
kunnen worden „dat de fun
damentele keus voor een wet
telijke regeling als nu voorge
steld weer ondergesneeuwd
raakt in onontwarbare alter
natieven".
TERNEUZEN - Het feit dat
een bank in Terneuzen niet
heeft gemerkt dat onlangs 29
valse biljetten van honderd
Franse frank werden omge
wisseld, heeft geleid tot de
aanhouding van vier Terneu-
zenaars in Frankrijk.
De vier hadden bij de bank
guldens omgewisseld in Franse
franken en de valse biljetten
meegekregen. Op vakantie in
Frankrijk bleek al snel dat de
biljetten vals waren, waarop
de vier werden aangehouden.
De Terneuzense gemeente
politie stelde een onderzoek in
na een telexbericht van de
Franse politie. Dat onderzoek
leidde tot de arrestatie van een
17-jarige Terneuzenaar, die
verklaarde de 29 biljetten van
een onbekende te hebben ge
kregen en deze bij de desbe
treffende bank te hebben in
gewisseld. Volgens de politie
uit Terneuzen moet de jonge
man op de hoogte zijn geweest
van het feit dat hij valse frank-
biljetten in handen kreeg. Hij
is gisteravond op vrije voeten
gesteld.
Aanhangers van de geestelijke leider Khomeiny zijn gisteren
in Teheran doorgegaan met het gevangen nemen van pro-sjah-
gezinde militairen. Geblinddoekt werden de gevangenen naar
het hoofdkwartier van Khomeiny gebracht. De troepen van
Khomeiny leken gisteren een totale greep op de Iraanse hoofd
stad te hebben. Gewapende mannen betrokken de wacht bij alle
belangrijke gebouwen in de stad, zoals op de foto bij het parle
mentsgebouw.
(Voor meer nieuws over Iran zie de pagina's binnen-/buitenland 2
en 3)
(Van onze redactie buitenland)
PUEBLA - De Latijnsamerikaanse bisschoppen op de
conferentie van Puebla hebben een verklaring goedge
keurd, die zich keert tege schendingen van de mensen
rechten en tegen onderdrukkende militaire regeringen. In
de verklaring steunen de bisschoppen een actieve rol van
de kerk bij de bestrijding van onrecht en armoede. Het is te
verwachten dat deze beslissing de oppositie tegen autori
taire regimes in Midden- en Zuid-Amerika zal aanwak
keren.
Het document wordt in
conferentiekringen een grote
overwinning voor de progres
sieve geestelijken genoemd. Er
heerste eerst scherpe ver
deeldheid binnen de conferen
tie over de betrokkenheid van
de kerk met het lot van de on
derdrukten. Eén van de pro
gressieve bisschoppen liet
weten, dat het document de
krachtigste afkeuring van
schending van de mensen
rechten is van de kerk.
In de verklaring staat dat
dwangregimes van hun macht
misbruik maken om politiek
andersdenkenden te martelen
en te ontvoeren en dat armoede
en uitbuiting in Latijns-Ame-
rika toenemen. De kerk moet
dergelijke wantoestanden aan
de kaak stellen.
In het stuk worden kapita
lisme en marxisme gelijkelijk
bekritiseerd en wordt politieke
partijen verweten, dat ze zowel
in ideeën als prestaties ernstig
tekort zijn geschoten. Ge
vraagd wordt om een nieuwe
politiek inzake het grondbezit,
de industrie en de handel.
De Braziliaanse bisschop
Duarte zei dat de bisschoppen
actief op de bres zullen gaan
staan als de mensenrechten in
het geding zijn: „Als de kerk
geen duidelijk standpunt over
de mensenrechten inneemt,
verliest zij haar geloofwaar
digheid, vooral in Latijns-
Amerika, waar de fundamen
tele mensenrechten in de
meeste landen niet worden
geëerbiedigd". Conferentie
kringen verwachten grote in
vloed van het document op het
beleid van de kerk in de hele
wereld.
DEN HAAG - De Neder
landse vissers mogen niet lan
ger op schol en tong vissen in
de wateren langs de Ierse zuid
kust. Minister Van der Stee
van Landbouw en Visserij
heeft hiertoe besloten, omdat
blijkt dat de aan ons land toe
gewezen hoeveelheden aldaar
zijn opgevist. Dit betekent dat
de Nederlandse visserijvloot
33 ton tong en 87 ton schol in
de netten naar boven heeft ge
haald.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG/VLISSINGEN Het plotselinge verdwijnen van
topman dr. H.S. Petras van Hoechst in Vlissingen blijft een duis
tere zaak. De BVD (Binnenlandse Veiligheids Dienst) in Den
Haag acht de waarschijnlijkheid aanwezig, dat het overhaaste
vertrek van dr. Petras naar Oost-Duitsland verband houdt met
het overlopen van de hooggeplaatste Oostduitse inlichtingen-of
ficier Werner Stiller naar West-Duitsland op 19 januari van dit
jaar.
Stiller legde toen een lijst over met namen van Oostduitse
spionnen in de Navo-landen, waarop een reeks arrestaties volg
de, vooral in West-Duitsland.
Zoals bekend nam dr. Petras op maandag 29 januari verlof om,
naar hij opgaf, zijn zieke moeder in Oost-Berlijn te bezoeken. Hij
keerde niet terug, maar verraste zijn directie met de schriftelijke
mededeling dat hij in Oost-Berlijn een hoogleraarschap had aan
vaard en dat hij derhalve daar zou blijven. De heer Petras (45
jaar) was sinds 1970 bij Hoechst in Vlissingen werkzaam.
De BVD laat in het midden of er een onderzoek in de inlichtin
gensfeer gaande was naar de heer Petras. „Het is een wonderlijke
zaak", zegt ook directeur ir. H. van Heel van Hoechst Vlissingen.
Binnenkort zou de heer Petras in Goes een nieuw huis betrekken
met zijn vrouw en drie kinderen. Deze laatsten zijn inmiddels
verhuisd naar Aken, waar hij een appartement bezit.
Noch de aannemer, noch de architect, die opdracht hadden zijn
huis te bouwen, verwachten financiële consequenties van de
„vlucht" van de heer Petras. De architect is inmiddels al door dr.
Petras gebeld en het huis is al aan een ma keiaar te koop aangebo
den.
(Van onze redactie binnenland)
DE BILT/UTRECHT - Op het eerste gezicht zou men
gisteren de indruk hebben kunnen krijgen, dat het einde
van de winter was aangebroken. De temperatuur steeg tot
6 a 8 graden. Maar op hetzelfde moment was het in het
noorden van het land nog winters met sneeuwbuien en
twee graden vorst. En onze weerkundige medewerker
meldde gisteravond dat de winter bij lange na nog niet
voorbij is.
Vandaag al kan het kwik geleidelijk weer tot om en
onder het vriespunt gaan dalen en in de tweede helft van de
week wordt er ook voor Zuid-Nederland weer overwegend
winterweer verwacht met lichte tot matige vorst in de
nacht en een kleine kans op neerslag.
Gistermorgen had het verkeer in ons land nog af te reke
nen met sneeuw en gladheid. Lange files en.yeel oponthoud
waren er de gevolgen van. Opnieuuregistreerde de politie
een groot aantal aanrijdingen. De. meeste daarvan waren
niet van ernstige aard, maar in het gehelp.land kwamen
toch vier mensen om het leven bij verkeersongelukken die
veroorzaakt werden door de gladheid.
Dankzij de vorst hebben de streekvervoerders in januari
15 procent meer klanten gehad dan in januari van het vorig
jaar. De streekbussen vervoerden circa vier miljoen extra
reizigers, die goed waren voor een kleine vijf miljoen gul
den aan extra inkomsten.
Volgens secretaris F. Engelen van ESO, het samenwer
kingsorgaan van praktisch alle streekvervoerbedrijven in
ons land, was de bedrijfsschade bij de streekbussen betrek
kelijk gering. Dank zij het vakmanschap van de chauffeurs
bleef de materiële schade beperkt tot wat blikschade aan de
bussen.
Net als de NS -5,4 miljoen aan extra reizigersinkomsten
in januari - kregen de streekbussen vooral extra klandizie
van mensen die normaliter de auto pakken maar die er nu
de voorkeur aan gaven zich per openbaar vervoer op glad
ijs te begeven. Bij ESO heeft men weinig illusies dat de
mensen, die nu de bus zijn „ingevroren" straks als de vorst
verdwenen is, ook de auto zullen laten staan.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL - De Belgische
kabinetsformateur Wilfried
Martens (christen-democraat)
heeft gisteravond zijn forma
tieopdracht teruggegeven aan
koning Boudewijn.
Martens deelde na zijn be
zoek aan de koning mee, dat hij
om twee redenen niet was ge
slaagd in de vorming van een
nieuwe regering:
1. De Franstalige partijen
hielden vast aan een rege
ringsdeelname van het Brus
selse Front der Francofonen
(FDF). Het FDF vertegen
woordigt een derde van de
Brusselse bevolking. Voor de
Vlaamse partijen was onaan
vaardbaar dat het FDF zou
gelden als de vertegenwoordi
ger van Brussel. Niet alleen de
Vlaamse christen-democraten
maar ook de Vlaamse socialis
ten en de Volksunie waren
daartegen.
Tussen enerzijds de Frans
talige politieke partijen en an
derzijds de Vlaamse partijen
bestaat er zo'n groot wantrou
wen, dat over de toekomst van
Brussel binnen afzienbare tijd
geen akkoord kon worden be
reikt. De Franstaligen wilden
opnieuw niet alleen de macht
in Brussel maar ook het grond
gebied van de Belgische
hoofdstad uitgebreid zien om
de Brusselse periferie verder te
verfransen. Dat streven is ge
strand op een krachtig Vlaams
veto.
(Van onze
redactie binnenland)
UTRECHT - De werkgevers
in de bouw hebben genoeg geld
yam de vakbondseisen voor de
nieuwe cao in te willigen. De
Federatie Bouw- en Houtbon
den zal daarom morgen bij de
volgende onderhandelings
ronde weer hetzelfde eisen
pakket indienen, dat de werk
gevers tot dusverre bijna ge
heel van de hand hebben gewe
zen. Dit heeft de federatieraad
van de Federatie Bouw- en
Houtbonden gisteren besloten.
(ADVERTENTIE)
V
