elen:
talie
en
kp
I02-GEHALTE TE HOOG
V
IRA slaat weer
toe in Londen
van der Ham gaat er
een goed brillenjaar
ft, van maken
Opleiding leraar
basisschool van
3 naar 4 jaar
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
Jeugdige
trimmer
dood
gevroren
VRIJDAG
Boze buschauffeurs willen
publiek dag gratis meenemen
DE STEM
BONDEN KUNNEN
NOG ORDE OP
ZAKEN STELLEN
SCHULDEISER MAG NU 10% RENTE VORDEREN
tal,
J Justitie rukt kind weg van
EXPORT
NAAR IRAN
KRIJGT KLAP
19 januari 1979
andaag
in
I Russische en Noorse
I kaatsers plaatsen zich
1111 underdog-positie
NEC: DRIEKWART ZAL WEGVALLEN
autobezitters stijgt
/GP-ham 1\jü tMm üvdtt Uad.
ADVIES AAN MINISTER:
Willebrands
vandaag
bij paus
Rechter in Spanje
vindt bom onder auto
Kader
Vorst helpt bij
opruimen
van bruine rat
31.
Stem-lezers en -lezeressen kijken
week in week uit in de
,,Kleintjes"-rubrieken. Dat zijn elke
w0ï DE dag vele tienduizenden mensen.
Het moet dan wel heel raar lopen
als juist uw „kleintje" niet zou
worden gelezen.
nov.$|É$
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ DE STEM B V. DIRECTIE DR. W.A J.M. HARKX, DRS. J H M. BRADER. HOOFDREDACTEUR: L. LEIJENDEKKER
UiTOREN TE BREDA-BERGEN OP ZOOM-ETTEN-LEUR-GOES-HULST-OOSTERHOUT-ROOSENDAAL-TERNEUZEN-VLISSINGEN
ABON. PRIJZEN: F 42,95VPER KWARTAAL, F 14.43 PER MAAND 166 - PER JAAR - LOSSE NUMMER F 0.60
van onze redactie binnen-
land)
UTRECHT - De buspassa
gier kunnen binnenkort mo-
lelük een dag gratis gebruik
[maken van het streekvervoer.
Dat gebeurt wanneer de mi-
C|stH van Verkeer en Water-
Lat nog veel langer wacht
imet zijn officiële goedkeuring
t( geven aan de CAO voor de
twaalfduizend man die in het
Leekvervoer werkzaam zijn.
De vakgroep streekvervoer
lande Vervoersbond CNV zegt
een resolutie die gisteren is
Upiesteld „wSest" te zijn over
let feit dat de minister zijn
landtekening nog steeds niet
leeft gezet, hoewel dat al vorig
jaar oktober had kunnen ge
beuren. Oorzaak van deze
vertraging is „ambtelijke
muggezifterij", aldus de reso
lutie.
Als het nog langer duurt,
denken de chauffeurs eraan de
mensen een dag lang gratis te
laten meerijden met de bus.
Een eventuele actie kost de
regering meer geld dan uitstel
en ambtelijke muggezifterij
momenteel opleveren. Boven
dien staat de hele gang van za
ken „op voet van oorlog" met
de wijze waarop het openbaar
vervoer en al het daarin werk
zame personeel in de afgelopen
weken de opgevoerde dienst
verlening onder moeilijke
weersomstandigheden heeft
uitgevoerd", aldus de chauf
feurs.
Een woordvoerder voor het
ministerie van Verkeer en
Waterstaat verklaarde desge
vraagd gisteren geen com
mentaar meer te kunnen leve-
moggolf
ver Zuid-
ederland
(Van een onzer verslaggevers)
I TERNEUZEM/ROOSENDAAL - De provincies en het
Ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne volgen
romen teel tamelijk verontrust het verloop van de lucht-
lerontreini.ging door zwaveldioxyde (SOz), die sinds
woensdagavond als een golf over ons land trekt. Mensen
liet ademhalingsproblemen kunnen door deze smog-vor-
king in moeilijkheden komen.
I Woensdagavond was het ge-
lalte aan SO: in Zeeuwsch-
Jlaandercn, Oost-Brabant en
■oord-Limburg zo hoog dat de
pitische grens van 830 micro-
'^klaringen
Met temperatuur rond de
min drie graden, krachtige,
zuidoosten wind
BINNEN-/buitenland 2
Misbruik sociale
verzekeringen komt meer
•®or dan.men denkt
BINNEN-/bu1tenland 3
J Amerika wacht argwanend
I °P „troonrede" van Carter
1 &INNEN-/buitenland 4
Verzet tegen Spanje
I aanzet voor onze
i grondwet
binnen./buitenland 5
1 moeder
1 SHOW EN ZO
J talevisie kan de mens
I an9stig maken,
1 onderzoekers
menen
merijntje
Soldaten: Li-bah-non
gram per kubieke meter lucht
werd overschreden. In de
Zuidwesthoek van Brabant
gaven de tellers een gehalte
aan zwaveldioxyde aan dat net
onder de kritieke grens lag.
Het gehalte aan SO: nam gis
teren in de loop van de dag
weer af, maar steeg gister
avond weer aanzienlijk.
Te hoge SO:-waarden hoe
ven niet meteen schade voor de
volksgezondheid op te leveren.
Indien het gehalte slechts ze
ven maal per jaar boven de 700
microgram uitkomt wordt dat
niet schadelijk geacht. Het
meetseizoen hiervoor loopt
van november tot november.
Maar vanaf vorig jaar novem
ber blijkt men in het Westbra
bantse Putte reeds zeven maal
meer dan die 700 microgram
gemeten te hebben. Komt het
in de komende maanden in
Putte meer voor, dan kan de
provincie Brabant geen maat
regelen nemen. „We kunnen
alleen maar het verschijnsel
constateren maar er niets te
gen doen", aldus de milieu-
voorlichter van de provincie.
Verhoging van de luchtver
ontreiniging is onder meer het
gevolg van extra brandstof
verbruik door de kou en het
feit dat bij een zwakke zuid-
oosten-wind vooral uit indus
triegebieden in Duitsland en
het Antwerpse haven- en in
dustriegebied lucht met een
hoog gehalte aan zwavel
dioxyde wordt aangevoerd. De
aanvoer vanuit het Antwerpse
heeft met name voor de hoge
S02-waarden in Zeeuwsch-
Vlaanderen en westelijk Bra
bant gezorgd. In de gehele pro
vincie Noord-Brabant bedroeg
het SO:-gehalte gemiddeld 500
tot 600 microgram. Het nor
male gehalte is 75 microgram.
Gealarmeerd door de hoge
SO:-metingen in Zeeuwsch-
Vlaanderen heeft het provin
ciaal bestuur van Zeeland
contact opgenomen met de
provincie Antwerpen. Daar
werd meegedeeld dat de Bel
gische elektriciteitscentrales
zouden overschakelen op zwa-
velarme olie. Als gevolg hier
van verbeterde de situatie in
Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen
gisteren al aanzienlijk.
De gegevens over de zwavel
dioxyde in de lucht worden via
een landelijk meetnet verza
meld door het Rijksinstituut
voor de Volksgezondheid in
Bilthoven. Uit die gegevens
blijkt over geheel Nederland
een hoger zwaveldioxyde-ge-
halte in de laatste dagen.
(Van onze correspondent)
SAS VAN GENT - De 17-
jarige Jeroen Dubbeldam uit
Sas van Gent is gisteren dood
aangetroffen op de St. Albert-
dijk bij Philippine. De jonge
man, die was gekleed in sport-
tenu, is volgens de politie
waarschijnlijk bij het trimmen
door de kou bevangen, geval
len en ten gevolge van de sterke
afkoeling overleden. Op de
plaats waar het lijk werd ge
vonden, was de weg met
sneeuw en ijs bedekt.
Rond het middaguur werd
de rijkspolitie in Sas van Gent
gewaarschuwd dat er een jon
gen op de weg lag, die geen te
ken van leven meer vertoonde.
Nadat de politie was gearri
veerd, werd onmiddellijk
mond op mond beademing toe
gepast, echter zonder resul
taat. Op gezag van dr. Puylaert
uit Sas van Gent werd de jon
geman naar het Elizabethzie-
kenhuis in Sluiskil gebracht,
waar de dood werd geconsta
teerd. Jeroen Dubbeldam, die
ruim een half jaar geleden met
zijn familie vanuit Nieuw -
Zeeland in Nederland arri
veerde en zich in Sas van Gent
vestigde, trimde regelmatig in
de omgeving van de St. Albert-
dijk
(Van onze redactie binnen
land)
BREDA - De Stichting Ne
derlandse Export Combinatie
waarbij 500 middelgrote be
drijven zijn aangesloten, ver
wacht dat van de uitvoer naar
Iran dit jaar driekwart zal
wegvallen. Directeur Middel
koop zei dat de ondernemers
blij mogen zijn als van de ex
port, die normaal 80 tot 120
miljoen gulden per jaar be
draagt, een kwart zal door
gaan.
Het is op dit moment nog.
steeds onmogelijkgoederen uit
te voeren naar Iran, terwijl
goederen die al in het land zijn
aangekomen, niet gelost wor
den.
Machinefabriek Plevier in
Oudenbosch b.v. heeft voor
anderhalf miljoen gulden aan
silo's en transportinrichtingen
voor een Iraanse veevoederfa
briek opgeslagen liggen bij
Rijnart Transport in Klundert.
De goederen zijn nog niet be-,
taald wat voor het bedrijf een
renteverlies van 10.000 per
maand en een aantasting van
de liquiditeitspositie betekent.
Directeur Plevier deelds mee
dat geprobeerd wordt de beta
ling rond te krijgen los van de
levering.
Bij Byron Jackson in Etten-
Leur ligt voor een tot drie mil
joen aan onderdelen voor raf
finaderijen en pijpleidingen op
het terrein. Bovendien liggen
projecten (raffinaderijen en
een krachtcentrale) waar het
bedrijf in Iran aan deelnam
stil. Het bedrijf lijdt echter
geen verliezen door toename
van de activiteiten elders.
Long Vear (grondboorap-
paratuur) in Etten-Leur ver
wacht dat minimaal een half
miljoen aan orders op jaarba
sis weg zal vallen. Gevolgen
voor de werkgelegenheid wor
den niet verwacht.
(Van onze
correspondent)
LONDEN
Bomploegen van
het Ierse Republi
keinse Leger heb
ben opnieuw toe
geslagen in Lon
den: een explosie
veroorzaakte een
enorme brand in
een aardgashou
der (zie foto's) in
Greenwich, waar
van de vlammen
tot in het hart van
Londen konden
worden gezien en
een andere explo
sie sloeg een
enorm gat in een
brandstoftank op
een eiland in de
Thames-monding.
Dat het eiland,
waarop miljoenen
liters vliegtuig-
benzine en olie
staan opgeslagen,
niet is verschroeid
in een hel van
vuur mag een
wonder heten.
Kort voor de
explosie werden
er door de IRA
waarschuwingen
gegeven. Door ge
heime agenten
zijn nu de Britse
lucht- en zeeha
vens afgegren-
denld in een po
ging om de terro
risten de pas af te
snijden. Volgens
de anti-terreur-
brigade van
Scotland Yard
kunnen de bom
aanslagen het be
gin betekenen van
een campagne van
de IRA tegen
nieuwe en ge
vaarlijke doelen.
Kort voor
Kerstmis werd de
campagne inge
luid met bomex
plosies in Londen
en een aantal an
dere Engelse ste
den.
In de waar
schuwing van de
IRA was gezegd:
„Om Gods wil,
doe er iets aan. We
willen het gebied
ontruimd zien
omdat er mensen
wonen". Brand
weerlieden zijn
uren bezig ge
weest om te voor
komen dat een
tweede gashouder
in brand zou vlie
gen.
AMSTERDAM (ANP) - Op
het ogenblik behoort van alle
auto's in particulier bezit 17
procent aan vrouwen. Eén op
de acht vrouwen van achttien
jaar en ouder heeft een eigen
auto.
Het aantal vrouwen dat een
auto bezit is het sterkst geste
gen in de leeftijdscategorie van
twintig tot veertig jaar. Dit
blijkt uit cijfers van een Shell-
onderzoek.
In 1974 waren er 420.000
auto's in het bezit van vrou
wen. Vorig jaar was dat aantal
gestegen tot 600.000.
ADVERTENTIE
Londen stelt uitroepen van noodtoestand uit:
Van onze redactie buitenland)
LONDEN - De Britse regering heeft de vakbonden nog een
paar dagen de tijd gegeven orde op zaken te stellen wat betreft de
controle op de stakende vrachtwagenchauffeurs, die ook opslag
plaatsen en ondernemingen blokkeren welke niet direct bij de
staking betrokken zijn.
Hiermee heeft het kabinet het uitroepen van de noodtoestand
uitgesteld. Mocht de Britse regering alsnog aan de „noodrem"
trekken, dan kan het leger ingeschakeld worden om de trans
porten die nu door de staking getroffen worden, uit te voeren.
Gisteren hebben ook de 28.000 Britse treinbestuurders op
nieuw gestaakt. Zij eisen een loontoeslag van tien procent, en
hebben al aangekondigd komende dinsdag opnieuw te staken,
wanneer hun eisen niet worden ingewilligd. In midden-Engeland
houden de arbeiders van de watervoorziening reeds vijf dagen
een wilde staking.
De spoorwegstaking had tot gevolg, dat er lange autofiles op de
toegangswegen naar de grote steden ontstonden. In Londen wa
ren de ondergrondse en de bussen overvol. Vele forenzen die hun
auto aan de rand van de stad hadden geparkeerd om met het
openbaar vervoer naar hun werk te gaan moesten lange tijd
wachten, voordat ze een plaatsje in bus of metro konden be
machtigen. Enige bedrijven zoals banken en verzekeringsmaat
schappij en hadden bussen gehuurd om hun personeel op te halen.
Andere ondernemingen hebben hotelkamers geboekt voor hun
personeel.
(Van onze
redactie binnenland)
DEN HAAG De wettelijke
rente die een schuldeiser een
schuldenaar kan opleggen we
gens het in gebreke blijven van
betaling is verhoogd van acht
naar tien procent. De verho
ging geldt vanaf 1 januari j.l.
en is gepubliceerd in het eerste
staatsblad van dit jaar. Aldus
een mededeling van het Mi
nisterie van Justitie.
De wettelijke rente heeft
lang op vijf procent gestaan.
Sinds 1 maart 1971 kwamen er
nogal wat schommelingen in
het percentage, omdat het
vanaf die datum bij algemene
maatregel van bestuur kan
worden aangepast als de ren
testand daar aanleiding toe
geeft. Dat heeft te maken met
criteria die de Nederlandsch
Bank hanteert en de rekening-
courantrente van grote ban
ken.... De rente werd in 1971
vastgesteld op negen procent.
De laatste verandering was in
1976, toen de rente van tien
naar acht procent werd ver
laagd. De rente wordt bere
kend vanaf de dag waarop de
schuldeiser in rechten van de
schuldenaar dat bedrag vor
dert, of vanaf de dag dat de
schuldenaar is aangemaand
zijn schuld te voldoen, met de
mededeling dat hij bij verdere
vertraging ook rente moet be
talen.
DEN HAAG - De grondopleiding van leerkrachten voor de
nieuwe basisschool voor kinderen van 4 tot 12 jaar, zal vierjarig
moeten zijn (nu drie jaar). Men zal over de studie wat meer dan
vier jaar mogen doen. De onderwijzers en onderwijzeressen, ze
gaan Ieraren en leraressen heten, krijgen na hun studie één on
derwijsbevoegdheid. Die geeft aan of de leerkracht zich onder
wijskundig heeft gespecialiseerd in het begeleiden van 4- tot 8- of
van 8- tot I2-jarige kinderen.
Er moet een commissie ko
men die de programma's voor
de nieuwe opleidingen gaat
óntwikkelen. Dat programma
dient in ieder geval vaktech
nische, sociale- en cultureel-
maatschappelijke onderdelen
te bevatten. Die onderdelen
moeten ongeveer evenveel na
druk krijgen. Veel aandacht
zal moeten worden besteed aan
de training van de studenten,
in de opleidingsinstituten zelf,
en vooral in de praktijk van het
onderwijs.
Dat zijn de voornaamste ad
viezen die de innovatiecom
missie opleidingen basison
derwijs bij minister dr. A. Pais
(Onderwijs en Wetenschap
pen) op tafel heeft gelegd. Die
commissie wordt geleid door
de oud-voorzitter van de ka
tholieke onderwijsvereniging
de heer Th. Knippen.
ROME Paus Johannes
Paulus H zal vanmorgen kar
dinaal Willebrands in audiën
tie ontvangen. Het is niet uit
gesloten dat de paus kardinaal
Willebrands binnen enkele da
gen voor een tweede gesprek
zal uitnodigen.
Gistermorgen is mgr. Simo-
nis door de paus ontvangen.
Onderwerp van gesprek was de
situatie in de Nederlandse
kerkprovincie, met name ook
die in het bisdom Rotterdam.
Zoals gebruikelijk zijn na af
loop van het gesprek geen me
dedelingen gedaan.
De paus heeft mgr. Simonis
wel een kelk meegegeven voor
het seminarie Rolduc in het
bisdom van bisschop Gijsen
van Roermond.
SAN SEBASTIAN (UPI) -
Rechter Vicente Goni Larum-
bre is donderdag een wisse
dood bespaard gebleven.
Toen hij in de Baskische stad
San Sebastian in zijn auto wil
de stappen, zag hij er iets onder
hangen. Het was een bom met
ruim twee kilo springstof.
Mijnopruimingsdeskundi-
gen vertelden dat de bom door
de hitte van de auto zijn ont
ploft, na enkele meters rijden.
IN Barcelona is een 14-jarige
jongen doodgeschoten door de
politie terwijl twee jeugdigen
in San Sebastian gewond
raakten door schoten van de
politie. In alle gevallen zouden
de slachtoffers stoptekens van
de politie genegeerd hebben.
Als minimum-vooropleiding
zal het havo-diploma gelden.
Daarbij dient het vakkenpak
ket op die school geen gewicht
in de schaal te leggen. Het eer
ste cursusjaar moet, aldus het
advies, voorbereidend zijn. De
hele cursus van vier jaar zal
gemiddeld iedere student zo'n
6800 studie-uren kosten.
De commissie wil dat veel
meer aandacht dan nu vaak het
geval is in de opleidingen
wordt gegeven aan het sociaal
maatschappelijk gebeuren.
Leraren basisonderwijs moe
ten in de toekomst de leerlin
gen kunnen begeleiden in het
kader van de samenleving, en
wat daar plaats vindt, aldus
het advies. Maatschappelijke
vaardigheden zijn daartoe
voor leerkrachten een eerste
vereiste.
Een andere commissie heeft
reeds geruime tijd geleden mi
nister Pais een plan voorgelegd
over de spreiding van de nieu
we opleidingen over het land.
Dat advies is nog niet gepubli
ceerd. Er wordt in gesteld dat
er 60 tot 70 opleidingsinstitu
ten zullen moeten komen, ver
deeld over de verschillende
richtingen en regio's. Er zijn
nu 45 kleuteropleidingsscho
len en 93 pedagogische acade
mies in ons land.
(Van een onzer verslag
geefsters)
MADE - De aanhou
dende vorst heeft rijk en
gemeenten een stevig
handje geholpen bij de
opruiming van de bruine
rat. „Die wordt onder de
ze omstandigheden een
voudig gedecimeerd", al
dus rijksrattenvanger E.
Huisman te Made.
Bruine ratten concen
treren zich in de spaarza
me sloten, die door bij
zondere omstandigheden
niet zijn dichtgevroren, en
dringen in toenemende
mate wooncentra binnen
op zoek naar voedsel en
bescherming tegen de
kou. Begin deze week
vond'een rattenvanger in
een open sloot maar liefst
dertig dode bruine ratten
m één fuik. De actie'
„Ratten gezien, gemeente
bellen" loopt overal
plotseling als een trein. In
Oosterhout bijvoorbeeld
kwamen er deze maand al
22 meldingen binnen.
