HET RUND EN DE EGOTRIP VAN VOGELAAR eULTOORAMA BOEKENBEURS MET 35.000 BOEKEN IN ANTWERPEN orm oek te* fe te V 1 .V.. ,5^ -1 - - BEELDEN in brons in kas teel Hoensbroek (bij Heerlen). Werk van o.a. Piet van Heer den, Pieter Starreveld, Nigel Kent, Juke Stark. Kunsthoeve Bergharen tekende voor deze expositie. Dagelijks 10-12 en 13.30 tot 17.00 uur; tot en met 30 november. .CHRISTIE deed deze week weer goede zaken op de veiling in Laren. Er gingen 470 wer ken weg voor 2.808.000 gulden. Een winterlandschap van Schelfhout bracht 55.000 gul den op; interieur St. Bavo door Bosboom 40.000 gulden en een winterlandschap van Ch. Leickert 49.000 gulden. BALLET groepen uit Ameri ka: Sara Rudner performance ensemble en Douglas Dunn and Dancers komen op res pectievelijk 9 en 16 november in de schouwburg van Rotter dam met een enig optreden in Nederland. Beide groepen be horen tot de moderne stromin gen in Amerika. .GEOLOGICA, vijfde inter nationale beurs van mineralen, fossielen, gesteenten, schelpen en koralen op 12 november van 10.00 tot 17.00 uur in de schouwburg van Enschede. 1s \H'- In Amsterdam is van 3 tot en met 12 november een zoge naamde Nationale Boeken Tiendaagse in het Sonesta ho tel. Daarop presenteren dertig uitgeverijen hun fondsen. Het lijkt er dus een beetje op, dat in navolging van de Boekenbeurs voor Vlaanderen ook Neder land nu een boekenbeurs krijgt. Die Vlaamse Boeken beurs wordt op dit ogenblik tot en met 12 november gehouden in Antwerpen; voor de 42e keer. Voor Zuid-Nederland ligt Antwerpen dichterbij. Daar zijn nu in 79 stands niet alleen de fondsen van de Vlaamse - maar ook van de Noordnederlandse uitgevers maar dan 275 in aantal - ter oriëntatie uitgestald. Het aantal boeken, waarvan ken nis genomen kan worden be draagt 35.000 stuks. Ook dit jaar is er tijdens de beurs in het Bouwcentrum aan de Van Rijswijcklaan een interessant programma van ongeveer veertig voordrachten en lezin gen, gegeven door talrijke Noordnederlandse en Vlaamse schrijvers. De beurs is alle da gen van 10-19 uur geopend (entree 10 fr.) Vorig jaar werd deze beurs bezocht door 125.000 bezoe kers, die er gemiddeld twee en een half uur doorbrachten. Jongeren vielen daarbij op. Dit jaar kreeg deze beurs het motto mee: „Het boek in dorp en stad". Op de beurs is er dan ook speciale aandacht voor de in tegratie van het boek in kleine woongemeenschappen. Het Gulden Boek 1978 - een jaar lijkse prijs - werd daarom toe gekend aan de gemeente Wet- teren. Het 47e jaarboek „Het Boek in Vlaanderen" - te ver gelijken met de grote uitgave van Nieuwsblad voor de Boek handel in Nederland - geeft op 100 pagina's een overzicht van de boekenmarkt en is voor ie der verkrijgbaar voor 30 fr. De prijzen voor „het beste de buut" in Vlaanderen zijn voor Mark Wijnants: De bestem ming van een danser (genre Fiction) en Defour: Zeven eeuwen meubelkunst (genre Nonfiction). Wat betreft het programma tijdens de beurs: enkele tips. Op zaterdag 4 november wordt om 15 uur in aanwezigheid van Willy Vandersteen een film van Wies Andriessen vertoond: Hoe een stripverhaal tot stand komt; daarna een vraagge sprek met Erik Durnez die het Vandersteen-hulde album (65e verjaardag) „Ik vier het elke dag" samenstelde. Op zondag 5 november leest om 14 uur Jos Vandel00 uit zijn „Vrouwen" en is er om 15.15 een visualisering van het boek ABC van het ballet door de balletschool van Antwerpen. Op maandag 6 november spreekt om 15.45 prof. E. Schillebeeckx: „Tussentijds verhaal". Dinsdag 7 november treden om 14.30 uur Koot en Bie op en vertelt om 15.45 Ka- rel Jonckheere over de Vos Reynaarde. Woensdag 8 november spreekt om 14 uur Thea Beek man over jeugdboeken en wor den om 15.15 uur de leraren Nederlands verwacht om over een reeks cursorisch lezen te worden geinformeerd. Don derdag 9 november om 15.45 uur praten auteurs van uitge verij Bert Bakker met publiek over nieuwe richtingen in de Nederlandse literatuur. Op zaterdag 11 november treedt Leo Tindemans om 15.15 uur in een open gesprek met Gas ton Eyskens over economie in Vlaanderen en spreekt om 17.45 uur Kris de Saeger over het kind in/en het beeldver- „Tien jaar geleden was het nog niet mogelijk dat twee kunsta cademies zó met elkaar samenwerken", zegt Joop Beljon, direc teur van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Hij doelt daarbij op de Academie St. Joost uit Breda, die de vorige week in het Vlaamse Kortrijk de activiteiten van hun Haagse collega's met een beeld- en klankreportage vastleg den. Die activiteit bestond uit het vervaardigen van sculpturen uit riet. Voor de hallen in Kortrijk ontstond in één week een wonderlijk woud van gegroeide- en gemaakte vormen uit ade mend materiaal; een contrast met delnterieur'78-beurs, die daar op dat moment werd gehouden. Of beter misschien: De rieten ..beelden" verwezen naar de grondbeginselen van de vormge ving, die je soms wel heel ver afgeleid terugvond in de drie kilometer lange reeks van hedendaagse meubelvormen, op die beurs. „Zo doe je dat" noemde Joop Beljon twee jaar geleden een toen verschenen boek van zijn hand. Dat gaat over die grondbeginse len van vormgeving. Toen dat boek ten doop werd gehouden in het Haags Gemeentemuseum, maakte hij daarbij ook twee sculpturen uit riet. Vormen ontstaan uit handelingen. Als je dit principe theoretisch uitwerkt ontstaat er een soort saaie visuele grammatica of om het nog beroerder te zeggen een morfologie, een leer der vormen. Je kunt het ook simpel illustreren door handelingen als splijten, frommelen, binden, knopen, stapelen, stutten, scheuren, vouwen, weven etcetera zichtbaar een kans te geven in materialen. Riet is zo'n materiaal waarmee je veel van die grondbeginselen van de vormgeving kunt oefenen. Bovendien zegt Joop Beljon kun je met dit materiaal één op één werken; pietepeuterige maquette-vormen zijn niet nodig. In ver gelijking met klei, hout, marmer, brons en andere geijkte mate rialen is riet ook goedkoper om althans in formaten van meters hoog en tientallen meters omvang te kunnen werken zoals in Kortrijk op een terrein van enkele honderden meters in het vier kant kon gebeuren. De beursorganisatie zorgde voor 10.000 aan riet; een kans die je je als academie niet kunt laten ontsnap pen! Beljon heeft zelf op de academie een zogenaamd „omge vingsklasje". Zelf is hij als beeldend kunstenaar veel bezig met omgevingen, of om het in vaktermen te zeggen met „Environ ments". Bij De Ploeg in Bergeyk werd indertijd „de was" buiten gehangen (textielsculpturen in de wind); maar ook het „omge- vingsplein" bij het Tilburgse stadhuis of grote sculpturen bij de Olympische spelen in Mexico horen bij zijn manier van handelen. Vaak werken zijn studenten mee in een of ander project en doen daarmee ervaringen op. Zo was hij in Kortrijk met Anna en Ulrike Möntmann, Tierra Roest, Ellen Vos, Jona Zwennis, Hank Jantson en Ben Stolk. Ondergebracht in een jeugdherberg hebben zij samen zo een week lang theorie over de grondbeginselen van de vormgeving, of - om in de taal van een interieurbeurs te spreken - de grondbe ginselen van ontwerpen en design (tautologie) in praktijk ge bracht. Beljon ontwierp zelf een aantal vormen als aanzet en liet daarop zijn leerlingen andere vairanten bedenken. Waaiers en hoekige vormen, tapijten die tegen de muren van de lelijke hallen opkruipen, rietkragen en pyramidale vormen, varianten op de Tja, ik denk toch dat ik me zelf overschat heb. Experi menteel proza interesseert me. Mensen die doodlopende weg getjes opnieuw openkappen hebben mijn sympathie. Maar de kool die JACQ FIRMIN VOGELAAR me gestoofd heeft in RAADSELS VAN HET RUND (uitg. De Bezige Bij- 564 pagina's- 32,50) daar lusten de muizenissen geen steen van. Tenslotte is de lier op de wilg gestemd door Lenin en heeft Van Agt de geesten van de halve maan bezworen tengevolge van het openbreken van de lijmpot op de rooktafel. Het gras in de paarse ton had Rome aan Amsterdam ge knoopt omdat een Vogelaar de valstrikken had doorgesneden met een botte bijl, die de transsubstantitia van het Vlie gen zonder hoofd, stemm. tot collectieve creativiteit had op geheven. Dat heb ik zelf bedacht. Maar dit soort gevoel krijg ik bij het lezen van dit boek, dat onder meer de geijkte taal structuren aantast, op zijn kop zet en bewust wartaal uitslaat om „het bestaande" - in de meest brede zin van het woord - aan te vreten. Kijk, toen Vo gelaar in zijn boek „Kunst als kritiek" onder meer trachtte duidelijk te maken dat het be- grippenstelsel van deze kapi talistische maatschappij was verengd tot een benauwende structuur kon ik nog meeko men. Maar nu hij daar via deze turf met behulp van CRM persoonlijk iets aan probeert te doen raak ik buiten adem; krijg het gevoel dat Vogelaar met een tamelijke exclusieve egotrip bezig is, die weinig ef fect heeft (tenzij hij mijn reac tie al voldoende vindt). Het zijn niet de eerste ope raties, die hij op de taal c.s. verricht. Het boek heeft als ondertitel Operaties 2, terwijl zijn in 1971 verschenen Kalei- diafragmenten, nu Operaties 1 heten. Er is in het Rund ook een relatie gelegd met de daarin optredende personen. Rein Bloem heeft van de constructie van dit boek een knappe (dat wel) analyse geschreven in Vrij Nederland, die de cirkelgang- opbouw van het boek probeert duidelijk te maken. Ik betwij fel of hij het hele boek gelezen heeft, omdat toch een aantal belangrijke onderdelen niet genoemd worden. Ook ik heb het boek tamelijk diagonaal gelezen - kost nog uuuuren - en me associatief laten drijven op de taaieruptie. Je (ik) wordt er stapelgek van. Vogelaar heeft overigens zelf door een aantal samenvattin gen, handleidingen, ge bruiksaanwijzingen en niet te vergeten door een „zwarte doos" vingerwijzingen gege ven om uit de taaipuinhoop te voorschijn te kunnen kruipen. Bovendien heeft hij aan het slot de „tijdgenoten" Hus, Da Vinci, Faust en Paracelsus, alsmede de „geestverwant dwarsligger" Heinrich Anton M opgevoerd, die Vogelaars filosofie als paranimfen bege leiden Daar komt nog bij dat hij zichzelf verdubbelt en troubleert in Ekke en Janus. De rode draad in de speelse kluwen is de (weder)opbouw van een machine, van een nieuwe maatschappij door ar chitect Ekke, waarbij in een uitgesponnen hoofdstuk de Monfiguur uit de Operaties 1 wordt afgebroken. De taal/ liefdes/droom/nieuwe maat schappij/machine heeft ook een zwarte doos. „De trek van Janus was allerminst een op welling van reislust; achteraf zou je waarachtig zeggen: 'n gedwongen ballingschap", vind je daarin opgetekend. Vanaf dat moment wordt V ogelaar minder onrecht streeks kritisch. De taalspel letjes houden niet op, maar hij stopt daarin kritiek op de Al ma Scientia, op de Heilige Wetenschap met naar zijn ge voel Valse Roergangers. J. F. haalt zijn gram op de univer sitaire opleiding, op het oude zeer uit zijn studententijd. Toornig haalt hij uit tegen Theo Kars als „het prototype van onze generatie, degenera tie van (voor of in de oorlog) geboren profiteurs, schijtlaar- zen en opportunisten (bruin- werkers)...." De 34-jarige J. F. gaat verder steeds meer over tot rechtstreeks schelden en poneert een aantal stellingen op weg naar een Nieuwe We reldstad, waarvoor veel sloop- en opruimingswerk verricht zou moeten worden. Vogelaar werkt in dit boek volgens het principe: wat ge dacht wordt bestaat (cogito, haal. Op zondag 12 november van 11-12 uur: Daniel Robbe- rechts, Claude van de Berge en Willy Roggeman over hun nieuwe boeken; 15.15-16.15 uur: Hugo Claus ontmoet zijn toneelpubliek en 16.30 uur: debat over jeugd- en kinder boeken door de Vereniging Schrijvers voor de Jeugd. Dit en nog veel meer is er te horen en te zien op deze Boe kenbeurs, die dan wel in Vlaanderen is maar gezien de opzet meer en dichter bij huis liggende informatie biedt dan de Tiendaagse in Amsterdam. Bovendien: de samenwerking met de Nederlandse zusteror ganisatie CPNB wordt steeds beter, zo deelde de voorzitter van de propagandacommissie van de VBVB (Vereniging ter Bevordering van het Vlaamse Boekwezen) Th. Wouters mee. In het komende jaar wordt weer vier keer met Nederland samen een Boek van de Maand uitgebracht en het komende geschenk voor de Nederlandse Boekenweek in voorjaar '79 „Mooi Cadeau" van Carmig- gelt wordt door Vlaanderen overgenomen. Architettura in OUanda de Italiaanse architect prof. Giovanni Fanelli was in de zestiger jaren in Nederland om wat te weten te komen over de architectuur van deze eeuw in ons land. Internationaal had den wij, met name in de eerste kwart van 1900, iets te beteke nen. Maar Fanelli vond droe vig weinig documentatie en heeft toen zelf maar een boek geschreven over Architettura moderna in Olanda 1900-1940 (1968). Dat boek is de afgelo pen week in een vertaling van A. van Helsdingen-Ivens en bewerking van Wim de Wit in het Nederlands bij de Staats uitgeverij verschenen. Staatssecretaris Wallis de Vries van CRM noemde het boek bij het ten doop houden, onder meer van belang bij de inventarisatie van jonge mo numenten. Koren en orkesten Veel koren, met name orato riumkoren, doen regelmatig een beroep op een professio neel orkest voor de begeleiding van hun concerten. Daarbij komen er nog wel eens proble men om de hoek kijken. Aller eerst is het artistiek en tech nisch niveau van sommige koordirigenten bepaald on voldoende. Bovendien is het repertoire van de meeste koren zeer eenzijdig en bestaat er bij de koren onderling nauwelijks coördinatie, met gevolg dat in één seizoen vaak hetzelfde werk moet worden gespeeld. Dat is voor een orkest weinig inspirerend. Deze situatie is onlangs onder zocht en in een nota vastgelegd door het Noordhollands Phil- harmonische Orkest en de Culturele Raad voor Noord- Holland. Daarin wordt de ko ren onder meer aanbevolen om bij de benoeming van een diri gent het orkest in te schakelen waarmee moet worden samen gewerkt; de dirigenten om zich te bekwamen in orkestdirectie; overleg met het orkest over de repertoirekeuze en overleg over een gezamenlijke accep table dirigent als de aanwezige dirigent niet aanvaardbaar is voor het orkest. Opvallende boeken „De wonderlijke avonturen van Herman van Veen", is het tweede boek bij de Gooise Uit geverij van de hand van Her man van Veen. Het verschijnt de komende week. Het is ge baseerd op de zesdelige tv-se- rie voor kinderen die Van Veen traditionele boeren-oppers, riet in liggende en staande, in gesta pelde en gevlochten vormen etcetera. Ordenen en bewegen, rela ties leggen en blokkeren, associëren en optimaliseren, ontwerpen en verwerpen...kortom alle mogelijke begrippen, die bij vormge ving van een omgeving aan de orde komen werden met riet geoe fend. Het resultaat was een feest, dat je niet met woorden als „mooi" of „lelijk" kunt beschrijven, maar waarin je zou willen kruipen en voelen als...in een omgeving. En daar gaat het juist om. Zou den de academies dan toch artiesten gaan afleveren die wél be kwaam zijn om in bouwteams, ontwerp- en plangroepen, in uit breidingsplannen en dergelijke als geaccepteerde vakbekwame mensen mee te draaien? Het is te hopen, dat zij tevens ook een beetje vakbekwaam worden gemaakt in het hanteren van alle mogelijke en onmogelijke procedures die daarbij aan de orde komen. In Kortrijk zagen ze aanvankelijk dat geknoei met dat riet niet zo zitten. Ze dachten dat hun goede initiatief om telkens een soort kunst-buitengebeuren bij de Interieurbeurzen te organiseren te grabbel werd gegooid .Maar opeens, de beide laatste dagen, werd het begrepen en gevoeld; was men enthousiast, wilde men niets weten van het plan van Beljon om er op de laatste avond een feestelijke vuurzee van te maken. Nee, dat was „kunst". Het zou bewaard moeten blijven! Maar riet is -althans in deze opstelling - niet lang houdbaar. Maar daar ging het niet om. Belangrijker was het leerproces van de studenten. Overigens wel de moeite waard om vast te houden. Daarvoor zorgde de afdeling publiciteit van St. Joost, met onder meer het maken van drie duizend dia's. Prima collega's zeggen ze in Den Haag. HENK EGBERS ergo sum) en gooit met banbliksems naar mensen met de „ziekelijke behoeften om herkenbare beelden te zoeken, wanneer figuren niets voor stellen, om interpretaties te verzinnen wanneer iets niets betekent." Op pagina 93 geeft hij naar mijn gevoel een zeif oordeel: „Wat een schijnbewe gingen, wat 'n tijdverlies, wat 'n misleidingen.." ophouden. Derhalve concluderend: de teen van de trap raakte opge wonden tussen het struise wiel van een door de bij gebeten subsidie. Het publiek nam de Geadorneerde maatschappij op de schouders en poetste de maan op, zodat de zon zonder zonde sliep toen JF niet van Kennedy maar van de vogel werd gepikt...O ja: de kaft is rood en het boek is 5 cm dik. En Pol et heeft al gezegd dat de ex perimentele literatuur geen adequate kritiek krijgt. H.E. ƒ3500 Dit jaar wordt de vijf tigste sterfdag van deze oor spronkelijk Nederlandse kun stenaar in Mol herdacht. „Het aanmoedigen en bevorderen van de beeldende kunst in de Benelux", is het doel van de prijs. Dit jaar is de prijs be schikbaar voor schilderkunst. Iedere professionele kunst schilder die in de Benelux woont kan, als hij tenminste 21 jaar is, ongeacht zijn/haar na tionaliteit inzenden op 6,7,9 of 10 november a.s. Deelne mingsformulieren bij secreta riaat Jacob Smitsprijs, Wenen 32 Retie. De jury bestaat uit Gust. de Bruyne, Jan Dijker, Marcel Duchateau, Willy Ju- wet en R. Marijnissen. Uitslag op 26 november a.s. Brei, een reconstructie Van 11 november tot en met 20 december geeft het Teater Arena in Gent elke zondag, maandag en woensdag om 20.15 uur een theatermontage van het oeuvre van Jacques Brei onder de titel: Brei, een reconstructie. Samensteller Walter Ertvelt: „Brei heeft ooit zelf gezegd dat hij nooit een „modern chanson" heeft ge schreven, dat je het ritme van zijn liederen moet situeren vóór '14-'18, in ieder geval voor de muzikale revolutie, de opkomst van de jazz. Als dit doelbewuste degelijkheid im pliceert, heeft hij onvoorwaar delijk gelijk. Maar vandaag verrassen zijn chansons nog steeds. En dat kunnen ze waarschijnlijk het best daar waar ze horen: op het toneel". Joris Ivens jubileert In november is Ivens vijftig jaar actief internationaal ci- in Duitsland maakte en die de KRO in januari begint uit te zenden. Bij dezelfde uitgeverij kwam gisteren uit „Leven en avon turen van Waldo van Dungen". Henk van Gelder tekende daarin uit de mond van Dolf Brouwers zelf zijn levensloop op. Veel wetenswaardigheden over deze merkwaardig emo tionele VPRO-tv-presentator. Claire Bretécher neemt in haar strips, in het Franse weekblad Le Nouvel Obser- vateur, aanstellerigheid, bur gerlijkheid en pseudo-pro- gressiviteit op een humoristi sche en scherpe manier op de korrel met „Les Frustrés". Bij uitgeverij van Genn'ip ver scheen voor Nederland haar eerste stripalbum: „De gefru streerden" „Bomans was de naam", is een boek met 4 LP's. In het boek geven Bertus Aafjes, Si mon Carmiggelt, Michel van der Plas en Harry Prenen hun persoonlijke visie op de figuur van Godfried Bomans. De platen laten Bomans aan het woord zoals hij bij de AVRO, KRO, VARA en NOS in het ar chief ligt opgeslagen. Achter dit project dat op 8 november ten doop wordt gehouden staat Tony van Verre. Jacob Smitsprijs De Tafelronde van het Vlaamse Mol heeft onlangs een Jacob-Smitsprijs voor beel dende kunsten ingesteld van vijftigduizend frank (ongeveer neast en wordt tevens tachtig jaar. Het Filmmuseum in Am sterdam heeft daarom een re trospectief op zijn leven sa mengesteld. Deze bestaat uit 21 voorstellingen en een ten toonstelling. De voorstellingen vinden vanaf zaterdagmiddag 11 november tot en met vrij dagavond 1 december dage lijks plaats: in de weekends om 14 uur en in de weekdagen om 19.30 uur. In dezelfde periode is de tentoonstelling van 12-17 uur open. Deze expositie zal in de maand december in het Rotterdams museum Boymans-Van Beu- ningen te zien zijn, waarbij het filmhuis van de Rotterdamse Kunststichting de retrospec tief van Ivens' films zal over nemen. Een zelfde reizende tentoonstelling zal in 1979 een wereldtournee maken. In het Filmmuseum-Cinema- theek-journaal 25 wordt een overzicht gegeven met infor matie over de te vertonen Ivensfilms, terwijl verder be schikbaar zijn Joris Ivens-50 jaar wereldcineast 5) en Jo ris Ivens, Autobiografie van een filmer ƒ15,90; tijdens ex positie 9,90). Filmmuseum, Vondelpark 3, Amsterdam. Instituut voor kerkmuziek Het Nederlands Instituut voor katholieke Kerkmuziek te Utrecht - was: r.k. kerkmu- ziekschool - is nu Nederlands Instituut voor Kerkmuziek. Het is een oecumenische school geworden - op het niveau van de conservatoria - waarin naast de r.k. kerk ook samen werken de Nederlandse Her vormde, Gereformeerde en de Evangelisch-Lutherse kerken. Cursus kerkmuziek duurt vijf jaar. Tevens kun je er akten muziekonderwijs piano, orgel, clavecimbel en zang halen. directie Brabants Orkest Zoals bekend gaat directeur Henk Broekstra HBO verlaten. Na acht jaar directie in Den Bosch vertrekt bij naar Hil- versum/Bussum, omdat hij door de NOS benoemd is tot manager van de Divisie Uit voerende Kunstenaars, waar mee hij onder meer vijf radio orkesten, koren en hoorspel- kern „onder zich krijgt". Het is HBO nog niet gelukt een nieu we directeur aan te trekken, zodat het voorjaar 1979 wordt dat Broekstra definitief uit het Sweelinckhuis zal verdwijnen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1978 | | pagina 35