tig
De herontdekking
van de fiets
iirn
voetl
corn
„Het
is pracht
om
deze
prijs
te keïjgi
Zilveren Keiss-microfoon winnaar Tony van Verre:
m"
I Wadden-films van
geduldigduo
INijsten en Erkens
SPORTJOVRï
„H et is niet gering wat Ko
van Dijk aan eigen falen en ei
gen angsten heeft zitten ver
tellen, terwijl hij exact wist
wat voor effect het zou hebben
voor de radio. De waanzinnige
bezetenheid van hem om zijn
vak goed te doen en het waar
schijnlijke gevolg ervan dat hij
daardoor nooit een behoorlijk
nest heeft kunnen bouwen.
Toen hij zijn zesde huwelijk
aanging kon het kennelijk wel
en na zijn tweede kind liep het
huwelijk stuk. Heel tekenend
in het interview vond ik dat hij
zei: „Als ik mijn kinderen ga
halen denk ik: herkennen ze
me nog, ze hebben me tenslotte
veertien dagen niet gezien en
houden ze nog van me, ja na
tuurlijk houden ze nog van me,
het zijn toch ook mijn zonen".
Dat zijn verschrikkelijke zin
netjes eigenlijk. De program
ma's die ik maakte over Son-
neveld, Bomans en Manders
waren veelal toegespitst op het
laatste levensjaar, op de dood.
Het is de belangrijkste ge
beurtenis in het leven, die je
wel kunt bespoedigen, maar
niet kunt uitstellen. Ik ben er
veel mee bezig, iedereen trou
wens denk ik, al zullen de
meeste mensen het zich niet
bewust zijn. Ik kwam na de
dood van Ko van Dijk in zijn
lege flat waar anderen met zijn
boeken sjouwden. Een beetje
absurd eigenlijk, drie maan
den eerder troonde hij in dat
hele hok en even later zoeken
vreemde mensen naar de polis
van de glasverzekering of
zoiets".
Serie „Natuur in eigen land" volgende
seizoen bij KRO
ROVERS
Stuitend
B
Wat zijn je criteria om ie
mand als gast uit te nodigen?
„Om te beginnen moet de
persoon een goed verteller zijn.
En je kiest iemand waarvan je
denkt: daar kunnen de luiste
raars zich op zondagmorgen
mee identificeren. Dat is een
woord dat ik veel gebruik: men
wenst zichzelf te herkennen in
wat men leest of aanhoort.
Verder, hij moet een zin voor
relativiteit hebben en hij moet
authentiek zijn, dat wil zeg
gen: zichzelf zijn. Het is toch
gek hè, met Ko van Dijk ging
het zeven halve uren van „Je
zus Christus" en „Verdomme"
en ik heb er niet één boze brief
op gekregen. Maar die man is
dan ook echt en komt zo over.
Ik kies de mensen zelf en het
zijn inderdaad de bekende Ne
derlanders waarmee ik werk.
Als bijna 2lh miljoen mensen
naar je luisteren is het je plicht
om hen zoveel mogelijk een
plezierig half uurtje te bezor
gen. Ik ben niks te bedonderd
daar rekening mee te houden.
Los van commercialiteit of
klantenbinding, als je moeilij
ke programma's wil maken
moet je dat doen op vrijdag
nacht om vier uur. Mensen
identificeren zich liever met
Carmiggelt dan met mijnheer
Jansen die ze niet kennen. Zo'n
programma kun je maken met
iedereen die aan een paar hoe
danigheden voldoet. Het ver
haal van een bakker die 40 jaar
dezelfde ronde doet is fasci
nerend. Maar daar ben ik op
het ogenblik niet mee bezig. Ik
probeer een groot publiek te
entertainen en dat vind ik bij
zonder leuk om te doen. Je
stapt toch binnen in je jon
gensdroom. Veel interviewers
hebben bereikt wat het grote
publiek niet lukt. Zij moet zich
behelpen met Story, Privé en
Mix en wij kunnen binnenko
men. In het begin speelde dat
gevoel sterk bij mij, sterretje
kijken. Toen Ko van Dijk nog
leefde heb ik me met hem een
aantal keren op straat begeven
en toen dacht ik: hier loop ik
toch maar met Ko van Dijk,
wat leuk is dat. Het is iets wat
je niet kwijtraakt. Het publiek
heeft bepaald dat ik met die
categorie mensen radio maak,
zij vindt het het leukst".
Ik vind de kwaliteit van de
uitzendingen heel verschil
lend. Je gesprekken met Jan
Blaaser en Albert Mol haalden
het niveau niet van je inter
views met bijvoorbeeld Ko van
Dijk, Simon Carmiggelt en
Geert van Oorschot.
„Als je een groot aantal
luisteraars probeert te bedie
nen is er altijd wel een groep
die een bepaalde vent niet leuk
Op 6 september wordt aan Tony van Verre de
Zilveren Reissmicrofoon uitgereikt. Hij krijgt deze
prijs van de radiojournalisten vanwege zijn
boeiende interviewserie op zondagochtend met
o.a. Simon Carmiggelt, Albert Mol, Annie M.G.
Schmidt, Jan Blaaser, Ko van Dijk en Geert van
Oorschot. Daarvoor viel Tony van Verre op door
zijn serie: Sonneveld was de naam, Bomans was
de naam en Manders was de naam. Sinds 1964
maakt Van Verre radio. Hij is niet alleen een bege
nadigd interviewer, door het vele terugspoelen en
afluisteren van de banden is hij eveneens een
uitstekend imitator van zijn gasten geworden.
Tony van Verre
vindt. Ik probeer iemand te
laten zien zoals hij is, ik doe
mijn best om de emotie op te
roepen dat mensen iemand
aardig vinden. Als ze reageren
met „Wat een zak" dan is er
toch iets gebeurd in elk geval.
Je kunt je bedenkingen hebben
tegen Wie van de drie, tja,
maar Albert Mol vind ik een
boeiend verteller. Geert van
Oorschot, je kunt niet vooral
beoordelen hoe hij bij het
publiek zal overkomen. Dat de
moederfiguur daar een grote
rol in gaat spelen en de armoe
de, dat is gemakkelijk achteraf
te beredeneren. Ik vind ze alle
bei even uniek, hoewel ze als
iedereen natuurlijk in de fuik
van hun beperkingen gevan
gen zitten. Sinds anderhalf
jaar maak ik series met de ar
tiesten en schrijvers. Dat bete
kent dat luisteraars kunnen
wennen. Wat precies de reden
is dat ik nu in een stroomver
snelling ben gekomen weet ik
niet. Het kan nu een tijdje op
lopen en je kunt er vervolgens
twee pakken die minder aan
slaan bij het publiek. Ik denk
dat ik het laatste jaar veel ge
luk heb gehad bij het kiezen
van mijn mensen".
Je hebt gemakkelijke en
moeilijke praters, met welke
andere problemen heb je te
maken als je een serie maakt?
„De meeste tijd zit ik in de
voorbereiding. Ik kies iemand
uit en daarna probeer ik een
beeld te vormen van zijn ka
rakter. Daar kun je lang mee
bezig zijn. Vaak komen ze hier
logeren, vier dagen of een
week, dat ligt eraan. Ik zorg er
voor dat de mensen zich hier
thuis voelen en ik breng ze in
zo'n stemming dat zij vertel
lers worden. Het is ook wel
voorgekomen dat iemand een
uur praatte en dat ik dacht:
„Wanneer zeg je nou eens
wat". Meestal begin ik gewoon
bij het begin, uit welk nest ie
mand komt. Ik heb wel een
paar trucs om iemand in een
bepaald stramien te krijgen,
maar dat is meestal om zijn
verlegenheid te doen overwin
nen. Na afloop bepalen we sa
men wat kan en wat niet. Ik
vraag dikwijls ontzettend
domme dingen. „Wat zou je
doen als je je leven over zou
mogen doen", zeg ik dan lich
telijk genegeerd. Dat is een van
de domste vragen, maar het
geeft meestal een leuk ant
woord. En daar gaat het om.
Radio is heel anders dan tele
visie. Als de t.v. je komt inter
viewen staan er opeens zes
heren om je heen, de meubels
worden verzet en je krijgt
warme lampen op je gezicht.
De geïnterviewde denkt snel:
„Dit is zo ontzettend duur, ik
mag geen seconde missen". De
bandes die ik gebruik kun je
uitwissen, niks aan de hand
dus".
Als je je goed voorbereidt
loopje de kans dat er veel din-
Vladimir Boekovski, de
Russische dissident, die een
campagne is begonnen voor
een boycot van de Olympi
sche Spelen in Moskou (in
1980) heeft zijn plannen
doorgesproken met de zange
res Joan Baez. Het tweetal
ontmoette elkaar in Londen,
waar Joan Baez Boekovski
meedeelde dat ze de strijd
van de Russische dissidenten
steunde. Boekovski zei: „De
Olympische vlam achter
Russisch prikkeldraad, dat is
met elkaar in tegenspraak".
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil
gen worden gezegd die je al
lang weet.
„Nee hoor, ik kom al gauw
op emoties en vraag om reac
ties op dingen. Je moet altijd
als een niet-weter beginnen.
Het werkt heel moeilijk als je
bij iemand binnenstapt waar
van je alles weet. Het probleem
van interviewen is dat de derde
dag veel moeilijker is dan de
eerste. De eerste dag ben ik be
nieuwd naar hem en hij naar
mijn manier van werken, dan
is er een wederzijdse spanning.
Ik begin het liefst zo snel mo
gelijk. We spreken vooraf ge
woon af: als het je niet bevalt
zeg het dan, we halen het er
later wel uit. We maken ten
slotte samen iets. Ze moeten
me vertrouwen, ze weten zo'n
beetje wat je doet en dan weten
ze wel dat ik ze niet zal „pak
ken". We gaan zitten en we la
ten het gebeuren. Ik heb met
Simon Carmiggelt over zijn
broer gepraat en hij heeft ook
het gedicht „In de trein" voor
gelezen dat Simon jaren na het
overlijden van zijn broer heeft
geschreven. Koos Postema
schreef me een brief waarin hij
me prees dat ik Carmiggelt niet
vroeg hoe het met zijn seksua
liteit stond, maar dat ik kans
zag om hem over zijn broer aan
het praten te krijgen. Daarmee
raakte ik volgens Postema de
kern van de mens Carmiggelt".
Dat is interviewen, het heeft
niets met toeval of geluk te
maken.
„Maar stel je voor dat Car
miggelt toevallig net die
maanden niet had gekund of
dat ik een ander geïnterviewd
had, die minder was aangesla
gen bij de luisteraars. Het zijn
factoren die je niet in de hand
hebt. Dat is geluk hebben in je
leven. Net als met de vrouw
waarmee ik getrouwd ben. Vijf
minuten na de eerste ontmoe
ting zei ik: „Ik trouw met je" en
zij antwoordde: „Nou, dan ze
ker niet". Alles wat ik ooit ge
droomd heb is uitgekomen.
Had iemand me een paar jaar
geleden gezegd dat ik hier be
langrijke mensen zou ontvan
gen, had ik gezegd: „Kom, ik
mag blij zijn als ik bij hen in
het schuurtje mag komen". Ik
ben van harte bereid het de rest
van mijn leven te doen, want ik
vind het leuk genoeg. Het is
prachtig om de Zilveren
Reissmicrofoon te krijgen. Ik
ben nu 41, een mooie leeftijd
voor zo'n onderscheiding. Dan
heb je nog 25 jaar wat aan zo'n
prijs. Bomans heeft eens één
carnavalsonderscheiding ge
had. Hij belde Carmiggelt op
die ongeveer alles heeft gekre
gen en zei: „Nu heb ik ook wat,
een belangrijke carnavalson
derscheiding, die is van goud".
En daarna sprak Bomans de
historische woorden: „Weet je
hoeveel hij weegt?" Dat was
serieus bedoeld, een man die
door het hele volk gelezen
wordt, heeft geen officiële lit
teraire erkenning gekregen.
Daar leed hij onder. Hoe be
staat het, maar ik herken er
iets van me zelf in. Koos Pos
tema zei toen hij de Zilveren
Nipkowschijf ontving dat een
prijs krijgen zoiets is als een
doelpunt maken. Je holt terug
naar de middenstip en je voet
balt door. Ik denk alleen dat je
moet oppassen dat je daarna
niet harder voor je voeten
wordt geschopt".
JOHAN DIEPSTRATEN
E De KRO gaat opnieuw do-
E cumentaires uitzenden van
het Limburgse cineasten-
duo Maurice Nijsten en Jo
E Erkens. Donderavond is de
E eerste van twee films over de
Wadden te zien. Voor later
staat onder meer een film
over het Geuldal op het pro-
gramma. De KRO heeft al
veel werkstukken van Nij-
sten en Erkens uitgezonden,
E films die zich stuk voor stuk
E kenmerken door een grote
mate van zorgvuldigheid. En
j van geduld. Het duo werkt
E aanzienlijk langer aan een
E film dan gebruikelijk is. Aan
de Wadden-films bijvoor-
beeld werd enkele jaren ge-
I werkt.
j Al tien jaar geleden bracht
de KRO films van het duo op
het scherm. Dat was „Broed-
j vogels in Limburg". Daarna-
volgden onder meer „Laat de
heide leven", „Het zijn maar
dieren" en, „Beestachtig",
„Wat een natuur" en „Dag
dieren".
Met de Wadden-films,
E waarvan de eerste zoals ge-
zegd donderdagavond te zien
is en de tweede op woensdag-
avond 20 september, wordt
getracht een zo volledig mo-
gelijk beeld te geven van het
Waddengebied. De makers
E proberen dat door zoveel
E mogelijk van de grote ver-
scheidenheid aan levens-
vormen op de eilanden en in
Ede Waddenzee, te tonen.
De filmopnamen war
bijzonder arbeidsintensie
Al met al waren meer d
honderd draaidagen noc
om genoeg materiaal te ve
zamelen. Alleen al op
Waddeneilanden werd tw
jaar gewerkt. Nijsten en E
kens brachten ook nog ee
een paar weken op de Wai
denzee door. De montage o
de verdere afwerking verf
den een half jaar. De Belf
sche componist Jean Lam
brachts werd, zoals bij a
films van dit duo, gevraag
bijpassende muziek te com
poneren.
Nijsten en Erkens onde
vonden veel medewerki
van de eilandbewoners
overheidsinstanties. Hl
films worden uitgebracht o
zestien-millimeter formaat
en de samenstelling is zod
nig, dat beide films onafha
kelijk van elkaar kunne
worden vertoond.
Momenteel wordt de laa
ste hand gelegd aan een ser
van acht progamma's van e'.
25 minuten. De KRO zal dez
serie onder het motto „Na
tuur in eigen land" koment
winterseizoen op het scherm
brengen. Enkele titels zijn
„Het Geuldal", „Het ven
„Het hellingbos" en „Grot
en kleine rovers in de na
tuur".
lÏÏIIIIilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
•„E n wat nu....?????" Een afbeelding uit het boek
„Fietsverzorging".
oe populariteit van de fiets neemt nog steeds toe.
Sindz 1965 is de verkoop van rijwielen elk jaar weer
gestegen en bedraagt op het ogenblik één miljoen per
jaar! Deze herontdekking van de fiets moeten we zoe
ken in een ander gebruik, namelijk die van het fietstoe-
risme. De fiets is een vervoermiddel dat je in staat stelt
veel van de omgeving te zien, terwijl je tegelijkertijd je
gezondheid bevordert. Door de lichtere constructie en
het gebruik van versnellingen is fietsen ook een stuk
minder vermoeiend, en dus meer onstspannend gewor
den. Naast de zuiver toeristische toepassing werdt de
fiets steeds meer gebruikt om op te trimmen. Tijdens de
afgelopen vakantieweken was het aantal fietsende
vakantiegangers opmerkelijk groot. Datje om een flin
ke afstand te kunnen fietsen niet alleen een goede con
ditie, maar ook wat technische kennis van je fiets moet
hebben, is voor beginners waarschijnlijk al wel duide
lijk geworden. Het is natuurlijk bijzonder makkelijk om
wanneer je fiets gebreken vertoont deze bij de eerste de
beste rijwielhersteller te laten .maken, maar voor en
thousiaste fietsliefhebbers breekt er een mooie tijd aan
om in hun schuurtje of andere werkruimte eens wat
meer aandacht te besteden aan het onderhoud en het
repareren van het rijwiel. Je hoeft wanneer je daaraan
begint en nu niet bepaald een vakman bent niet direct
met je handen in het haar te staan. In de boekhandel
liggen enkele boekjes die meer dan voldoende informa
tie bevatten over het wel en wee van de fiets.
He opmerkelijkste boekwerk is dat van Hans Dui-
melaar en Menno Kremer en de alles zeggende titel
draagt: „De fiets". In het boek is bijna alles wat met de
fiets te maken heeft terug te vinden. Zowel de geschie
denis en de ontwikkeling van de fiets als onderdelen,
onderhoud en reparatie worden uitvoerig in het boek
behandeld. Het geheel wordt nog eens extra duidelijk
door de illustratie van tekenares Heieen Verschuren.
Bij de stichting; „Fiets" is de vijfde druk verschenen
van het boekje „Fietsverzorging", welk het eerste deel is
uit de serie Fietsotheek. De uitgave handelt hoofdzake
lijk over het onderhoud en eenvoudige reparaties, deze
uitleg gaat gepaard met foto's en tekeningen. Storend
zijn de advertenties die overal in het boekje willekeurig
zijn afgedrukt, vooral als de men de prijs die voor het
boekje betaald moet worden in ogenschouw neemt.
In ieder geval boeken die de f ietsliefhebber uitstekend
van dienst kunnen zijn.
AD VAN HEST
„De fiets" uitgeverij Bert Bakker 16.90 en „Fietsver
zorging" Stichting: fiets:/ 9.80.
WEST-BERLIJN - Voor de
„beste ploeg, die ik ooit heb
geleid", zoals Sitters het
noemde, heeft de Neder
landse afvaardiging bij het
derde wereldkampioenschap
zwemmen wisselvallig
geacteerd. De zwaarste in
spanningen werden hoofd
zakelijk geleverd in de series
en al leverde dat zeventien
NIJMEGEN - Het gesprek met d
een minuut aan de gang, wanneet
verdere verloop van het interview
thema van onze praterij is de volget
zo kwalijk wordt omgesprongen
oorspronkelijke als verpletterende
De 55-jarige Hoen was en
kele weken in Nederland om
ambtshalve de oefentrip te
volgen, die de Surinaamse
kampioen FC Voorwaarts hier
maakte. Hij blijkt zich tijdens
de stage, waarin de titelhouder
van overzee door 's lands
sparringpartners als een lach
wekkende speelbal werd ge
bruikt, groen en geel te hebben
geërgerd aan zowel spel als ge
drag van zijn landgenoten.
De vertoornde reporter:
„Het was een schande wat deze
ploeg heeft laten zien. Voor
waarts heeft zich een voor
beeld getoond van de achter
uitgang, die ons spel door
maakt. Of laat ik zeggen, dat
de kwaliteit van de spelers en
hun leiders het alles zeggende
resultaat is van de voetbal
ramp, die op het ogenblik over
ons gekomen is".
Er is geen twijfel over moge
lijk, dat Guno Hoen verdraaid
goed weet, waarover hij
spreekt. Iemand, die 84 inter
lands speelde, het scheids-
rechtersdiploma bezit en de
eindronden van het wereld
kampioenschap in West-
Duitsland en Argentinië bij
woonde kan immers met een
gerust hart als een kenner van
de voetbalkeuken worden
aangemerkt.
Tien jaar geleden wierp hij
zich hongerig op de sportjour
nalistiek. Zijn drijfveer: „Ik
vond, dat er in Suriname zo'n
leegte bestond ten aanzien van
de waarheid en het commen
taar. Ze wilden bij ons alle
maal zo graag horen, dat ze
hun werkjes zo goed gedaan
hadden, terwijl ze zelf heus wel
beter wisten. Ik kan niet zeg
gen, dat ik in onze sportge-
meenschap erg populair ben.
Dat komt, ondat ik kritisch
ben en geen blad voor de mond
neem. Ik durf de problemen
zowel via de krant als via de
radio onder de loep te nemen".
Uit zijn verhaal blijkt, dat er
door zo'n instrument ter plek-
ke heel wat te zien valt. En dat
er eigenlijk helemaal geen ver
grootglas aan te pas behoeft te
komen om de jungle van
plaatselijke problematiek zo
wel stuitend als beangstigend
te vinden.
Guno bekent: „Mijn grootste
hekel gaat uit naar de grootste
sportorganisaties, die wij ken
nen. Dat is de Surinaamse
voetbalbond. Dit is een cor
rupte boel met aan het hoofd
een voorzitter, die op ieder
moment toeslaat om zijn eigen
zakken vet te mesten".
Tijdens het gesprek etaleert
ae versiagggverzo-n onzegbare
wrok jegens deze praeses, dat
alJ diens naam geen enkele
Ln de mond neemt. Hij
set hem slechts desgevraagd
P'jls. André Kamperveen.
wrik611 'met de soepele
Welbespraaktheid van een of-
bRa6r Vfn justitie te worden
>n^en ?d' wanneer hij aan
p requisitoir in de zaak je-
voornoemde K. begint.
mom'1 .agt aan: "°P zeker
l®e,f"oest het stadion van
bnm.'X ln Paramaribo ver-
bedra worden. Daar werd een
voor h Vj!" 500 000 gulden
verh beschlkbaar gesteld. Na
fica°°P van tijd wilde de veri-
va® !commissie (een groep
red i lnanciële deskundigen,
geld eens weten hoe dat
precies besteed was".
na
Gi
dc
V€
ge
Pi
w
P1
sp
de
aa
de
eej
ve
va
ne
he
to
on
w
ni
va
bi
te
w<
de
Gi
co
bii
ka
le<
üj
na
sp
tie
lij
Di
dr
he
de
an
be
die
DE STEM VAN DINSDAG 29 AUGUSTUS 1978
DE STEM VAN DINSDAG 29 A
(Van onze
speciale verslaggever)