NAM blaast nieuw leven
in olieveld Schoonebeek
Communisten
in Cambodja
meedogenloos
Middenklasse uitgemoord
binnenland
buitenland
Oliecrisis
Eerste Fase
Oliespuiter
STAKINGEN
DISCIPLINE
Uitgeroeid
Mijnen
Verbijsterend
iEMseiiMi WHmui wil
Ja-knikkers zullen het beeld van Schoonebeek blijven bepalen, ook als de NAM start met de allernieuwste produktiemethoden
Op de rechter foto de oliespuiter, die eind 1976 de hele omgeving bedekte meteen dikke laag olie. Het duurde weken, voordat men
alles weer schoon had gemaakt. De NAM noemt de kans op een herhaling van dit bedrijfsongeval gering.
ROTTERDAM - Als de
benodigde vergunningen
tijdig verkregen worden
gaat de Nederlandse Aard
olie Maatschappij (NAM)
medio volgend jaar de pro-
duktie van het olieveld in
het Drenthse Schoonebeek
opvoeren.
In ongeveer een kwart van
het veld zal stoom worden ge
spoten die de dikke, stroperige
olie warmer en dus vloeibaar
der moet maken. Daardoor kan
de olie in grotere hoeveelheden
naar boven worden gehaald.
De NAM mikt op een verho
ging van de olie-produktie met
bijna de helft: van 2500 tot
■4000 ton per dag.
Als dit plan lukt bereikt de
olieproduktie in dit „oude"
veld weer het peil van de vijfti
ger jaren. Onvoorziene om
standigheden daar gelaten zal
Schoonebeek dan ruim 6,5
procent van de totale behoefte
van ons land dekken.
Studies hebben uitgewezen
dat er rond Schoonebeek in
totaal 170 miljoen ton in de
grond zit. Sinds het veld in
produktie kwam is daarvan
slechts eenzesde deel gewon
nen. Overigens ging dat niet op
een normale manier: er moes
ten veel kunstgrepen worden
uitgevoerd om de stroperige
massa boven de grond te krij
gen.
Zonder die speciale win
ningsmethoden had men de
produktie in Schoonebeek al
lang moeten staken. Sinds de
oliecrisis van 1973 (de olieprij
zen werden verviervoudigd) is
men naarstig gaan zoeken naar
nieuwe en betere produktie
methoden. Daarvoor werden
tal van studies gemaakt en
projecten opgezet.
Maar niet alles verliep zoals
de 'NAM-deskundigen zich
hadden voorgesteld. Zo bleek
de ondergrondse verbranding
-één van de eerste alternatie-
ven- geen succes. Doel van de
verbranding was de zware olie
'zo te verwarmen, dat men kon
volstaan met de huidige pro
duktiemethoden.
Het lag voor de hand dat men
daarna het injecteren met
stoom verder zou ontwikkelen.
Men had daar al enige ervaring
mee in het Koelveengebied.
Het bleek dat de produktie met
zo'n twintig procent toenam.
En dus togen de NAM-des
kundigen aan het werk om een
algehele verjongingskuur voor
het Schoonebeekse veld te
ontwerpen. De consequenties
waren echter dermate groot,
dat men volstond met een eer
ste fase, die in zes jaar moet
zijn uitgevoerd. Er moeten veel
nieuwe putten worden gesla
gen, tientallen kilometers lei
dingen worden aangelegd en
nieuwe meetstations worden
gebouwd.
Totale kosten van deze eer
ste fase: ruim 175 miljoen gul
den. De NAM gelooft dat men
die kosten er uiteindelijk wel
uit haalt. De verjongingskuur
van een deel van het olieveld
zal ook gunstige ontwikkeling
hebben op de werkgelegenheid
in Drenthe. Het water dat men
nodig heeft voor de stoom
haalt de NAM uit het Stiel
tjeskanaal. In eerste instantie
had men gehoopt voldoende
water uit de bodem te halen.
Maar dat blijkt sterk veront
reinigd en te zout te zijn.
Overigens is de operatie van
de NAM niet geheel zonder ge
vaar. In Schoonebeek zelf
kunnen ze daar over mee pra
ten: Op 8 november 1976
maakte dit Drenthse dorp voor
het eerst kennis met een grote
oliespuiter, die de hele omge
ving bedekte met een dikke
laag olie. Oorzaak was een
technische storing in een van
de produktieputten.
Daar werd toen al gewerkt
met stoom, om de olie dunner
te maken. Het duurde dagen
voordat de NAM-technici de
spuiter in bedwang hadden.
Schade: vele miljoenen gul
dens. De kans dat dit soort be
drijfsongevallen zich in de
toekomst vaker zullen voor
doen, noemt de NAM klein. Bij
de verjongingskuur zullen alle
mogelijke veiligheidsmaatre
gelen worden genomen, zo ver
zekert men. Schoonebeek kan
dus gerust zijn
Rotterdamse haven bewijst
slechte havenpoütiek itaHë
(Van onze correspondent)
ROME - Niet Genua, maar Rotterdam is de los- en ha
venplaats voor het Noorditaliaanse industriegebied van
Piemonte. En wat voor Noord-Italië geldt ten opzichte van
Genua, geldt evenzeer voor Beieren en Zuid-Duitsland ten
opzichte van Venetië. Deze belangrijke Middeneuropese
industriegebieden geven de voorkeur aan Rotterdam,
Antwerpen, Le Havre en Amsterdam boven Venetië, on
danks hun goede spoor- en wegverbindingen met de Do-
genstad die bovendien dichterbij ligt. Zwitserse indus
trieën maken al jarenlang uitsluitend gebruik van de ha
ven van Rotterdam, ofschoon Genua 600 km dichterbij
ligt.
Tot deze voor Italië trieste vaststelling komt het Milanese opi-
niweekblad L'Europeo in een tweetal artikelen, waarin het falen
van de Italiaanse havenpolitiek wordt blootgelegd. Havensteden
met bekende namen als Genua Savona, La Spezia, Livorno,
Napels, Taranto, Venetië en Triest zijn op zijn minst vijftig jaar
achterop geraakt bij de Noordeuropese havens, waar Rotterdam
nog eens met kop en schouders bovenuit steekt. Doorgaans zijn
de Italiaanse haveninstallaties verouderd, de bekkens slecht toe
gankelijk voor speciale schepen, de tarieven weinig aantrekke
lijk, de wachttijden lang. Bovendien heerst er een onvoorstelbare
bureaucratie. Door dit samenspel van factoren zijn de door
staatsinstellingen gerunde Italiaanse havens niet opgewassen
tegen de Noordeuropese concurrentie. Het blad prijst de samen
werking tussen overheid en particulier initiatief in Rotterdam,
een stad die door socialisten wordt bestuurd.
Zonder Rotterdam zouden Italiaanse fabrieken allang hebben
moeten sluiten en haar werknemers naar huis hebben moeten
sturen, aldus het blad. Speciaal Genua, de grootste containerha
ven in het Middellandse Zeegebied, is niet opgewassen tegen de
Noordeuropese c&ncurrentie en dat is hoofdzakelijk een gevolg
van eigen falen. De ontwikkeling van de haven heeft geen gelijke
tred gehouden met die van Italië, dat zich in 25 jaar heeft opge
werkt tot de zevende industriële natie ter wereld.
Verslaggever Aldo Santini laat het vooraanstaande bestuurs
lid van Confindustria (een soort Kamer van Koophandel) Ameri
go Gori aan het woord. Deze geeft als voorbeeld dat een container
veertien dagen doet over een scheepsreis van Japan naar Europa.
Het duurt dan nog eens veertig dagen om hem van de haven van
Genua naar het magazijn van de Italiaanse klant te brengen.
Hoofdschuldigen zijn de douane en de Italiaanse spoorwegen. In
Rotterdam, aldus Gori, verleent de douane service aan de klant.
In Italië vormt ze een obstakel. De Nederlandse, Duitse, Zwit
serse, Joegoslavische en Oostenrijkse spoorwegen staan verder
garant voor snel vervoer tegen redelijke prijzen. Italiaanse on
dernemers die via Rotterdam in- of exporteren, weten tevoren
precies wat het kost.
Genua kan die garantie nooit geven. Een regenbui daar kan een
forse prijsverhoging opleveren, omdat de lonen der havenarbei
ders dan worden berekend volgens nachttarief dat 56% hoger ligt
dan het dagtarief. Ook zonder dat het regent, is het langzamer
hand gebruikelijk geworden, dat alleen tegen nachttarief wordt
gewerkt. De klant staat voor de keuze om ofwel met tegnzin het
hogere tarief te betalen, ofwel genoegen te nemen met extra lange
wachttijden.
In het nummer van L' Europeo dat op 4 augustus verscheen
gaat Santini diep in op de verlammende rol die de kleine catego
rale vakbonden van havenarbeiders in Italië spelen. Ze staan
onder sterke communistische invloed, een laat gevolg van het
fascistische tijdperk. Toen vaardigde de minister van transport,
Constanzo Ciano, een wet uit die werkgevers zonder scrupulus de
mogelijkheid verschafte tot het uitbuiten van hun werknemers.
Dat de havenarbeiders en ook andere werknemers hun heil
zochten bij de communisten is een reactie daarop, maar nu slaat
de slinger naar de andere kant door. Teruglopend vakmanschap
en kortere werktijden gaan gepaard met onrustbarend stijgende
lonen.
Een hoofdstuk op zich vormen de talrijke stakingen in Italië op
de meest ongelegen momenten. Het land spant in dit opzicht de
kroon in Europa. In 1976, het laatste jaar waarover precieze
cijfers en getallen bekend zijn, werd in Italië op 1000 werknemers
gemiddeld 1180 dagen gestaakt. In Ierland bedroeg het aantal
stakingsdagen 1076, in Frankrijk 295, in Belgie 290 in Groot
Brittannië 146, in West-Duitsland 28 en in Nederland 4 dagen.
Wel is het ziekteverzuim in Nederland hoog. Op maandagen kan
het oplopen tot twintig procent.
Niettemin prijst het blad de Rotterdamse werkdiscipline, de
efficiency en het ontbreken van bureaucratie. Dankzij deze
deugden is Rotterdam de grootste haven ter wereld geworden,
waarbij ook de gunstige ligging ten opzichte van de grootste
industriegebieden ter wereld en de goede verbindingen met het
achterland een rol spelen. Vanuit New-York of Japan maken tal
van rederijen voor hun transporten naar het oude continent uit
sluitend gebruik van de Rotterdamse haven.
Rotterdam is sorteerplaats voor Scandinavië, Engeland en het
Middellandse Zeegebied. De Amerikaanse handel met Israël, Li
bië en Egypte loopt in plaats van via Italië, hoofdzakelijk via
Rotterdam. De Nederlandse haven regelt rechtstreeks het han
delsverkeer tussen de Verenigde Staten en Nigeria en Zuid-Afri-
ka. Ze maakt bindende afspraken met de Nederlandse, Duitse en
Zwitserse spoorwegen, bedient haar klanten netjes en op tijd en
hanteert aantrekkelijke tarieven.
„We hebben gezien met welke precisie het Nederlandse
elftal voetbal weet te spelen. In alle ernst: Laten we ook
eens kijken naar de wijze waarop de Nederlanders hun
havens runnen", aldus L'Europeo.
PIET TUMMERS
(Van onze correspondent
Robert Whymant)
TOKIO - De uitroeiing
van de Cambodjaanse
middenklasse is volgens
de meeste berichten die in
het westen over het com
munistische Cambodja
bekend zijn, zo meedo
genloos geweest, dat het
overleven van Chan Serey
Montee, afstammelinge
van een „klassevijand",
bijna als een schok komt.
Het meisje Chan, 18 jaar
oud, vluchtte 11 dagen
geleden over de grens naar
Thailand en nog kruipt ze
het grootste deel van de
tijd over de vloer met de
verwezen blik van een
overlevende van een
schipbreuk of een vlieg
tuigongeluk.
Weinige vluchtelingen uit
Cambodja zijn in de laatste
maanden tevoorschijn ge
komen uit een zo prominente
familie. Een dergelijke ach
tergrond maakte het leven
zeer riskant toen de commu
nisten de macht grepen, maar
nu zou deze achtergrond van
pas kunnen komen om een
lange opsluiting onder
Thaise wetten vanwege ille
gale binnenkomst te bekor
ten en om haar vestiging in
Frankrijk of de Verenigde
Staten te bespoedigen. Haar
vader, zegt ze, was Chan Hel,
de vroegere gouverneur van
Phnom Penh, en haar oom
admiraal Vong Sarendy,
commandant van de Cam
bodjaanse marine. Een an
dere oom, Ieth Bunthemwas,
Cambodjaans ambassadeur
in Washington tijdens het re
gime van Lon Nol.
Tot aan haar vijftiende
jaar leidde Chan het verwen
de leven van de stedelijke
elite, omringd door bedien
den en studeerde zij aan de
beste middelbare school van
Phnom Penh. Op 17 april
1975, de dag dat de voorhoe
des van de Rode Khmer
Phnom Penh binnenkwa
men, zag juffrouw Cahn toe
hoe zij admiraal Vong bij de
Chroy Changwar Brug over
meesterden en hem, samen
met een kolonel van het leger,
Muong Day Kham, in een
jeep meevoerden. Dat was
het laatste wat ze van hen
zag.
Het meisje, haar vader en
moeder en andere leden van
de familie namen onmiddel
lijk een nieuwe identiteit aan
om aan de wraakmoorden op
„klassevijanden" door de
communisten te ontkomen.
Bij de vernietiging van de
ongetwijfeld gedegenereerde
stedelijke society werden
vele militairen, intellectue
len, zakenlieden en ambte
naren uitgeroeid, hoewel er
geen betrouwbare aanwij
zingen zijn hoevelen er stier
ven.
Na een reis van drie maan
den, waaronder een voet
tocht van 177 kilometer,
kwamen Chan en haar fami
lie aan bij het dorp Neak Ta
in het noord-westen, onge
veer 32 kilometer van de
grens met Thailand. Zij nam
een „plattelandsnaam" aan
en verwisselde haar be
schaafde Phnom Penh-ac-
cent voor de ruwere bóeren-
spraak en hield het er drie
jaar en drie maanden vol.
Het graven van sloten en
het voederen van varkens
van de vroege morgen tot de
late avond viel juffrouw
Chan niet gemakkelijk.
„Maar na een poosje raakte
ik gewend aan het werk".
Omdat de mannen en
vrouwen gescheiden waren,
leek het onmogelijk een
ontsnapping met de familie
te beramen, maar er kwam
een kans. „Op een dag, toen
we elkaar konden spreken
besloten we eenvoudigweg
diezelfde nacht te gaan".
Chan, haar ouders, broer
zusters, zwager en nichtje
van 15 maanden vertrokken
met iver jonge mannen,
waaronder iemand die de
slecht afgebakende grens
streek tussen Thailand en
Cambodja kende en die als
gids kon dienen. „Toen de
zon opkwam waren we onge
veer twee kilometer van de
grens. Er lagen zeer veel mij
nen waar ik overheen sprong
en er staken ook bamboe-
punten in de grond. Mijn ou
ders raakten vermoeid en
zeiden me vooruit te gaan
met de jongens".
Als enige van de familie
van zeven stak ze veilig de
grens over naar Thailand. Ze
zegt dat de anderen zich
misschien nog verschuilen in
de bossen aan de andere
kant, maar ze denkt dat ze
waarschijnlijk gevangen ge
nomen zijn door patrouilles
van de Rode Khmer. Juf
frouw Cahn, wier voeten en
enkels vereelt en leerachtig
zijn van het ongeschoeid
werken in het veld, trok al
snel de aandacht van een
Thais politieagent bij de
grenspost; mooie meisjes zijn
een zeldzaamheid onder de
vluchtelingen uit Cambodja.
Ze zegt dat de agent haar
probeerde te verkrachten
-verhalen over verkrachting
van vluchtelingen, vooral
van Vietnamese meisjes, zijn
geen bijzonderheid- en dat ze
zijn toenaderngen afweerde
door te smeken om geduren
de twee maanden zijn
„voorstel" te overwegen.
Terwijl ze wacht tot de ra
deren van de Thaise justitie
zich in beweging zetten en ze
geregistreerd is door de Ver
enigde Naties voor uiteinde
lijke vestiging in een ander
land -en dat kan lang duren-
zit ze ineengedoken op de
grond, verbijsterd en doods
benauwd dat ze gedwongen
zal worden toe te geven aan
de politieman. „Daar was ik
bang vermoord te worden.
Hier ben ik bang een slecht
meisje te worden", zegt ze
zachtjes.
„Daar", zegt ze, „zou het
doodvonnis uitgesproken
worden over een soldaat die
zich schuldig maakt aan ver
krachting. Daar is het ge
makkelijk om dood te zijn
Hier is het gemakkelijk om
slecht te zijn".
COPYRIGHT THE GUAR
DIAN/DE STEM
CAHBPDJA
