Nieuwe methode om olie
grond „uit te koken"
Rijkdom aan delfstoffen
maakt Zaire interessant
Uit de lentetijd
van de oecumene
Nederland moet besprekingen
over ontwapening
uit slop halen
KERK in
beweging
BREJAART
INTERNATIONALE*
TOPKLASSE VOOREEN!
MILDE PRUSr
20/225
PAX CHRISTI OYER VN-ZITTING:
door
M. Meeldijk
Hulp
Kolonie
Politiek
SPORTHUIS
BREDA
DE STEM VAN DONDERDAG 18 ME11978
CHICAGO (Reuter) - Geleerden in Chicago hebben een
economisch bruikbaar proces voor oliewinning uit gesteente
ontdekt die het mogelijk maakt de enorme olievoorraden in de
bodem van het westen van Colorado en het oosten van Utah op
te delven.
Het proces maakt gebruik van radioogolven waarmee de
„lie wordt „uitgekookt" zonder dat daarvoor uitgebreide
mijnen nodig zijn en de schade aan de omgeving die voor-
Baande pogingen tot winning van olie uit gesteente onaan
trekkelijk hadden gemaakt.
Het proces is beproefd in het laboratorium van het instituut
voor technologie in Illinois en zal hu in het open veld worden
beproefd.
In genoemde staten zit twee biljoen barrel olie in de grond,
die alleen al voor de komende 200 jaar in de Amerikaanse
behoefte aan vloeibare olie kunnen voorzien.
De verhittingsmethode is ongeveer eender als in ovens die
van microgolven gebruik maken. Er worden lange pijpen de
bodem in gedreven die met radiogolven een electromagneti-
sche holte in de rots maken. De olie wordt uit het gesteente
gekookt en door de pijpen opgezogen.
In tegenstelling tot de huidige boormethode, waarbij grote
hoeveelheden olie verloren gaan, kan alle olie omhoog ge
haald worden, aldus het instituut.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL - Dat het in de
rijke Zaïrese koperprovincie
Sjaba tot een nieuwe opstand
is gekomen tegen het dictato
riale en bloedige bewind van
president Moboetoe is geen
verrassing. Nadat vorig jaar
maarteen soortgelijke, tachtig
dagen durende opstand van de
voormalige Katangese ge
ndarmen van wijlen premier
Tjombe na Franse, Marok
kaanse en Belgische militaire
interventie was neergeslagen,
werd algemeen verwacht dat
de rebellen die via Angola en
Zambia opereerden, opnieuw
zouden toeslaan als de buiten
landse troepen eenmaal ver
dwenen zouden zijn. Alleen is
dit keer niet duidelijk wie pre
cies het rebellenleger steunt en
of er werkelijk Cubaanse advi
seurs bij de rebellen actief zijn.
Moboetoe heeft zelf overi
gens al het nodige gedaan om
een nieuwe opstand tegen zijn
dictatuur uit te lokken. Hij
begon met een groot deel van
het grondgebied van Sjaba
voor twintig jaar te verhuren
aan een Duitse raketfirma die
daar ongestoord en ongecon
troleerd raketproeven kan ne
men. Duizenden leden van de
Loenda-stam, de traditionele
vijanden van het bewind van
Moboetoe moesten daarvoor
huis en haard verlaten.
Daarna begon Moboetoe een
grote zuiveringsactie onder
zijn naaste medewerkers, mi
nisters, hoge ambtenaren en
officieren. Tegelijkertijd
breidde hij de privileges voor
een bovenlaag in Zaïre uit, een
bovenlaag die zijn president
schap steunt, maar het ter
dood brengen van enkele poli
tieke tegenstanders na schijn
processen in de hoofdstad
Kinsjassa en het uitmoorden
van honderden sympathisan
ten met de opstand van het
vorig jaar in Sjaba, betekende
meteen voedsel voor verdere
ontevredenheid. Het grootste
gedeelte van de Zaïrezen leeft
namelijk onder erbarmelijke
evensomstandigheden, terwijl
.taal geen verbetering in zicht
is, omdat doorgaans alle hulp
die verleend wordt aan corrup-
ie ten offer valt. En dat in een
Moboetoe
land waar de economie in een
ronduit catastrofale toestand
verkeert en bij een inflatie in
schokgolven van telkens tien
tallen procenten.
Het geregelde Zaïrese leger
heeft bij de opstand van het vo
rige jaar, waarbij nog geen
vierduizend rebellen betrok
ken waren, getoond zelfs tegen
een dergelijk klein invasiele
ger niet opgewassen te zijn.
Keer op keer werd het leger
verslagen of wel waagde het
zich niet in de strijd omdat het
niet getraind was in de guerril
laoorlog. Moboetoes leger
bleef veelal geconcentreerd in
de grotere steden in het op
standige gebied, terwijl later
ingeroepen buitenlandse troe
pen de zaak voor hen moesten
opknappen. Moboetoe heeft
tot nog toe steeds op buiten
landse interventie kunnen re
kenen, die hij had ingeroepen
onder het mom van anders ten
offer te zullen vallen aan com
munistische overheersing.
België stuurde vorig jaar dan
ook prompt grote hoeveelhe
den lichte wapens naar Zaïre,
terwijl Frankrijk vliegtuigen
ter beschikking stelde, waar
mee Marokkaanse militairen
naar Sjaba werden gevlogen,
om de opstand neer te slaan.
Wat het 60.000 man sterke
leger van Moboetoe niet klaar
speelde, deden de tienduizend
Marokkanen binnen twee we
ken. Het geregelde Zaïrese
leger beperkte zijn activiteiten
daarna tot het uitmoorden van
enkele honderden dorpelingen
die de opstandin Sjaba hadden
gesteund.
De grote belangstelling en
bezorgdheid van de westelijke
landen voor Zaïre valt te ver
klaren door het feit, dat dit
land onmetelijke rijkdommen
bezit aan delfstoffen. Behalve
het koper in Sjaba, zonder
hetwelk het land ten dode op
geschreven zou zijn, bevat de
Zaïrese bodem o.a. nog rijke
lagen uranium en kobalt.
In de kopermijnen van Sj aba
heeft de Zaïrese staat sedert
enkele jaren een meerder
heidsparticipatie nadat tevo
ren de winsten grotendeels
naar België waren wegge
vloeid. In Zaïre wonen nu nog
een kleine 25.000 Belgen, wier
grootste verdienste het is dat
zij de economie nog enigszins
draaiende houden. Zo zijn Bel
gische experts werkzaam bij
infrastructurele werken in de
landbouw en het ambtenare
napparaat alsmede in het le
ger.
Een beter argument om de
„Sowjet-Cubaanse" machts
greep te verij delen had Moboe
toe immers niet kunnen be
denken. De Verenigde Staten,
Frankrijk, China, België en
Marokko staan dan ook op
nieuw klaar de Zaïrese dicta
tor te hulp te komen.
Intussen komt de coup in
Zaïre op een ogenblik dat Bel
gië bezig is met de coördinatie
van een internationaal her
stelplan voor de Zaïrese eco
nomie. Onder bepaalde voor
waarden zijn de Verenigde
Staten, West-Duitsland,
Frankrijk, Japan en België
samen met het Internationale
Monetaire Fonds bereid tot
miljardenhulp. Een van de
voorwaarden die gesteld wor
den is dat Zaïre een democrati
scher bewind zou krijgen. Na
het uitmoorden van politieke
tegenstanders in de jongste tij d
zou men geneigd zijn op zijn
minst te twijfelen aan de be
reidheid van Moboetoe om zijn
regime te democratiseren.
Maar de verborgen rijkdom
men van zijn land wegen
zwaarder in de westelijke
hoofdsteden waarbij nog het
argument geldt dat er in veler
ogen geen alternatief bestaat
voor Moboetoe.
Bij alle sombere geluiden in
kerkelijke kringen over het
jeugdwerk, doet het je goed te
merken, dat in ons land - en
daar niet alleen - de zaak
springlevend is. Wel is er soms
een jubileum nodig om dat we
reldkundig te maken. In die
prettige omstandigheden ver
keert het Christelijk Jongeren
Verbond (bij de ouderen nog
bekend als de CJMV), dat nu
125 jaar bestaat. Over die vie
ring straks meer.
De geboorte van het CJV is
het directe gevolg van het
vroegste stadium van de oecu
mene en wel in de jaren veertig
van de vorige eeuw. In die tijd
kregen instellingen als het
Britse en Buitenlandse Bijbel
genootschap en de christelijke
jongemannenvereniging
YMCA (meestal uitgesproken
als „imka" en afkorting van
Young Men's Christian Asso
ciation) een kans om aan het
toen ontwakende oecume-
nisme gestalte te geven. Haar
streven werd omschreven als
„evangelisch in de ruimste zin
van het woord". Met name de
kerkelijke studentenorganisa
ties, inclusief de rooms-
katholieke, konden zich goed
vinden in dit streven. De stoot
tot de stichting van de YMCA
gaf (de latere Sir) George Wil
liams. Hij was de man, die door
de geschriften van de Ameri
kaanse theoloog en opwek
kingsprediker Charles Finney
tot het besluit kwam, om zijn
leven in dienst van Christus en
de jeugd te stellen. In 1844
stichtte hij met elf andere
jeugdwerkers in Londen de
YMCA. Aan deze internatio
nale beweging heeft hij al zijn
krachten en talenten gegeven.
Hij was een groot zakenman
van boerenafkomst, en een be
gaafd evangelist bij de gratie
Gods, een maatschappelijk
hervormer bovendien en een
verdediger van de drankbe
strijding. Door zijn toedoen
werd er intensief onderricht
gegeven in de Heilige Schrift
(beroemd waren de door hem
voorbereide bijbelcolleges in
Exeter Hall) en ontstond er een
jeugdbeweging, die zich uit-
Behalve België, dat traditio
nele banden heeft met Zaïre als
vroegere koloniale mogend
heid, heeft ook Frankrijk grote
belangstelling voor 's lands
rijkdommen. Die Franse be
langstelling heeft in het re
cente verleden reeds tot span
ningen geleid tussen Brussel en
Parijs. Minister van buiten
landse zaken Renaat van Els-
lande van het eerste kabinet
Tindemans heeft meermalen
op Parijs een beroep gedaan
zich buiten de Zaïrese grenzen
te houden, omdat België ook
geen invloed zocht in de Afri
kaanse landen die speciale
banden met Parijs onderhou
den.
Toch klinkt het argument
van Moboetoe in de oren van de
westelijke leiders overtuigend.
!Mcl!?HAAG(ANP>-°verde
vanH v ontwaPeningszitting
ttcitV"eaigde Naties, die 23
vtedpsf nt' de katholieke
kiesbeweging Pax Christi
iiOntwn «e gepubliceerd.
Schteverrg ®peciaal". ge-
derfin, doof drs' Koos van
Wet d/k-6-11' evat informatie
'L' 25;ia"ge m°ei-
"Mvvawn- tr grootste
an«tifdengH fS?reki?gen
dat deze Zi» aUeen al
den noemrl n8 wordt gehou-
ook een ,ax Christi dan
teefi deze vi«00rbrajk'
Seen hinn j vergadenng
""'"dende bevoegdheid
telled ,fona'jSe van de voor-
a"den valt a verschiUende
Pstellir,,, onafhankelijke
.at a]< van Roemenië,
Watsehai,n PderinS "1 e
hau-Pactlanden met
praktische voorstellen komt,
met percentages en termijnen,
en dat ook sfeerverbeterende
maatregelen noemt, die niets
hoeven te kosten.
Pax Christi vraagt zic"h af of
Nederland binnen het Navo-
blok niet een soortgelijke voor
trekkersrol kan vervullen om
de ontwapeningsbesprekingen
uit het slop te halen. Ook al zijn
de kansen van concrete voor
stellen gering, toch zou Neder
land daartoe de morele moed
kunnen opbrengen. „Een
zelfde morele moed als Sadat
toonde toen hij naar Israël
ging. Ook dat was „onbegon
nen werk" en „zinloos", aldus
Pax Christi, dat verder de sug
gestie doet de Nederlandse de
legatie aan te vullen met men
sen uit vredesbewegingen, po
lemologen en anderen die zich
voor de zaak van vrede en ont
wapening inzetten, minstens
als waarnemers.
In zijn voorwoord schrijft
ex-minister M. van der Stoel,
dat de wereld het zich niet kan
veroorloven nog j aren te wach
ten met meer effectieve maat
regelen tot terugdringen van
de risico's van kernwapens.
Vooral het steeds groeiende
gevaar van verdere spreiding
dwingt volgens hem tot snel
handelen. Van der Stoel ziet
weinig heil in het verwijderen
van kernwapens uit Neder
land, omdat deze wapens dan
in West-Duitsland zouden
worden opgeslagen. Zinvoller
lijkt het hem om de verminde
ring van de rol van kernwa
pens bij de verdediging van
West-Europa na te streven en
daarover een voorstel te doen
in de onderhandelingen over
wederzijdse vermindering van
Van der Stoel
de militaire sterkte (MBFR).
„Van een speciale assemble,
die slechts enkele weken
duurt, kan onmogelijk worden
verwacht, dat de talrijke moei
lijkheden tot een oplossing
worden gebracht, die aan de
verwezenlijking van een
urgentie-programma ter be
strijding van nucleairè geva
ren in de weg staan. De nega
tieve opstelling van Frankrijk
en China t.a.v. de onderhande
lingen over een algeheel ver
bod van proefexplosies met
kernwapens vormen eveneens
ernstige belemmeringen. Niet
temin moet het uiterste wor
den ondernomen om te verze
keren dat uit dit overleg op we
reldschaal een aantal sterke
impulsen voortvloeit voor het
bereiken van snelle overeen
stemming. Ook van Nederland
mag een bijzondere inspan
ning voor dit doel worden ver
wacht", aldus de oud-minister.
„Ontwapening speciaal" is
voor 2,1/2 gulden plus porto
verkrijgbaar bij Pax Christi,
postbus 85627, Den Haag.
Daar is ook verschenen „plei
dooi voor ontwapening" (een
gulden), die opvallende in
breng van het Vaticaan ter
voorbereiding van de speciale
VN-zitting.
Illllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
llllllllllilllIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMII
breidde tot Amerika, Frank
rijk - nu 125 jaar gelden - Ne
derland, waar CJMV (Christe
lijk Jongemannen Verbond)
werd opgericht in nauwe sa
menwerking met „Londen".
In de beide wereldoorlogen
heeft het symbool van de
YMCA, de rode driehoek, ge
diend als symbool van hoop,
redding en hulp aan gewonden
en krijgsgevangenen. Als teken
van aanwezigheid van deze or
ganisatie met haar zes miljoen
leden over de hele wereld, treft
men nu nog de jeugdherbergen
aan en de clubhuizen, cafeta
ria's, sportzalen, opleidings
centra en vakantiehuizen. De
vestigingen in de Verenigde
Staten hebben een wereldre
putatie, mede door de studie
mogelijkheden. Tal van inrich
tingen voor hoger onderwijs
genieten de steun van de
YMCA.
Weer anders liggen de pro
blemen op het vlak van het oe-
cumenisme. We denken aan
het onlangs gepubliceerde
rapport van een groep binnen
de Engelse YMCA over de ver
houding tot de Oecumenische
Beweging. Het kwam neer op
een voorstel om de M (van
Mannen) in YMCA te vervan
gen door de L van Leken. Men
wil daarmee accentueren, dat
het getuigenis van de Kerk in
deze tijd het resultaat dient te
zijn van de samenwerking tus
sen mannen en vrouwen in
prediking en zending. Als oe
cumene naar haar oorspronke
lijke betekenis „allesomvat
tend" is, verdient zeker de ver
houding tussen mannen en
vrouwen aller aandacht. De
YMCA - zo zegt het rapport -
heeft een alles-omvattende
taak in de Oecumenische Be
weging, waarin kerkelijken en
niet-kerkelijken, maar ook be
lijders van andere religies, ver
tegenwoordigd zijn. Hoe kan
men van zijn geloof getuigen,
terwijl men te kort doet aan de
menswaardigheid van hen, die
Christus nog niet kennen?
Moeten we het Evangelie niet
op een dusdanige wijze presen
teren, dat mensen het verstaan
in de situatie, waarin ze zich
bevinden? Uit een toelichting
blijkt, dat velen voelen voor
het aanvaarden van verschei
denheid in cultuur, ras en ge
loofsovertuiging en de nood
zaak om de ander tegemoet te
treden in de bereidheid tot de
dialoog. Maar dan wel vanuit
de aanvaarding van Christus
als onze enige Redder, die het
hart vormt van de christelijke
zending. Er moet een lekent
heologie worden uitgewerkt,
die vragen durft te stellen en
antwoorden durft te toetsen.
Door deze discussie zou een
bijdrage geleverd kunnen
worden in „praktisch oecume-
nisme".
Het werelcentrum van de
YMCA vindt men nog steeds in
het hartje van Londen, waar
we zelf in de vooroorlogse
jaren enig tijd hebben doorge
bracht, goede contacten heb
ben kunnen leggen en een
beeld kregen van de verstrek
kende activiteiten, zoals ook
nu nog in de noodlijdende ge
bieden van het Af rikaanse con
tinent.
Politieke moeilijkheden
worden de organisatie natuur
lijk niet bespaard. En dan den
ken we alleen nog maar aan de
problemen en de verdeeldheid
in eigen huis, die het gevolg
waren van een plan om in Ar
gentinië op uitnodiging van de
zusterorganisatie aldaar het
vierjaarlijkse wereldcongres te
houden. Ook het CJV-bestuur
in Nederland heeft zich daar
tegen verzet. Maar de protes
ten konden niet verhinderen,
dat meer dan zeshonderd afge
vaardigden uit 62 landen (van
de 86 aangesloten landen) pre
sent waren. Het ontwikke
lingswerk was een van de be
langrijkste onderwerpen, die
besproken en bestudeerd wer
den.
(Van een onzer verslaggevers)
TILBURG - In de Neder
landse lederwarenindustrie
werken op het ogenblik zo'n
driehonderd meest kleine be
drijven met samen 3400 perso
neel. Bovendien wordt nogal
wat werk uitbesteed, waarvoor
ruim duizend thuiswerkers
worden ingeschakeld. Er zijn
slechts zeven bedrijven die
meer dan vijftig medewerkers
in dienst hebben.
In vergelijking met deze po
litieke oecumenische proble
men, toch wel van wereldom
vattende aard, lijken de zorgen
van de jubilerende CJV in ons
land hoogstens van „provin
ciale" aard. Maar niemand zal
de illusie koesteren, dat in Ne
derland alles probleemloos is
verlopen in die 125 jaar.
In ons eigen land kan je de
eerder genoemde „rode drie
hoek" van de YMCA, maar dan
voorzien van de Hollandse af
korting CJMV nog op heel wat
jeugdgebouwen van het CJV
aantreffen. De rode driehoek
vormt vooral voor de „oudere
jeugd" een vertrouwd beeld.
Een verhaal van honderd jaar
vergeet je niet gauw. Het her
innert je aan het oudste geor
ganiseerde jeugdwerk in Ne
derland. Het vormde een uit
vloeisel van het Reveil, een
geestelijke opwekkingsbewe
ging binnen en buiten onze
grenzen als reactie op het ra
tionalisme en als uiting van
een toenemend nationaal be
sef.
Al droeg deze jeugdbewe
ging een interkerkelijk karak
ter, het werk voltrok zich toch
grotendeels binnen de sfeer
van de Nederlands Hervormde
Kerk, lange tijd beschouwd als
de „volkskerk". De methodiek
in het werk was van een ver
frissende soort, zelfs al kom je
nog in de recente geschiedenis
begrippen tegen als „knapen-
en jongelingsvereniging". Dat
deed en doet overigens geen
afbreuk aan het evangelise
rend en naar de Kerk verwij
zend karakter. Het contact met
het kerkelijk achterland werd
jarenlang onderhouden door
de secretaris van het toenma
lige CJMV, die officieel zitting
had in de Synodale Jeugdraad.
Voor sport en ontspanning
werd in de jaren vijftig veel ge
daan in de talrijke zomerkam
pen, vooral en niet te vergeten
in het toerustingscentrum van
het CJMV - toen al omgedoopt
in CJV - de Ernst Sillemhoeve
in Lage Vuursche. Het vijftig
jarige jubileum van dit cen
trum is vorig jaar als één van
de hoogtepunten in het leven
van het CJV gevierd in een ge
heel vernieuwd complex.
Het CJV heeft ruim veertig
duizend leden, waarvan een
tiende bestaat uit onbezol
digde kaderleden. Het helpt en
stimuleert diegenen,' die vor
ming en ontspanning zoeken
op basis van het evangelie. Het
heeft zich als vanouds ook bij
de YMCA en het CJMV de nood
van armen en zwakken aange
trokken, zoals bijvoorbeeld
vanuit het internationale
jeugdhostel te Amsterdam. We
moeten afzien van het noemen
van de klinkende namen,
voornamelijk uit hèrvormd-
kerkelijke kring en van de
goede connecties bij en met de
YMCA. We zullen het niet heb
ben over de strijd voor onaf
hankelijkheid ten opzichte van
de officiële instanties (CRM)
en over het vasthouden aan de
evangelische inspiratie bij de
strijd om een leefbare maat
schappij.
De viering van het 125-jarig
CJV-jubileum wordt over het
hele jaar uitgestreken. Het Eu
ropees YMCA Volleybaltoer
nooi begin mei was de eerste
manifestatie. Verder zijn er
begin augustus kampen voor
Nederlandse kinderen, samen
met kinderen van buitenlandse
werknemers. Later in die
maand is er een internationale
Zomerconferentie. De grote en
officiële jubileumviering valt
op 4 november onder het mot
to: Inspelen op de toekomst.
(ADVERTENTIES)
VEEMARKTSTRAAT
30 EN 31
TE1
133975
's Maandags gaaloten
BENSON HEDGES^
't Stevige doosje beschermt uw
sigaretten tegen beschadiging.