Nieuwe methode om olie grond „uit te koken" Rijkdom aan delfstoffen maakt Zaire interessant Uit de lentetijd van de oecumene Nederland moet besprekingen over ontwapening uit slop halen KERK in beweging BREJAART INTERNATIONALE* TOPKLASSE VOOREEN! MILDE PRUSr 20/225 PAX CHRISTI OYER VN-ZITTING: door M. Meeldijk Hulp Kolonie Politiek SPORTHUIS BREDA DE STEM VAN DONDERDAG 18 ME11978 CHICAGO (Reuter) - Geleerden in Chicago hebben een economisch bruikbaar proces voor oliewinning uit gesteente ontdekt die het mogelijk maakt de enorme olievoorraden in de bodem van het westen van Colorado en het oosten van Utah op te delven. Het proces maakt gebruik van radioogolven waarmee de „lie wordt „uitgekookt" zonder dat daarvoor uitgebreide mijnen nodig zijn en de schade aan de omgeving die voor- Baande pogingen tot winning van olie uit gesteente onaan trekkelijk hadden gemaakt. Het proces is beproefd in het laboratorium van het instituut voor technologie in Illinois en zal hu in het open veld worden beproefd. In genoemde staten zit twee biljoen barrel olie in de grond, die alleen al voor de komende 200 jaar in de Amerikaanse behoefte aan vloeibare olie kunnen voorzien. De verhittingsmethode is ongeveer eender als in ovens die van microgolven gebruik maken. Er worden lange pijpen de bodem in gedreven die met radiogolven een electromagneti- sche holte in de rots maken. De olie wordt uit het gesteente gekookt en door de pijpen opgezogen. In tegenstelling tot de huidige boormethode, waarbij grote hoeveelheden olie verloren gaan, kan alle olie omhoog ge haald worden, aldus het instituut. (Van onze correspondent) BRUSSEL - Dat het in de rijke Zaïrese koperprovincie Sjaba tot een nieuwe opstand is gekomen tegen het dictato riale en bloedige bewind van president Moboetoe is geen verrassing. Nadat vorig jaar maarteen soortgelijke, tachtig dagen durende opstand van de voormalige Katangese ge ndarmen van wijlen premier Tjombe na Franse, Marok kaanse en Belgische militaire interventie was neergeslagen, werd algemeen verwacht dat de rebellen die via Angola en Zambia opereerden, opnieuw zouden toeslaan als de buiten landse troepen eenmaal ver dwenen zouden zijn. Alleen is dit keer niet duidelijk wie pre cies het rebellenleger steunt en of er werkelijk Cubaanse advi seurs bij de rebellen actief zijn. Moboetoe heeft zelf overi gens al het nodige gedaan om een nieuwe opstand tegen zijn dictatuur uit te lokken. Hij begon met een groot deel van het grondgebied van Sjaba voor twintig jaar te verhuren aan een Duitse raketfirma die daar ongestoord en ongecon troleerd raketproeven kan ne men. Duizenden leden van de Loenda-stam, de traditionele vijanden van het bewind van Moboetoe moesten daarvoor huis en haard verlaten. Daarna begon Moboetoe een grote zuiveringsactie onder zijn naaste medewerkers, mi nisters, hoge ambtenaren en officieren. Tegelijkertijd breidde hij de privileges voor een bovenlaag in Zaïre uit, een bovenlaag die zijn president schap steunt, maar het ter dood brengen van enkele poli tieke tegenstanders na schijn processen in de hoofdstad Kinsjassa en het uitmoorden van honderden sympathisan ten met de opstand van het vorig jaar in Sjaba, betekende meteen voedsel voor verdere ontevredenheid. Het grootste gedeelte van de Zaïrezen leeft namelijk onder erbarmelijke evensomstandigheden, terwijl .taal geen verbetering in zicht is, omdat doorgaans alle hulp die verleend wordt aan corrup- ie ten offer valt. En dat in een Moboetoe land waar de economie in een ronduit catastrofale toestand verkeert en bij een inflatie in schokgolven van telkens tien tallen procenten. Het geregelde Zaïrese leger heeft bij de opstand van het vo rige jaar, waarbij nog geen vierduizend rebellen betrok ken waren, getoond zelfs tegen een dergelijk klein invasiele ger niet opgewassen te zijn. Keer op keer werd het leger verslagen of wel waagde het zich niet in de strijd omdat het niet getraind was in de guerril laoorlog. Moboetoes leger bleef veelal geconcentreerd in de grotere steden in het op standige gebied, terwijl later ingeroepen buitenlandse troe pen de zaak voor hen moesten opknappen. Moboetoe heeft tot nog toe steeds op buiten landse interventie kunnen re kenen, die hij had ingeroepen onder het mom van anders ten offer te zullen vallen aan com munistische overheersing. België stuurde vorig jaar dan ook prompt grote hoeveelhe den lichte wapens naar Zaïre, terwijl Frankrijk vliegtuigen ter beschikking stelde, waar mee Marokkaanse militairen naar Sjaba werden gevlogen, om de opstand neer te slaan. Wat het 60.000 man sterke leger van Moboetoe niet klaar speelde, deden de tienduizend Marokkanen binnen twee we ken. Het geregelde Zaïrese leger beperkte zijn activiteiten daarna tot het uitmoorden van enkele honderden dorpelingen die de opstandin Sjaba hadden gesteund. De grote belangstelling en bezorgdheid van de westelijke landen voor Zaïre valt te ver klaren door het feit, dat dit land onmetelijke rijkdommen bezit aan delfstoffen. Behalve het koper in Sjaba, zonder hetwelk het land ten dode op geschreven zou zijn, bevat de Zaïrese bodem o.a. nog rijke lagen uranium en kobalt. In de kopermijnen van Sj aba heeft de Zaïrese staat sedert enkele jaren een meerder heidsparticipatie nadat tevo ren de winsten grotendeels naar België waren wegge vloeid. In Zaïre wonen nu nog een kleine 25.000 Belgen, wier grootste verdienste het is dat zij de economie nog enigszins draaiende houden. Zo zijn Bel gische experts werkzaam bij infrastructurele werken in de landbouw en het ambtenare napparaat alsmede in het le ger. Een beter argument om de „Sowjet-Cubaanse" machts greep te verij delen had Moboe toe immers niet kunnen be denken. De Verenigde Staten, Frankrijk, China, België en Marokko staan dan ook op nieuw klaar de Zaïrese dicta tor te hulp te komen. Intussen komt de coup in Zaïre op een ogenblik dat Bel gië bezig is met de coördinatie van een internationaal her stelplan voor de Zaïrese eco nomie. Onder bepaalde voor waarden zijn de Verenigde Staten, West-Duitsland, Frankrijk, Japan en België samen met het Internationale Monetaire Fonds bereid tot miljardenhulp. Een van de voorwaarden die gesteld wor den is dat Zaïre een democrati scher bewind zou krijgen. Na het uitmoorden van politieke tegenstanders in de jongste tij d zou men geneigd zijn op zijn minst te twijfelen aan de be reidheid van Moboetoe om zijn regime te democratiseren. Maar de verborgen rijkdom men van zijn land wegen zwaarder in de westelijke hoofdsteden waarbij nog het argument geldt dat er in veler ogen geen alternatief bestaat voor Moboetoe. Bij alle sombere geluiden in kerkelijke kringen over het jeugdwerk, doet het je goed te merken, dat in ons land - en daar niet alleen - de zaak springlevend is. Wel is er soms een jubileum nodig om dat we reldkundig te maken. In die prettige omstandigheden ver keert het Christelijk Jongeren Verbond (bij de ouderen nog bekend als de CJMV), dat nu 125 jaar bestaat. Over die vie ring straks meer. De geboorte van het CJV is het directe gevolg van het vroegste stadium van de oecu mene en wel in de jaren veertig van de vorige eeuw. In die tijd kregen instellingen als het Britse en Buitenlandse Bijbel genootschap en de christelijke jongemannenvereniging YMCA (meestal uitgesproken als „imka" en afkorting van Young Men's Christian Asso ciation) een kans om aan het toen ontwakende oecume- nisme gestalte te geven. Haar streven werd omschreven als „evangelisch in de ruimste zin van het woord". Met name de kerkelijke studentenorganisa ties, inclusief de rooms- katholieke, konden zich goed vinden in dit streven. De stoot tot de stichting van de YMCA gaf (de latere Sir) George Wil liams. Hij was de man, die door de geschriften van de Ameri kaanse theoloog en opwek kingsprediker Charles Finney tot het besluit kwam, om zijn leven in dienst van Christus en de jeugd te stellen. In 1844 stichtte hij met elf andere jeugdwerkers in Londen de YMCA. Aan deze internatio nale beweging heeft hij al zijn krachten en talenten gegeven. Hij was een groot zakenman van boerenafkomst, en een be gaafd evangelist bij de gratie Gods, een maatschappelijk hervormer bovendien en een verdediger van de drankbe strijding. Door zijn toedoen werd er intensief onderricht gegeven in de Heilige Schrift (beroemd waren de door hem voorbereide bijbelcolleges in Exeter Hall) en ontstond er een jeugdbeweging, die zich uit- Behalve België, dat traditio nele banden heeft met Zaïre als vroegere koloniale mogend heid, heeft ook Frankrijk grote belangstelling voor 's lands rijkdommen. Die Franse be langstelling heeft in het re cente verleden reeds tot span ningen geleid tussen Brussel en Parijs. Minister van buiten landse zaken Renaat van Els- lande van het eerste kabinet Tindemans heeft meermalen op Parijs een beroep gedaan zich buiten de Zaïrese grenzen te houden, omdat België ook geen invloed zocht in de Afri kaanse landen die speciale banden met Parijs onderhou den. Toch klinkt het argument van Moboetoe in de oren van de westelijke leiders overtuigend. !Mcl!?HAAG(ANP>-°verde vanH v ontwaPeningszitting ttcitV"eaigde Naties, die 23 vtedpsf nt' de katholieke kiesbeweging Pax Christi iiOntwn «e gepubliceerd. Schteverrg ®peciaal". ge- derfin, doof drs' Koos van Wet d/k-6-11' evat informatie 'L' 25;ia"ge m°ei- "Mvvawn- tr grootste an«tifdengH fS?reki?gen dat deze Zi» aUeen al den noemrl n8 wordt gehou- ook een ,ax Christi dan teefi deze vi«00rbrajk' Seen hinn j vergadenng ""'"dende bevoegdheid telled ,fona'jSe van de voor- a"den valt a verschiUende Pstellir,,, onafhankelijke .at a]< van Roemenië, Watsehai,n PderinS "1 e hau-Pactlanden met praktische voorstellen komt, met percentages en termijnen, en dat ook sfeerverbeterende maatregelen noemt, die niets hoeven te kosten. Pax Christi vraagt zic"h af of Nederland binnen het Navo- blok niet een soortgelijke voor trekkersrol kan vervullen om de ontwapeningsbesprekingen uit het slop te halen. Ook al zijn de kansen van concrete voor stellen gering, toch zou Neder land daartoe de morele moed kunnen opbrengen. „Een zelfde morele moed als Sadat toonde toen hij naar Israël ging. Ook dat was „onbegon nen werk" en „zinloos", aldus Pax Christi, dat verder de sug gestie doet de Nederlandse de legatie aan te vullen met men sen uit vredesbewegingen, po lemologen en anderen die zich voor de zaak van vrede en ont wapening inzetten, minstens als waarnemers. In zijn voorwoord schrijft ex-minister M. van der Stoel, dat de wereld het zich niet kan veroorloven nog j aren te wach ten met meer effectieve maat regelen tot terugdringen van de risico's van kernwapens. Vooral het steeds groeiende gevaar van verdere spreiding dwingt volgens hem tot snel handelen. Van der Stoel ziet weinig heil in het verwijderen van kernwapens uit Neder land, omdat deze wapens dan in West-Duitsland zouden worden opgeslagen. Zinvoller lijkt het hem om de verminde ring van de rol van kernwa pens bij de verdediging van West-Europa na te streven en daarover een voorstel te doen in de onderhandelingen over wederzijdse vermindering van Van der Stoel de militaire sterkte (MBFR). „Van een speciale assemble, die slechts enkele weken duurt, kan onmogelijk worden verwacht, dat de talrijke moei lijkheden tot een oplossing worden gebracht, die aan de verwezenlijking van een urgentie-programma ter be strijding van nucleairè geva ren in de weg staan. De nega tieve opstelling van Frankrijk en China t.a.v. de onderhande lingen over een algeheel ver bod van proefexplosies met kernwapens vormen eveneens ernstige belemmeringen. Niet temin moet het uiterste wor den ondernomen om te verze keren dat uit dit overleg op we reldschaal een aantal sterke impulsen voortvloeit voor het bereiken van snelle overeen stemming. Ook van Nederland mag een bijzondere inspan ning voor dit doel worden ver wacht", aldus de oud-minister. „Ontwapening speciaal" is voor 2,1/2 gulden plus porto verkrijgbaar bij Pax Christi, postbus 85627, Den Haag. Daar is ook verschenen „plei dooi voor ontwapening" (een gulden), die opvallende in breng van het Vaticaan ter voorbereiding van de speciale VN-zitting. Illllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll llllllllllilllIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMII breidde tot Amerika, Frank rijk - nu 125 jaar gelden - Ne derland, waar CJMV (Christe lijk Jongemannen Verbond) werd opgericht in nauwe sa menwerking met „Londen". In de beide wereldoorlogen heeft het symbool van de YMCA, de rode driehoek, ge diend als symbool van hoop, redding en hulp aan gewonden en krijgsgevangenen. Als teken van aanwezigheid van deze or ganisatie met haar zes miljoen leden over de hele wereld, treft men nu nog de jeugdherbergen aan en de clubhuizen, cafeta ria's, sportzalen, opleidings centra en vakantiehuizen. De vestigingen in de Verenigde Staten hebben een wereldre putatie, mede door de studie mogelijkheden. Tal van inrich tingen voor hoger onderwijs genieten de steun van de YMCA. Weer anders liggen de pro blemen op het vlak van het oe- cumenisme. We denken aan het onlangs gepubliceerde rapport van een groep binnen de Engelse YMCA over de ver houding tot de Oecumenische Beweging. Het kwam neer op een voorstel om de M (van Mannen) in YMCA te vervan gen door de L van Leken. Men wil daarmee accentueren, dat het getuigenis van de Kerk in deze tijd het resultaat dient te zijn van de samenwerking tus sen mannen en vrouwen in prediking en zending. Als oe cumene naar haar oorspronke lijke betekenis „allesomvat tend" is, verdient zeker de ver houding tussen mannen en vrouwen aller aandacht. De YMCA - zo zegt het rapport - heeft een alles-omvattende taak in de Oecumenische Be weging, waarin kerkelijken en niet-kerkelijken, maar ook be lijders van andere religies, ver tegenwoordigd zijn. Hoe kan men van zijn geloof getuigen, terwijl men te kort doet aan de menswaardigheid van hen, die Christus nog niet kennen? Moeten we het Evangelie niet op een dusdanige wijze presen teren, dat mensen het verstaan in de situatie, waarin ze zich bevinden? Uit een toelichting blijkt, dat velen voelen voor het aanvaarden van verschei denheid in cultuur, ras en ge loofsovertuiging en de nood zaak om de ander tegemoet te treden in de bereidheid tot de dialoog. Maar dan wel vanuit de aanvaarding van Christus als onze enige Redder, die het hart vormt van de christelijke zending. Er moet een lekent heologie worden uitgewerkt, die vragen durft te stellen en antwoorden durft te toetsen. Door deze discussie zou een bijdrage geleverd kunnen worden in „praktisch oecume- nisme". Het werelcentrum van de YMCA vindt men nog steeds in het hartje van Londen, waar we zelf in de vooroorlogse jaren enig tijd hebben doorge bracht, goede contacten heb ben kunnen leggen en een beeld kregen van de verstrek kende activiteiten, zoals ook nu nog in de noodlijdende ge bieden van het Af rikaanse con tinent. Politieke moeilijkheden worden de organisatie natuur lijk niet bespaard. En dan den ken we alleen nog maar aan de problemen en de verdeeldheid in eigen huis, die het gevolg waren van een plan om in Ar gentinië op uitnodiging van de zusterorganisatie aldaar het vierjaarlijkse wereldcongres te houden. Ook het CJV-bestuur in Nederland heeft zich daar tegen verzet. Maar de protes ten konden niet verhinderen, dat meer dan zeshonderd afge vaardigden uit 62 landen (van de 86 aangesloten landen) pre sent waren. Het ontwikke lingswerk was een van de be langrijkste onderwerpen, die besproken en bestudeerd wer den. (Van een onzer verslaggevers) TILBURG - In de Neder landse lederwarenindustrie werken op het ogenblik zo'n driehonderd meest kleine be drijven met samen 3400 perso neel. Bovendien wordt nogal wat werk uitbesteed, waarvoor ruim duizend thuiswerkers worden ingeschakeld. Er zijn slechts zeven bedrijven die meer dan vijftig medewerkers in dienst hebben. In vergelijking met deze po litieke oecumenische proble men, toch wel van wereldom vattende aard, lijken de zorgen van de jubilerende CJV in ons land hoogstens van „provin ciale" aard. Maar niemand zal de illusie koesteren, dat in Ne derland alles probleemloos is verlopen in die 125 jaar. In ons eigen land kan je de eerder genoemde „rode drie hoek" van de YMCA, maar dan voorzien van de Hollandse af korting CJMV nog op heel wat jeugdgebouwen van het CJV aantreffen. De rode driehoek vormt vooral voor de „oudere jeugd" een vertrouwd beeld. Een verhaal van honderd jaar vergeet je niet gauw. Het her innert je aan het oudste geor ganiseerde jeugdwerk in Ne derland. Het vormde een uit vloeisel van het Reveil, een geestelijke opwekkingsbewe ging binnen en buiten onze grenzen als reactie op het ra tionalisme en als uiting van een toenemend nationaal be sef. Al droeg deze jeugdbewe ging een interkerkelijk karak ter, het werk voltrok zich toch grotendeels binnen de sfeer van de Nederlands Hervormde Kerk, lange tijd beschouwd als de „volkskerk". De methodiek in het werk was van een ver frissende soort, zelfs al kom je nog in de recente geschiedenis begrippen tegen als „knapen- en jongelingsvereniging". Dat deed en doet overigens geen afbreuk aan het evangelise rend en naar de Kerk verwij zend karakter. Het contact met het kerkelijk achterland werd jarenlang onderhouden door de secretaris van het toenma lige CJMV, die officieel zitting had in de Synodale Jeugdraad. Voor sport en ontspanning werd in de jaren vijftig veel ge daan in de talrijke zomerkam pen, vooral en niet te vergeten in het toerustingscentrum van het CJMV - toen al omgedoopt in CJV - de Ernst Sillemhoeve in Lage Vuursche. Het vijftig jarige jubileum van dit cen trum is vorig jaar als één van de hoogtepunten in het leven van het CJV gevierd in een ge heel vernieuwd complex. Het CJV heeft ruim veertig duizend leden, waarvan een tiende bestaat uit onbezol digde kaderleden. Het helpt en stimuleert diegenen,' die vor ming en ontspanning zoeken op basis van het evangelie. Het heeft zich als vanouds ook bij de YMCA en het CJMV de nood van armen en zwakken aange trokken, zoals bijvoorbeeld vanuit het internationale jeugdhostel te Amsterdam. We moeten afzien van het noemen van de klinkende namen, voornamelijk uit hèrvormd- kerkelijke kring en van de goede connecties bij en met de YMCA. We zullen het niet heb ben over de strijd voor onaf hankelijkheid ten opzichte van de officiële instanties (CRM) en over het vasthouden aan de evangelische inspiratie bij de strijd om een leefbare maat schappij. De viering van het 125-jarig CJV-jubileum wordt over het hele jaar uitgestreken. Het Eu ropees YMCA Volleybaltoer nooi begin mei was de eerste manifestatie. Verder zijn er begin augustus kampen voor Nederlandse kinderen, samen met kinderen van buitenlandse werknemers. Later in die maand is er een internationale Zomerconferentie. De grote en officiële jubileumviering valt op 4 november onder het mot to: Inspelen op de toekomst. (ADVERTENTIES) VEEMARKTSTRAAT 30 EN 31 TE1 133975 's Maandags gaaloten BENSON HEDGES^ 't Stevige doosje beschermt uw sigaretten tegen beschadiging.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1978 | | pagina 7