Duisternis in
het land van
de rijzende zon
Beantwoordt Beaubourg
aan cultureel doel-
Perzische
in China
Eeuwenoude
legendes
worden
bevestigd
Lijkverbranding niet geheel zonder risico's
Ruim 1 miljoen werklozen in Japan
V
binnenlarad
Gezichtsverlies
Traditie
Ellendig
Veel metaal
Dringen
Bezwaren
lwaarde.an LeUven uit VosJ
de stem van dinsd/
Vorig jaar in september gingen ruim 1500 Japanse firma's bankroet: een recordjaar van faillisse
menten.
(Van onze correspondent)
TOKIO - Toen in september vorig jaar een Japanse fabriek van sojaproducten financieel instart-
te, werd het leven van werknemer Yasoedapieegesleept inde val. Hij had 21 jaar lang voor dezelfde
firma gewerkt. Met zijn 49 jaar had hij het weten te brengen tot verkoopleider en verdiende 330
duizend yen, ongeveer drieduizend gulden per maand. Dat is minder dan de grote maatschappijen
betalen aan hun administratief personeel van middelbare leeftijd, maar toch boven het gemiddelde
voor kantoormensen van Yasoeda's leeftijd.
Yasoeda was de belichaming
van de Japanse werk-ethiek;
hij was dan ook altijd in zijn
kantoor te zien. Zijn vrouw
klaagde hier weieens geksche
rend over en zei dat ze hem zö
weinig zag dat ze eigenlijk al
leen een „nigosan" of bijzit
was. Toen werd plotseling de
bodem geslagen uit dat vredig
bestaan. De fabriek waar Ya
soeda werkte was een van de
1540 firma's die afgelopen sep
tember bankroet gingen en die
er toe bijdroegen dat 1977 het
trieste recordjaar werd met de
meeste faillisementen sinds de
oorlog.
Nog verdoofd door de schok
meldde Yasoeda zich, zoals hij
zich nu herinnert, bij het
„openbare arbeidsverzeke-
ringsbureau" bij Idabasji, het
grootste arbeidsbureau van
Tokio. Werkloos worden bete
kent ook een enorm gezichts
verlies. Yasoeda wilde dan ook
niet dat de buren te weten
kwamen dat hij ingeschreven
stond bij de „Sjokoean".
Daarom ging hij elke morgen
op de gewone tijd weg van
huis, alsof hij nog steeds werk
te. Hij wilde ook niet dat zijn
ware naam in de krant kwam.
Een paar weken lang reed hij
in de bus op en neer, of speelde
de hele dag aan de „pachinko",
een soort flipperkast. Maar hij
werd moe van dit spelletje en
bleef thuis zitten kniezen en
zijn vrouw op de zenuwen
werken.
In december vorig jaar
waren ruim een miljoen Ja
panners werkloos. Het minis
terie van arbeid baseert haar
cijfers op een willekeurige pei
ling van 33 duizend families
door het hele land en niet op
het aantal ingeschrevenen bij
de arbeidsbureaus. Maar Ya
soeda kon weinig troost vinden
in het feit dat het werkloos
heidscijfer van 2,1 procent in
december een van de laagste
ter wereld was, noch in het feit
dat dit cijfer nauwelijks hoger
of lager is geweest in de afge-
dende maanden, werd Yasoeda
door de „Sjokoean" voorge
steld aan een werkgever die
een gok wilde wagen met een
49-jarige werkzoekende -en
weinig werkgevers willen dat.
Yasoeda, die zich bevindt in
wat de „Sjokoean" ambtena
ren de „gehandicapte leeftijd"
noemen, mag zichzelf gelukkig
prijzen. In januari kon hij in
zijn nieuwe werkkring begin
nen. Het is maar een eenvou
dige administratieve post in
een winkelbedrijf, en hij ver
dient maar 250 duizend yen
per maand. Maar zijn gezin
kan daar van rondkomen en
zijn vrouw hoeft zich niet meer
te verbeelden dat de buren
achter haar rug over hen rod
delen. Robert Whyman
Copyright The Guardian
De Stem
lopen twintig jaar, noch in het
feit dat 85 procent van de fir
ma's die vorig jaar bankroet
gingen minder dan twintig
werknemers in dienst hadden.
Waar de regering zich op het
ogenblik vooral zorgen om
maakt zijn niet de werkloos
heidscijfers, maar de vele
werknemers die door de reces
sie in feite overbodig geworden
zijn, maar toch in dienst ge
houden worden vanwege de
traditionele levenslange te
werkstelling.
Bij de „Sjokoean" moest Ya
soeda van de ambtenaren van
het ministerie van arbeid een
kostwinnersverklaring invul
len om te bewijzen dat hij echt
zijn baan kwijt was, waarop de
reden van zijn ontslag inge
vuld moest worden en hoeveel
hij precies verdiend had in de
afgelopen zes maanden. Hij
moest ook bewijzen dat hij
minstens zes maanden werk
loosheidsverzekering had be
taald, dat hij zijn voorgaande
baan niet opgegeven had om de
een of andere zwakke reden,
bijvoorbeeld omdat hij wei
eens ergens anders wilde wer
ken. Verder moest hij aantonen
dat hij echt zo snel mogelijk
weer aan de slag wilde gaan.
Drie weken later ontving
Yasoeda een verklaring
waarop stond dat hij in aan
merking kwam voor een werk
loosheidsuitkering. Er werd
160.000 yen op zijn bankreke
ning overgemaakt (heel weinig
werklozen komen het geld bij
het arbeidsbureau ophalen).
De werkloosheidsuitkering is
vastgesteld op 60 procent van
het gemiddelde van het ont
vangen salaris in de voor
gaande zes maanden. De min
der betaalden krijgen iets
meer. Dus hoe hoger het sala
ris, hoe hoger de uitkering.
Maar dat gaat maar tot een be
paalde hoogte: er is een maxi
mum van ruim vijfduizend yen
per dag.
Yasoeda was begrijpelij
kerwijze niet blij met de uitke
ring die neerkwam op minder
dan de helft van zijn vroegere
salaris. „Ik moet ergens 50 dui
zend yen per maand vandaan
halen om de hypotheek af te
betalen en voor de universiteit
van mijn oudste zoon en
schoolboeken voor de jongste.
Er wordt niets meer uitge
keerd nadat de verzekerde pe
riode is afgelopen. Die periode
is drie maanden voor werklo
zen onder de 30, acht maanden
voor iemand van Yasoeda's
leeftijd en nooit meer dan tien
maanden. Het is dus uiterst be
langrijk snel een nieuwe baan
te vinden, hoewel het waar
schijnlijk net zo belangrijk is
het sociaal aanzien te herwin
nen.
Sjin Noekiwa, vice-
directeur van het arbeidsbu
reau bij Lidabasji gelooft niet
dat er veel mensen van de
werkloosheidsverzekering
profiteren, als ze er geen recht
op hebben. Maar de kranten
hebben zich de laatste tijd
vaak kwaad gemaakt over
sommige vrouwen onder de
dertig die alleen op papier naar
werk zoekende zijn en alleen
geïnteresseerd-zijn in de werk
loosheidsuitkering. Toch zegt
Noekiwa: „Japanners vinden
werkloosheid het ellendigste
dat er is."
Na bijna drie frustrerende
en steeds wanhopiger wor-
IU
TEHERAN - In China zijn
de afgelopen tijd herhaalde
lijk oude zilveren munten ge
vonden die afkomstig zijn uit
Perzië. Volgens geleerden
bevestigen deze vondsten de
welbekende legenden uit het
Midden-Oosten over de han
del via de zogenaamde
„zijde-route" en de daarbij
behorende rovers en avontu
riers.
Volgens de Chinese ge
leerde Hsia Nai, die is ver
bonden aan het instituut
voor archeologie van de Pe-
kingse academie voor sociale
wetenschappen, wijzen de
munten erop dat Perzië een
groot aandeel heeft gehad in
de geldverschaffing voor de
handel tussen China en het
Byzantijnse keizerrijk (395 -
1453).
In deze legenden wordt
verhaald van karavanen die
sinds de aanvang van onze
jaartelling beladen met goe
deren naar China trokken,
via een ruwweg aangegeven
route die liep door het he
dendaagse Pakistan, Afgha
nistan en Noord-Iran tot in
Irak, Turkije en Grieken
land.
Door een toenemende
vraag in het Midden-Oosten
naar luxe-goederen uit Chi
na, en met name naar Chi
nese zijde, werd de route
langzamerhand bekend als
de „zijde-route". De ontdek
king van ruim duizend Perzi
sche munten, waarvan de
oudste uit 226 na Christus
stamt, wijst erop dat de Per
zen niet alleen deelnamen
aan de handel maar ook een
internationale muntsoort le
verden in een tijd dat er een
groot gebrek was aan mun
ten.
„De munten dragen alle de
naam van de toen regerende
(Perzische) koning op de zij
kant", aldus Nai op een bij
eenkomst in Teheran. „Alles
bij elkaar zijn twaalf Sassa-
nidische koningen afgebeeld.
Zij beginnen met Shapur II
(310 - 379) en eindigen met
Yazgard III (632-651), de
laatste heerser van de dynas
tie en beslaan een periode
van bijna driehonderd jaar."
Volgens Nai viel de rege
ringsperiode van Shapur II
samen met een grote opleving
van de handel tussen China
en Perzië.
Uit de vondsten blijkt ook
dat de Perzen niet de enigen
waren wier munten gebruikt
werden voor de handel. Eén
van de opgegraven stukken is
namelijk voorzien van een
inscriptie in het Hephthalie-
tisch. De Hephthalieten
waren een stam van krijgers
die zich in Centraal-Azië op
hielden.
In de tweed" helft van de
vijfde eeuw namen
Hephthalieten de Perzisch,!
koning Firoez gevangen e;|
doodden hem. Het vred«.|
verdrag dat daarna werd g
sloten verplichtte de verliJ
zers tot het afstaan van lajJ
en het betalen van een jaaiT
lijkse vergoeding. VolgerJ
Nai is het waarschijnlijk daf
de Hephthalieten daanuei
importen uit China betaif
den.
Met het toenemen van d
handel langs de zijde-rouhl
ontstond een tekort aan miit-f
ten en de Sassanidische t
ning Choroes II (590-61
moest zelfs de produktij
ervan opvoeren. Ook
vlucht van volgelingen vj
Yazgard III uit Perzië hatl
een toenemende toevloed vel
Sassanisische munten nae|
China tot gevolg. De v
lingen vluchtten voor de vê:|
geldingsmaatregelen vel
Arabieren die Yazgard i;|
vermoord hadden nadat hf
een alliantie met China hail
gesloten.
De Perzische vluchtelirJ
gen brachten niet alleen gei:|
maar ook hun vaardighede:|
mee naar China. Zij introdil
ceerden onder meer het Perl
zische goud- en zilversf
meedwerk. Volgens Nai bel
gonnen Chinese handwerk!
lieden imitaties te maken vat!
gouden en zilveren Sassam.|
dische vaartuigen.
LONDEN(ANP) - Lijkverbranding is bij de huidige stand van
de medische wetenschap lang niet meer zo eenvoudig als op het
eerste gezicht wel zou lijken. Het kan zelfs een levensgevaarlijke
bezigheid zijn, zoals een tijd geleden in Engeland is gebleken:
tijdens een verassing ontplofte de zink- kwikbatterij van een niet
uit het lijk verwijderde hartstimulator met zo'n kracht dat de
verbrandingsoven erdoor vernield werd.
Aan de hand van dat voorval wees het Brits geneeskundig
tijdschrift „British medical journal" (BMJ) er onlangs op dat een
dergelijke ontploffing de met het toezicht op de verbranding
belaste crematoriumbedienden het leven had kunnen kosten en
dat het er niet beter op zou zijn als bij zo'n ontploffing gifgas of
smetstoffen zouden vrijkomen.
Het BMJ vestigde er de aandacht op dat in plaats van kwik- en
zinkbatterijen misschien eerdaags nog veel ontplofbaarder lit-
hiumbatterijen zullen worden aangewend en dat sedert het begin
van de jaren zeventig een aanzienlijk aantal proeven is genomen
met gangmakers die werken met het hoogst giftige plutonium
238. Om dit laatste onschadelijk te maken moet de verassing bij
een temperatuur van 1300 graden Celsius geschieden, gedurende
anderhalf uur. Normaal duurt een verassing een uur en volstaat
een temperatuur van achthonderd graden.
Volgens het Brits geneeskundig tijdschrift heeft de beroepsve
reniging der Britse crematoria de directie van volksgezondheid
verzocht twee vragen toe te voegen aan het formulier voor de
verassing dat wordt ingevuld door de arts die de overlijdensacte
opstelt. De ene vraag luidt of de overledene een hartstimulator
had, de tweede of de pacemaker na het overlijden verwijderd
werd.
Een ander punt van zorg voor de beroepsvereniging, naas::
gangmakers, is de aanwezigheid van radioactieve stoffen int
zen of stiften in lij ken. Die buizen kunnen tij dens de verbrand
ontploffen, waarbij radioactieve rook zou ontsnappen. 1
waarschijnlijker is echter nog, dat die stoffen door het vuun
worden vernietigd, zodat zij een gevaar zijn voor de menset
de as moeten opruimen.
Het BMJ beveelt dan ook aan, lijken waarin een hartstimuli
of een radioactieve stof is ingeplant, niet direct aan de begraii
sondernemer af te leveren. Eerst moet de pacemaker eruit v
den verwijderd en als het niet mogelijk is de radioactieve inpii I
ting weg te nemen, dan moet aan de begrafenisondeme:
nauwkeurig mededeling worden gedaan van aard, afmetinge:
juiste plaats van die inplanting.
Het tijdschrift wees er op dat in lijken steeds meer ingepli
voorwerpen zoals kunstgewrichten, metalen stiften en
en hartstimulators worden aangetroffen. In sommige mi:
rijke landen worden prothesen weggenomen om nogn
worden gebruikt. Misschien zullen wij dat hier ook moetenf
doen, zo schreef het Brits vakblad, daarbij verwijzend naar
studie volgens welke vijf procent van de veraste lijken met;
voorwerpen bevatten. Dat zijn meestal orthopedische inplant
gen, maar tot de verzameling behoren ook heel wat ha;
een verlostang die door lichtelijk verstrooide heelmeesters»
den vergeten.
(Van onze correspondent)
PARIJS - Een jaar na zijn officiële opening is (in feite het
Culturele Centrum Georges Pompidou in de wijk Beaubourg)
met ruim zes miljoen bezoekers de top-attractie van Parijs en
heeft zowel de Eiffel-toren als het Louvre en het kasteel van
Versailles onttroond. Met andere woorden: het heeft meer bezoe
kers gehad dan deze drie klassieke toeristenattracties bij elkaar.
De eerste gevolgtrekking die voor de hand ligt, is dat dit grote
publiek, waarvan gezegd wordt dat het niet meer leest, door de tv
afgestompt is, geen voet in enig museum zet, liever platen beluis
tert dan naar een concert gaat, dat dit publiek integendeel zeer
hartstochtelijk geïnteresseerd is in al de cultuur-uitingen die
Beaubourg biedt. De cijfers vallen niet te loochenen.
Beaubourg, het „monster van cultuur", geprezen, opgehemeld,
verguisd en afgekamd, blijkt wel degelijk „in een behoefte te
voorzien". Men rekende op tienduizend bezoekers per dag; tegen
het einde van het eerste jaar naderde men een daggemiddelde van
22.000. Meer dan de helft van hen verklaarde dat zij het centrum
al meerdere malen bezocht hadden. Maar 65% van alle bezoekers
komen uitsluitend voor de publieke informatie-bibliotheek, PIB.
Elke dag moet men in de rij staan, elke dag schuifelt men
langzaam naar binnen, elke dag moet men op zijn tenen gaan
staan, zijn hals uittrekken om de schilderijen te zien, om bij de
dia's te kunnen komen. Maar slechts één bezoeker van de vier
dringt in het museum door. Misschien omdat het de enige afde
ling van het centrum is, waar entree betaald moet worden (5
francs, om de Nationale Musea niet te beconcurreren), want
's zondags als de toegang ook daar vrij is, zijn er acht maal zoveel
bezoekers als op weekdagen. Maar het geringere aantal bezoe
kers is ook een gevolg van het feit dat velen er niets van begrijpen,
dat de moderne kunstexpressies voor hen vreemd, ontoeganke
lijk en zelfs afstotend zijn. Een probleem van „artistieke vor
ming"? Zeker, voor een gedeelte. Sommige verantwoordelijken
menen dat het te laat is om volwassenen de moderne kunst „te
verklaren" en dat op de komende generaties gerekend moet wor
den, maar zoals Pontus Huiten zegt: „Nergens ter wereld bestaat
er een pedagogisch museum".
De PIB met 300.000 boekwerken viert elke dag een triomf: een
gemiddelde van 13.000 bezoekers. Een openbaring. Deze afde
ling die de tweede verdieping beslaat, bevat niet alleen boeken
zoals een traditionele bibliotheek. Een groot gedeelte van de
bezoekers komt naar de „Mediatheek", waar audiovisueel taal
onderwijs gegeven wordt, waar men muziek kan beluisteren,
waar men allerlei soorten praktische inlichtingen kan krijgen.
En w&ar men min of meer „actief" is, waar men zijn informaties
bestelt, haalt en raadpleegt. Overigens blijken de allermeeste
bezoekers van deze afdeling vaste klanten te zijn, terwijl de
bezoekers van de museum-afdeling en van de exposities „loop
klanten" zijn, eenmalige bezoekers vaak.
Een van de meest bezochte afdelingen is Sectie 7, waar als
gevolg van een samenloop van omstandigheden de voorwaarden
verenigd zijn om kinderen urenlang bezig te houden: met een uit
de Grafische Kunst-afdeling gehaalde stapel stripverhalen en
via de het halve hoofd verbergende koptelefoon beluisterde
popmuziek zijn ze er uren „zoet".
Er zijn zeker negatieve kanten aan het centrum. Overigens
wordt de architectuur door velen nog steeds het meest negatieve
gevonden, „deze olieraffinaderij", „deze misdaad tegen de cul
tuur en de mensheid", „deze ontluistering van het oude Parijs".
Het Beaubourg-centrum in Parijs een jaar geleden werd ingewijd, schreef een veel gelezen krant: „Mijn God, wat is het lelijk'-'"
De culturele politiek van het Pompidou Centrum wilde een per
manente confrontatie tussen het publiek, de organisators, het
personeel om tot een waarachtig gemeenschappelijk creatieplat
form van het leven van alledag te komen. Volgens velen is het
tegendeel gebeurd: het bureaucratische centralisme overheerst
het gemeenschappelijke aspect en gelijktijdig daarmee keert elke
sector zich in zichzelf. Dit is voor een deel het gevolg van „techni
sche" omstandigheden, van het onverwachte succes, van mense
lijke problemen en dit zal zeker kunnen worden verbeterd.
Maar het blijft waar dat Beaubourg minder een centrum, een
verzamelpunt dan wel een kruispunt of confrontatie-plaats van
allerlei heterogene activiteiten is, en dat, zoals een criticus zegt,
er uiteindelijk weinig harmonie heerst.
De gehele opzet van het centrum blijkt na een jaar „bedrijf"
toch de gemiddelde bezoeker niet veel wijzer te maken inzake de
moderne kunst, terwijl volgens een Parijs' weekblad het belang
rijke jaarlijkse budget van Beaubourg (ruim 8 procent van Cultu
rele Zaken) niet verantwoord is als men afgaat op de cul"
weerslag van het centrum in heel het land.
Daarmee wil allerminst gezegd zijn, dat Beaubourg negat
integendeel. Er zijn, zoals overal, negatieve kanten. Vertaa
zakelijke termen luidt de nog onbeantwoorde vraag
ongenadig: „Is het Pompidou-Centrum rendabel?"
soort zakelijke vragen in het gegeven geval niet even
kantwoord kan worden, zal het nog lange tijd duren i
bewe-ud kan worden dat de initiatiefnemers, George PomP
en degenen die zijn idee uitvoerden, al dan niet gelijk ha«
In afwachting daarvan is het wellicht niet erg dat de
esthetische Eiffeltoren zijn rol als eerste toeristenattrac"1
Parijs heeft moeten afstaan aan een kruispunt van cultuur'
gen, hoe onvolkomen, hoe onbevredigend en hoe ondoelt"
dit ook moge zijn.
JAN DRt'tf
Was u in uw hart een he
weken geleden drie kind!
schitterende act opvoerdejf
in" van de AVRO? Zoiets
er ook nog. Het drietal v|
zande heeft wel succes gel
het bekende kindercircus i
televisiescherm z'n kunstq
De staf van „Stuif es
ziet wel wat in die bijna
kindertjes, die onder de
zielende leiding van de hJ
T.D. Bakker en mevrouw|
Bakker-Van Gessel uit Hu
de meest vreemdsoortige c
priolen laten zien. Als
maar even meezit komt
AVRO-medewerker beslj
een kijkje nemen bij de vod
stellingen die Tarante|
geeft in Den Dullaert te Hu
(1 april) en De Halle te Ad
(1 mei). Want volgens
AVRO zit er in Tarantel
best nog genoeg bruikba
materiaal voor het volgen!
seizoen. In ieder geval he|
ben Annette Eijsink (13 ja/
brugklas Mavo), Gonnie v|
Waterschoot (10 jaar, lag/
school) en Harry Bakker (1
jaar, brugklas Mavo), al
hun optreden de meest pil
zierige herinneringen ove
gehouden, want ze zi|
schandalig verwend.
Als enige groep mochten I
in Ommen (de uitzendil
kwam vanuit een tent in 1
nabijgelegen Hardenberg) I
een hotel slapen. Hetzelfl
hotel, waar alle artiesten
tv-mensen ook sliepen,
konden er in n klap flink
handtekeningen worden vd
zameld. „Maar wij hebb|
ook handtekeningen uitg
deeld hoor", vertelt Han
trots, terwijl zijn ouda
broer op de video de betrd
fende uitzending, waarbij I
een bijna onmogelijke pq
soonsverwisseling in een
gesloten houten kist pla^
vindt, nog eens laat zien.
„Er hebben er zoveel g!
vraagd, wat de truc is. Maf
als we dat vertellen, hoevl
we natuurlijk niet meer opl
treden", zegt Gonnie he
nuchter. Het was allemal
toch wel spannend, want
uitzending was (na een fliJ
aantal repetities) recht
streeks en er kon natuurlij
altijd wel wat mis gaa
Vooral omdat Annette, die
uiteindelijke verantwoo|
ding droeg, dit nog niet ee
der had gedaan en pas ei
dag van te voren kon oefene.
„Er mochten nameüjk verdl
geen volwassenen bij", ve
telt de heer Bakker, „dJ
moest Annette mijn wel
overnemen. Alle begeleide!
werden apart bij elkaar g|
zet". Mevrouw Bakker zeg
„Maar de organisatie wd
fantastisch. Zelfs toen
naar huis gingen. Kregen
nog een uitgebreid lunc!
pakket mee". Hoe is dit ballj
HENGSTDIJK - Aan de zJ
terdagschieting, gehouden
C e P' van Dijk, namen
schutters deel. Uitslag: hod
vogel: J. Hendriks uit Heileg
eerste zij vogel: A. Heyman um
Axel; tweede zijvogel: A. Ve|
oeven uit Kloosterzandl
grootste aantal (6): H. van WJ
erschoot uit Hengstdijk, cf
wip twee: hoge vogel: J. Booii
uit Graauw; eerste zij vogel: 4
.e Waal uit Sluiskil; tweed
zijvogel: W. Strobbe ui
Lamswaarde; extra hoge vJ
§eI: R. van Esbroeck uj
hamswaarde; grootste aantf
's HEERENHOEK - Bij II
nats werd een schieting voo
oejaarden en minder validd
gegeven. Er waren 26 schuttel
De uitslag van de-A
Ov°ee*i yan Spes-Nostra ul
"vezande, eerste zijvogel li
•^Heer Vtn Vrije Schutters u|
A T r jnkoek, tweede zijvogl
zindho /i' Bulck van EensggJ
derde^ Uit s HeerenhoeH
Spes m V°geI J- v- Doorn vay
vierde ra uit °vezand|
van V Z1JV°Êel Alb. v.d. Dril
enhoekJe Schutters uit 's Hee1
vanv£teerStekaI c- Wouterq
me t 'I Ty uit Kwadendan
Vri'ie u Nijsten va
hoek B,Ch"tters uit 's Heereij
teind'e kal A- v- 't Wel
OvezaJan Willem Tel1 U1
van r Vlerde kal J. Vet!
hoek MC°r.dla Uit 's Heereif
eeste kleine vogels
