ÜALRO
GENERALE REPETITIE
WAS DONDERDAG OP
BASIS GILZE-RIJEIM
ZUIDMOLUKSE ORDEDIENSTEN
WORDEN AANGEPAKT
IE STEM
MAANDA
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
Gezamenlijke beleidsconclusie
na bevrijdingsactie:
GEGIJZELDEN
li\ SCHOOL
IIIIIKV
KISSEN
ONTSNAPPEN
•SSSSSSL
^Jioog
zomer
japonnen
Actie in
trein nog
geheim
Sn-/buitenland -4
chateau
EXTRA BEWAKING IN BOVENSMILDE BLIJFT VOORLOPIG
btfckh°|
117E JAARGANG NO. 1028$
Morgenmiddag
begrafenis van
zes omgekomen
Z.-Molukkers
kantine, winkel en horeca
kopen bij ALRO BREDA!
et stuur:
itten
s stoel,
nde stof.
van.
ïr-koel!
getje niet.
en
8 doden
"^irandaag
T Zundert
'el. 01696-2200
Anno 1854
Begrafenis
ELEGANTE
0AMESK0NFEKTIE
Manusama
DIRECTEUR: DR. W.A.J.M. HARKX
HOOFDREDACTEUR: L. LEIJENDEKKER
KANTOREN TE BREDA - BERGEN OP ZOOM - GOES - HULST - OOSTERHOUT - ROOSENDAAL - TERNEUZEN - VLISSINGEN
contact herstellen
RIJEN - Op de vliegbasis
Gilze-Rijen heeft men donder
dag al geweten of tenminste
vermoed, dat de regering met
geweld een eind zou maken
aan de gijzelingen in De Punt
en Smilde. Die dag hielden ma
riniers en luchtmacht namelijk
daar hun generale repetitie
voor de aanval op de trein in
die spannende en dramatische
minuten van de heel vroege za
terdagmorgen.
Alle ruim tweeduizend per
soneelsleden van de basis, mi
litairen en burgers, hadden een
spreekverbod opgelegd gekre
gen. Er werd wel niet met zo
erg veel woorden gezegd, dat
de oefening met de treinkaping
te maken had, maar dat was
aan de zeer realistisch geble
ken oefening zelf wel te zien.
Die dag was ook praktisch alle
telefoonverkeer vanaf de basis
naar buiten onmogelijk. Bo
vendien waren nogal wat auto
riteiten op „Gilze-Rijen" ge
signaleerd. Daarbij vielen de
namen van de ministers Van
Agt (Justitie) en Stemerdink
Die zijn er volgens officiële
woordvoerders echter niet bij-
geweest. Wat Stemerdink be
treft klopt dat in ieder geval.
Hij zat in Canada. Van Agt is
volgens ooggetuigen van de oe
fening echter wel degelijk in
Gilze-Rijen geweest. Hij zou
per helikopter van het Haagse
crisiscentrum naar de vliegba
sis gevlogen zijn en zich daar
op de hoogte hebben gesteld
van het resultaat van de oefe
ning.
De vrij algemene verwach
ting op de basis was donder
dag, dat de regering nog in de
nacht van donderdag op vrij
dag zou laten ingrijpen. Im
mers, het risico, dat het nieuws
over de oefening voortijdig zou
uitlekken en ook in de trein te
recht zou komen, werd groot
geacht. Toen die nacht acties
uitbleven, wist iedereen op de
basis het vrijdag wel zeker:
„Vannachtgaat het gebeuren".
Vannacht, dat wil zeggen: bij
het ochtendgloren. Want de
actie moest weliswaar in het
donker worden voorbereid
maar bij tenminste enig dag
licht worden uitgevoerd om de
straaljagers de kans te geven
nauwkeurig over de trein te
vliegen.
Bij de oefening op de basis
waren ongeveer vijftig mari
niers en een stuk of zes Star-
Enige
weg:
BOVENSM1LDE
(ANP) - De vier in de ba
sisschool in Bovensmilde
gegijzelde onderwijzers
hadden aan hun belagers
kunnen ontsnappen. Er
zijn enkele kansen ge
weest, maar de beste deed
zich voor op vrijdag 27
mei, vlak nadat de kinde
ren waren vrijgelaten. De
kapers waren toen ver
moeid door het gedoe
rond de 100 zieke, kinde
ren en zij waren in slaap
gevallen.
Eén van de vier leer
krachten had een sleutel
van het gebouw waardoor
de vier de kans hadden
ongemerkt het gebouw te
verlaten. Zij deden dat
niet, omdat, zoals een van
hen gisteravond vertelde,
zij bang waren dat „de
trein zou worden opge
blazen". Op dat moment
bestond de telefoonver
binding tussen de school
en de trein nog. „Als we op
dat moment zouden zijn
gegaan, dan vreesden wij
voor zestig mensenlevens
in de trein", zo vonden
denvieropvrijdag 27 mei.
(Van een onzer verslaggevers)
ASSEN - De namen van de
bij de overval op de gekaapte
trein gesneuvelde RMS-
strijders zijn: Max Papilaja,
Ronny Lumalessyl, Matheus
Tuny, het meisje Hansina Ok-
toseja (allen uit Bovensmilde),
George Matulessy en Mingus
Rumamury, beiden afkomstig
uit Assen.
De nog altijd in levensgevaar
verkerende Molukse treinka
per heet Junus R., wonend in
Bovensmilde. De zaterdag om
gekomen Zuidmolukkers wor
den morgenmiddag om twee
uur ter aarde besteld op de
Asser begraafplaats Boskamp.
fighters van de basis Leeuwar
den betrokken. Middelpunt
van de actie was een trein, on
geveer te vergelijken met het
treinstel in De Punt, die in de
nacht van woensdag op don
derdag via het zg. munities
poortje naar de basis was gere
den. De dag ervoor was het
spoorlijntje, dat al lang niet
meer was gebruikt, in ijltempo
gerepareerd.
(Vervolg op pag. binnen- bui
tenland 2)
(ADVERTENTIE)
KOELEMEI (ACHTER BALIÊNDIJK BREDA-NOORD)
Telefoon 076-871850
general Motors
i
De regering is van plan op
korte termijn gevolgen te ver
binden aan de beide gijze
lingsacties. Premier Den Uyl
zei zaterdag dat de maatrege
len die zijn voorbereid na de
acties van vorig jaar in Am
sterdam en Wijster, tegen de
Zuidmolukse ordediensten nu
zeer snel effectief zullen wor
den. De regering wil paramili
taire groeperingen in de Mo
lukse samenleving aan banden
leggen, evenals het wapenbezit
in die gemeenschappen.
Minister-president Den Uyl
verklaarde zaterdagmorgen,
enkele uren nadat de resulta
ten van de militaire acties be
kend waren geworden, dat een
gewelddadige oplossing de
enigmogelijke was. Alle wegen
van overleg en onderhandelen
waren uitgeput. De regering
ziet de gedwongen keuze tot
een militaire beëindiging van
de gijzelingsacties wel als een
nederlaag, zo zei de premier.
Dit zei hij, nadat zaterdag
ochtend de gegijzelden in de
school in Bovensmilde en de
'roinbij De Punt waren bevrijd
"ij een militaire actie.
VRIJ ZONNIG
Later op de dag kans op
'egenbui. Krachtige
oostenwind,
Middagtemperatuur rond 25
SMen.
BINNEN-/BUITENLAND-2
avage in school
opgeruimd
BINNEN-/BUITENLAND-3
J°topagina
ovensmilde-Groningen
verklaringen Den Uyl en
Manusa
sama.
B|NNEN-,
intervii
/BUITENLAND-5
'teuws gegijzelden
[ADVERTENTIE
De ?u^ste wijnhandel
In de Baronie
van Breda
'mporteur van
Bij de ontzetting van de trein
vielen acht doden. Zes gijze
laars kwamen om het leven in
het spervuur van de mariniers.
Ook twee gegijzelden verloren
het leven bij de actie.
Toen de mariniers begonnen
te schieten, zochten alle gegij
zelden direct dekking op de
vloer onder de banken. Enkele
raakten door verdwaalde ko
gels en rond vliegende glas
scherven gewond. Twee gijze
laars stonden echter op mid
den in het kruisvuur en werden
gedood. Minister Van Agt ver
klaarde kort na de actie dat zij
in ieder geval niet zijn getrof
fen door kogels van mariniers.
Meer kon hij niet zeggen in af
wachting van een onderzoek
Over het tijdstip van de be
grafenis van deze twee slach
toffers, de heer M. van Baarsel
(40) uit Eist (Gld) en mej.
J.M.C. Monsjou (19) uit Gro
ningen was gisteravond nog
niets bekend. De zes gedode
kapers zullen morgen in Assen
worden begraven.
De 10 gewonden (zeven gij
zelaars, twee mariniers en een
Zuidmolukker) bij de actie
rond de trein werden per bran
card afgevoerd voor eerste
hulp naar een Rode Kruispost.
Van daar gingen zij naar het
Academisch ziekenhuis in
Groningen, waar de Molukker
een spoedoperatie onderging.
Van de gijzelaars verbleven er
gisteravond nog vijf in het zie
kenhuis. Zij waren daar gis
termiddag bezocht door ko
ningin Juliana. De mariniers
die een schotwond opliep ver
bleef ook nog in het zieken
huis, evenals de nog in ernstige
toestand verkerende Moluk
ker.
Aan het gesprek in Utrecht is
deelgenomen door de voltal
lige commissie van overleg
(voorzitters prof. A. Kobben en
L. Mantouw), vice-
ministerpresident Van Agt,
staatssecretaris Zeevalking
(Justitie) en minister Van
Doorn (CRM) en van Zuidmo
lukse zijde door de heer Manu-
sama en de leden Lokollo, Tu-
tuhatunewa, Latumahina, Pi-
riasa en Nikijulu van zijn ka
binet.
In een verklaring, die na
afloop werd uitgegeven, stond,
dat de bespreking door alle
aanwezigen als waardevol en
constructief is ervaren. In een
toelichting zei prof. Kobben,
dat dit geen smoesje is. „Zel
den in mijn leven heb ik een
vergadering meegemaakt, die
zo'n indruk om me heeft ge
maakt. De wijze waarop men
van beide kanten zijn hart
opende, was bijna roerend. Het
zou veel uithalen als dit ge
sprek in zijn geheel op de tele
visie was uitgezonden".
„Er is een belangrijke mate
van begrip voor eikaars stand
punt gekomen", aldus prof.
Kobben, maar het is natuurlijk
niet zo, dat men het nu op alle
punten met elkaar eens is. Hij
uitte bewondering voor het ge
duld, de openhartigheid en de
aandacht van de drie bewinds
lieden, die aan deze bijeen-
Deze conclusies zijn in het afgelopen weekeinde met name
getrokken in een topoverleg van de commissie Overleg
Zuidmolukkers-Nederlanders, Nederlandse ministers en Zuid
molukse leiders, alsmede door de Nederlandse regering.
(Van onze redactie buitenland)
ASSEN/DEN HAAG - Ook na de jongste Zuidmolukse
gijzelingacties moet opnieuw geprobeerd worden om het
contact en het vetrouwen tussen de Nederlandse bevolking
en de Zuidmolukkers te herstellen. Hoe moeilijk ook, het is
de enige weg. Maar wel zonder illusies te scheppen en met
strenger optreden tegen paramilitaire Zuidmolukse groe
pen en wapenbezit.
BOVENSMILDE - Vele tientallen agenten van de rijkspolitie
in Drente zullen in de komende weken Bovensmilde blijven be
waken en de bewoners blijven beschermen. Deze extra politie
bewaking blijft zolang dat nodig is, aldus desgevraagd burge
meester Pde Noord (59) van Smilde gistermorgen na afloop van
een open lucht kerstdienst in Bovensmilde,
Burgemeester De Noord heeft zelf om de politiebewaking in
bovensmilde gevraagd. Die bewaking houdt volgens hem ver
band met de nog steeds gespannen sfeer in het dorp, maar de
politiemensen zijn er in de eerste plaats om de bewoners te be
schermen tegen nieuwsgierigen en al te opdringerige bezoekers,
zegt hij.
Burgemeester De Noord vindt wel, dat de „normale verhou
dingen in Bovensmilde snel weer hersteld moeten worden". De
angst onder de bewoners, vooral de ouders van de 105 gegijzelde
kinderen, moet langzaam verdwijnen, maar dat is uiteindelijk
niet door politiebewaking te bewerkstelligen, vindt hij. Op lan
gere termijn vertrouwt de heer De Noord meer op begeleiding
van ouders en kinderen door de huisartsen en maatschappelijk
werkers.
ASSEN (ANP) - Twee der
drie gearresteerde Zuidmo
lukse treinkapers de derde
ligt zwaar gewond in het Aca
demisch ziekenhuis in Gronin
gen en de vier bezetters van
de basisschool in Bovensmilde
zullen woensdagmorgen 15
juni worden voorgeleid aan de
Assense officier van justitie,
mr. C J. van Oldenbeek. Waar
deze voorgeleiding zal ge-
schieden is niet bekend.
(ADVERTENTIE)
vanaf99a 75
maten 38 tot 60
Ginnekenstraat 153/
Hoek v. Coothplein
Breda
's maandags gesloten
Di. t/m Za. geopend
van 09.00 tot 17.30 uur
op koopavonden
gesloten
komst een groot deel van de
zondag hebben besteed.
Verder is ook de toekomstige
taak van de commissie van
overleg ter sprake gekomen.
Hierover zei prof. Kobben,
dat de commissie na de laatste
gijzelingen de keus had uit drie
mogelijkheden: doen of haar
neus bloedt, denken „wat haalt
dat allemaal uit" en ermee op
houden of met verdubbelde
ijver aan de slag gaan, nieuwe
initiatieven ontplooien,
nieuwe contacten leggen en
nieuwe gespreksmogelijkhe-
den bevorderen. „Ondanks
twijfels" heeft ze voor de laat
ste mogelijkheid gekozen.
Van alle kanten Is de nadruk
gelegd op de noodzaak de men
sen niet voor de gek te houden
en hun „Iets rozigs voor te
spiegelen wat in feite niet
kan".
De WD-fractievoorzitter
Wiegel heeft minister Van Agt
zaterdag gevraagd de volks
vertegenwoordiging een
schriftelijk verslag te doen
toekomen omtrent de gang van
zaken rond en het beleid van de
regering ten aanzien van de re
cente gijzelingsacties.
Het gevraagde verslag zou,
naar de mening van Wiegel, zo
VToeg klaar moeten zijn dat de
Tweede Kamer er uiterlijk 23
juni, de laatste vergaderdag
voor het zomerreces, nog over
van gedachten kan wisselen.
PVD A-fractievoorzitter Van
Thijn verklaarde dat hij van
mening is dat de regering de
enige mogelijke beslissing
heeft genomen. Hij vindt dat
nu met spoed, maar niet over
haast, moet worden gezocht
naar een oplossing voor de toe
komst van het Molukse pro
bleem.
De partijraad van de PSP
heeft de militaire acties zon
dag veroordeeld. Volgens de
partijraad had de regering
langer en anders moeten on
derhandelen, om de gijzelings
acties op vreedzame wijze te
beëindigen. De partijraad
vindt dat hiertoe mogelijkhe
den aanwezig zijn geweest.
De president van de RMS-
regering in ballingschap, ir.
De voorkant van het met ko
gelgaten bezaaide treinstel.
J.A. Manusama, zei in een
reactie dat hij diep bedroefd is,
maar dat hij begrip kan op
brengen voor de Nederlandse
beslissing. „Geen enkele
rechtsstaat kan dit tolereren.
Ook wij zullen dat later in onze
eigen staat niet doen".
De Zuidmolukse jongeren
reageerden al enkele uren
nadat het nieuws van de over
val bekend was. Zij vonden de
aanvallen op trein en school laf
en onwaardig en zij stelden de
regering volledig verantwoor
delijk voor de gevolgen in de
toekomst van deze handelswij
ze. Later op de dag verklaar
den woordvoerders van Mo
lukse jongeren dat de treinka
pers nooit hun wapens tegen de
mensen hadden willen gebrui
ken. De wapens waren alleen
bestemd om de actie meer
kracht bij te zetten. De Neder
landse regering is nu verant
woordelijk als „onverant
woorde elementen" los breken,
zo is hun standpunt.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG - Officiële
woordvoerders van de regering
weigeren tot nu toe elke infor
matie over wat zich tijdens de
militaire actie zaterdagoch
tend vroeg precies in de trein
heeft afgespeeld.
Vragen over waar de Zuid
molukse kapers zich bij de
aanval bevonden, hoe zij on
schadelijk werden gemaakt en
door welke kogels gijzelaars
gedood of gewond werden ble
ven onbeantwoord. Voorlich
tingsfunctionarissen zeiden
dat daarover geen gegevens
konden worden verstrekt
omdat „de regering het verloop
van de actie zelf in onderzoek
heeft" en omdat „het hier gaat
om een militaire operatie
waarover nooit iets wordt ge
zegd".
