Oliefontein niet te stuiten
Kamerleden verontrust over
opslag besmet afval in Mol
Stemerdiik
vertraagt
uitvoering
orders
defensie
NEO-NAZI'S
)N
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
WOENSDAG
Nederlander rijdt steeds minder auto
Prijscompensatie voor defensie moet blijvend worden gentaakt
Put
onder
controle
wmm
DE STEM
10 november 1976
116e jaargang - no. 13106
Neptunes
Verlaging
Cholera in
Gaza-streek
laatste nieuws
Caféhouder na
val overleden
VERWIJT VAN
VAN ELSEN:
■HHÉÉÉfÉM
Abortus-debat
in senaat niet
op korte termijn
TOERISTEN
BESTOLEN
IN MALAGA
I
tad). Lukt dat
met de
vertrouwelijk
r:
;n Haag.
der
a waar de
s en waar u
len.
Ven
ludent
oen
ndiploma
m
t verboden
46-10'
r mij voor een abonneme"1
week of f 13,- per kwartaal-
volgt te ontvangen en te
iman, en regel de be'ab
k acceptgirokaart is mog
:taal f 13,- na ontvangst
rt
en stuur hem in een
ix, Antwoordnummer
istzegel is niet nodig-
te koop geurestsgd
of aan ïe bieden?
Met een „Kleintje" in onze
rubriek „Huizen" zit u dan
zogezegd op rozen. Immers
vele tienduizenden
Stem-lszers en lezeressen (vijf
van de tien) hebben bijzondere
belangstelling voor onze
■„Kleintjes"-rubriek „Huizen"
DIRECTEUR: DR. W.AJ.M
HARKX
HOOFDREDACTEUR: L. LEIJENDËKKER
KANTOREN TE BREDA - BERGEN OP ZOOM - GOES - HULST - OOSTERHOUT - ROOSENDAAL - TERNEUZEN - VLISSINGEN
(Van onze redactie binnen
land)
dEN HAAG - De Neder-
„jse automobilist blijkt
teeds minder in zijn auto te
!iiden. Li' de gepubliceerde
£van het CBS over 1975
b|ijkt dat de personenauto ge-
middeld 15.300 km. heeft afge-
ud Over het voorgaande jaar
was gee" ci'£er beschlkbaar'
raaar de schatting bedraag
15 goo km. Als oorzaken voor
bet minder aantal verreden ki-
lometers wordt genoemd het
stijgende bezit van meer auto's
in één gezin, de oliecrisis en de
gestegen gebruikskosten.
Het CBS beschikt slechts
over jaarkilometrages van zes
jaren, waarin enquêtes werden
gehouden. Daaruit blijkt een
steeds dalende tendens: 18.700
km in 1960,18.400 km in 1963,
18.000 km in 1965, 17.900 km
in 1967, 17.200 km in 1970,
17.700 km in 1972 en 15.300
km in 1975.
Met zakenauto's wordt
aanmerkelijkmeer(26.900 km)
gereden dan met auto's op
naam van personen (14.600
km). Automobilisten, die zelf
alle kosten moeten betalen,
rijden minder (13.400 km) dan
zij die een deel van de kosten
(20.000 km) of alle kosten
(20.600 km) vergoed krijgen.
Nieuwe auto's rijden meer
(bouwjaar 1975: 19.300 km)
dan oude wagens (196 7 en eer
der: 11.400 km). Van het aantal
kilometers worden er gemid
deld 1050 in het buitenland
verreden, aldus het CBS.
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG - De Tweede
Kamerleden P. A. M. Corne-
lissen en L. de Bekker (bei
den KVP) zijn verontrust
over uitgebreide proefne
mingen met ondergrondse
opslag van radio-actief afval
in de Belgische plaats Mol, op
enkele kilometers van de Ne
derlandse grens.
Schriftelijk hebben de
beide Kamerleden minister
Vorrink (Milieuhygiëne) om
nadere gegevens over deze
proefnemingen gevraagd. Zij
willen weten of de minister
de mening van de Rijksgco-
logische Dienst deelt, dat er
ernstige bedreigingen kun
nen ontstaan voor de drink
watervoorziening in
Noord-Brabant en dat er
daarom een diepgaand gren
soverschrijdend onderzoek
geboden is. Als dan inder
daad blijkt dat door de op
slag van het radio-actief
afval de kwaliteit van het
drinkwater in Noord-
Brabant wordt aangetast,
vinden de Kamerleden dat er
onverwijld gestopt dient te
worden met de proefnemin
gen. Verder willen de Kamer
leden weten of er over de
proefnemingen contact is
geweest tussen de Neder
landse en de Belgische auto
riteiten en tevens dringen zij
eropaan.datdeN ederlandse
regering zo gauw mogelijk
haar opvattingen over de
proefnemingen aan de Belgi
sche regering duidelijk
maakt.
Tenslotte vragen de
KVP'ers of ministers Vorrink
in overleg wil treden met de
provinciale besturen van
Noord-Brabant, Limburg en
Zeeland om daarna met Bel
gië samen tot een gezamen
lijk grensoverschrijdend mi
lieubeleid te komen.
CDA EIST MEER
9?
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Minister H. Vredeling van Defensie zal de
i CDA-fracties in de Tweede Kamer een paar harde toezeg-
I gingen moeten doen wil hij niet opnieuw geconfronteerd
«orden met een motie over extra uitgaven.
Sen nieuw pluspunt in i
■eclame:
KLEINTJE
let plaatsen van een
ILEINTJE vormt een we
zenlijke bijdrage tot het rea-1
ïseren van uw doel. TIEN-1
DUIZENDEN lezen u!
De toezegging dat Defensie
een evenredig deel krijgt uit de
I potvan 1,1 miljard gulden voor
gestegen prijzen is niet vol
doende. De CDA-fracties ei
sen, dat die compensatie per
manent wordt gemaakt. Het
gaat de CDA-fracties om her-
I slel van de geloofwaardigheid
lan Nederland in de NAVO.
Minister Vredeling stelde die
I geloofwaardigheid verleden
week tijdens het NAVO-debat
I zelf aan de kaak, toen hij zijn
I geestverwant Dankert (PvdA),
I erweet, na een scherpe aanval
op het beleid inzake de taak
verdeling, dat het juist de so
cialisten zijn die hem voor de
voelen lopen. Zij verstaan
onder taakverdeling afstoting
1 van taken waardoor de uitga
ven voor defensie kunnen ver-
1 minderen.
Minister Vredeling werd gis-
I teren tijdens het jaarlijkse ka-
merdebat in bescherming ge
nomen door de opponent van
OPKLARINGEN
LATER REGEN
Maximumtemperatuur:
e" graden
RADIO EN TELEVISIE
Actrice Jeanne Moreau
oindelijk achter de camera
BINNEN-/BUITENLAND-2
Opnieuw tweemaal
■evenslang geëist tegen
Frans H.
®'NNEN-/BUITENLAND-3
™tenlanders maken Parijs
gezellig
JWNEN./BUITENLAND-4
MaaendSteTek6nin9vande
SP0RT-1
België vreest Noord-lerland
SP0RT-2
«emmer jaaD Keymel
succesvol
MERIJNTJE
dat een
°wioo neweek?
de CDA-fracties mej. H. van
Leeuwen van de ARP, of
schoon de minister niet hele
maal brandschoon is tepleiten
voor het beleid. Zij wenste de
„onverkwikkelijke broederru
zie" tussen hem en Dankert
niet te bagatelliseren. Het
wordt volgens haar, zoals
Dankert verleden week al zei,
in de komende kabinetspe
riode „puin ruimen bij defen
sie". Alle „keerpuntaanhange
rs" zijn daarvan de schuld zei
mej. Van Leeuwen. De eis van
de CDA-fracties om 150 mil
joen extra voor defensie uit te
trekken is nog maar een topje
van de ijsberg, „die ons nog
lang koude rillingen" zal
blijven bezorgen, tenzij de
kleinere landen in de NAVO de
handen slaan aan taakverde
ling. De CDA-fracties staan op
het standpunt, dat ook van
daag nog „de afwezigheid van
oorlog gewaarborgd" moet
worden. Dat vereist een opti
male organisatie, tegen mini
male kosten.
Zij eiste van de minister de
toezegging, dat dit jaar nog een
begin wordt gemaakt met de zo
omstreden vervanging van de
Neptunes van de marine. De
eis van de socialist Dankert
aan minister Vredeling, dat hij
dan de afstoting van taken bij
de NAVO moet afdwingen
noemde mej. Van Leeuwen
„schadelijk" voor het ver
trouwen. Gesteund door de
KVP-defensiespecialist Van
Eisen overhandigde zij de mi
nister een financieringsplan
voor defensie in de komende
periode. „De motie-Aantjes
om 150 mijoen meer is een dui
delijk signaal om het uithol
lingsproces tegen te gaan. Zo
kan en zo mag het niet langer",
zei mej. Van Leeuwen. Voor de
socialist Dankert is de toezeg
ging van de minister, dat De
fensie een evenredig deel krijgt
van de prijzenpot voldoende.
Kleine financiële injecties,
zoals de CDA-fracties willen
noemde hij een „gevaarlijke
benadering" van de problema
tiek.
Het is nog maar een grote
vraag of minister Vredeling te
gemoet komt aan de eis van de
CDA-fracties. Deze fracties
staan bovendien voor het blok
met een viertal amendementen
van de VVD tot een totaalbe
drag van 139 miljoen gulden
meer voor defensie ten behoeve
van de Neptunesvervanging,
voor de aanschaf van anti
tankwapens, voor verbin-
dingsapparatuur, en voor het
leggen van mijnen. Volgens de
liberaal Ploeg schiet het defen
siebeleid zodanig te kort, dat
over enige tijd de „Neder
landse soldaat zijn eigen ge
weer moet gaan kopen".
Tegenover de verlangens tot
verhoging van de uitgaven
stonden gisteren ook wijzi
gingsvoorstellen tot verlaging.
Die waren afkomstig van de
radikaal Waltmans (PPR). Hij
vindt dat de vervanging van de
Starfighter door de F-
16-vliegtuigen, waarvoor
reeds een contract is getekend,
ongedaan moet worden ge
maakt.
(Van een onzer verslagge
vers)
SCHOONEBEEK - Tien
maal heeft een ploeg van 25
man gisteren geprobeerd de
enorme kracht achter de olie
en stoom spuwende fontein
in Schoonebeek te temmen.
Twaalf/maal bleek het oor
verdovende geweld dat op
borrelt vanuit een diepte van
800 meter uit een reparatie
boortoren te sterk, ook voor
een hijskraan en vele men
sen. Te sterk ook voor een sta
len kabel, die knapte als na
aigaren.
Daarom werd in aller ijl een
andere methode gezocht om
de afsluiter tegen de im
mense druk van 50 atmosfeer
in op zijn plaats te brengen.
Over de oorzaak staat nog
niets vast. Volgens het hoofd
van de afdeling voorlichting
en public relations, de heer
H.J. Oosting, kan het een
technische storing zijn ge
weest, maar een menselijke
fout wordt niet uitgesloten.
In Schoonebeek blijven de
scholen gisteren voorlopig
dicht. Op de straten ligt een
oliefilter, glad als ijzel.De
NAM heeft gisteren zand
laten strooien, ook op de
paadjes naar de huizen in de
vriendelijke woonstraten.
Olie en zand plakken aan je
schoenzolen, het pakt samen
als een modderbrij. De NAM
heeft de bewoners per brief
gerustgesteld. Zij zal later
terug komen om alles weer
schoon te maken. Roodgc-
dekte daken zijn vuilbruin.
Op ramen en deuren zit een
stinkend oliefilter. Op buiten
opgeslagen bouwmaterialen
zit dezelfde bruine laag. Op
het water van het zwembad
van de NAM ligt een veel
kleurige oliespiegel. Het gra
vel van de tennisbaan is
bruingrauw.
Schoonebeek blijft er rus
tig onder. De mensen zijn
vertrouwd met de NAM. Ze
weten wat er precies onder en
boven de grond gebeurt, hoe
het komt, hoe het gaan zal. Ze
vertrouwen op de NAM. Van
de 3.000 inwoners van Oud
Schoonebeek zijn de meesten
aangewezen op de olieindus
trie. Ze zijn er mee verweven.
Niet dat ze ervaring hebben
opgedaan met spuwende
boortorens: de laatste uit
barsting dateert van 1952, en
dat was toen nog een kleintje
ook. De zaak was toen in een
paar uur bekeken. En oude
ren herinneren zich nog iets
soortgelijks uit 1938. Een ge
pensioneerde NAM-werker:
„De mensen zijn vol ver
trouwen. Omdat er zoveel
van hier bij NAM werken is
heel het dorp snel gerustge
steld. Ze weten ook dat het
niet ongelukkiger had kun
nen treffen: een onverwachte
eruptie, uitgerekend op
maandagmorgen vroeg.
Want toen moest iedereen
nog in zijn ritme komen.
Staande op een zwart, vet en glibberig trottoir, kijkt een boer - de oordoppen op tegen het
lawaai - in Schoonebeek naar de helse kolom van stoom, olie en modder, die vanuit een
olieput van de NAM nog steeds de lucht inschiet.
TEL AVIV - In de door Israël
bezette Gaza-strook zijn dins
dag vier gevallen van cholera
ontdekt. De militaire autori
teiten in Tel Aviv verklaarden
dat het een driehoofdig gezin
betreft en een tienjarige jongen
uit het .vluchtelingenkamp
Dzjebellia.
(Van een onzer verslagge
vers)
ETTEN-LEUR - Zal Alco-
pol het tovermiddel zijn dat
Schoonebeek zal verlossen
van de oliedrab die de beem
den en dreven van dat
Drentse dorp heeft be
smeurd Vandaag zal op die
vraag het antwoord worden
gegeven in de laboratoria van
de Nederlandse Aardolie
maatschappij (NAM) te As
sen. Met grote spanning zien
direkteur Schoenmakers en
zijn medewerkers van Alco-
chemie te Etten-Leur de uit
slag van die beslissende
proeven tegemoet. Vierent
wintig uur lang zijn ze bijna
onafgebroken in touw ge
weest in het eigen laborato
rium met speuren en experi
menteren om het doeltref
fende afbreekmiddel te vin
den voor de blubberstroom
die mens en dier ginds teis
tert. In het kort komt het erop
neer dat bij Alcochemie, dat
gespecialiseerd is in het on
derzoek naar en de vervaar
diging van gerichte schoon
maakmiddelen, onderkend is
dat een oplosmiddel in het
Schoonebeekse geval niet
zou baten omdat dan de sme
rige residuen van de oliefon
tein toch achter zouden
blijven en zich in de water
huishouding zouden mengen.
Daarom werden de proeven
met het toch op stapel
staand, nog niet in de handel
gebrachte afbreekmiddel Al-
copol versneld en geïntensi
veerd. In de theorie van Alco
chemie kan de blubber door
een oplossing van Alcopol in
water onder druk naar de
waterzuiveringsinstallatie
worden afgedreven, waarna
door de inwerking van alco
pol de restanten worden af
gebroken.
(Van een onzer verslaggevers)
SCHOONEBEEK - Gister
avond laat heeft de N.A.M. de
spuitende olieput in Schoon
ebeek onder controle gekre
gen.
DOESBURG (ANP) - De
44-jarige uit Turkije afkom
stige Doesburgse caféhouder
A. Aaras is in de nacht van
maandag op dinsdag in een
Nijmeegs ziekenhuis overle
den aan ernstig hersenletsel.
De rijkspolitie maakte gisteren
bekend dat de man in de nacht
van zaterdag op zondag na een
onenigheid met een bezoeker
ten val kwam en ernstig letsel
aan het hoofd opliep.
De politie van Doesburg
spreekt van een „zeer pijnlijke
zaak". De aanleiding van de
onenigheid was zeer onschul
dig.
(Van onze parlementaire re
dacteur)
DEN HAAG - Defensiespe
cialist Van Eisen (KVP) heeft
gisteren in de Tweede Kamer
staatssecretaris H. Stemerdink
(PvdA) verweten opzettelijk
vertragingen aan te brengen in
de investeringsprogramma's.
Ofschoon tussen DAF en de
landmacht een order tot stand
gekomen is voor de levering
van 4000 vrachtauto's van vier
ton per stuk heeft staatssecre
taris Stemerdink nog steeds
zijn handtekening niet gezet.
Van Eisen berekende dat
elke maand uitstel een prijs
stijging van vier miljoen gul
den kost. Ook heeft de staats
secretaris de oorspronkelijk
behoefte van 4950 vrachtau
to's van dit type verminderd
tot 4000. De bestelling van
1800 vrachtwagens van twee
ton is inmiddels verschoven
naar 1978. Hiervoor was een
bedrag van 108 miljoen gulden
uitgetrokken. Maar in 1978 zal
de prijs van 60.000 gulden per
stuk niet meer haalbaar zijn,
zeker wanneer om wille van de
werkgelegenheid de bestelling
bij DAF als voornaamste fac
tor wordt aangevoerd. Voor de
bouw van de 4000 vrachtauto's
van vier ton is 25 procent van
het materiaal afkomstig uit
Nederland, 50 procent uit
West-Duitsland en 25 procent
uit andere landen. Van de ma
teriaalkosten wordt 20 procent
in België verwerkt en voor de
overige kosten 15 procent,
eveneens in België. Het Neder
landse aandeel in de totale
kostprijs is maar 35 procent,
aldus Van Eisen. Zou men een
normale concurrentiebestel-
ling hebben toegepast tussen
Mercedes en DAf dan zou de
vier tons vrachtwagen aan
merkelijk goedkoper gemaakt
kunnen worden en dan zou
voor minstens 70 procent aan
compenserende orders voor de
Nederlandse industrie zijn
verkregen. Van Eisen illus
treerde hiermee, dat zonder
meer bestellen in Nederland
niet altijd de hoogste werkge
legenheid voor Nederland be
tekent.
DE gemeente-reinigingsdienst
van Rotterdam is bezig met de
bestrijding van een, grote
stookolievlek in de achtste pe
troleumhaven (Europoort).
Het is niet bekend, waardoor
de oliemorsing, die geschat
wordt op honderd ton, is ont
staan.
- -
-
V T :i:
UTRECHT (ANP) - De wer
komstandigheden in de bouw
zijn vaak zodanig, dat hiervan
de hele bedrijfstak een nega
tieve invloed ondervindt. Dit
concludeert de hout- en bouw
bond NVV/NKV aan de hand
van een tot nu toe geheim rap
port van Bureau Veldkamp
over het probleem, dat zo wei
nig jongeren zijn geïnteres
seerd in een vakopleiding in de
bouwnijverheid. De bouwfe-
deratie publiceert enkele con
clusies uit het rapport in het
bondsblad „De Steiger" van
volgende week. Volgens de
bouwbonden noemt hét rap
port als negatieve aspecten van
een baan in de bouwvak de on
voldoende bescherming tegen
werken in weer en wind, de on
veiligheid op bouwplaatsen,
slechte hygiënische voorzie
ningen en het personeelsbe
leid, dat weinig mogelijkheden
biedt tot doorstroming naar
betere functies. Al deze punten
tesamen maken dat de bouw-
nijvverheid een ongewenst
lage waardering krijgt, aldus
het rapport van Onderzoekbu
reau Veldkamp.
Uit aanvullende informatie
blijkt, dat het rapport tot de
slotsom komt, dat in grote be
drijven relatief weinig leerlin
gen werkzaam zijn en dat zij
voorkeur uitspreken voor een
opleiding in kleine bedrijven.
DEN HAAG (ANP) - Het is
alleszins onzeker of de Eerste
Kamer nog dit jaar het
abortus-ontwerp van PvdA en
VVD zal behandelen. De leden
van de senaatscommissies voor
Volksgezondheid en Justitie
hebben gisteren hun opmer
kingen over dit door de Tweede
Kamer aangenomen
initiatief-ontwerp van de Ka
merleden Lamberts en Roethof
(beiden PvdA) en mevrouw
Veder-Smit en Geurtsen (bei
den VVD) ingeleverd, welke
opmerkingen worden ver
werkt in een eindverslag.
Vanuit de verschillende
fracties is gevraagd om meer
informatie. Uit de ingezonden
opmerkingen blijkt de defini
tieve opstelling van deze frac
ties, althans voorzover het de
grootste fracties betreft, te
genover het ontwerp nog niet.
MADRID (DPA) - Drie ge
wapende mannen hebben in de
nacht van maandag op dinsdag
een inval gedaan in het luxeho
tel „Los Monteros" bij Malaga.
Ze maakten geld en kostbaar
heden ter waarde van 20 mil
joen pesetas van buitenlandse
gasten buit.
De dieven dwongen de na
chtportier de kluizen van de
gasten open te maken. Na ze te
hebben leeggehaald verdwe
nen ze. Hoofdgedupeerden zijn
twintig Duitse 20 Zweedse en
een onbekend aantal Neder
landse gasten. Zij verloren ook
hun paspoorten, rijbewijzen en
andere papieren. De hoteldi
rectie is alleen bereid te ver
goeden wat uit de brandkast
van het hotel is weggenomen
en niet wat uit de kluizen werd
ontvreemd. Er bestond twijfel
aan de mate van verzekering
van het gestolene.
FRANKFORT (UPI/DPA) -
In Frankfort zijn gisteren op
verscheidene plaatsen stickers
aangebracht met leuzen als
„Wij zijn er weer", „Rood
front, verrek" en „Koop niet
bij joden". De stickers waren
voorzien van een hakenkruis
en ondertekend door de „afde
ling buitenland van de
NSDAP." Ook was aan een 50
meter hoge schoorsteen een
vlag gebonden met een haken
kruis erop.
De NSDAP, de officiële
naam van de nazi-partij, begon
dinsdag preciv s 38 jaar gele
den haar openlijke vervolging
van joden door in heel Duits
land joodse bezittingen te ver
nielen en joden te mishande
len.
De verschijning van de stic
kers bracht Heinz Galinski, de
voorzitter van de joodse ge
meenschap van West-Berlijn,
er dinsdag toe van de regering
te eisen dat zij een einde maak
ten aan de provocaties van de
neo-nazi's. Vorige week ont
sloeg de Westduitse minister
van defensie Georg Leber twee
generaals omdat zij Hans Ul-
rich Rüdel, een voormalige
nazi-piloot, toestemming had
den verleend een veteranen-
bijeenkomst toe te spieken.
Rudel voerde in de tweede we
reldoorlog de duikbommen
werpers aan die ondermeer
Rotterdam en Warschau bom
bardeerden.
Vandaag zal de Westduitse
regering tijdens een speciaal
debat in het parlement het ont
slag verdedigen.
Vr
