r it. beker NAC-ers PAS OP! HEILZAME SMELTKROES VAN DE DIENSTPLICHT Er valt weer echt iets te kiezen deze week Haagse Post EVEN UITBLAZEN Antwoordnummer 8307 .•SBes*--* in gebruik Postume Agatha Christie Brandwonden- stichting neemt hnidbank Amsterdam.Tel-020-24852Q Super rookgordijn binnenland buitenland 1 er informatie rik Nederland van vanillevla en MET WIM KÜCK Wereld Smeltkroes Gevaar Spiegel PAPIER MOOR UW PEIM Jagen "^aal Markendaal Oorlogsverleden 1980: jaar voor stadsver nieuwing Duidelijkheid door! Jaap v.d. Doef (Tweede-Kamerlid van de P.v.d.A.)^l Keuze De Dutch Connection De eeuwige jacht op Jack the Ripper Het snoeimes van Guus Oster De opmars van het Bremanisme De regeerlust van Ed van Thijn Swarttouwen de zwakken Hofland over het ethisch reveil Losse nummers f. 2,25. Voor 'n abonnement (f. 23,- per kwartaal) schrijf of bel... Verschil en de f 30,- en r kan dat dan DE STEM VAN DONDERDAG 28 OKTOBER 1976 Kasbiljetten je D SalariS'Spaarplan wordt.) Tel.:. ABN: Ja/Neen. Jen aan: tammer 1555, Amsterdam. 311 rtellen hoor: ;ker als u rantje koopt oorleest.. Geldig van 25 t/m 30 oktober AIS psv-supporter beleef ik natuurlijk een weinig bevredi gend seizoen. Maar dat bete kent nog niet dat ik met aan- penqelaste fietskettingen om mijn middel, naar het voetbal len ga (vooropgesteld dat ik al zou gaan, hetgeen niet het □eval is). De supporters van de FC Utrecht denken daar, zoals u wel zal zijn opgevallen, an ders over. Deze week ontving ik dan ook een brief van een Utrechtse supporter met het volgende advies voor de NAC-aanhangers die het plan hebben komende zondag naar Utrecht-NAC te gaan: „Ga beslist niet met uw club mee naar het Galgewaardsta- dion. Een gewaarschuwd man telt voor twee. Ik zelf zal ook nooit meer dit stadion van bin nen zien. Bent u echter een supporter door dik en dun, dan raad ik u aan om op de over dekte tribune te gaan zitten, u erg rustig te houden, geen toeters of vlaggen mee te nemen want die bent u voor de wedstrijd al kwijt of u provo ceert er de Bunnikzijde (van de tribune WK) mee. Ga met uw eigen auto want een bus uit Breda is natuurlijk sowieso al een prachtig doelwit. Hoop op een nederlaag van uw club. Dat is namelijk het beste voor uw gezondheid". Tot zo ver de Utrechter die me wel zijn naam en adres geeft, maar vraagt deze niet te vermelden, want „Utrecht is kleiner dan je denkt, als u be grijpt wat ik bedoel". Ik begrijp het inderdaad: voetbal is oor log. Compleet met terreur en represailles. Alt In hst sobere wede- ropbouwjaar 1950, voor een jongen van een jaar of zeven- tien, de marine niet de enige mogelijkheid was geweest om de Bahama's te zien, Cu- rtgao, Tunesië of Kaap de Goede Hoop, dan was ik nooit vrijwilliger geworden. Dan had ik misschien als dienstplichtige door de Harskamp gekropen of blok ken weggetrokken voor de wielen van rammelende Da- kota's op Ypenburg. Maar de marine liet me die plaatsen wel zien en nog veel meer ook. En in ruil daarvoor stond ik zes jaar af van een jong leven dat ik anders had kunnen slijten op een kantoor of op schoolbanken. Uit carrière-oogpunt beke ken, waren het verloren jaren. Ik was allesbehalve een suk- sesvol militair en ik beschikte ook niet over de juiste instelling voor beroepsmilitair, welke in stelling dat dan ook wezen moge. Als puppes-drie ging ik erin en als eersteklasser zwaaide ik af. Eervol, dat wel. Ik kon opnieuw beginnen. Een voudig baantje zoeken. Stude ren. Beter baantje. Nog meer studeren. Enfin, hetzelfde wat zovelen van mijn generatiege noten hebben gedaan, maar dan zes jaar later. Spijt heb ik van die „verlo ren" jaren nooit gehad. Van dat reizen ben ik beslist een stuk wijzer geworden. Nu nog, na bijna 25 jaar, pluk ik er soms de vruchten van. In dienst, bij de marine ontmoette ik mijn eerste protestant, mijn eerste neger, mijn eerste atheist. Ik ont moette ze niet alleen, ik moest nauw met ze samenwerken, hen gehoorzamen soms en met hen optrekken aan boord van altijd veel te kleine schepen op reizen die maanden konden duren. Ik leerde bootwerkerszoons uit Rotterdam kennen, vissers jongens uit Scheveningen, Kat tenburgers uit Amsterdam, mijnwerkers uit Limburg, lan darbeiders uit Zeeland, bijna van verveling gestorven ka toorbedienden, hele horden mislukte HBS-ers en MULO- ers, maar ook afgestudeerde ingenieurs, theologen en eco nomen. Behalve misschien de dienstplichtigen hadden we al lemaal met elkaar gemeen dat we de burgermaatschappij van de jaren 50 niet zo zagen zitten en de wereld wilden zien. Met dat laatste begonnen we al - zonder dat misschien te besef fen - op de dag dat we in Voor schoten bijeen werden ge bracht. De militaire dienst is een van de nog zeer weinige instellin gen, die werken als een smelt kroes. Je gaat erin als eén ty pisch specimen van je milieu met alle daaraan verbonden eigendunk, vooroordeel en onwetendheid. Je komt eruit met toegevoegde waarden zoals mensenkennis en res pectvoor de opvattingen en het streven van andere milieus. Tenminste, dat is de grote kans die de militaire dienst je biedt en die je dan maar moet grijpen. Vandaar dat ik geen voor stander ben van een vrijwilligers- of beroepsleger. Vrijwilligers gaan - ook al zijn ze niet uitgesproken rechts en dromen ze nooit van een putsch - onvermijdelijk lijden aan beroepsdeformatie. Het is niet toevallig dat ik al in mijn diensttijd merkte dat dienst plichtigen heel dikwijls interes santer gezelschap waren dan mijn collega-vrijwilligers. Bovendien dreigt het gevaar van een te eenzijdige samen stelling van het vrijwilligersle ger. De ervaringen in de Ver enigde Staten en in Engeland wijzen daar heel duidelijk op. Het leger, hoe geliberaliseerd en gedemocratiseerd ook (in het Nederlandse geval), blijft tocht een leger. En waarom zou een jonge man (of vrouw) de relatief nog altijd aanzienlijke ongemakken van een baan in het leger aanvaarden als in de „vrije" maatschappij zoveel meer en dikwijls beter betaalde kansen liggen? Conclusie (en ervaring elders): de toeloop uit kansarme milieus wordt on evenredig groot. Omgekeerd betekent het verdwijnen 'van de dienstplicht (althans in principe) dat jonge lui uit de hogere sociale milieus zeker nooit meer met die smeltkroes van die militaire dienst in aanraking komen. En juist zij zouden de stratenma kers, vrachtwagenchauffeurs, metselaars, boeren en bank bedienden eerst wel eens wat beter kunnen leren kennen voordat zij ze straks, eenmaal aangekomen op hun hoge posi ties, gaan vertellen wat goed voor ze is. Een leger dat een democra tie moet beschermen, moet die democratie ook zelf weerspie gelen en er een geïntegreerd deel van zijn, aldus generaal- majoor Robert Gard, een Ame rikaanse personeelsofficier. Dat betekent in gewone woor den niet anders dan dat we samen de schouders onder deze klus moeten zetten. Dan wordt de klus niet alleen goed gedaan maar we leren er elkaar nog beter bij kennen ook. Vanuit dit standpunt bezien, verdient de dienstplicht in Ne derland eerder te worden uit gebreid, in die zin dat meer mensen per lichting erbij wor den betrokken. Brieven voor deze rubriek moeten met volledige naam en adres worden ondertekend Bij publikatie zullen deze vermeld worden Slechts bij hoge uitzondenng zal van deze regel worden afgeweken Naam en adres zijn dan bij de redactie bekend Publikatie van brieven (verkort of onverkort) betekent niet dat de redactie het in alle gevallen eens is met inhoud, c q. strekking Jk heb het stukje van mevr chner gelezen over de jacht, schoon ik grotendeels haar k,,'e.°P de iacht, vooral wat het hoe daarvan, kan eJJ ®oet ik toch denken aan C 'k laatst gelezen heb. chreven door een man die mJ van heel dichtbij dsn"1 ^tan ^aar aanra" i, L,Wns het boek „de vossen Poort™ 'lolen" door Rien ter hand te nemen, ooi, daa™ o.a. over de r(1(1L ,an agressief geworden Sen m die noodgedwoh- ten n^jten w°rden afgescho- Eewei j at ze anders met hun j; f at in de loop der jaren schw!!rjggezet" tot twee tal» dolken, de jonge bok- kunnento'l?6 verwondinSen B°g tal °ebrengen' Zo zlin er het situaties, waarbij li., ™den vm wild noodzake- iier 6611 geestdriftig J. Muermans. ODtf VeidlaaI van Ivo Postma okt u van Stem van 19 'ijk heT ve™akelijk. Kenne- verslag van een ont- '6 tussen twee indivi- kaaj-u'1111 gehjk niveau, die el- teristi u i gevonden. Karak- hoPnt g' Overigens, had ofk,S ma ooit zo'n gesprek, helemaal duimwerk? Dat iemand uit Breda over een „zwarte taal" denkt is moge lijk, maar dat een Zuid- Afrikaan zegt „ik spreek ook zwart" als hij voortdurend te maken heeft met meerdere Bantoe-talen, die onderling verschillen als Frans, Engels en Duits lijkt twijfelachtig. BREDA A. BLOKLAND De arrestatie van Ludwina Jansen op het vliegveld van Tel Aviv heeft aanleiding gegeven tot de meest uiteenlopende persberichten met de daaraan verbonden conclusies. De So ciale Academie „Markendaal" te Breda is in dit kader her haaldelijk ter sprake gekomen. Dit is ons inziens vaak op zeer ongenuanceerde wijze ge beurd. Het meest in het oog springend was wel het pro gramma .klankbord" van de E.O. d.d. 4 oktober 1976. Hierin werd gesteld, dat Lud wina Jansen lid is van het „Marxistisch scholingskollek- tief", bestaande uit studenten van pedagogische- en sociale academies. Verder werd ge steld, dat deze groep actief is op de Sociale Academie „Mar kendaal". Dit bericht is on waar! De stelling, dat deze „groep" onder de studenten van „Markendaal" grote aan hang heeft klopt daarom ook niet! Op „Markendaal" probe ren docenten en studenten antwoorden te zoeken op de vragen, die in deze tijd gesteld worden, vanuit verschillende levensovertuigingen (vragen als huisvesting, werkloosheid, huwelijksproblematiek etc.). Het is bekend, dat in deze maatschappij niet iedereen de zelfde antwoorden geeft voor de oplossing van deze vragen. Naast het Christendom en het Humanisme heeft ook het Marxisme antwoorden gege ven. Op „Markendaal" wordt vanuit deze meerzijdige visie gewerkt. Wij protesteren dan ook met nadruk tegen het beeld, dat door o.a. de E.O. van de Academie is getekend. Er is bij de E.O. om rectificatie van deze berichtgeving verzocht. BREDA Groep 6 II M.W., Markenda; Naar aanleiding van uw ar tikel „oorlogsverleden" van DAF aan de orde in toneelstuk „wil ik onder uw aandacht brengen: 1. Dat honderden,' misschien, duizenden mensen in Neder land konden blijven werken, die indien DAF niet voor Duitsland gewerkt had in Duitsland te werk gesteld zou den zijn met alle gevolgen van dien. Ik denk aan bombarde menten op fabrieken en schei ding van gezinnen. 2. Dat onder de leden van het toneelgezelschap Sater er waarschijnlijk weinig zijn die de bezetting aan den lijve heb ben ondervonden. Breda Mevr. Heynes. VAN de ongeveer dertig Russi sche joden die maandag in Moskou zijn gearresteerd, zijn er inmiddels zeven veroor deeld tot 15 dagen gevangenis straf en twee tot boeten, zo is gisteren in joodse kringen in Moskou vernomen. Postuum zal deze maand in Engeland, Nederland en vele andere landen het laatste boek van Agatha Christie uitkomen. De hoofdpersoon hierin Miss Marple, het oude dametje dat bijna even beroemd werd als haar collega Poirot. Gedurende meer dan een halve eeuw schreef Agatha Christie gemiddeld eens per jaar een nieuwe detectivero man. In haar meest produktie en succesvolle tijd - tussen 1940 en 1950 - stopte zij echter twee manuscripten in een kluis met de bepaling dat deze pas na haar dood in boekvorm mochten worden uitgegeven. In 1975 week de schrijfster zelf van die bepaling af met de pu blicatie van „Curtain" (Neder landse titel „Het doek valt"). Dat gaat over de laatste moordzaak van Hercule Poirot. Nu, bijna een jaar na de dood van Agatha Christie, zal haar laatste geesteskind in de boek handel liggen. Titel: „Sleeping Murder", ofwel „Moord uit het verleden" (paperback van Sijt- hoff). De Zweedse regering heeft een kunstmatige mist laten ontwikkelen die militaire doe len kan beschermen tegen met laser geleide raketten en zogenaamde „zelfdenken de" bommen (smart bombs). Een functionaris van het Na tionale Instituut voor Defensie-onderzoek zei dat de samenstelling en andere gegevens van de mist ge heim zullen blijven. Wel ver klaarde hij dat de nevel goedkoop, gemakkelijk te vervaardigen en iet giftig is. DEN HAAG (ANP) - De mi nistersconferentie van de Raad van Europa heeft volgens het ministerie van Volkshuisves ting en Ruimtelijke Ordening het Nederlandse voorstel over genomen om het jaar 1980 uit te roepen tot Europees jaar van de stadsvernieuwing. Het ministerie heeft meege deeld dat er aanvankelijk enige aarzeling bij sommige landen was, maar tenslotte is het Nederlandse voorstel al gemeen aanvaard. BEVERWIJK (ANP) - De Nederlandse Brandwondens tichting in Beverwijk neemt vrijdag een huidbank in ge bruik als nieuwe schakel in de behandeling van brandwon den. Het is nu mogelijk donor huid in voorraad te houden waardoor in noodgevallen, vrijwel steeds bij ernstige ver brandingen, onmiddellijk be schermende huid kan worden aangebracht. Volgens de Brandwondens tichting bevordert deze be handeling niet alleen de gene zing, maar vermindert ook de kans op infecties. In een aantal gevallen kan de huidbank le vensreddend zijn. Volgens de stichting worden er per jaan zo'n vierduizend mensen met ernstige verbrandingen in zie kenhuizen opgenomen, waar van er gemiddeld 200 sterven, terwijl velen voor het leven verminkt en gehandicapt blijven. Als er gedonder in de politieke glazen is in Nederland kan het bijna niet anders of de PvdA veroorzaakt die of lokt het uit, denken velen. Erg goed voor de populariteit zal het dan ook wel niet wezen en de vraag ligt dan ook voor de hand: „Zijn ze daar bij de Partij van de Arbeid helemaal gek geworden?" Welnu, ik kan u uit betrouw bare bron melden dat dat niet het geval is: alle leden van het partijbestuur zijn nog geheel bij het volle verstand, voor zover ook eerder in orde. Waarom dan toch zoveel tu mult veroorzaakt door een ontwerp-resolutie, waar zelfs een progressief man als minis ter Boersma van de ARP op lijkt af te knappen? Ik zal het proberen uit te leggen. U herinnert zich mogelijk de heer Jaap Burger, de bekwame politicus die in 1973 het kabi net Den Uyl formeerde en daarin wél KVP en AR opnam, maar niet de CHU. De heer Burger berichtte het Neder landse volk toen dat het hem absoluut onmogelijk voor kwam de CHU op te nemen in een kabinet dat een progres sieve politiek wilde voeren. Door de aanvaarding van dit kabinet in de Tweede Kamer is ook die redenering aanvaard, zij het met veel gemopper van de zijde van de confessionele partijen. Het kabinet onder leiding van Joop den Uyl heeft in zijn bestaan de steun gehad van KVP en AR en is tegelijkertijd bestreden door de CHU. En zo hoort het ook. Het gaf een stukje duidelijkheid, doordat twee confessionele partijen een progressief beleid steunden en een andere dit bestreed. Voor progressieve mensen in Neder land betekent zoiets, datje wél met KVP en AR verder kunt gaan, maar in elk geval niet met de CHU. Maar wat doen nu die par tijen dit jaar? Zij gaan bij el kaar zitten en vormen een soort federatie die CDA gaat heten. Die groep komt met een gemeenschappelijke lijst bij de kiezers en gaat gemeenschap pelijk optreden. Wat betekent dat nu voor de kiezer? en vooral de kiezer die bij een van de CDA-partijen meent te ho ren? Hij of zij kan nog alleen op het CDA stemmen en niet meer op een van de drie partijen die het CDA hebben gemaakt. Iemand die bijvoorbeeld de denkbeelden van een man als Aantjes wil steunen kan niet de AR op het stembiljet vinden, maar vindt daar alleen de CDA. Ik zie een KVP'er in Bra bant die wil dat het CDA pro gressief wordt nog niet op de heer Aantjes stemmen. An dersom precies hetzelfde. Die genen die het kabinetsbeleid willen veroordelen en de lijn van de heer Kruisinga van de CHU kiezen kunnen dat niet duidelijk laten blijken, want ook zij vinden alleen het CDA op het biljet. Kortom: het CDA zal een politiek volstrekt on duidelijke positie gaan inne men; lood om oud ijzer, kan zowel links als rechts-af en zal die keuze wel na de verkiezin gen doen. Zelfs de heer Aantjes doet geen echte keuze nadat hij het bin nen zijn partij had verloren, hij wilde namelijk helemaal geen CDA en daarin had hij gelijk. Zelfs Aantjes wijst zijn partij op de mogelijkheid ook met de VVD te kunnen regeren en niet aangewezen te zijn op PvdA en PPR. En dat was echt vóórdat de ontwerp-resolutie van PvdA en PPR aan de orde was. Wat is nu de positie van dit CDA? Waarop kan de Partij f ADVERTENTIE) m In Amsterdam wordt per jaar voor 100 miljoen gulden heroïne verhandeld. En één op de honderd Amsterdammers is opiumverslaafd. Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Reportage door Nico Polak: de internationale vertakkingen van de 'Dutch Connection', de ware rol van de vermoorde Chinese boss Chung Mon, en de dubieuze connecties van de Amsterdamse politie. Negentig jaar is het geleden dat Jack the Ripper in het Londense East End zijn gruwelijke moorden pleegde, en nog altijd houdt het raadsel duizenden bezig. Wat bezielt de Ripperologen? ,1 ,,Er zijn veel te veel toneelgezelschappen in Nederland. Daardoor worden voorstellingen gegeven die op een amateuristisch peil staan. Het is mijn vaste overtuiging dat het snoeimes erin moet." Guus Oster, directeur van theater Carré en oud-directeur van de Nederlandse Comedie, over de toekomst van het toneelbestel. Vier jaar geleden voerden de gebroeders Breman te Genemuiden een door henzelf bedacht systeem van arbeiderszelfbestuur in. Sindsdien verdubbelde de omzet van hun bedrijf en groeide het aantal werknemers van 150 tot 500. Is het Bremanisme de oplossing voor onze economie? Een reportage. Mag de PvdA het beleid van vier jaar kabinet-Den Uyl zo maar in de steek laten als de progressieven hun meerderheid binnen de regeringscombinatie zouden verliezen? Ed van Thijn ondervraagd over de veelgesmade ontwerp-resolutie van PvdA en PPR. ,,Wij zijn in deze maatschappij bezig waanzinnige bendes aandacht te besteden aan de zwakken. De sterken laten we volledig aan hun lot over.Directeur Swarttouw van het Rotterdamse containerbedrijf ECT geïnterviewd in de serie De ondernemers en Den Uyl. van de Arbeid zijn oordeel over deze combinatie baseren? De PvdA heeft altijd gezegd het ongeloofwaardig te vinden dat je na verkiezingen in één rege ring gaat zitten met een partij die voor de verkiezingen be hoorde tot de bestrijders van het beleid van die andere par tij. De VVD is dan ook door de PvdA uitgesloten en dat vindt niemand gek. De CHU is ook uitgesloten, maar die bestaat niet meer en is een stukje CDA geworden. Moeten we nu het hele CDA ook uitsluiten omdat de CHU er in zit? Velen vinden van wel en nog meer vinden dat het niet kan en dat het CDA, zelfs met de CHU erin, in aan merking moet kunnen komen om mee te regeren. Dat is nu precies waartoe het partijbestuur van de PvdA heeft besloten. Er kan met het CDA worden geregeerd, maar wel onder voorwaarden. Zoals ik al zei: niemand kan aan een stem op het CDA zien of het een stem is vóór of tégen het kabi net Den Uyl. De logische conclusie uit die stelling is, dat als een kiezer zich wil uitspreken vóór het kabinet Den Uyl hij op de PvdA eventueel de PPR moet stemmen, want die steunen het kabinet, duidelijk. Hoe kan nu iemand op de avond van de verkiezingen aan de uitslagen zien of het kabinet Den Uyl nu wel of niet voldoende steun kreeg van de kiezers en er mag worden doorgeregeerd? Dat kan alleen als de échte steunpi laren van dit kabinet en dat zijn de PvdA en de PPR zoveel stemmen krijgen dat zij meet baar en controleerbaar de win naars zijn in de verkiezingen. Als dus de kiezers' toch het CDA de grootste combinatie maken dan is dat het bewijs dat er géén voortzetting van het kabinet Den Uyl kan komen. Bovendien heeft de heer Steenkamp van het CDA ge zegd dat in zo'n situatie het CDA de minister-president wenst te leveren. Dat lijkt mij volstrekt logisch en het zal ook betekenen dat er een ander be leid zal worden gevoerd en daaraan zal de PvdA uiteraard niet meedoen. Nu zullen enkele mensen zeggen, dat een partij als de PvdA toch bereid moet zijn om ook als ze kleiner wordt ge maakt door de kiezers, in een regering te gaan zitten. Dat lijkt een heel redelijke stelling, maar hij gaat voorfiij aan het feit, dat het voor hét beleid wel een beetje verschil uit maakt of bijvoorbeeld Den Uyl het rege ringsprogramma mag schrijven of de heer Van Agt, als u begrijpt wat ik éedoel. Als de heer Van Agt het mag schrijven omdat de kiezers hem zo belangrijk hebben ge maakt dan weet hij het zonder de PvdA te moeten doen. Maar dat is toch geen ramp. De heer Van Agt zegt toch ook dat hij bereid is het met de VVD te gaan doen. Nou, dat kun je ge lukkig van Den Uyl niet zeg gen. Die is redelijk links en zal nooit rechts gaan regeren. Men kan toch van Den Uyl in rede lijkheid niet eisen de eigen op vattingen opzij te zetten en uit te voeren wat het CDA onder leiding van de heer Van Agt hem oplegt. U hebt dan inmiddels ook begrepen, dat het bij de verkie zingen op 25 mei 1977 zal gaan om een keuze tussen Den Uyl en Wiegel. Voor of tegen het kabinetsbeleid, voor of tegen Den Uyl. Het CDA zit daartus sen en dat zal wel knellen af en toe. Ik heb niet echt medelijden met de CDA'ers, die dit niet fijn vinden. Zij hebben de tot standkoming van het CDA niet kunnen voorkomen; zij hebben de slag verloren. Niet de Partij van de Arbeid, maar de politici van het CDA hebben een partij formatie in het politieke mid den gelegd, die zoals door henzejf wordt gezegd - alle kanten op kan, al is er bij een aantal kopstukken dan wel een voorkeur voor de progressie ven. Alle kanten op kunnen wil in mijn logica ook zeggen: tégen het kabinetsbeleid van nu ingaan. Mijn gelijk wordt bevestigd door de heer Van Agt zelf, die al heeft gezegd dat het kabinetsbeleid voor het CDA geen inzet van de verkiezingen kan zijn. Nee, dank je de koekoek. De heer Van Agt wil van de be kende twee walletjes eten en hij verslikt zich daarin, zo luidt mijn voorspelling. Het zijn spannende dagen, door alle discussie rond die ontwerp-resolutie. Het worden spannende maanden, want er is nog veel te doen in de poli tieke arena. Het worden span nende verkiezingen volgend jaar, want er valt weer echt iets te kiezen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1976 | | pagina 5