LOOF OVER
IONEN
ETS KLEINER
R as senrellen in
Zuid-Afrika
breiden, zich uit
boord
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
ZATERDAG
ncLBTW,
STEM
VORSTER KONDIGT HARDER OPTREDEN AAN
Rond 100
doden en
wel 1000
gewonden
„We gaan
branden"
RPS verhoogt
hypotheekrente
dieningen
IHUISI
DIEREN
19 juni 197Ü:
116ö jaargang - no. 17985
r uw
hoeveelheid
eperkt.
Regering poogt met allerlaatste
bodakkoord te redden
lyandaag
Lagere premies
Joods kerkhof
vernield
in W. Duitsland
Lubbers bevestigt:
Sociale
premielast
4 miljard
lager
Burgerwacht
Benzine
Kind gestikt
in auto
Den Uyl:J
Apartheid
leidt Zuid-
Afrika naar
catastrofe
Zwarte macht
Georganiseerd
t een
EXTRA
me met een
KLEINTJE
helpt
»n voor zich
5 mnd. 60 mnd. 96 hm
109,04
130,00 113,26 836-
156,00 134,24 ga'!.3
182,00 153,00 113,!
208,00 175,00 I28i
234,00 197,00 I43'0i
260,00 218,00 157',
310,42 260,17 1875-'.
38 5,9 4 3 23,13 232m
511,80 428,07 309/5
verl. Evt. overname 1™
aalleen woningverb. Jj
,5 jr. (Ie max. 30 in
120x401,25 1 80x3894»,
10x535,00 180x5193»
10x6 63,75 180x649 ij
640-43150
3ergen op Zoom
lelige autoverzekering.
ihieting öp 2 wippen za.
rdag 19 juni bij
Teun van Schayk
ogelwaarde. Sociëteit
oschkapelle. Aanvang I
S.00 uur.
#«t nnn fP Hi
pgevruogdof
aan te bieden?
inhoren via een „Kleintje" in De Stem
en het komt in orde.
I ors tienduizenden Stem-lezers en
I lrnrn n (een op de drie) lezen uw adverten tie
rf,i speciale belangstelling hebben
v00r onze „Kleintjes' -rubriek.
„Huisdieren".
DR. W.A.J.M. HARKX
HOOFDREDACTEUR: L. LEIJENDEKKER
KANTOREN TE BREDA - BERGEN OP ZOOM - GOES - HULST - OOSTERHOUT - ROOSENDAAL - TERNEUZEN - VLISSINOEN
n onze weerkundige me
dewerker)
Het ziet er niet naar uit dat
I op korte termijn de droogte
■die vooral in het hele weste
lijke deel van Nederland ex-
■treem is, voorbij zal zijn. Wel
Ipasseerde er gisteren een
I mak oceaanfront met moge
lijk plaatselijk een buitje,
■maar de neerslag is tc gering.
|ken westenwind voert iets
koelere lucht aan met zonuag
temperaturen in de buurt van
17a 19 graden.
Hogedrukgebieden blijven
van de Azoren tot boven
Frankrijk aanwezig waar het
zomerweer warm is in het
zuiden bijna 30 graden.
Iets koeler is het op de
Britse eilanden geworden en
ook in Scandinavië, waar het
kwik beneden normaal ligt.
Elders in Europa over het
algemeen stabiel en warm
zomerweer.
In de laatste 2Vi maand is
er in Zuidwest-Nederland
bijna 100 mm neerslag min
der dan normaal gevallen. In
de laatste 150 jaar moeten
wij naar het voorjaar en de
voorzomer van 1893 en 1921
teruggaan om een zo sterke
droogte aan te treffen.
(Van onze parlementaire redactie)
■DEN HAAG - Het loonoverleg tussen regering, vakcen-
lales en werkgeversorganisaties wordt steeds ondoor-
fchtiger. Gisteravond deed het kabinet bij monde van
uister Boersma „een allerlaatste bod" om het gestrande
lonoverleg weer op gang te kunnen brengen. Daardoor is
je kans op een akkoord wat groter geworden, hoewel in
lite alleen werkgeversvoorzitter Van Veen zich na afloop
■n het beraad wat optimistisch toonde. FNV-voorzitter
lim Kok zag nog geen reden zich uit te spreken over de
pns op een akkoord. Hij zal maandag zijn achterban
ladplegen.
|Ondoorzichtiger dus. Want
ling deze week duide-
|jk is geworden is het wel het
egoochel met cijfers, begrip-
lei en procenten waardoor het
millimeter over wat een
heer bewolking
|Hieren daar wat regen.
jMatige zuidwestelijke
wind. Middagtemperatuur
"tssen 15 en 20 graden.
|BINNEN-/BUITENLAND-2
"CDA-fracties wijzen
VD-bezuinigingsnota af.
6INNEN-/BUITENLAND-3
(Zweedse monarchie even
pilde slaap door huwelijk.
BINNEN-/BUITENLAND-4
"an Gend Loos enige
pst van NS.
[sport-1
Wjk debuut van
™iter in Oranje,
|SP0RT-2
pper wint Ronde van
ptserland.
[vrijuit
bet ideaal van Henk
'eveL Hartpatiënten
sparen voor een te
voege dood.
'Vandaag in Italië: de
stilte voor de storm.
Weerbarstige
Vlamingen: dertien in
een dozijn.
j als teken
Denksport. Puzzel.
krieken.
MERIJNTJE
'^gewikkeld van de
doorsnee-werknemer na 1 juli
nou eigenlijk krijgt, volstrekt
onduidelijk blijkt. Het week
einde zal men proberen dit
doolhof om te zetten in zoge
naamde nettocijfers: wat ipen
dus na 1 juli extra reëel in z'n
loonzakje krijgt.
Minister Boersma waar
schuwde echter voor een geld-
illusie, want het beleid van de
regering is alleen gericht op
het handhaven van de koop
kracht voor die gemiddelde
werknemer (jaarinkomen
23.000 gulden). Deze werkne
mer krijgt er hooguit eentiende
procent extra bij (reëel dus), de
man met een jaarinkomen van
35.000 gulden gaat er minstens
een procent op achteruit. Het
verschil van het laatste rege
ringsbod met het uitgangspunt
van de vakbeweging is nog
aanzienlijk.
Toch enkele cijfers: het
nieuwste regeringsvoorstel
voorziet in verlaging van een
aantal sociale premies, vooral
voor de werkgevers (zieken
fonds 0,6 procent voor zowel
werkgevers als werknemers,
was eerder deze week nog een
half procent voor elk, premie
AWBZ met 0,4 tot 0,6 procent
(werkgevers) en premie kin
derbijslag - ook voor de werk
gevers - 0,2 procent), totaal een
verlichting van de werkgever
slasten met 0,9 procent en dat
zou - als men dat in een bruto
loonstijging omrekent - 30
gulden per maand betekenen.
Geeft men het echter recht
streeks aan de werknemers
(netto) dan krijgt die iets meer
in z'n loonzakje. Tenminste,
dat stelt het kabinet.
Alle eerder gedane voorstel
len zijn daarmee van de tafel.
De regering overweegt ook nog
de BTW-verhoging per 1 okto
ber uit te stellen tot 1 januari
van het volgend jaar. Maar, zo
waarschuwde minister Boers
ma, dat betekent wel een stij
ging van het begrotingstekort
en of de regering dan de stij
ging van overheidstarieven
nog wel kan handhaven, is de
grote vraag. In ieder geval
heeft het kabinet nu een ope
ning gemaakt (al ligt de 102
gulden bruto loonstijging
(netto 50 gulden) van de vak
centrales nog ver weg. Maar
uitgesloten is niet, dat de vak
beweging maandag tot een
enigszins andere opstelling
komt, zo verwacht men.
MÜNCHEN (DPA) - In de
nacht van donderdag op vrij
dag hebben onbekenden het
Joodse kerkhof in Ühfeld in
Beieren vernield.
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG - Minister
Lubbers van Economische
Zaken heeft gisteren op gezag
van het Centraal Planbureau
bevestigd, dat inderdaad tot
1980 op de premielast van de
sociale verzekeringen 4 mil
jard gulden bezuinigd kan
worden.
Eerder werd dit in het
nieuws gebracht door een me
dewerker van het Centraal
Planbureau. Op vragen daar
over in de Tweede Kamer deelt
minister Lubbers nu mee, dat
door herberekening van de
prognoses door de zieken
fondsraad en door het Centraal
Bureau de zuivere premielast
2,5 miljard gulden geraamd
kan worden.
Bij dit bedrag moet opgeteld
worden de 1,5 miljard gulden,
die de regering steeds in de
ïn-procentsbezuiniging heeft
voorgesteld aan de Tweede
Kamer.
In de brief aan de Tweede
Kamr zegt minister Lubbers:
„De som van deze uitkomsten
komt in orde van grootte over
een met het cijfer genoemd
door een medewerker van het
CPB.
PARIJS (DPA) - In Zuid-
Frankrijk zijn drie kinderen
overleden aan hersenvliesont
steking.
Zwarte Afrikaanse demonstranten gooien stenen naar de politie in de buurt van Alexandra, een stadsdeel waarin de exclusieve
blanke wijken van Johannesburg liggen.
(Van onze redactie buitenland)
JOHANNESBURG De ernstige rassenrellen, die volgden op
het bloedige geweld in Soweto, hebben zich gisteren uitgebreid
tot acht door zwarten bewoonde randgemeenten van Johannes
burg. De politie opende het vuur na nieuwe uitbarstingen van
gewelddadigheden, waarbij in de afgelopen dagen
waarschijnlijk al rond 100 doden zijn gevallen. Het aantal ge
wonden steeg boven de duizend. Nagenoeg alle doden en de
meeste gewonden zijn negers.
De politie grendelde de
blanke wijken af die grenzen
aan de jongste haard van on
lusten, de uitsluitend door
zwarten bewoonde armoedige
randgemeente Alexandra. Zij
opende het vuur toen
duizenden negers opdrongen
naar de luxueuze
winkelstraten en brede boule
vards in Bramley Gardens en
Kew.
In Kaapstad waarschuwde
premier John Vorster dat de
regering vastbesloten is tot
elke prijs recht en orde te
handhaven. Vorster zei dit gis
teren in een speciale
verklaring aan het parlement
over de negerrellen die zich
van Soweto, bij Johannesburg,
hebben uitgebreid tot andere
Afrikaanse gebieden en ver
scheidene negeruniversiteiten.
Vorster zei dat de onrust
geen spontane reactie was
De Zuid.afrika.anse ambassade in Den Haag, is in de nacht van
donderdag op vrijdag met leuzen en hakenkruizen bekladVier
verdachten zijn in verband hiermee aangehouden.
maar „een van te voren De-
raamde poging paniek en pola
risatie tussen zwart en blank te
veroorzaken".
De Zuidafrikaanse rege
ringsleider gaf te kennen dat
hij zijn reis naar Europa, waar
hij besprekingen zal voeren
met minister Kissinger, niet
zal uitstellen. De aanstichters
van de rellen moeten zich
echter niet de illusie maken dat
hij het handhaven van recht en
orde in Zuid-Afrika door deze
reis op het tweede plan zal stel
len. De politie is de toestand
meester en heeft opdracht al
het nodige te doen om have en
goed te beschermen; zij zal
daarbij niet aarzelen alle mo
gelijkheden te gebruiken
waarover zij beschikt, aldus
Vorster.
De woorden van Vorster
werden in Kaapstad uitgelegd
als een waarschuwing dat de
veiligheidstroepen nog harder
zullen optreden als de relletjes
voortduren. Hij zei dat de on
derwijsinstellingen, die bij de
rellen betrokken waren, voor
onbepaalde tijd gesloten
zouden blijven. Daarbij zijn de
negeruniversiteit van Zoeloe-
land, aan de kust van Natal,
waar studenten gisteren ge
bouwen in brand staken en tal
rijke scholen in de Afrikaanse
randgemeenten van Johannes
burg.
Een donderdagavond ge
pleegde poging tot brandstich
ting in de negeruniversiteit
van Pietersburg, 320 km ten
noorden van Johannesburg, is
volgens de politie mislukt.
Sterke eenheden van de politie
hadden het terrein afgegren
deld.
In de voorname wijk
Sandton in Johannesburg
heeft de blanke bevolking zelf
een burgerwacht gemobili
seerd, nadat auto's van
blanken door negers waren
bekogeld.
Het hoofd van de politie, Jan
Visser, riep de blanken daarop
hun kalmte te bewaren. „Ik
heb van mijn superieuren het
groene licht gekregen om hard
op te treden waar dat nodigis",
zei hij. Visser verklaarde
verder dat eenheden van leger
en marine en van de ter
ritoriale reserve in staat van
alarm zijn gebracht. Openbare
bijeenkomsten zijn verboden.
Terwijl hij dit zei waren de
ongeregeldheden in de zwarte
woonwijken nog volop gaande.
In die chaos was niet vast te
stellen hoeveel doden het
schieten van de politie vanuit
de blanke wijken opnieuw had
geëist. Wel staat vast dat tien-
tallen negers negers met ver
wondingen in ziekenhuizen
zijn opgenomen.
In Soweto, waar de moei
lijkheden woensdag begonnen
na protesten van neger- en
kleurlingenstudenten tegen de
verplichte lessen in het Afri
kaans (volgens hen de taal van
de blanken), trokken gisteren
nog steeds groepen opstandige
jongeren door de straten. Uit
de uitgebrande overheidsge
bouwen kwamen dikke rook
wolken. Jonge negers vroegen
automobilisten om benzine
voor meer brandstichtingen.
In Alexandra stonden giste
ren verscheidene overheidsge
bouwen en de Nederduitse Ge
reformeerde kerk in brand.
(Zie ooggetuigeverslag)
De politie heeft verklaard te
vrezen voor een nacht van ge
weld.
BRUSSEL (ANP) - Een
baby van vijf maanden is don
derdag in het Belgische Schel-
lebelle door verstikking om het
leven gekomen in een te warm
geworden personenauto.
Even na de middag par
keerde de vader zijn auto op
het plein voor het gemeente
huis in Schellebelle.
Om ongeveer halfdrie in de
middag kwam de man uit het
gemeentehuis terug bij zijn
wagen. Hij trof de daar achter
gelaten zoon levenloos in de
wieg aan. Het kind was gestikt
in de zuurstofarme en overver
hitte lucht in de wagen.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG - De regering is
diep geschokt door de gebeur
tenissen in Zuid-Afrika. Als
het apartheidsbeleid niet
wordt opgeheven zal dat leiden
tot een ernstige catastrofe. Dit
zei premier Den Uyl gisteren
na afloop van het kabinetsbe
raad. De premier herhaalde
dat de regering het beleid in
Zuid-Afrika keer op keer heeft
veroordeeld.
De Wereldraad van Kerken
heeft zich vrijdag solidair ver
klaard met de opstand van de
zwarte Afrikanen tegen de
apartheidspolitiek van de
Zuidafrikaanse regering.
„De Afrikanen wijzen elke
vorm van apartheid af", zo
werd gezegd in een in Genève
gepubliceerd communiqué.
Geëist werd dat de regering in
Pretoria onmiddellijk het ge
wapend politieoptreden
beëindigd en de massale arres
taties stopzet. De eisen van de
Afrikanen als normale mensen
te worden behandeld, moeten
worden ingewilligd en de poli
tieke gevangenen vrijgelaten.
De Zuidafrikaanse kerken
werd gevraagd een moedige
houding aan te nemen en zich
solidair te verklaren met de
zwarte Zuidafrikaanse bevol
king.
Het Tweede-Kamerlid Van
der Spek heeft de regering ge
vraagd het cultureel verdrag
tussen Nederland en Zuid-
Afrika op te zeggen. „Met het
opzeggen kan de regering haar
afschuw tot uiting brengen
wat betreft de Zuidafrikaanse
apartheidspolitiek", aldus het
Kamerlid in schriftelijke
vragen aan de minister van
Buitenlandse Zaken Van der
Stoel.
AMSTERDAM (ANP) - De
Rijkspostspaarbank gaat haar
rentetarieven voor woninghy
potheken met ingang van
maandag met een half procent
verhogen.
Het rentetarief voor gewone
hypotheken wordt dan 9 pet en
dat voor hypotheken 9,25 pro
cent.
(Ooggetuige verslag door
AFP-verslaggever Roman
Rollnick)
ALEXANDRA - Het
geweld heeft gisteren
Alexandra bereikt, de op
een na grootste voorstad
van Johannesburg, waar
de zwarte bewoners over
heidsgebouwen, winkels,
café's, een kerk en een
voetbalstadion in brand
staken.
De stad, met ongepla
veide straten, herbergt
ongeveer zestigduizend
zwarten die voor het me
rendeel in hutten van
golfplaten wonen.
Ik ben erin geslaagd
voorbij een politievers-
perring te komen en
Alexandra in te gaan,
waar dikke rookwolken
opstijgen. „Wij willen
geen café's en voetbalsta
dions, wij willen scholen,
wij willen onderwijs",
roept een militante neger
mij toe.
Tegen het middaguur
bereik ik met een groepje
zwarte arbeiders de top
van een heuvel vanwaar
men Alexandra kan over
zien. „Kijk daar", zegt een
van de mannen, „kijk
naar de branden. Als je
naar beneden gaat zul je
zien wat zwarte macht
(„Black Power") bete
kent".
Vanaf de heuvel zie ik
de rook opstijgen uit de in
brand staande gebouwen
en hoor ik het geratel van
automatische wapens.
Achter mij nadert een
groep zwarten. „Wat moet
je hier, vuile blanke". Ik
steek mijn vuist in de
lucht, het herkenningste
ken van „Zwarte Macht"
en zij die mij vergezellen
doen hetzelfde. Op dat
moment naderen drie au
to's met gewapende
blanke politiemannen. Zij
zijn gekomen om blanke
arbeiders te beschermen
die uit de nabijgelegen fa
briek komen. De groep
negers verspreidt zich.
Ik daal de heuvel af in
de richting van de stad.
Het eerste dat ik daar zie
zijn drie negers die een
winkel plunderen en deze
vervolgens in brand ste
ken. „Amandla Alexand
ra, Amandla Soweto", (de
macht aan Alexandra, de
macht aan Soweto) roe
pen de omstanders.
Een man laat mij bin
nen in zijn golfplatenhut.
„Weet U waarom dit ge
beurt Het is de regering
die de brand heeft aange
stoken. Wij zullen door
„Alex" gaan en alle bars
en alle overheidsgebou
wen platbranden". Hij
wijst op een grote rookko
lom en zegt: „Dat is het
voetbalstadion. Wij wil
len scholen. Geloof niet
dat het alleen maar stu
denten zijn die brand
stichten. Het is georgani
seerd".
Mannen die dekking
hadden gezocht achter
een gebouwtje, gooien
stenen naar de politie.
Een waaghals gewapend
met een schroevedraaier,
loopt tot vlak bij de poli
tiemannen en steekt het
stuk gereedschap dan in
de golfplaat van een hut,
symbool van de rassen
haat in Zuidafrikaanse
stijl.
Net als in Soweto wor
den op georganiseerde
wijze branden gesticht.
Het doelwit zijn steeds
overheidsgebouwen,
winkels, kerken. De
schamele hutten worden
ongemoeid gelaten.
