Pijlerdam-project
van de eeuw' -
in 1985
Kabinet op zoek
naar iets
meer koopkracht
gereed
Zeker
doden in
Soweto
JUNIORSHOP
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
\Oosterschelde-dam maakt goede kans in Kamer
WETSONTWERP
VA» NIET
VOOR JULI
IN KAMER
c]V|0M^
VRIJDAG
r
Steeds meer ze
Onlusten duren voort
120
icandea>679
798179
72S319
735249
76g239
455 39!
Tas 23!
360 29
JJ0 9!
1^13!
480445
KSBHSHOP
noordstraat-promenade, terneuzen
I118 juni 1976
116e jaargang - no. 17982
|E5
900 595
740189
639 6501
780
129
73
39
69
55
59
85 591
vetal
125
275
ambix
ïn Lanooy
3.V.
*n Lanooy
3.V.
"andaag-
in
92
in Lannooy
B.V.
Wil tot akkoord in stichting
Uitnodiging
Rijn-Schelde-
Verolme kin
grote order
voor plaatsen
pijlers krijgen
Langste pijlers
36 meter hoog
Derde oever
verbinding
in Antwerpen
Nieuwe studie
2,5 Miljard
Dijkverhoging
I
turel 1JW
ktail
W5
765298
I* 359 329
[aklappen ^799
749 679
[schnitzel ^17g
i.o.h.
erbard o^n
[strip, 20 St. tySt-Vy
iroi tissue ODD
poor, 2 rol 28Q City
rtissue op
>rol 735 I/O
foHen
2 stuks
[>000 gram 49546!
2100 gram §89 59
2000 gram 726 68
439395
[DIRECTEUR: DR. W.A.J.M. HARKX
HOOFDREDACTEUR: L. LEIJENDEKKER
KANTOREN TE BREDA - BERGEN OP ZOOM - GOES - HULST - OOSTERHOUT - ROOSENDAAL - TERNEUZEN - VLISSINGEN
jgram
|100 gram
1,2000 gram §59595
ix groen o«r
[kspak, 500 gr 769
n, 2 liter
Ir, 2000 gram
ïkaas
0ter
Je, 200 gram J49
p, 200 gram -77
|mer margarine
,250 gram -65
I roomkwark
75
volle melk
vers, 1 liter £4
Band margarine
Ije, 250 gram -60
en braadprodukt
l gram
rf
lra,2liter
lorax, 420 gram
veil
3 50x60
i lucifers
165139
}09
86T
QQ
1J0
icorvSaOgram
ro citron
|con, 600 gram
r.<sclHwpoeder Cg
|etbleekm.,450gr. 1
jnt ö9
emengdfruit,3srt.
Iwar'rt babyvoeding
ïcevitam
es, 600 cc.
309
lauw, 7 soorten
80 gram
lottelcee
les, 600 cc.
/90
J08
709
trale verwarming
en voordelig. Voor bq
Dtriciteitsaanleg
|[en deel van de pijlerdam
Iin aanbouw. Over de dam zal
een verkeersweg worden aangelegd.
I In de openingen tussen de pijlers links
io? de tekening zijn de schotbalken te zien,
[die een deel van de opening afsluiten.
Daarboven komen de beweegbare schuiven, waarvan
1 de onderkant aansluit op de schotbalken. Geheel
[links op de tekening is een doorsnee van een
[schuif weergegeven.
milieuschade
Igroot als
dam 2 dagen
dicht moet
[t oor storm
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG - Als de
stormvloedkering in de
[Oosterschelde na 1985
[langer dan vier getijde-
bewegingen dicht moet,
■tal de schade aan het mi-
■lieu zeer groot zijn, zo niet
[blijvend, aldus ir. Engel
van de Dienst Deltawer-
I ken. Het betekent dat de
Idam slechts twee dagen
achtereen gesloten zou
I kunnen zijn en bij langere
I stormperiodes telkens
geopend zal moeten wor-
I den.
VRIJ ZONNIG
[Zwakke tot matige wind uit
Woordelijke richting.
Waximum temperaturen
18 en 25 graden.
[Radio en televisie
Mrikaanse
L> personalities" worden qrof
betaald
BINNEN-/BUITENLAND-2
VD komt met eigen
bezuinigingsplan
PNEN-/buitenland-3
f iking-1 nadert de
[histerieuze planeet
binnen-/buitenland-4
f°Pspraak: De postkoets
an Marshall Tucker davert
7erder.
binnen-/buitenland-5
PPn waarschuwt voor
^suwe wereldoorlog.
rort-1
jjTObel hangt de vuile was
iron.
erijntje
elig. Zwaanhoefstra:
42050.
at6Ks"
6 (naast de Philips)
Ir hek is
van de dam.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Het kabinet zoekt naar mogelijkheden om door
het bieden van iets meer ruimte voor koopkrachtverbetering in
de tweede helft van 1976 werkgevers en werknemers toch nog tot
een loonakkoord te brengen. Volstrekt duidelijk is, dat het zoe
ken niet gericht is op hogere prijscompensatie, maar dat iets
gevonden moet worden in de sfeer van verlaging van sociale
premies. Msr compensatie dan de verleden week geboden 20
gulden bruto per maand wil en kan het kabinet niet voorstellen.
Enerzijds omdat de werkgevers daarmee niet akkoord wensen te
gaan. Anderzijds omdat het kabinetsvoorstel al iets te hoog is
uitgevallen en er nu gerekend moet worden met een loonkosten
stijging van 9.2 procent in plaats van de eerder geraamde 9
procent.
Om strijd verklaarden giste
ren werkgeversvoorzitter Van
Veen en werknemersvoorzitter
Kok, dat zij het uiterste willen
doen om tot een akkoord te
komen. Beide hebben een be
roep op de regering gedaan om
nog over de brug te komen.
VNO-voorzitter Van Veen:
„Wij hebben nadrukkelijk aan
het kabinet meegegeven, dat
wij om een verdergaande te
gemoetkoming moeten vragen,
willen we nog iets doen aan
verdere verbetering van het
raè'el besteedbare inkomen".
FNV-voorzitter Kok: „De si
tuatie en de belangen die op
het spel staan dringen ons het
uiterste te doen om te zien of
een gemeenschappelijk stand
punt te vinden is. Wij hebben
èn de regeringen de onderne
mers gevraagd duidelijkheid te
verschaffen over de vraag wat
zij nog willen doen om een
brug te slaan over de kloof tus
sen het vakbewegingsvoorstel
en het regeringspakket".
Gisteren vergaderden werk
gevers en werknemers enkele
uren over het door de regering
ter tafel gelegde pakket, dat
zoals bekend voor de vakbe
weging niet aanvaardbaar is.
Om vijf uur 's middags kwam
op uitnodiging van de Stich
ting van de Arbeid een kabi
netsdelegatie - de ministers
Boersma, Lubbers en Duisen-
berg - om te vernemen hoe de
zaken er op dat moment bij
stonden.
Vanmorgen is het bestuur
van de Stichting opnieuw bij
eengekomen om zich te bera
den over enkele immateriële
voorzieningen die met een
eventueel akkoord samen han
gen (zoals de werknemerseis
van betaald educatief verlof).
Verwacht wordt dat tegen het
middaguur de kabinetsdelega
tie aan het stichtingsbestuur
zal laten weten of en zo ja op
welke wijze het kabinet nog
wil bijspringen.
Binnen het CNV wordt ver
schillend gedacht over het
loonvoorstel van het kabinet,
dat er op neerkomt dat de mo
dale werknemer er per 1 juli
f 25.- netto per maand op
vooruit gaat. Besloot de bouw
bond CNV woensdag al het
voorstel te verwerpen en vast
te houden aan volledige com
pensatie, de industriebond
CNV deed gisteren hetzelfde,
maar de NCBO (overheidsper
soneel) vindt het voorstel nog
niet zo slecht.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG - De kans be
staat dat het Rijn-Scbelde-
Verolme concern op zeer korte
termijn de opdracht van
Rijkswaterstaat krijgt voor de
bouw van een zogenaamde ka-
tamaran, een soort schip nodig
voor het plaatsen van dc pijlers
voor de stormvloedkering in de
Oosterschelde. Het concern
zou op deze manier schadeloos
gesteld worden voor het mis
sen van de kernorder voor
Zuid-Afrika, enkele weken ge
leden.
Ook de staal-industrie kan
van die pijlerdam profiteren,
vooral in de jaren na 1977.
Voor de doorlaatbare dam zijn
namelijk veel staalconstruc
ties noodzakelijk, terwijl na
1978 de kolossale schuiven van
de dam moeten worden ver
vaardigd. Het gaat hier om or
ders van vele honderden mil
joenen guldens. De staalsector
van onze industrie maakt mo
menteel een crisis door, zodat
rijksorders goed van pas ko
men.
De pijlerdam schept in to
taal tot 1985 zo'n 34.600 man
jaren. Bij een geheel dichte
Oosterschelde zouden dat er
15.500 zijn geweest, bij een ge
heel openlaten 23.500.
Volgens het eindrapport
van Rijkswaterstaat wor
den de pijlers van de water-
doorlaatbare darn in de
Oosterschelde 26 tot 36
meter hoog. Dat hangt af
van de plaats waar ze ko
mende pijlers zijn 35 meter
lang en 4,5 meter breed.
De plaatsing van de pij
lers op putten geschiedt met
een zogenaamd katamaran-
schip. De beronnen putten
(16 bij 46 meter) waarop de
pijlers komenworden in
een van de bouwputten ge
maakt, evenals trouwens de
pijlers zelf. Die bouwputten
zijn er al.
In de Roompot zullen 38
pijlers worden gebouwd, in
beide andere strookgaten -
Schaar van Roggenplaat en
de Hammen - respectieve
lijk 18 en 24 pijlers. De to
tale doorstromingsopening
wordt daardoor 3200 meter.
BRUSSEL (ANP) - Antwer
pen krijgt een derde vaste oe
ververbinding, al is nog niet
bekend waaruit die zal gaan
bestaan:tunnel of brug. Maar
het kabinet van de Belgische
minister van openbare werken,
Defraigne, heeft bevestigd dat
de derde oeververbinding
grote voorrang krijgt.
Deze derde vaste verbinding
komt ten noordwesten van de
stad in het nog te realiseren
gedeelte van de grote ring rond
Antwerpen. De brug (of tun
nel) komt ter hoogte van lief-
kenshoek/lillo.
Plannen voor het zuidelijk
deel van de grote ring (het deel
dat van Kruibeke, over Bazel,
Hemiksem, Kontich, Hove en
Ranst de E-3 met de E-39 zou
moeten verbinden) gaan voor
lopig de ijskast in.
Tegen de aanleg van dit
weggedeelte is de laatste tijd
steeds meer oppositie geko
men, vooral van milieugroepen
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Het kabinet heeft de Oosterschelde-
knoop gisteren doorgehakt: de Zeeuwse zee-arm zal wor
den afgesloten met een doorlaatbare dam (pijlerdam), die
in 1985 helemaal klaar zal zijn. Wanneer het „project van
de eeuw", zoals minister van Verkeer en Waterstaat drs.
Tj. Westerterp de dam gisteren noemde, voltooid zal zijn
zullen alle gebieden langs de Oosterschelde Delta veilig
zijn.
Uit de eerste politieke reacties blijkt dat de pijlerdam, ondanks
de hoge extra kosten, goede kans maakt volgende week woensdag
door de Tweede Kamer te worden geaccepteerd. Tegenstand is te
verwachten van met name dc VVD en een deel van de confessio
nele partijen.
Overigens zal minister Wes
terterp de Tweede Kamer vol
gende week toestemming vra
gen voor een nadere studie
naar een alternatieve pijler
dam, met een nog grotere door
stromingsopening, dan die
waarover nu een principiële
beslissing is genomen. Nu is
vastgelegd dat die storm
vloedkering een doorstro
mingsopening krijgt van
11.500 m2 waarmee in Yerseke
een getijverschil van 2,3 meter
kan worden bereikt (het uiter
ste minimum). Het heersende
milieu in de Oosterschelde kan
daarmee voor zo'n 60 procent
worden gehandhaafd.
Die nadere studie moet uit
wijzen of een pijlerdam met
een doorstromingsopening van
20.000 m2 beter voor het mi
lieu is. In ieder geval zal het
getijverschil bij Yerseke
daarmee kunnen worden ver
hoogd tot 3,1 meter en kan het
milieu voor zo'n 90 procent ge
handhaafd blijven. Deze dam
kost echter wel even een kwart
miljard meer. Inmiddels heeft
de PvdA al aangekondigd die
250 miljoen gulden extra daar
wel voor over te hebben. De
andere grootste regeringspar
tij KVP wil liever wachten op
nadere uitleg van minister
Westerterp.
De nu gekozen oplossing
kost 2,585 miljard gulden meer
dan het totaal afsluiten van de
Oosterschelde. Eind november
'74 besloot de Kamer die meer
kosten op maximaal 1,7 mil
jard gulden te stellen plus een
overschrijding met 20 procent.
In prijzen van 1976 zou dat een
totaal bedrag van 2.562 mil
joen gulden betekenen. Daar
mee zitten we, aldus minister
Westerterp, slechts 23 miljoen
boven wat door de Kamer ge
steld is als maximum.
Overigens komen daar nog
wel een paar posten bij: voor
onvoorziene uitgaven raamt
Rijkswaterstaat nog eens 130
miljoen gulden, terwijl aan
extra studies en werkzaamhe
den tot nu toe al zo'n 100 mil
joen gulden is uitgegeven. Met
andere woorden: de dam komt
toch ruim een kwart boven het
door de Kamer gestelde maxi
mum in prijzen van 1976. De
dam met de grootste opening
zou dus dat maximum met
ruim een half miljard over
schrijden.
Enkele andere belangrijke
conclusies uit het rapport van
Rijkswaterstaat:
- hoewel geen volledige ga
rantie kan worden gegeven
voor de oester- en mossel
teelt gaat men er van uit, dat
deze cultures kunnen wor
den voortgezet
- dijkverhoging zou op z'n
vroegst in 1994 klaar kun
nen zijn, bijna 10 jaar later
dan de pijlerdam
- bij de stormvloedkering be
hoort een compartimente
ring van de Oosterschelde
met een Philipsdam (tussen
de Grevelingendam en St.-
Philipsland) en een oester-
dam (in het oostelijke bek
ken, vlak voor het Rijn-
Scheldekanaal).
(Zie verder de pagina's
binnen- en buitenland 2 en 4 en
Stad en Streek).
Minister Westerterp gistermiddag op de persconferentie bij een ontwerptekeninq: ,,Het project
van de eeuw".
DEN HAAG (ANP) - Steeds meer mensen blijken zelf hun jam
te maken. Dit gebeurt in meer dan een half miljoen gezinnen, die
in totaal 2.920 ton jam per jaar maken, wat neerkomt op ruim
twaalf potjes van dit zoete borrdbeleg per huishouding.
Met geleisuiker, dat bij vele zelf-jammakers nog niet bekend is,
kunnen in vier minuten tijd vele soorten schoongemaakte vruch
ten tot jam worden verwerkt.
Dit staat in Suikerunie", het maandblad van de coöperatieve
vereniging Suiker Unie u.a. in Rotterdam. Het blad vermeldt nog
dat onder de tot jam verwerkte vruchten bramen en bosbessen
een steeds belangrijker plaats innemen.
De jongeren in Soweto
hebben groepen gevormd waarmee ze plunderend en vernielend
door de stad trekken.
(Van onze redactie buitenland)
JOHANNESBURG Bij de onlusten in Soweto bij Johannes
burg, die gisteren nog heviger waren dan woensdag, zijn volgens
de Zuidafrikaanse politie al minstens 35 mensen omgekomen en
220 gewond. Vrijwel alle doden zijn negers. Er zijn 126 ar
restaties verricht.
De opstand van de
scholieren tegen het Afrikaans
op school is uitgegroeid tot een
algemeen protest tegen de ras
sendiscriminatie. Praktisch
alle openbare gebouwen, bi
bliotheken, talrijke winkels en
bankgebouwen zijn in
vlammen opgegaan. De ar
chieven met de bevolkingssta
tistieken zijn vernield. De pro
testerende menigte plunderde
drankwinkels, vernielde
auto's, hinderde de brandweer
bij het blussen en blokkeerde
de inritten van ziekenhuizen
met omgegooide auto's.
In het centrum van Johan
nesburg demonstreerden gis
teren ongeveer duizend stu
denten tegen de politieoptre
dens in Soweto. Het geweld
van Soweto sloeg bovendien
over naar Kagiso, dertig kilo
meter van Johannesburg. Ook
hier werden vernielingen aan
gericht en winkels geplunderd.
Intussen wordt het ingrijpen
van de politie van
verschillende zijden bekriti
seerd. De zwarte Anglicaanse
deken van Johannesburg, do
minee Desmond Toetoe, zei dat
velen willen weten waarom de
politie vuurwapens gebruikte
in plaats van waterkanonnen
om een opstand van school
kinderen te onderdrukken. De
deken vroeg zich af of dezelfde
methoden gebruikt zouden
zijn tegen blanke schoolkinde
ren. De Zuidafrikaanse minis
ter van politie zei op de protes
ten, dat de politie „de grootst
mogelijke zelfbeheersing heeft
betoond en een minimum aan
geweld heeft gebruikt". Er
werden gisteren, toen de onlus
ten heviger werden, steeds
meer politieversterkingen
naar Soweto gestuurd. De al
meer dan 1200 zwarte en
blanke politieagenten, van wie
sommigen gewapend met au
tomatische geweren, kwamen
tegenover duizenden negers,
gewapend met houwelen, ijze
ren staven en knuppels te
staan. Legereenheden worden
in gereedheid gehouden.
De oppositie heeft in het par
lement een spoeddebat geëist
en leidende negerpolitici heb
ben gevraagd een conferentie
met Vorster te beleggen. Zij
wijten de onlusten aan de ras
senpolitiek. Ook van
kerkelijke functionarissen en
zwarte Ieraren gegeven de re
gering de schuld van de onlus
ten.
De Nederlandse Raad van
Kerken noemt de rellen „het
zoveelste bewijs van de morele
en politiek onaan
vaardbaarheid van de
apartheid genoemd".
(Zie ook pagina binnen-
buitenland 3)
(Van onze
parlementaire
dactie)
DEN HAAG Het wetsont
werp over de vermogensaan-
wasdeling (VAD) zal niet meer
voor 1 juli bij de tweede kamer
worden ingediend. Dit is het
gevolg van het zeer omvangrij
ke, kritische en bewerkelijke
advies dat de Raad van State
aan de regering heeft uitge
bracht.
De bestudering van dat ad
vies en het overnemen daarvan
in het wetsontwerp vergen
meer tijd dan men aan
vankelijk dacht. Het zal zelfs
een dubbeltje op zijn kant
worden of het kabinet er nog in
zal slagen dit ontwerp voor de
derde dinsdag in september
gereed te hebben. Bovendien
liggen er nogal wat bezwaren
van minister Lubbers van eco
nomische zaken die moeten
worden behandeld. Zijn opvat
ting is dat het aandeel van de
werknemers in de overwinsten
van de bedrijven gebruikt kan
worden als middel om de loon
eisen te matigen. Hij is van
mening dat werknemers geen
recht hebben op vermoge-
nsaanwasdeling als de
looneisen boven de produktivi-
teitsstijging uitgaan.
Zoals bekend speelt de VAD
een belangrijke rol in de on
derhandelingen tussen
regering en bedrijfsleven over
de prijscompensatie in de
tweede helft van dit jaar.
Voorzitter Kok van de FNV
heeft van de regering geëist een
volledig wetsontwerp bij de
tweede kamer in te dienen voor
het zomerreces, omdat hij,
evenals de PvdA-fractie in de
tweede kamer de VAD gekop
peld wil zien aan de regerings
voorstellen over de noodzake
lijke bezuinigingen op de
overheidsuitgaven en de so
ciale uitkeringen.
