ardWereld krijgt eindelijk
belangstelling voor Haïti
Smokkelen
via de Khyberpas
t
Gevangenen hebben zelf
de sleutel van hun cel
PARA^QIdYAK PAPA DQC VOORBU
88®*
Shangri-la
of het
Zwitserland
van de
Himalaya
Wegwerporkest
-
scheepsberichten
Koper
Droogte
Geld
Heuvels
Experiment
T oerisme
fanfare-orkesten '„ges
een wegwerporkes vat
teld dat onder 1W»1 he|
Wiebren Valkema :ulifO I
Friese Oudega tussen (te|(t
11 augustus door het
om concerten te gev
Ie instanties. Op
wasautomaat enjrorri!!!!!^
irken van jAlv
PORT AU PRINCE,
HAÏTI (AP) - Jean-Claude
Duvalier, de 24-jarige pre
sident van Haïti, stelt po
gingen in het werk om de
I economie van dit armste
land op het westelijk hal
frond te verbeteren. Ook
van buitenaf stroomt de
hulp binnen in Haïti, zo
melden diplomaten en fi-
nanciële experts vanuit
Port au Prince.
De internationale steun aan
Haïti werd in de jaren zestig
bijna geheel tot stilstand ge-
bacht tijdens het autoritaire
regime van wijlen Francois
„Pappa Doe" Duvalier. Pappa
Doe overleed op 21 april 1971
en zijn zoon Jean-Claude werd
vervolgens benoemd tot „pre
sident voor het leven".
Volgens economische ex
perts is op dit ogenblik een be
drag van 75 miljoen dollar
door buitenlandse fondsen en
ng en gelukkig.
)ot onze fotograaf JOHAN
inte prenten. Ingewijden
lijk, dat de derde ooievaar
maar op strafexpeditie is,
geprobeerd zou kunnen
koppel te bezetten,
n het nest kwam gisteren
spannen hoe het allemaal
Antilla Cape 21 90 NWCo
chin nr. Perz. Golf; Bilderdijl
21 te Savannah verw.; Dapbf
20 te Curasao; Dione 21 2701
Keelung nr. Perz. Golf; I)utc j
Faithpass 20 Steenbank nrj
Antwerpen; Dutch Spin -
vn. Rotterdam nr. Tees, tem
haven 21 vn. Hamburg ui
Antwerpen; Esso Europe01
20 7.. Mozambique nr. Kotter»
dam; Esso Nederland 21
Milfordhaven; Kelletia 2U
Miri; Kermia 21 te Punta" J
don; Kylix 23 Adelaide ven)
Leersum 20 vn. Rotterdam nf
Kaapstad; Maaslloyd -i
Bombay verw.; Macoma -
Mena nr. Curacao; Merwelloffl
pass 21 Las Palmas nr Ro"el
dam; Mytilus 21 J
nr. Mena; NcdlloydI Nil J
Douala verw.; Ond|na
Spiracha verw.; Patro - .1
W. Bombay nr. Tabanga 1
lippina 24 te Curasao A
Simonskerk 20 vn. Dui,J
Eastlondon; Straat L" 2|
te Singapore verw Tm a 1
140 NO Kp. Vülano nr 1
runa; Westland 20 81 J
nr. Le Havre; Wickenburg
te Rotterdam.
ARNHEM (ANp,.T D/edKe3
ninklijke Nederlandse £0 j
atie van ,har™ -f) heeft'
fanfare-orkesten nges-
Bij de foto's: Linksboven: Jean-Claude Duvalier op het
balkon van het presidentiële paleis in Port au Prince, wui
vend naar zijn volk. Rechtsboven: Voor zijn dood stelde
Francois Duvalier (Pappa Doe) zijn zoon Jean Claude door
middel van dit aanplakbiljet voor aan de bewoners van
Haiti.
maatschappijen en westerse
landen vrijgemaakt voor we
genbouw, ontwikkeling van de
landbouw, transport, haven
ontwikkeling, voeding en on
derwijs. Tien jaar geleden was
de financiële hulp aan Haïti
bijna nihil.
„Deze internationale activi
teit zou niet tot stand zijn ge
komen als het beleid van de re
gering niet was veranderd. Of
het nu komt door eigen initia
tief van Duvalier of door ad
vies van zijn medewerkers, er
is een verandering te bespeu
ren, je kan merken dat Haïti
zich inspant om zijn economi
sche positie te verbeteren", al
dus Henri Scioville-Samper,
de plaatselijke vertegenwoor
diger van de inter-
Amerikaanse ontwikkelings
bank, welke Haïti voor een
groot gedeelte van zijn finan
ciële leningen voorziet.
De regering blijft autoritair
met sporen van de willekeurige
arrestaties en de afschrik-
kingspolitiek van het verleden,
maar er is een merkbare poli
tieke verbetering te bespeuren
sinds de jeugdige Jean-Claude
aan de macht is gekomen.
De jonge Duvalier heeft zich
verplicht de economische ont
wikkeling van zijn land te be
vorderen. In de afgelopen twee
maanden heeft zijn regering
contracten voor het winnen
van koper getekend met de
Amerikaanse maatschappij
Kennecott Copper Corpora
tion en het Franse bedrijf Pen-
niroyal.
Haïti is aangenomen als lid
van de Internationale Bauxiet
Associatie en heeft zich aan
gemeld voor het lidmaatschap
van de internationale associa
tie van koperproducenten. Ook
wordt een aanvraag voor geas
socieerd lid van de Europese
Gemeenschap overwogen.
Haiti's aanvraag voor het
lidmaatschap van de Caraïbi-
sche gemeenschap (Caricom;
die is samengesteld uit 12 hui
dige en vroegere lidstaten van
het Britse rijk, werd in decem
ber afgewezen. Toch heeft
Haïti het contact in dit gebied
nog niet verloren.
Diplomaten, economen en
Haïtianen met een hogere op
leiding wijzen er op dat het
streven naar uitgebreide ont
wikkeling geen enkele nut zal
hebben ais er niets wordt ge
daan om de bevolkingsgroei
binnen de perken te houden. In
Haïti wonen momenteel 5,2
miljoen mensen. Het land,
waar het gemiddeld inkomen
per hoofd van de bevolking
onder de 100 dollar ligt, heeft
een geschatte bevolkingsaan
was van 3,4 percent per jaar.
Dit cijfer wordt ietwat naar
beneden gedrukt door het hoge
kindersterftecijfer.
Haïti is een van de dichtst
bevolkte Landen ter wereld en
tweederde van het land bestaat
uit bergachtig terrein dat niet
geschikt is voor bebouwing.
Door een droogte in het
noordwesten van Haïti is on
danks een grootscheepse in
ternationale hulpactie de eco
nomische groei tot ongeveer
3,5 procent beperkt.
„De oogsten van dit jaar zijn
de beste van de afgelopen ja
ren. De inwoners van Haïti
mogen zich daar erg gelukkig
mee prijzen", aldus een func
tionaris van het Amerikaanse
bureau voor internationale
ontwikkeling (Usaid).
Het belangrijke hulppro
gram, dat wordt gefinancierd
door de inter-Amerikaanse
ontwikkelingsbank, het ont
wikkelingsfonds van de Ver
enigde Naties, de Wereldbank,
Amerika, Frankrijk, Canada,
West-Duitsland, Israël en na
tionalistisch China, is erop ge
richt de landbouw van Haïti te
stabiliseren. De drie grootste
verkeersaders worden geheel
vernieuwd om zodoende het
wegennet te verbeteren.
„Voordat de landbouwpro
ductie kan worden opge
schroefd moeten de mensen
van en naar het platteland
kunnen reizen. Op dit ogenblik
zijn er nauwelijks begaanbare
wegen, maar over twee jaar zal
een wegennet zijn opgebouwd
en zal de invloed hiervan op de
economie erg groot zijn", aldus
Scioville-Samper.
„De boeren kunnen hun
vlees, melk en landbouwpro-
dukten niet naar de markt
brengen en zij verhogen hun
produktie niet omdat zij dan
met een overschot zouden ko
men te zitten. Dit zal echter al
lemaal veranderen als de we
gen eenmaal zijn gebouwd", zo
zegt hij.
Verwacht wordt dat Usaid
binnenkort een lening van 11,5
miljoen dollar voor verbete
ring van de secundaire wegen
zal bekendmaken. Deze wegen
bevinden zich in een nog slech
tere staat dan de „grote ver
keerswegen". Ook de Wereld
bank en de inter-Amerikaanse
ontwikkelingsbank zouden
overwegen geld te lenen voor
de reconstructie van het we
gennet.
Sommige diplomaten en bui
tenlandse zakenlieden zijn
bang dat in Haïti binnen te
korte tijd te veel geld binnen
komt De regering zou niet in
staat zijn om een goed gebruik
van het buitenlandse kapitaal
te maken.
De diplomaten en zakenlie
den zijn het erover eens dat de
„paranoia voor de buitenwe
reld", Wfiardoor het regime
van Pappa Doe werd werd ge
kenmerkt, is verdwenen. „De
president en de huidige rege
ring zijn bereid zaken te doen
zonder overal een samenzwe
ring achter te zoeken", aldus
een buitenlandse diplomaat.
„Haïti zoekt nog naar de
antwoorden. De successen en
mislukkingen van de president
zullen de komende jaren bepa
lend zijn", aldus een andere
diplomaat.
(Van onze redactie buitenland)
KHYBERPAS (PAKISTAN) - De historische Khyberpas,
gedrenkt met het bloed van eeuwen, is nu een open markt
•aar mannen wol, vrouwen, benzine en pistolen verkwan
selen.
Soldaten van Dzjengis Khan
fn Tamerlan hebben door de
tas gegaloppeerd naar de
'"envinning. Over de wegen
•aarop de Perzen en de Grie-
Mogoels en Afghanen re-
trekken nu mannen die
'sjiesj en televisietoestellen,
banden en ondergoed ver
ban de Pakistaanse kant van
"e grens met Afghanistan staat
man onder de brandende
W en haalt steels een revolver
8® uit de vouwen van zijn
I 'Mt die hem van nek tot
«ten bedekt. Een Pakis-
I i» t P°''tleman aan de an-
iïu j van de stoffige weg
I" de andere kant op.
vraagt hij, iets
Werbuigend zodat de
'"l11 het beter kan zien. „Nee"
zegt hij. „Dit is zakengebied.
Dit is de Khyberpas."
De douane treedt lusteloos
op tegen vreemdelingen en is
voor de Pathaanse stamlieden,
die aan beide kanten van de
grens wonen en die naar belie
ven oversteken, al helemaal
lucht. Smokkelen is erg ge
makkelijk.
--■wrernanzien. „iNee
een douane hoor, geen last",
Maar reizigers die uit Af
ghanistan terugkeren nemen
veelal geen risico. Een bus met
50 inzittenden stopt op de weg
bij de grens. Wanneer de bus
Pakistan binnenrijdt zitten er
nog maar vijf in. De rest heeft
zich verspreid in de omlig
gende heuvels om, zo goed of zo
kwaad als het gaat, op eigen
gelegenheid ergens de grens
over te steken.
De pas begint ongeveer 15
km ten westen van Pesjawar in
Pakistan, de plaats waar de
Amerikaanse piloot Francis
Gary Powers met zijn U-2 in
1960 opsteeg voor een verken
ningsvlucht boven de Sovjet-
Unie, waar hij werd neerge
schoten.
De Khyberpas is een kaal,
met stenen bezaaid stuk land
met 300 meter hoge heuvels.
Op een daarvan staat een uit
waaierend fort dat onderdak
biedt aan de Pakistaanse sol
daten die mogelijke 20ste-
eeuwse invasies moeten voor
komen.
Steile hellingen aan beide
kanten van de pas, die soms
nog geen 60 meter breed is. In
de zomer wordt het wel 50 gra
den Celsius en liggen de weg,
de modderhutten te bakken.
Bij een stopplaats staat een
man bij een kameel. Hij wijst
op het beest en vraagt de be
zoeker of hij iets ziet dat hij
kopen wil. Aan de kameel han
gen meters wollen stof, een kan
benzine en onbekende voor
werpen onder een deken.
Als de bezoeker geen belang
stelling toont zegt de man:
„Wilt u een vrouw kopen?"
(Nee, dank U).
In de pas, die ongeveer 30 km
lang is aan de Pakistaanse kant
en nog eens 20 km in Afghanis
tan door loopt, zijn maar
weinig vrouwen te zien.
De Pathanen die aan beide
kanten leven staan bekend om
hun trouw en hun woeste
vechtdrift. De vrouwen dragen
purda, de ondoorzichtige
sluier die hun gezicht bedekt
zodat er van top tot teen geen
centimeter huid te zien is. De
dorpen hebben aparte looppa-,
den voor mannen en vrouwen,
maar een bord in het Pakis-
taans waarschuwt de reizigers
met bestemming Kaboel, de
hoofdstad van Afghanistan,
niet van de weg af te gaan.
De Britten hebben in de drie
Afghaanse oorlogen tussen
1839 en 1919 met bebloede
koppen geconstateerd dat de
Pathanen konden vechten. De
Afghanen hebben nooit toeges
taan dat de spoorlijn op hun
grondgebied werd doorge
trokken en de trein van Pesja
war stopt nog altijd aan de
grens.
Deze trein rijdt elke zondag,
getrokken door een locomotief
die dikke, zwarte rook uitstoot
en twee personenwagens en
een onderhoudswagen trekt.
De tocht door tientallen tun
nels door de rotsen, erfenis van
het Britse bewind, duurt vier
en een half uur. Een auto doet
er anderhalf uur over.
Evenwijdig aan de weg loopt
de karavaanroute. Muilezels
en kamelen, vijf tot vijftig per
groep, trekken door de pas. De
muilezels dragen grote stuk
ken hout, kleden en kleinere
voorwerpen. De kamelen heb
ben aan elke kant een auto
band, een klein televisietoestel
of stapels textiel.
Een Pathaan in het nie-
mandsland tussen de 'twee
grenzen zegt uit Pakistan ge
lucht te zijn toen premier Ali
hoetto vorig jaar de Natio
nale Awamipartij, die in de
Oppositie was, verbood. Hij
meent dat Bhoetto niet veel
aanhang heeft en bij verkie
zingen zou verliezen en terwijl
hij dit zegt toont hij bang te
zijn voor de politie aan de an
dere kant van de weg.
De Khyberpas, op dit
kaartje aangeduid met „Kai-
ber P." bevindt zich ten zuiden
van de Afghaanse stad Kaboel.
De politie vormt echter geen
probleem. Net als de Afghanen
kijken ze even in een handkof
fertje en bekommeren zich niet
om de grote koffer. Verveeld
wuiven ze de reiziger weg.
(ANP) - Denemar-
sinds kort een ultra-
1 ,«wlle/em<4ngde 2evanse"
L.f de gedetineerden zelf
Hi.ic-j en doen en zelf hun
lm ,i ftere'den. Ze bezit-
i»m U'e' van hun celdeur
(tB °^e"z'ch daarachter met
terug
svrouwen.
lll)ebü,?m- 'P de zeer eomfor-
slowi, gjn e ce' in alle he
elheid te minnekozen.
nis" ct6, "d,nesterrengevange-
ilbs Kopenhagen
geen 00r de ramen zitten
»ordtnen de buitenmuur
piets aiet door gewapende ci-
ta's aar via televisiecame-
I "39kt.
8evan»Ste reacties van de 75
■'oudennen en het personeel
gunstige belofte
tintent omst van het expe-
leiif t, Gevangenisdirec-
t,{r zii Anderson spreekt
..•n mr'chting het liefst
"ïnèen °Pen gevangenis bin
's z0l ^uur". Zelfs die muur
"et landschap wegge-
werkt dat men hem nauwelijks
opmerkt.
Een van de opvallendste
nieuwigheden in deze Deense
gevangenis is de vrije omgang
die mannelijke en vrouwelijke
gedetineerden met elkander
mogen hebben. Er zijn zes
vleugels, elk voor zestien ge
vangenen. Twee vleugels zijn
bestemd voor een gelijk aantal
mannen en vrouwen. Dat niet
alle vleugels „gemengd" zijn
vindt zijn oorzaak in het feit
dat de vrouwelijke gestraften
ver in de minderheid zijn. Er
heerst dus een „vrouwente
kort".
In alle vleugels, dus ook in de
„gemengde" mogen de gedeti
neerden elkaar vrijelijk in hun
cellen opzoeken. Het is zelfs
toegestaan de deur aan de bin
nenkant af te sluiten zodat de
„privacy" volledig is gewaar
borgd. Het behoeft geen betoog
dat in deze moderne strafin
richting de celdeuren niet meer
zijn voorzien van kijkgaten.
Nachtbezoek is nog niet toe
gestaan. De bezoektijden lig
gen tussen 's morgens halfacht
en halfelf 's avonds.
Het verdriet directeur An
derson wel een beetje dat de
belangstelling van de pers zich
vooral richt op de seksuele
vrijheid in zijn gevangenis en
dat zij voorbij gaat aan andere
hervormingen, die hij veel be
langrijker noemt.
Het mengen van de seksen in
een gevangenis is weliswaar
nieuw in Denemarken en ver
moedelijk ook elders ter we
reld, maar, zegt Anderson, in
tal van landen mogen gevan
genen seksueel contact hebben
met hun huwelijkspartners of
vrienden
Met het experiment wil men
in Denemarken het verant
woordelijkheidsbesef van de
gedetineerde aanmoedigen.
Het personeel oefent geen con
trole op zijn privéleven uit. Dat
is zijn eigen zaak en wij hebben
er geen moeite mee, zegt An
derson.
Een andere nieuwigheid in
deze „driesterrengevangenis"
is dat de gevangenen zelf ko
ken. Er is geen centrale keu
ken, maar elke vleugel heeft
een keuken waar de bewoners
voor zichzelf of voor elkaar
hun potje kunnen koken.
De gestrafte ontvangt zeven
tien kronen (ongeveer f. 7,50)
per dag die hij vrijelijk in de
winkel van de gevangenis kan
besteden. Hij kan wat extra
verdienen door tijdens een
veertigurige werkweek in de
werkplaats meubels te maken.
In hun vrije tijd mogen de
gevangenen gebruik maken
van de gemeentebibliotheek of
cursussen volgen.
Ook wordt
overwogen de gedetineerden
toe te staan zich aan te sluiten
bij een plaatselijke sportclub
ep ploegen buiten de gevange
nis uit te nodigen voor wed
strijden in de hypermoderne
sportzaal van de strafinrich
ting. Het doel is de gevange
nen, allen veroordeeld voor
ernstige misdrijven, in staat te
stellen het contact met de bui
tenwereld te behouden.
Volgens directeur Anderson
is zijn inrichting niet alleen de
modernste, maar ook de doel
treffendste. „Wij hebben
slechts 6 8 bewakers nodig voor
de negentig gevangenen wan
neer alle afdelingen in gebruik
genomen zijn. Normaal zijn er
in gevangenissen meer cipiers
dan gedetineerden", zegt hij.
De directeur geeft toe dat er
nog vraagstukken opgelost
moeten worden, maar hij vindt
•dat de balans van de eerste we
ken in zijn gevangenis-
nieuwe-stijl positief is. De
sfeer in de gemengde vleugels
is heel wat beter dan in andere
gevangenissen, aldus Ander-
TH IMP MOE, BHOE-
TAN (AP) - Shangri-la de
naam heeft nog steeds dat
romantisch mystieke,
maar het land zelf heeft
vandaag de dag het aan
zien gekregen van de
20ste eeuw, compleet met
elektrisch licht, auto's, si
garetten en een vliegveld
je.
De bezoekers van het
koninkrijk zijn nog steeds
sprakeloos bij de aanblik
van duizenden monniken
in lange gewaden en met
kaalgeschoren hoofden
die in de enorme dzongs
hun gebeden zingen en
fluiten bespelen die ge
maakt zijn van menselijke
beenderen.
Toch ontkomt dit land
niet aan de „vooruitgang"
en de inwoners zien zich
gedwongen over te stap
pen van de middeleeuwen
naar de eeuw van de tech
niek.
De regering van Bhoe-
tan, dat vaak vergeleken
wordt met het fictieve ko
ninkrijk Shangri-la uit de
film „Lost horizon" wordt
geregeerd door de 22-ja-
rige koning Jigme Dorji
Wanchoek die probeert
het oude met het nieuwe
te verenigen. Daarom
worden er stuwdammen
gebouwd voor „witte
steenkool" en moderne
medicijnen gebruikt bij de
gezondheidszorg terwijl
aan de andere kant zoveel
mogelijk wordt gepro
beerd de oude cultuur te
beschermen.
Bhoetan telt ongeveer
1,3 miljoen inwoners en
heeft een oppervlakte van
ongeveer 27.000 vierkante
kilometer. In 1974 werd
het land voor het eerst
opengesteld voor toeris
ten en bijna duizend Eu
ropeanen en Amerikanen
hebben het sindsdien be
zocht.
Volgens regerings
functionarissen wil men
via het toerisme proberen
deviezen binnen te slepen
en wat terug te verdienen
van de vele miljoenen dol
lars die de kroning van het
staatshoofd in 1974 kost
te.
De inkomsten uit het
toerisme zijn tot dusver
nog niet bekendgemaakt
maar de regering heeft
opdracht gegeven meer
accommodatie te creëren
zodat er dit jaar duizend
toeristen meer ontvangen
kunnen worden. Ook
worden van regerings
wege tolken en gidsen op
geleid om te kunnen voor
zien in de groeiende be
hoefte van het toerisme.
India, het grote buur
land in het zuiden beheert
vanwege een verdrag de
defensie en het buiten
landse beleid van het ko
ninkrijk. Ook is het land
van premier Indira
Ghandi in de jaren zestig
begonnen met de aanleg
van wegen in Bhoetan.
„Tien jaar geleden reis
den wij per muilezel of te
voet maar vandaag de dag
zijn er bijna duizend au
to's, vrachtwagens en
bussen", aldus een Bhoe-
taanse functionaris. Niet
temin kan een 30 kilome
ter lange rit over de rot
sachtige bergwegen een
hele dag in beslag nemen.
Bhoetan heeft honder
den vruchtbare valleien,
adembenemend mooie
watervallen, nog niet be
dwongen bergtoppen en
regenwouden. De bevol
king van het ministaatje is
van Mongoolse afkomst.
Het nationale tijdver
drijf is wedstrijden hou
den in boogschieten
waarbij vaak monniken
aanwezig zijn die het spel
begeleiden met hun gebe
dsmolentjes. Overalinhet
land komt men gebe-
dsvlaggen tegen die aan
bamboemasten gebonden
zijn.
Bij koninklijk besluit is
bepaald dat alle inwoners
van Bhoetan het natio
nale kostuum moeten
dragen dat bestaat uit een
gewaad, een bloes en ar-
gyle sokkeu. De traditio
nele, van dierenhuiden
gemaakte laarzen zijn
echter vervangen door
modern schoeisel, dit om
de wildstand op peil te
houden
