DICTATUUR VAN HET PROIETARIAAT'VERDWUNT Winters J lel lova's weer in nood in 1 M lal lawi van links VENEZUELA pSg&? y? rtr- Als gevolg van de recente ontwike- lingen en wisselva- ligheden van het communisme in Europa, heeft de Franse Communis tische Partij ter voorbereiding van haar 22ste congres een nieuwe tac tiek, mogelijk een nieuwe strategie voorbereid. Ommekeer Niet vergeten DOOR CORN. VERHOEVEN Groei VEREISTE TWEEDE KEER EXODUS GESTOLEN ZORGEN Angst Kritiek Steun Mt**: •FN PEI#NGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN m PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN INGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILING GEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEh Communistische De successen van het Ita liaanse communisme en het falen van dat in Portugal, de problemen met de an dere partners van de „Linkse Eenheid" in Frankrijk, hebben de Franse communisten ertoe bewogen „.voortaan een welwillende en geruststel lende glimlach ten toon te spreiden" zoals een com mentator het uitdrukt. 8Het eerste en meest in het oog springen van bet ten toon spreiden van deze glimlach is een zich afzetten van zekere aspecten van het Sovjetische communisme. Voor het eerst deed zich een probleem voor toen de Franse communisti sche partij zich in 1968 van de Sovjet-invasie van Tsjechos- lowakije distancieerde. Tot dan toe hadden de Franse communisten zich Stalinisti- scher getoond dan alle andere communistische partijen in het Westen. Maar de eerste kritiek van 1968 was niets vergeleken met de wijze, waarop Moskou nu openlijk door de Franse communisten gekritiseerd wordt. De Sovjet-Linie is se dert enige tijd het doelwit van een aantal aanvallen van Wes terse communisten, en de Pra- vda reageerde daar onlangs fel op. De grote ommekeer kwam toen de leiding van de Franse communistische partij onlangs in Rome met die van de Itali aanse een overeenkomst sloot om „de democratische weg naar het socialisme te bewan delen." Vóór deze historische „verzoening" waren de ver houdingen tussen de commu nistische partijen van Frank rijk en Italië altijd gespannen geweest: de Fransen beschul digden de Italianen van oppor tunisme en de Italiaanse com munisten verweten hun Franse soortgenoten hun stroef Stali nisme. Voorts hebben de Franse communisten sedert enige tijd partij van Frankrijk toont glimlach steeds scherper de Sovjetische politieke processen, interne ringskampen, opsluiting van politieke tegenstanders in psy chiatrische inrichtingen, het uitwijzen van Solzjenitsin en het niet naar Oslo laten reizen om zijn Nobel-prijs in ont vangst te nemen van Sacharov aan de kaak gesteld. Daarnaast heeft zich enkele weken geleden het geval voor gedaan van het klandestiene amateursfilmpje over een Rus sisch strafkamp, dat op het eerste net van de Franse tv ver toond werd en waarover de Franse communistische partij verklaarde, dat zij deze aange legenheid hoogst ernstig zou opvatten als het bestaan van dergelijke kampen door de Sovjet-Unie niet formeel ge dementeerd werd. De felle aanval van de Pravda daarop heeft de spanning nog ver groot. En nu heeft de secretaris generaal van de Franse Com munistische Partij voor de televisie gewezen op de uiteen lopende zienswijze tussen zijn partij en de Russische, en wees op in de Sovjet-Unie heersende misstanden en het niet eerbie digen van de mensenrechten. Volgens Georges Marchais „kan er geen sprake van zijn dat wij ons neerleggen bij het aantasten van mensenrech ten.." En verder: „Er heersen tussen ons en de Sovjetische Partij tegenstellingen inzake de natuur van de ocialistische democratie." Een van de meest opzienba rende verklaringen van Mar chais' uitlatingen voor de tele visiecamera's was de verzeke ring, dat de Franse communis tische partii de term „dicta tuur van het proletariaat" laat vallen. Zowel „dictatuur" als „proletariaat" wordt veroor deeld, omdat beide termen niet meer aan de verandere om standigheden zouden beant woorden. „Dictatuur", aldus Marchais, „komt niet langer overeen met wat wij nastreven. Het heeft een ontoelaatbare betekenis.„En het woord pro letariaat past niet meer, omdat wij de arbeidende massa wil len verenigen met de meerder heid van de loontrekkende werkers." Na jarenlang debat teren in de diverse communis tische binnenkamers over deze term „dictatuur van het prole tariaat" (die zowel bij Marx als bij Engels voorkomt), zijn de Franse communisten nu de eersten die de grote stap zetten door de uitdrukking uit hun vocabulaire te bannen. Het komende partijcongres zal te dien aanzien een officiële ver klaring publiceren, naar alge meen aangenomen wordt. Bij dit 'alles hebben de Franse communisten er niet temin voor gewaakt hun aan vallen uitsluitend op de Sovjet-Unie te richten en secretaris-generaal Marchais kritiseerde na zijn recent ver blijf in Cuba ook een aantal Zuidamerikaanse diktaturen. „Wij moeten zeker Pliouchtch verdedigen, zo zei hij, maar daarbij al de anderen niet ver geten!" Volgens hem is socialisme identiek met vrijheid en daarom „mag het geen ver drukkende of administratieve maatregelen nemen tegen vrije meningsuiting." Marchais meende, dat in de Sovjet-Unie nog veel „ontoereikendheden" heersen, „die gecorrigeerd moeten worden." Deze „aanpassing" van de Franse communisten is het ge volg van het feit, dat hun voor naamste partners in het oppo sitiefront, de socialistische partij, bij een aantal tussen tijdse verkiezingen beter uit de bus gekomen is dan zijzelf. Voorts hebben zij de zoge naamde Italiaanse les geleerd, namelijk dat de betrekkelijke gematigdheid van de Itali aanse communistische partij ontegenzeggelijk voor een be langrijk deel bijgedragen heeft aan de successen van deze par tij. En de Spaanse, die na de veranderingen bezuiden de Pyreneeën weer op de voor grond gekomen is, en ongetwij feld de meest gematigde en de „redelijkste" is, heeft evenzeer invloed op de Franse commu nisten uitgeoefend. Daarnaast hebben zij de Portugese les ge leerd, namelijk dat de partij van Alvaro Cunhal met haar eigen Stalinisme een serie stra tegische en tactische blunders heeft begaan, die tot een niet te verhelen nederlaag geleid hebben en waarvan de partij zich vooralsnog niet zal kun nen herste'len. Een en ander zal ertoe leiden dat op het aanstaande congres van de Franse communisten een plechtige „verklaring van vrijheden" geproclameerd zal worden, waarmee het gezichl van hun partij „officieel" aan zienlijk zal veranderen, terwijl het bondgenootschap met so cialisten en links-radikalen in het oppositiefront daardoor geconsolideerd kan worden. Sommigen menen deze veran dering „een concessie aan de democratie" te mogen noemen. In elk geval geeft een en ander blijk ervan, dat de Franse communisten na een lange pe riode van stroefheid een hou ding van realisme en een zekei opportunisme hebben aange nomen. JAN DRUMMEN Hoe zou het toch komen, dat bij zoveel mensen de voorstel ling bestaat, dat de winters vroeger kouder en de zomers warmer waren dan tegen woordig? Om serieus op deze vraag te kunnen ingaan, zpu ik eigenlijk eerst moeten aanto nen dat deze voorstelling in derdaad bestaat enmet getal len moeten hardmaken dat de vraag naar de herkomst ervan legitiem en zinvol is. Ik zie daarvan af en in plaats van mijn vermoeden hard te maken wil ik het zelfs wel afzwakken door aan te nemen, fat de voor stelling van een strengere win ter in vroegere tijden vooral bij ouderen voorkomt. Dat geeft meteen een klein voordeel, dat de kwestie dan beter te plaatsen is. Want de „koude" winter staat natuur lijk voor de „echte" winter en de warme zomer vgor de zomer zoals die behoort te zijn. Voor oudere mensen nu ligt het echte meestal in het verleden, toen ook de gulden nog een guld?n was.m Het echte is het ouderwetse. Oudere mensen geven gemakkelijk toe aan de verleidelijke gedachte, dat de geschiedenis één constante achteruitgang is en dat het met de mensheid afgelopen zal zijn ongeveer tegen de tijd dat ook hun eigen einde nadert. Het hoogtepunt van de geschiede nis valt samen met dat van hun eigen leven. Daar hoort de voorstelling bij, dat toen alles veel echter was en definitiever, meer zoals de schepper het des tijds bedoeld moet hebben. Methodisch gesproken zou ik nu getallen moeten produce ren omtrent de aantallen koude en warme dagen in de afgelopen winters en zomers. Voorzover ik mij zulke getallen uit gepuliceerde statistieken herinnert, geven zij niet al te veel steun aan het idee, dat de seizoenen tegenwoordig een beetje aan het verwateren zijn. De zomers van 1975 was ou derwets genoeg. Ik vrees dan ook dat de genoemde voorstel ling los van meteorologische feiten aantrekkelijk genoeg is om in stand gehouden te wor den. Zij is minder een feitelijke constatering dan de uitdruk king van een levensgevoel dat weinig met weersomstqndig- heden te maken heeft. Ook als ik mijn eigen verle den naga en mij probeer te ont trekken aan de illusie dat vroeger alles echter was, ont dek ik wel een paar aankno pingspunten voor de bewering dat de winters vroeger kouder waren. Het eerste is dat ik toen meer kou leed. Ik heb, geloof ik, sinds mijn kinderjaren nauwe lijks nog last gehad van koude oren en koude voeten. Voor een deel is dat misschien te verkla ren uit ee grotere kwetsbaar heid op jeugdiger leeftijd, voor een ander aeel uit het feit, dat we in centraal verwarmde kui zen en auto's minder weet heb ben van de winters daarbuiten dan in huizen met één kachel en op de fiets. Onze adem be vriest niet meer op de dekens. Het ligt dus voor de hand te denken, dat de winters stren ger waren in een tijd met wat minder comfort. Daar komt nog iets bij dat typisch is voor ouder worden en de idealisering van het ver leden namelijk het gevoel dat de tijd steeds vlugger gaat. Ip mijn herinnering duurde een winter einde,oos. Niet alleen het water, maar ook de tijd leek bevroren. De echte winter is de winter die lang duurde en ook de echte, ouderwetse zo mer was eindeloos, oncontro leerbaar lang. Hoe meer jaren ik in mijn herinnering kkan tellen, des te minder plaats is er voor elk bijkoend jjar op het projectiescherm van mijn ge heugen, en des te vlugger gaat pok elk afzonderlijk seizoen voorbij. En met dezelfde snelle trein vertrekken de echte, barre of gezellige winters naar het verleden. (Van onze redactie buiten land) De twee grote politieke partijen in Venezuela de „Accion Democratica" (AD) en de Christen-Democraten (COPEI), maken zich zorgen over de groeiende aanhang van de „beweging van het so cialisme", (MAS). De MAS is een afsplitsing van de communistische par tij van Venezuela waarbij zich enkele in de legaliteit te ruggekeerde leiders van de „Beweging van revolutionair links" (MIR) hebben aange sloten, zoals parlementariër Teodoro Petkoff, die be kendheid verwierf in de guerrillastrijd waarin Ven ezuela tot het eind van de ja ren zestig gewikkeld was. Hoewel de MAS'maar elf van de 267 zetels in het Huis van Afgevaardigden bezet, beschouwen de AD en de COPEI haar als een poten tiële rivaal en vrezen dat een te grote populariteit van deze linkse beweging een soort Chili-reactie zal losweken bij de conservatieve militaire elite. Bij de verkiezingen van 1974 eindigde de kandidaat van de een jaar eerder opge richte MAS, Jose Vincente Rangel, als vierde van een groep van een dozijn tegen strevers. Vergeleken met de 48.6 procent van de AD en de 36.7 procent van de COPEI stelde de 4,2 procent van de V' (Van onze redactie buitenland) LONDEN-„Nog nooit sinds de massaslachting onder chris tenen in Oeganda, in de vorige eeuw onder de toenmalige ko ning Mwanga, heeft men een even felle campagne gekend om een religieuze sekte uit te schakelen". Dat schreef on langs het dagblad Daily Na tion in Nairobi (Kenia) over de vervolging van Jehova's getui gen in Malawi, een Afrikaans land(je), ingeklemd tussen Mo zambique en Zambia. Berichten over martelingen van en wreedheden tegen leden van die sekte beginnen lang zaam door te sijpelen uit tien tallen plaatsen in Malawi Het Engelse blad The Observer en het Franse dagblad Le Monde pubüceerden in de afgelopen weken verhalen hierovei In de jongste aflevering van „Ont waakt", een blad uitgegeven door de Jehova's Getuigen, wordt eveneens uitgebreid in gegaan op de vervolging van hun „broeders en zusters" in Malawi De Afrikaanse cor respondenten van het Engelse en Franse blad laten ei geen twijfel over bestaan dat zij hun inlichtingen over de stuitende wreedheden uitzeer goede bron hebben. De 30 000 Jehova's in Ma lawi worden vervolgd omdat ze weigeren lid te worden van de emge politieke partij die'in de voormalige Britse kolonie (toen Nyasaland geheten) is toegestaan de Congres Partij van president Hastings Ka- muzu Banda Hun geloofsover tuiging verbiedt de Jehova's (KHADI LA UMEMBALA). MALAWI CONGRESS PARIT. Chopereka 22t. Lidmaatschapskaart van de Mulawi-Congresparti) De ver taling van de Cinyanja- uitdrukkingen is Kwachal is De dageraad is aangebroken, d.w z de vrijheid is bereikt. Khadi La Umembala is lid maatschapskaart. Chopereka 22t is Contributie 22 tambala's (±65 cent). lid te worden van enige poli tieke partij Ze onderwerpen zich wel aan het bestaande ge zag betalen b.v ook belasting, maai aanvaarden verdei geen „politieke autoriteit op deze wereld' Ten overvloede in de grondwet van Malawi staat vrijheid van godsdienst in art. V vermeld Een „kaartje van de Congres partij van Banda is een nadrukkelijk vereiste om als normaal burgei te worden behandeld in Malawi, met kans op werk, een huis, enz. Zonder „kaart" ben je een uit gestotene een paria, een out cast. Inmiddels maken de getui gen van Jehova's wel de indruk een opgejaagd volk(sdeel) te zijn. De eerste duizenden vluchtelingen uit Malawi zijn in de laatste maanden aange komen in het buurland Zam bia, of zijn - op de loop voor de martelingen, waarbij vele honderden doden moeten zijn gevallen (The Observer) - de oerwouden van Dzalanyama op de grens van Malawi met Mozambique ingevlucht. Het is de tweede keer binnen een paar jaar, dat Jehova's ge tuigen uit Malawi vluchten. In 1967 al besloot Banda de ver plichting in te voeren dat ie dere burger van Malawi in het bezit moest zijn van een (lid- maatschaps)kaart van de Con gres partij. De leden van de sekte weigerden dat, Dat had toen al grootscheepse vervol gingen tot gevolg. In één nacht bijvoorbeeld werden ruim dui zend huizen van getuigen in brand gestoken en 115 „Ko ninkrijkszalen" (vergader- en ontmoetingszalen). Duizenden mensen werden gevangen ge nomen of vluchten naar de buurlanden Zambia of Mo zambique toen nog in Portu gese handen. De exodus van Jehova s ge tuigen kwam pas goed op gang in 1972, toen de Congres partij een resolutie aannam, waarbij besloten werd dat alle leden van de sekte in handel en in dustrie werkzaam, op staande voet ontslagen moesten wor den Er werd verder een verre gaande obstructie opgedragen tegen de getuigen, die op an dere wijzen werkzaam waren. Berichten uit die tijd, die ook in dit blad zijn gepubliceerd, spraken van ruim 30.000 vluchtelingen in Mozambique, die in een tiental kampen wer den ondergebracht. Toen Mozambique op 25 juni 1975 onafhankelijk werd, haastte Malawi's president Banda zich te verklaren dat alle vluchtelingen naar hun moederland konden terugke ren en dat de regering van Ma lawi instond voor hun veilig heid (Le Monde). Maar eenmaal terug in hun moederland ontdekten de Je hova's dat hun huizen bezet .waren, hun goederen verdeeld en hun veestapels gestolen of gedood. Bovendien weigerden ze nog steeds de „kaart" van de Congres Partij aan te schaffen. Dat kwam ze te staan op een genadeloze vervolging door militante leden van de jeugd bond van de Congrespartij. De verhalen in Le Monde en The Observer over de martelingen zijn niet bepaald „fris". De woorden geslachtsdeel, ver krachting, gedwongen sek suele handelingen eri ransel partijen komen daarin veel vuldig voor Volgens The Ob server werd er ook gebruik gemaakt van een Afrikaanse vrucht, een zogenaamde „jeukboom" („Ontwaakt waarvan de harige buitenkant een haast onverdraaglijke jeuk veroorzaakt. Deze werd tegen en in de geslachtsdelen van mannen en vrouwen gedrukt. In begin oktober 1975 zond Malawi - hoofdstad: Zomba - heeft een kleine vijf miljoen inwoners. Animisme is er de overheersende vorm van reli gie. Daarnaast hebben rooms-katholicisme, protes tantisme en islam ieder onge veer een half miljoen aanhan gers. President Kamuzu Banda bijvoorbeeld is ouderling van de Schotse kerk. De voertaal in het land is Engels. de regering van Malawi een circulaire rond met het bericht voor alle politie-eenheden dat alle Jehova's getuigen in kam pen geïnterneerd moesten worden. Die kampen stonden - soms waren het niet meer dan door prikkeldraad afgezette stukken grond bij een politie bureau - in de plaatsen Dzale- ka, Malaku en Kanjedza. Maar deze kampen worden alleen gebruikt om de volwas senen in onder te brengen. Kinderen, ook baby's, worden van hun ouders gescheiden. Enkele duizenden Jehova's hebben internering weten te voorkomen door naar Zambia te vluchten (welk land duide lijk in zijn maag zit met deze mensen) of een plaats te zoeken in de rimboe, waar de omstan digheden meer dan bar zijn. Anderen verblijven overdag in de stad, maar slapen 's nachts in de bossen omdat ze geen on derdak hebben. In Jehova's-getuigen-krin- gen in binnen- en buitenland maakt men zich - ondanks sommige uit de bijbel aange haalde bemoedigende teksten - ernstig zorgen over de situa tie van geloofsgenoten in Ma lawi; een land overigens dat zijn grenzen angstvallig voor journalisten gesloten houdt. In de jongste „Ontwaakt!" vraagt de schrijver van het ar tikel over de toestand in Ma lawi zich af waarom de rege ring daar de grondwet niet, respecteert. „Dan zou er nog op dit moment een eind komen aan dergelijke onvergeeflijke daden". In liet blad staat ook een adressenlijst afgedrukt van Malawische regerings functionarissen. Ei wordt ge vraagd te schrijven naar een van hen om „een halt toe te roepen aan de gruweldaden". E.L. MAS niet veel voor maar sindsdien is de partij ge groeid. Haar aanhangers zit ten vooral onder de fabriek sarbeiders en op de universi teiten van Venezuela. Dat laatste is belangrijk, want in een land waar zeventig pro cent van de bevolking jonger is dan dertig is de steun van de jeugd onontbeerlijk. Maar ook de boeren beginnen zich te interesseren voor de poli tieke ideeën van de MAS. Dat stemt de aanhangers van de gematigd progressieve rege ring van president Perez on gerust want als de MAS er in slaagt het platteland voor zich te winnen dan krijgt ze daarmee een groep zeer trouwe aanhangers. De angst voor de MAS is kennelijk zo groot dat voor aanstaande leden van de AD en de COPEI volgens de MAS lasterlijke verzinsels de we reld in zijn gaan sturen. „Het zijn doodgewoon communis ten", „de MAS is een marxistisch-leninistische partij en kan geen alternatief zijn voor de Venezolaanse stembus", „ze doen zich voor als socialisten mar zijn het in feite niet". Dat zijn de gelui den die de aanhangers van de politieke giganten in Ven ezuela laten horen. De MAS verzet zich tegen deze aantij gingen maar heeft ook nog te kampen met de herinnerin gen aan de bloedige en mee dogenloze guerrillastrijd die zo'n vijftien jaar geleden werd bijgelegd. Met geld uit Cuba begon nen de strijders van de MIR oorlog te voeren tegen het bewind van dictator Marcos Perez Jimenez die het land tien jaar terroriseerde. Toen Havanna aan het eind van de jaren zestig besloot de kritiek op de Venezolaanse „bourge ois" communisten te laten varen en de hulp aan de guer rillastrijders stop te zetten verflauwde de toen nog maar incidentele, strijd. De com munisten zetten hun activi teit voort langs parlemen taire weg. Petkoir en andere belanjg- rijke leiders van de guerril labeweging, zoals Americo Martin die nu professor is aan de universiteit van Cara cas, aanvaarden een vrede saanbod van de toenmalige christen-democratische re gering. Ze kwamen uit hun schuilplaats te voorschijn en verbonden zich later in de MAS. De partij is inmiddels volgens senaatslid Freddie Munoz, een zuiver socialisti sche partij. „Wij zien geen heil in de klassestrijd. Het socialisme is meer dan een ideologie voor de armen" meent hij. De felste kritiek op de MAS komt van ex-president Romulo Betancourt, de eer ste Venezolaanse regerings leider die zijn ambtstermijn volledig uitdiende, van 1958 tot 1962. Hij zegt dat de MAS invloed probeert te krijgen onder de militairen om een linkse staatsgreep op touw te zetten naar het voorbeeld van Peru. Van de zijde van het leger wordt dit ontkend. De MAS reageerde op deze beschuldiging met een ver klaring dat ze zich bewust is van de reactionaire krachten in het leger met hun hang naar nationalisme, eenheid en eerbied voor de grondwet. De MIR reageerde feller en legde Betancourt's opmer king uit als „sein voor repres sie en inperking van de bur gerrechten". De MAS steunt in zekere mate de politiek van de rege ring Perez. De president in troduceerde een uitgebreid sociaal program en nationa liseerde krotgeleden de bui tenlandse oliemaatschap pijen. Maar de kritiek van de MAS dat de olierijkdom niet doorvloeit naar degenen die het toch al niet best gaat, wint hoe langer hoe meer ter rein. Officiële statistieken bevestigen die kritiek. Zelfs de regering geeft toe dat 40 procent van de 12 miljoen Venezolanen slecht behuisd en ondervoed zijn en dat het onderwijs en de gezond heidszorg niet veel voorstel len, wat „onvergeeflijk is voor het rijkste land van Latijns-Amerika" aldus Freddie Munoz. Aanhangers en tegenstan ders van de MAS geloven dat de partij een grote toekomst tegemoet gaat. Dat baart niet alleen de AD en de COPEI of eventueel reactionaire mili tairen zorgen maar ook kan men gevoeglijk aannemen dat buurland Brazilië een ontwikkeling die nog verder naar links gaat in Venezuela niet zonder meer zal accepte ren. Het land heeft onder het bewind van president Perez de leidersrol in Latijns- Amerika van Mexico overge nomen. Het voert al enige tijd een diplomatiek offensief dat moet leiden tot de integratie van het Latijnsamerikaans continent. De derde wereld heeft in Caracas fervente pleitbezorgers en bondgeno ten gevonden Maar ook de banden met bijvoorbeeld de Verenigde Naties worden met zorg gekoesterd. De MAS heeft herhaaldelijk verklaard daarin niets te wil len veranderen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1976 | | pagina 19