DICTATUUR VAN HET PROIETARIAAT'VERDWUNT
Winters
J
lel
lova's weer in nood in 1
M
lal
lawi
van
links
VENEZUELA
pSg&? y? rtr-
Als gevolg van de
recente ontwike-
lingen en wisselva-
ligheden van het
communisme in
Europa, heeft de
Franse Communis
tische Partij ter
voorbereiding van
haar 22ste congres
een nieuwe tac
tiek, mogelijk een
nieuwe strategie
voorbereid.
Ommekeer
Niet vergeten
DOOR
CORN.
VERHOEVEN
Groei
VEREISTE
TWEEDE KEER
EXODUS
GESTOLEN
ZORGEN
Angst
Kritiek
Steun
Mt**:
•FN PEI#NGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
m PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
INGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILING
GEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEh
Communistische
De successen van het Ita
liaanse communisme en het
falen van dat in Portugal,
de problemen met de an
dere partners van de
„Linkse Eenheid" in
Frankrijk, hebben de
Franse communisten ertoe
bewogen „.voortaan een
welwillende en geruststel
lende glimlach ten toon te
spreiden" zoals een com
mentator het uitdrukt.
8Het eerste en meest in het
oog springen van bet ten toon
spreiden van deze glimlach is
een zich afzetten van zekere
aspecten van het Sovjetische
communisme. Voor het eerst
deed zich een probleem voor
toen de Franse communisti
sche partij zich in 1968 van de
Sovjet-invasie van Tsjechos-
lowakije distancieerde. Tot
dan toe hadden de Franse
communisten zich Stalinisti-
scher getoond dan alle andere
communistische partijen in het
Westen. Maar de eerste kritiek
van 1968 was niets vergeleken
met de wijze, waarop Moskou
nu openlijk door de Franse
communisten gekritiseerd
wordt. De Sovjet-Linie is se
dert enige tijd het doelwit van
een aantal aanvallen van Wes
terse communisten, en de Pra-
vda reageerde daar onlangs fel
op.
De grote ommekeer kwam
toen de leiding van de Franse
communistische partij onlangs
in Rome met die van de Itali
aanse een overeenkomst sloot
om „de democratische weg
naar het socialisme te bewan
delen." Vóór deze historische
„verzoening" waren de ver
houdingen tussen de commu
nistische partijen van Frank
rijk en Italië altijd gespannen
geweest: de Fransen beschul
digden de Italianen van oppor
tunisme en de Italiaanse com
munisten verweten hun Franse
soortgenoten hun stroef Stali
nisme.
Voorts hebben de Franse
communisten sedert enige tijd
partij van
Frankrijk
toont glimlach
steeds scherper de Sovjetische
politieke processen, interne
ringskampen, opsluiting van
politieke tegenstanders in psy
chiatrische inrichtingen, het
uitwijzen van Solzjenitsin en
het niet naar Oslo laten reizen
om zijn Nobel-prijs in ont
vangst te nemen van Sacharov
aan de kaak gesteld.
Daarnaast heeft zich enkele
weken geleden het geval voor
gedaan van het klandestiene
amateursfilmpje over een Rus
sisch strafkamp, dat op het
eerste net van de Franse tv ver
toond werd en waarover de
Franse communistische partij
verklaarde, dat zij deze aange
legenheid hoogst ernstig zou
opvatten als het bestaan van
dergelijke kampen door de
Sovjet-Unie niet formeel ge
dementeerd werd. De felle
aanval van de Pravda daarop
heeft de spanning nog ver
groot.
En nu heeft de secretaris
generaal van de Franse Com
munistische Partij voor de
televisie gewezen op de uiteen
lopende zienswijze tussen zijn
partij en de Russische, en wees
op in de Sovjet-Unie heersende
misstanden en het niet eerbie
digen van de mensenrechten.
Volgens Georges Marchais
„kan er geen sprake van zijn
dat wij ons neerleggen bij het
aantasten van mensenrech
ten.." En verder: „Er heersen
tussen ons en de Sovjetische
Partij tegenstellingen inzake
de natuur van de ocialistische
democratie."
Een van de meest opzienba
rende verklaringen van Mar
chais' uitlatingen voor de tele
visiecamera's was de verzeke
ring, dat de Franse communis
tische partii de term „dicta
tuur van het proletariaat" laat
vallen. Zowel „dictatuur" als
„proletariaat" wordt veroor
deeld, omdat beide termen niet
meer aan de verandere om
standigheden zouden beant
woorden. „Dictatuur", aldus
Marchais, „komt niet langer
overeen met wat wij nastreven.
Het heeft een ontoelaatbare
betekenis.„En het woord pro
letariaat past niet meer, omdat
wij de arbeidende massa wil
len verenigen met de meerder
heid van de loontrekkende
werkers." Na jarenlang debat
teren in de diverse communis
tische binnenkamers over deze
term „dictatuur van het prole
tariaat" (die zowel bij Marx als
bij Engels voorkomt), zijn de
Franse communisten nu de
eersten die de grote stap zetten
door de uitdrukking uit hun
vocabulaire te bannen. Het
komende partijcongres zal te
dien aanzien een officiële ver
klaring publiceren, naar alge
meen aangenomen wordt.
Bij dit 'alles hebben de
Franse communisten er niet
temin voor gewaakt hun aan
vallen uitsluitend op de
Sovjet-Unie te richten en
secretaris-generaal Marchais
kritiseerde na zijn recent ver
blijf in Cuba ook een aantal
Zuidamerikaanse diktaturen.
„Wij moeten zeker Pliouchtch
verdedigen, zo zei hij, maar
daarbij al de anderen niet ver
geten!"
Volgens hem is socialisme
identiek met vrijheid en
daarom „mag het geen ver
drukkende of administratieve
maatregelen nemen tegen vrije
meningsuiting." Marchais
meende, dat in de Sovjet-Unie
nog veel „ontoereikendheden"
heersen, „die
gecorrigeerd moeten worden."
Deze „aanpassing" van de
Franse communisten is het ge
volg van het feit, dat hun voor
naamste partners in het oppo
sitiefront, de socialistische
partij, bij een aantal tussen
tijdse verkiezingen beter uit de
bus gekomen is dan zijzelf.
Voorts hebben zij de zoge
naamde Italiaanse les geleerd,
namelijk dat de betrekkelijke
gematigdheid van de Itali
aanse communistische partij
ontegenzeggelijk voor een be
langrijk deel bijgedragen heeft
aan de successen van deze par
tij. En de Spaanse, die na de
veranderingen bezuiden de
Pyreneeën weer op de voor
grond gekomen is, en ongetwij
feld de meest gematigde en de
„redelijkste" is, heeft evenzeer
invloed op de Franse commu
nisten uitgeoefend. Daarnaast
hebben zij de Portugese les ge
leerd, namelijk dat de partij
van Alvaro Cunhal met haar
eigen Stalinisme een serie stra
tegische en tactische blunders
heeft begaan, die tot een niet te
verhelen nederlaag geleid
hebben en waarvan de partij
zich vooralsnog niet zal kun
nen herste'len.
Een en ander zal ertoe leiden
dat op het aanstaande congres
van de Franse communisten
een plechtige „verklaring van
vrijheden" geproclameerd zal
worden, waarmee het gezichl
van hun partij „officieel" aan
zienlijk zal veranderen, terwijl
het bondgenootschap met so
cialisten en links-radikalen in
het oppositiefront daardoor
geconsolideerd kan worden.
Sommigen menen deze veran
dering „een concessie aan de
democratie" te mogen noemen.
In elk geval geeft een en ander
blijk ervan, dat de Franse
communisten na een lange pe
riode van stroefheid een hou
ding van realisme en een zekei
opportunisme hebben aange
nomen.
JAN DRUMMEN
Hoe zou het toch komen, dat
bij zoveel mensen de voorstel
ling bestaat, dat de winters
vroeger kouder en de zomers
warmer waren dan tegen
woordig? Om serieus op deze
vraag te kunnen ingaan, zpu ik
eigenlijk eerst moeten aanto
nen dat deze voorstelling in
derdaad bestaat enmet getal
len moeten hardmaken dat de
vraag naar de herkomst ervan
legitiem en zinvol is. Ik zie
daarvan af en in plaats van
mijn vermoeden hard te maken
wil ik het zelfs wel afzwakken
door aan te nemen, fat de voor
stelling van een strengere win
ter in vroegere tijden vooral bij
ouderen voorkomt.
Dat geeft meteen een klein
voordeel, dat de kwestie dan
beter te plaatsen is. Want de
„koude" winter staat natuur
lijk voor de „echte" winter en
de warme zomer vgor de zomer
zoals die behoort te zijn. Voor
oudere mensen nu ligt het
echte meestal in het verleden,
toen ook de gulden nog een
guld?n was.m Het echte is het
ouderwetse. Oudere mensen
geven gemakkelijk toe aan de
verleidelijke gedachte, dat de
geschiedenis één constante
achteruitgang is en dat het met
de mensheid afgelopen zal zijn
ongeveer tegen de tijd dat ook
hun eigen einde nadert. Het
hoogtepunt van de geschiede
nis valt samen met dat van hun
eigen leven. Daar hoort de
voorstelling bij, dat toen alles
veel echter was en definitiever,
meer zoals de schepper het des
tijds bedoeld moet hebben.
Methodisch gesproken zou
ik nu getallen moeten produce
ren omtrent de aantallen
koude en warme dagen in de
afgelopen winters en zomers.
Voorzover ik mij zulke getallen
uit gepuliceerde statistieken
herinnert, geven zij niet al te
veel steun aan het idee, dat de
seizoenen tegenwoordig een
beetje aan het verwateren zijn.
De zomers van 1975 was ou
derwets genoeg. Ik vrees dan
ook dat de genoemde voorstel
ling los van meteorologische
feiten aantrekkelijk genoeg is
om in stand gehouden te wor
den. Zij is minder een feitelijke
constatering dan de uitdruk
king van een levensgevoel dat
weinig met weersomstqndig-
heden te maken heeft.
Ook als ik mijn eigen verle
den naga en mij probeer te ont
trekken aan de illusie dat
vroeger alles echter was, ont
dek ik wel een paar aankno
pingspunten voor de bewering
dat de winters vroeger kouder
waren. Het eerste is dat ik toen
meer kou leed. Ik heb, geloof ik,
sinds mijn kinderjaren nauwe
lijks nog last gehad van koude
oren en koude voeten. Voor een
deel is dat misschien te verkla
ren uit ee grotere kwetsbaar
heid op jeugdiger leeftijd, voor
een ander aeel uit het feit, dat
we in centraal verwarmde kui
zen en auto's minder weet heb
ben van de winters daarbuiten
dan in huizen met één kachel
en op de fiets. Onze adem be
vriest niet meer op de dekens.
Het ligt dus voor de hand te
denken, dat de winters stren
ger waren in een tijd met wat
minder comfort.
Daar komt nog iets bij dat
typisch is voor ouder worden
en de idealisering van het ver
leden namelijk het gevoel dat
de tijd steeds vlugger gaat. Ip
mijn herinnering duurde een
winter einde,oos. Niet alleen
het water, maar ook de tijd
leek bevroren. De echte winter
is de winter die lang duurde en
ook de echte, ouderwetse zo
mer was eindeloos, oncontro
leerbaar lang. Hoe meer jaren
ik in mijn herinnering kkan
tellen, des te minder plaats is
er voor elk bijkoend jjar op het
projectiescherm van mijn ge
heugen, en des te vlugger gaat
pok elk afzonderlijk seizoen
voorbij. En met dezelfde snelle
trein vertrekken de echte,
barre of gezellige winters naar
het verleden.
(Van onze redactie buiten
land)
De twee grote politieke
partijen in Venezuela de
„Accion Democratica" (AD)
en de Christen-Democraten
(COPEI), maken zich zorgen
over de groeiende aanhang
van de „beweging van het so
cialisme", (MAS).
De MAS is een afsplitsing
van de communistische par
tij van Venezuela waarbij
zich enkele in de legaliteit te
ruggekeerde leiders van de
„Beweging van revolutionair
links" (MIR) hebben aange
sloten, zoals parlementariër
Teodoro Petkoff, die be
kendheid verwierf in de
guerrillastrijd waarin Ven
ezuela tot het eind van de ja
ren zestig gewikkeld was.
Hoewel de MAS'maar elf
van de 267 zetels in het Huis
van Afgevaardigden bezet,
beschouwen de AD en de
COPEI haar als een poten
tiële rivaal en vrezen dat een
te grote populariteit van deze
linkse beweging een soort
Chili-reactie zal losweken bij
de conservatieve militaire
elite.
Bij de verkiezingen van
1974 eindigde de kandidaat
van de een jaar eerder opge
richte MAS, Jose Vincente
Rangel, als vierde van een
groep van een dozijn tegen
strevers. Vergeleken met de
48.6 procent van de AD en de
36.7 procent van de COPEI
stelde de 4,2 procent van de
V'
(Van onze
redactie buitenland)
LONDEN-„Nog nooit sinds
de massaslachting onder chris
tenen in Oeganda, in de vorige
eeuw onder de toenmalige ko
ning Mwanga, heeft men een
even felle campagne gekend
om een religieuze sekte uit te
schakelen". Dat schreef on
langs het dagblad Daily Na
tion in Nairobi (Kenia) over de
vervolging van Jehova's getui
gen in Malawi, een Afrikaans
land(je), ingeklemd tussen Mo
zambique en Zambia.
Berichten over martelingen
van en wreedheden tegen leden
van die sekte beginnen lang
zaam door te sijpelen uit tien
tallen plaatsen in Malawi Het
Engelse blad The Observer en
het Franse dagblad Le Monde
pubüceerden in de afgelopen
weken verhalen hierovei In de
jongste aflevering van „Ont
waakt", een blad uitgegeven
door de Jehova's Getuigen,
wordt eveneens uitgebreid in
gegaan op de vervolging van
hun „broeders en zusters" in
Malawi De Afrikaanse cor
respondenten van het Engelse
en Franse blad laten ei geen
twijfel over bestaan dat zij hun
inlichtingen over de stuitende
wreedheden uitzeer goede
bron hebben.
De 30 000 Jehova's in Ma
lawi worden vervolgd omdat
ze weigeren lid te worden van
de emge politieke partij die'in
de voormalige Britse kolonie
(toen Nyasaland geheten) is
toegestaan de Congres Partij
van president Hastings Ka-
muzu Banda Hun geloofsover
tuiging verbiedt de Jehova's
(KHADI LA UMEMBALA).
MALAWI CONGRESS PARIT.
Chopereka 22t.
Lidmaatschapskaart van de
Mulawi-Congresparti) De ver
taling van de Cinyanja-
uitdrukkingen is Kwachal is
De dageraad is aangebroken,
d.w z de vrijheid is bereikt.
Khadi La Umembala is lid
maatschapskaart. Chopereka
22t is Contributie 22 tambala's
(±65 cent).
lid te worden van enige poli
tieke partij Ze onderwerpen
zich wel aan het bestaande ge
zag betalen b.v ook belasting,
maai aanvaarden verdei geen
„politieke autoriteit op deze
wereld' Ten overvloede in de
grondwet van Malawi staat
vrijheid van godsdienst in art.
V vermeld Een „kaartje van de
Congres partij van Banda is
een nadrukkelijk vereiste om
als normaal burgei te worden
behandeld in Malawi, met
kans op werk, een huis, enz.
Zonder „kaart" ben je een uit
gestotene een paria, een out
cast.
Inmiddels maken de getui
gen van Jehova's wel de indruk
een opgejaagd volk(sdeel) te
zijn. De eerste duizenden
vluchtelingen uit Malawi zijn
in de laatste maanden aange
komen in het buurland Zam
bia, of zijn - op de loop voor de
martelingen, waarbij vele
honderden doden moeten zijn
gevallen (The Observer) - de
oerwouden van Dzalanyama
op de grens van Malawi met
Mozambique ingevlucht.
Het is de tweede keer binnen
een paar jaar, dat Jehova's ge
tuigen uit Malawi vluchten. In
1967 al besloot Banda de ver
plichting in te voeren dat ie
dere burger van Malawi in het
bezit moest zijn van een (lid-
maatschaps)kaart van de Con
gres partij. De leden van de
sekte weigerden dat, Dat had
toen al grootscheepse vervol
gingen tot gevolg. In één nacht
bijvoorbeeld werden ruim dui
zend huizen van getuigen in
brand gestoken en 115 „Ko
ninkrijkszalen" (vergader- en
ontmoetingszalen). Duizenden
mensen werden gevangen ge
nomen of vluchten naar de
buurlanden Zambia of Mo
zambique toen nog in Portu
gese handen.
De exodus van Jehova s ge
tuigen kwam pas goed op gang
in 1972, toen de Congres partij
een resolutie aannam, waarbij
besloten werd dat alle leden
van de sekte in handel en in
dustrie werkzaam, op staande
voet ontslagen moesten wor
den Er werd verder een verre
gaande obstructie opgedragen
tegen de getuigen, die op an
dere wijzen werkzaam waren.
Berichten uit die tijd, die ook
in dit blad zijn gepubliceerd,
spraken van ruim 30.000
vluchtelingen in Mozambique,
die in een tiental kampen wer
den ondergebracht.
Toen Mozambique op 25 juni
1975 onafhankelijk werd,
haastte Malawi's president
Banda zich te verklaren dat
alle vluchtelingen naar hun
moederland konden terugke
ren en dat de regering van Ma
lawi instond voor hun veilig
heid (Le Monde).
Maar eenmaal terug in hun
moederland ontdekten de Je
hova's dat hun huizen bezet
.waren, hun goederen verdeeld
en hun veestapels gestolen of
gedood. Bovendien weigerden
ze nog steeds de „kaart" van de
Congres Partij aan te schaffen.
Dat kwam ze te staan op een
genadeloze vervolging door
militante leden van de jeugd
bond van de Congrespartij. De
verhalen in Le Monde en The
Observer over de martelingen
zijn niet bepaald „fris". De
woorden geslachtsdeel, ver
krachting, gedwongen sek
suele handelingen eri ransel
partijen komen daarin veel
vuldig voor Volgens The Ob
server werd er ook gebruik
gemaakt van een Afrikaanse
vrucht, een zogenaamde
„jeukboom" („Ontwaakt
waarvan de harige buitenkant
een haast onverdraaglijke jeuk
veroorzaakt. Deze werd tegen
en in de geslachtsdelen van
mannen en vrouwen gedrukt.
In begin oktober 1975 zond
Malawi - hoofdstad: Zomba
- heeft een kleine vijf miljoen
inwoners. Animisme is er de
overheersende vorm van reli
gie. Daarnaast hebben
rooms-katholicisme, protes
tantisme en islam ieder onge
veer een half miljoen aanhan
gers. President Kamuzu Banda
bijvoorbeeld is ouderling van
de Schotse kerk. De voertaal in
het land is Engels.
de regering van Malawi een
circulaire rond met het bericht
voor alle politie-eenheden dat
alle Jehova's getuigen in kam
pen geïnterneerd moesten
worden. Die kampen stonden -
soms waren het niet meer dan
door prikkeldraad afgezette
stukken grond bij een politie
bureau - in de plaatsen Dzale-
ka, Malaku en Kanjedza.
Maar deze kampen worden
alleen gebruikt om de volwas
senen in onder te brengen.
Kinderen, ook baby's, worden
van hun ouders gescheiden.
Enkele duizenden Jehova's
hebben internering weten te
voorkomen door naar Zambia
te vluchten (welk land duide
lijk in zijn maag zit met deze
mensen) of een plaats te zoeken
in de rimboe, waar de omstan
digheden meer dan bar zijn.
Anderen verblijven overdag in
de stad, maar slapen 's nachts
in de bossen omdat ze geen on
derdak hebben.
In Jehova's-getuigen-krin-
gen in binnen- en buitenland
maakt men zich - ondanks
sommige uit de bijbel aange
haalde bemoedigende teksten
- ernstig zorgen over de situa
tie van geloofsgenoten in Ma
lawi; een land overigens dat
zijn grenzen angstvallig voor
journalisten gesloten houdt. In
de jongste „Ontwaakt!"
vraagt de schrijver van het ar
tikel over de toestand in Ma
lawi zich af waarom de rege
ring daar de grondwet niet,
respecteert. „Dan zou er nog
op dit moment een eind komen
aan dergelijke onvergeeflijke
daden". In liet blad staat ook
een adressenlijst afgedrukt
van Malawische regerings
functionarissen. Ei wordt ge
vraagd te schrijven naar een
van hen om „een halt toe te
roepen aan de gruweldaden".
E.L.
MAS niet veel voor maar
sindsdien is de partij ge
groeid. Haar aanhangers zit
ten vooral onder de fabriek
sarbeiders en op de universi
teiten van Venezuela. Dat
laatste is belangrijk, want in
een land waar zeventig pro
cent van de bevolking jonger
is dan dertig is de steun van
de jeugd onontbeerlijk. Maar
ook de boeren beginnen zich
te interesseren voor de poli
tieke ideeën van de MAS. Dat
stemt de aanhangers van de
gematigd progressieve rege
ring van president Perez on
gerust want als de MAS er in
slaagt het platteland voor
zich te winnen dan krijgt ze
daarmee een groep zeer
trouwe aanhangers.
De angst voor de MAS is
kennelijk zo groot dat voor
aanstaande leden van de AD
en de COPEI volgens de MAS
lasterlijke verzinsels de we
reld in zijn gaan sturen. „Het
zijn doodgewoon communis
ten", „de MAS is een
marxistisch-leninistische
partij en kan geen alternatief
zijn voor de Venezolaanse
stembus", „ze doen zich voor
als socialisten mar zijn het in
feite niet". Dat zijn de gelui
den die de aanhangers van de
politieke giganten in Ven
ezuela laten horen. De MAS
verzet zich tegen deze aantij
gingen maar heeft ook nog te
kampen met de herinnerin
gen aan de bloedige en mee
dogenloze guerrillastrijd die
zo'n vijftien jaar geleden
werd bijgelegd.
Met geld uit Cuba begon
nen de strijders van de MIR
oorlog te voeren tegen het
bewind van dictator Marcos
Perez Jimenez die het land
tien jaar terroriseerde. Toen
Havanna aan het eind van de
jaren zestig besloot de kritiek
op de Venezolaanse „bourge
ois" communisten te laten
varen en de hulp aan de guer
rillastrijders stop te zetten
verflauwde de toen nog maar
incidentele, strijd. De com
munisten zetten hun activi
teit voort langs parlemen
taire weg.
Petkoir en andere belanjg-
rijke leiders van de guerril
labeweging, zoals Americo
Martin die nu professor is
aan de universiteit van Cara
cas, aanvaarden een vrede
saanbod van de toenmalige
christen-democratische re
gering. Ze kwamen uit hun
schuilplaats te voorschijn en
verbonden zich later in de
MAS. De partij is inmiddels
volgens senaatslid Freddie
Munoz, een zuiver socialisti
sche partij. „Wij zien geen
heil in de klassestrijd. Het
socialisme is meer dan een
ideologie voor de armen"
meent hij.
De felste kritiek op de
MAS komt van ex-president
Romulo Betancourt, de eer
ste Venezolaanse regerings
leider die zijn ambtstermijn
volledig uitdiende, van 1958
tot 1962. Hij zegt dat de MAS
invloed probeert te krijgen
onder de militairen om een
linkse staatsgreep op touw te
zetten naar het voorbeeld
van Peru. Van de zijde van
het leger wordt dit ontkend.
De MAS reageerde op deze
beschuldiging met een ver
klaring dat ze zich bewust is
van de reactionaire krachten
in het leger met hun hang
naar nationalisme, eenheid
en eerbied voor de grondwet.
De MIR reageerde feller en
legde Betancourt's opmer
king uit als „sein voor repres
sie en inperking van de bur
gerrechten".
De MAS steunt in zekere
mate de politiek van de rege
ring Perez. De president in
troduceerde een uitgebreid
sociaal program en nationa
liseerde krotgeleden de bui
tenlandse oliemaatschap
pijen. Maar de kritiek van de
MAS dat de olierijkdom niet
doorvloeit naar degenen die
het toch al niet best gaat,
wint hoe langer hoe meer ter
rein. Officiële statistieken
bevestigen die kritiek. Zelfs
de regering geeft toe dat 40
procent van de 12 miljoen
Venezolanen slecht behuisd
en ondervoed zijn en dat het
onderwijs en de gezond
heidszorg niet veel voorstel
len, wat „onvergeeflijk is
voor het rijkste land van
Latijns-Amerika" aldus
Freddie Munoz.
Aanhangers en tegenstan
ders van de MAS geloven dat
de partij een grote toekomst
tegemoet gaat. Dat baart niet
alleen de AD en de COPEI of
eventueel reactionaire mili
tairen zorgen maar ook kan
men gevoeglijk aannemen
dat buurland Brazilië een
ontwikkeling die nog verder
naar links gaat in Venezuela
niet zonder meer zal accepte
ren.
Het land heeft onder het
bewind van president Perez
de leidersrol in Latijns-
Amerika van Mexico overge
nomen. Het voert al enige tijd
een diplomatiek offensief dat
moet leiden tot de integratie
van het Latijnsamerikaans
continent. De derde wereld
heeft in Caracas fervente
pleitbezorgers en bondgeno
ten gevonden Maar ook de
banden met bijvoorbeeld de
Verenigde Naties worden
met zorg gekoesterd. De
MAS heeft herhaaldelijk
verklaard daarin niets te wil
len veranderen.