Voorlopig geen Chinees in de ruimte Altijd seizoen in Oberammergau China ziet militair belang van ruimtevaart GESTAGE VOORIUTGM VOOR TROUWEN M Ï.S. binnenland buitenland 1 Russische spullen W etensc happelij k Geweldig ACHTERSTAND IN LOON GROEIT Massa .en zijn, die de bezoekers lok ken. Daarom nam het gemeen tebestuur er geen genoegen mee, dat het welvarende en pit toreske dorp met zijn bekoor lijk beschilderde witte gevels met motieven uit bijbel en sprookjes op zich al een on weerstaanbare trekpleister is. Een ongeëvenaard milieu beheer zorgde ervoor, dat ons eigentijdse vuil en lawaai op heilige afstand werden gehou den, zodat dorp en natuur hier een oase in de ecologisch ge schonden industrie maatschappij zijn gebleven. In ons West-Europa zal men maar met moeite een tweede rivier kunnen vinden, waar door even kristalhelder water stroomt als door de Ammer, de naamgever van het dorp. Gevangen in een aan drie kan ten gesloten kom van Alpen- bergen met stijle hoogten en glooiende dalen biedt het een rijk gekleurd palet van recrea tiemogelijkheden tegen door gaans redelijke prijzen. Riant verzorgde paden voeren de wandelaars naar uitgestrekte weilanden en bossen, en de meer avontuurlijken onder hen naar ruige bergen met hun on vergetelijke panorama's. Het moderne toerisme schrijft ech ter ook voor, dat men zich niet meer tot de „pure" natuur mag beperken en daarom werden er in de loop der jaren steeds meer nieuw „amusement" gecreeërd en zoveel sportvelden aange legd, dat zo langzamerhand alle mogelijkheden verzameld zijn. Als zijn grootste trots pre senteert Oberammergau sinds enige tijd het recreatie centrum „Wellenberg" met zijn achttal zwembaden, waarvan wel dè attractie het in ronde vorm gebouwde bassin met een sterke, kunstmatige branding is. Twaalf miljoen gulden heeft het gemeentebes tuur zich dit centrum laten kosten, maar daarvoor biedt het van speelmogelijkheden voor kinderen en volwassenen tot een restaurant toe alles wat een gast, vooral op minder fraaie dagen, kan bezig hou den. Met zijn 43.000 vierkante meter groen en bijna 7000 vierkante meter water is het ook zo aangelegd, dat de be zoekers er van alle zijden een prachtig uitzicht op de Alpen hebben, maar dat is in Obe rammergau zo moeilijk niet. Niet alleen in zijn uiterlijk is de „Wellenberg" modern, maar ook in zijn „mentaliteit", want Christus mag hier dan wel elke tien jaar weer een vrome intocht houden en het passiespel vast verankerd zijn in een religieuze gelofte, het natuurpark biedt ook intieme hoekjes, waar nudisten onbe kommerd kunnen dartelen. Op zater- zon- en feestdagen mo gen de liefhebbers zelfs ge mengd in de moderne sauna zweten en hiermee zijn geens zins katholieken en protestan ten bedoeld- Niet ten onrechte merkte de lokale propagandist op: „Wij hebben hier de Alpen overdekt. Tenminste voor een deel" en het solarium zorgt er voor, dat de gast zich hier ook bij minder gunstig weer zo lekker voelt als op een warme, zonnige dag. Geheel in de - Duitse - tijd geest van vakantie-oorden is Oberammergau ook een parel in de kroon van kuurplaatsen geworden. Weliswaar presen teert het zich in eerste instan tie als „Luftkurort", maar en kele jaren geleden bouwde het aan een fraaie bosrand een hy permoderne rheuma-kliniek, waarin apparatuur en medis che deskundigen het allerbeste voor stijf geworden botten ga randeren. De ledematen strekken kan men echter vooral in de winter wanneer de nagenoeg zeker gegarandeerde sneeuw de machtige bergen in een dikke vacht heeft verpakt. De mo derne techniek helpt ook hier bij de natuur een handje, want ontelbare riante afdalingen worden er dan mogelijk ge maakt door machinaal gepre pareerde pareoursen, die men met alle mogelijke kabelliften kan bereiken. De onuitroei bare voetganger geniet de zelfde privileges, want ook hij hoeft slechts te treden in de sporen van wandelpaden, die door machines worden uitge stippeld. Het mag misschien allemaal een beetje te „ge olied" lijken, maar is maar om te voorkomen, dat de gast tot aan zijn neus door de sneeuw moet waden. Een dergelijk ge noegen is maar beperkt en Oberammergau moet het woord van de „Turmwirt" waar maken, dat het altijd sei zoen heeft. Laten we zeggen: bijna altijd. FRANS WENNEKES hebben beschreven is dit waar schijnlijk nit de eerste priori teit. Een bekend en langzamer hand berucht lid van het korps van Chinese rakettenbouwers is ook de Duitser Wolfgang Pilz, een man, die heeft laten blijken dat hij voor iedereen die hem goed betaalt en hem de middelen geeft wel raketten wil bouwen. Eens was hij Von Braun's rechterhand in Peen- emünde, geruime tijd was hij Nasser's gewaardeerde raket- tenbouwer en nu zit hij al weer vele jaren in het land van voor zitter Mao. Bij de ontwikkeling van hun eigen raketten zijn de Chine zen uitgegaan v'an de T-l die ze nog in de zestiger jaren ruim schoots verstrekt kregen van Russische zijde. Een verbe terde versie daarvan werd in 1966 door de Chinezen ge bruikt om vanaf Lop Nor een atoomkop over een afstand van 700 kilometer naar een doelge bied in de Gobi te sturen en daar tot ontploffing te bren gen. Bij het ontwikkelen van drietrapsraketten voor de lan cering van hun kunstmanen maakten de Chinezen ook dankbaar gebruik van hun kennis van de Russische SS-2 Sandal, een tweetrapsraket. De eerste twee Chinese kunstmanen hebben waar schijnlijk beantwoord aan datgene, wat het persbureau Nieuw China erover bekend maakte: het waren weten schappelijke satellieten. Ze waren betrekkelijk licht: res pectievelijk 173 en 221 kilo. Ze werden gelanceerd in 1970 en 1971 en bewogen zich in sterk uitgerekte banen, die gewoon lijk duiden op puur weten schappelijk speurwerk. Vier jaar hebben Tsjien en zijn col lega's nodig gehad om een heel nieuwe generatie van satellie ten te ontwikkelen, die veel zwaarder zijn en een gecontro leerde landing op aarde kun nen maken. Pas op 26 juli 1975 werd de China-3' gelanceerd. Het gewicht daarvan werd niet bekend gemaakt, evenmin als dat van zijn opvolgers. De ba nen - tussen ruwweg 200 en 500 kilometer - zijn typerend voor militaire verkenningssa tellieten en voor bemande ruimtevaart. Hoe hoger zo'n toestel zit, hoe minder details camera's of waarnemers aan boord op het aardoppervlak kunnen zien. Aan de andere kant is op geringere hoogte de luchtweerstand te groot. Intussen is duidelijk gewor den dat de Chinezen ook op het gebied van de electronica ge weldige vorderingen hebben gemaakt. Dat hebben Engelse experts geconstateerd toen ze cjit jaar een aantal Chinese be drijven bezochten. Ze maken niet alleen goede kleuren-tv's en bijbehorende zendinstalla- ties, maar zijn ook heel ver op het gebied van de laser technieken. De Chinezen toonden veel interesse in En gelse apparatuur voor het op vangen van door (weer)satel- lieten uitgezonden foto's. Op nieuw een bewijs voor hun toenemende aandacht voor het nuttig gebruik van de ruimte. PIET SMOLDERS (Van onze correspondent) WASHINGTON - Een van de grootste idealen van de Amerikaanse feministen is een amendement op de grondwet waarin de gelijk berechtiging van de vrouw wordt verankerd. Dat „equal rights amendment", kortweg ERA, werd in 1972 door de Senaat en het Huis van Afge vaardigden goedgekeurd en dient door 38 van de 50 staten te worden geratificeerd. Tot dusver keurden 34 staten hef amendement goed, terwijl twee staten een aanvanke lijke goedkeuring ongedaan maakten. Acties tegen ERA zijn inmiddels feller gewor den. Er is een contra reformatie aan de gang die de uiteindelijke aanvaarding van het amendement ernstig bedreigt. Op andere terreinen heb ben de Amerikaanse vrou wen in 1975 echter vorderin gen gemaakt. Op grond van een wet die in juni door het Congres werd aangenomen kunnen vrouwen nu studeren aan militaire academies. In toenemende aantallen kiezen vrouwen beroepen, die tot voor kort alleen door mannen werden uitgeoefend. Meer en meer vrouwen genieten ho ger onderwijs. De opvallend ste discriminatie van vrou wen uit zich in het feit, dat mannen voor gelijke arbeid door de bank heen beter worden betaald. De achter stand in loon voor arbeid is nu groter dan in 1956. Toen verdienden vrouwen die full-time werkten gemiddeld 63 procent van het loon van mannen. In 1974 was het 57 procent. De 109,4 miljoen Ameri kaanse vrouwen maken 51,2 procent van de bevolking uit. Zij leven aanmerkelijk lan ger dan de mannen: het ver schil is bijna acht jaar en dat opvallende verschil wordt jaarlijks groter. In econo misch opzicht spelen de Amerikaanse vrouwen een aanzienlijke rol: zij beheren 47 procent van de nationale rijkdommen en zij hebben meer dan de helft, van alle aandelen en obligaties in handen. In de afgelopen 20 jaar zijn er meer vrouwen dan man nen aan het arbeidsleger toe gevoegd. Er zijn nu 37,4 mil joen werkende vrouwen en 56,1, miljoen werkende man nen. Sedert 1955 is het aantal werkende vrouwen toege nomen met 17 miljoen en het aantal werkende mannen met 12 miljoen. Het wordt niet onwaarschijnlijk geacht dat tegep de eeuwwisseling evenveel Amerikaanse vrouwen als mannen een be roep buitenshuis zullen heb ben. Ook in de politiek begin nen vrouwen in Amerika een geleidelijk toenemende rol te spelen. Ongeveer 7000 vrou wen zijn gekozen in politieke functies, een verdubbeling van het aantal over een pe riode van 5 jaar. In de poli tieke top zijn vrouwen echter nog schaars: slechts 1 van de 50 gouverneurs van staten, slechts 19 in het 435 leden tel lende Huis van Afgevaardig den, geen enkele vrouw in de Senaat. De hoop, dat presi dent Ford een vrouw in het Hooggerechtshof zou be noemen is de bodem ingesla gen en bijna niemand gelooft dat er voor het jaar 2000 een vrouw als vice-president kan worden gekozen, ofschoon een recente opiniepeiling van George Gallup heeft uitge wezen, dat 73 procent van een doorsneegroep geen be zwaar heeft tegen een vrou welijke president, mits deze voor de functie geschikt is. Volgens senator Birch Bayh, een van de tien offi ciële kandidaten voor het presidentschap uit de demo cratische partij ziet aanzien lijke discriminatie tegen vrouwen in het Amerikaanse onderwijs. Die discriminatie begint al bij het toelatingsbe leid. En ofschoon 70 procent van de onderwijs krachten bij het basis- en middelbaar onderwijs vrouwen zijn zijn verreweg de meeste schooldi recteuren mannen. BERT VAN VELZEN (Van onze ruimtevaartmedewerker) „De Chinezen gaan ook naar de maan". „O ja? Zijn ze dan technisch al zo ver gevorderd?"„Nee: ze stapelen een voudig de ene vent op de andere". Toen ruim zes jaar geleden Neil Arm strong als eerste mens onze natuurlijke satelliet betrad, deed dit grapje de ronde. Maar intussen zijn de Chinezen zo ver dat ze werkelijk serieus aan bemande ruimtevluchten zouden kunnen gaan denken. Op 2 december j.l. slaagden ze erin de kunstmaan China-4 na een reis van 6 dagen te laten terugkeren uit een baan om de aarde om een zachte landing te maken op Chinees grondgebied. De Chinese kunstmanen wor den gelanceerd vanaf de geheime basis Shuang Chang Tzu, 1800 kilometer west van Peking. „Binnenkort horen we de stem van een Chinees vanuit de ruimte", voorspelde Heinz Kaminski van de bekende ra diosterrenwacht in Bochum enkele dagen geleden. Hoe se rieus moeten wii die uitspraak nemen? Kaminski heeft al vele malen voorspellingen gedaan, die niet uitkwamen, inclusief die - nog in 1969 - dat de Rus sen als eersten de maan zouden betreden. Theoretisch zit er inderdaad bemande ruimte vaart in voor de Chinezen, maar de praktijk van de eerst komende jaren zal waarschijn lijk iets anders laten zien: toe nemende Chinese militaire, onbemande activiteit in de ruimte. Tsien Wei Tsang tijdens een bezoek aan Amerika in 1972 zei: „Onze mensen hebben het nog bijzonder druk op aarde. Waarom dan haast maken ze de ruimte in te zenden?" En hij zei ook: „Al het onderzoek dat we in China doen moet direct effect opleveren voor de pro- duktie in het land." Wat de kennis van de raket- tentechniek betreft mogen de Chinezen owel de Amerikanen als de Russen dankbaar zijn. Van de Amerikanen kregen ze in dq jaren vijftig - dankzij de communistenhetze van sena tor McCarthy - een paar ge leerden van de bovenste plank. Onbemande spionagesatel- lieten kunnen heel aardige tv-beelden zenden vanuit de ruimte. Maar wanneer je er in slaagt het apparaat terug te ha len inclusief de belichte films, dan heb je opnamen van véél betere kwaliteit. En de Chine zen zijn erg geïnteresseerd in met name foto's van de van ouds betwiste grensgebieden met de Sovjet-Unie waar de Russen een ongekende mili taire activiteit ontplooien. 1Deze opvatting sluit aan op wat de Chineze raketexpert Van de Russen kregen ze, toen die nog hun dikke vrienden waren, tientallen raketten van het type T-l, die een atoom bom over zo'n duizend kilome ter afstand kunnen vervoeren. Tsjien Hsjoe Sjen (66) is waarschijnlijk het meest ver antwoordelijk voor hun suc cessen van de laatste jaren. Hij was eens kolonel bij de Ameri kaanse luchtmacht. Hij werd in 1950 tot deportatie veroor deeld toen hij een kist vol tech nische documentatie naar Hongkong wilde verschepen. Pas in 1955 werd dat vonnis uitgevoerd, omdat men vond dat hij teveel wist. Tsjien kreeg meteen de leiding van de raket- tenontwikkeling in China en werd al spoedig plaatsvervan gend lid van het Centraal Co mité van de Communistische partij. De al eerder genoemde Tsien Wei Tsjang, die ondermeer in Toronto had gestudeerd en ge ruime tijd ingenieur was ge weest op het JPL Laborato rium voor Straalaandrijving in Pasadena, werd in 1949 uitge wezen. Tijdens zijn eerste be zoek aan zijn oude vaderland in 1972 zei hij, dat de Chinezen ook serieuze plannen hadden voor verbindingssatellieten. Dergelijke kunstmanen zijn militair van belang, maar zij betekenen ook belangrijke in strumenten voor het beïnvloe den van de „werkende mas sa's". Gezien de banen die de Chinese satellieten tot .nu toe Russische ruimteraket; model gestaan voor Chinese tegenhangers. ;Van onze correspondent in Bonn) OBERAMMERGAU - In de gelagkamer van „Zur Rose" zitten de eters schouder aan schouder. Het is winter '75/76 en dat wil zeggen dat de laatste passiespelen in 1970 werden opgevoerd en de eerstkomende nog vijf jaar lang op zich zullen laten wachten. IJs en weder dienende. Wel eens eerder hebben oorlog en kerkelijk verbod de tienjaarlijkse cyclus doen ontsporen. Nog lang geen passiespel in zicht dus en bo vendien na-seizoen, maar niet illcen „Zur Rose" zit propvol, hoewel mond-tot-mond- propaganda wel de meeste ga stronomen naar dit lokaal heeft gelokt. Zelfs wanneer andere toeris tenplaatsen zich al in winters- .aap suffend voorbereiden voor het volgende seizoen bra ken bussen hier nog continue hele ladingen Engelsen en Amerikanen, maar ook Belgen, Nederlanders en andere natio naliteiten uit. De „Turmwirt" - culinair even gerenommeerd - verduidelijkt de situatie haar scherp wanneer een toerist, die tevergeefs probeert een kamer te krijgen, beledigd opmerkt: „Maar het is toch al na seizoen". Het antwoord van de „Turmwirt" luidt namelijk: „Bij ons in Oberammergau is het altijd seizoen". Af en toe fel oplaaiende kri tiek tegen „uit de tijd geraak te" pelen over het lijdensd rama schijnt de aantrekkings kracht van het op 850 meter hoogte voor de Beierse Alpen geplante dorp alleen maar ver hoogd te hebben. Niet echter uitsluitend het geroddel. Als .oeristenoord is Oberammer gau een parel en een voortref felijke VVV zag zich met de opkomst van het massa toerisme genoodzaakt zijn gas ten het hele decennium door en niet alleen om de tien jaar ver tier te bieden. Vooral de on barmhartige wetmatigheid van de moderne economie dwong hiertoe. Deze regel schrijft voor, dat geen enkele plaats het zich kan veroorloven in een enkel sei zoen honderdduizenden toe risten te herbergen om dan de kostbare accomodatie van ho tels en vakantiehuizen negen jaar lang braak te laten liggen wanneer het niet de passiespe- Oberammergua "in topvorm".

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1976 | | pagina 14