9Afschuwelijke drang9 WAT MOET JE ERMEE? iisii DE SHEIK ZE! „JA Ik ben intenser gaan leven" ijdschrift sociaal en cultureel rapport 1974 Verstegen i en het wantrouwen dat vernietigt oek rituelen van islam tot ber/ioz rr laat te* te te «de louis Couperusprijs - f iü 000 - t.g v het 50-jarig be staan van uitgeverij Van Kam pen wordt op 10 juni uitgereikt aan Adr Venema voor zijn ma nuscript „Het leven, een bries". ,de hoezenmakers heet een originele tentoonstelling met ontwerpen van grammo foonplaathoezen van 14 mei - 5 juni in het Kuitureei Sentum in Tilburg. het werktheater-i c Peter Faber - weigert de Louis d'Or van de Vereniging van Schouwburg- en concertdirec ties In strijd met de doelstelling van het theater. Annet Nieu- wenhuizen krijgt de Theo d'Or voor haar rol in Brechts De Goede Mens van Sezuan. «vogelvrij heet een ten toonstelling van tekeningen en aquarellen door Gert Hesseling en Jan van Dijk bij Etcetera in Bergen op Zoom. Tot en met 15 mei. middelhe1m-Biënnale voor beeldhouwkunst, de der tiende, is dit jaar van 8 juni tot 5 oktober Kunstenaars uit India, Turkije en Japan. «nationaal Ballet trad met zeer groot succes op in Toronto. Pers en publiek enthousiast. «Jacob Maris, Louis Apol, Corn. Kuypers, Willem Maris, Isaac Israels zijn namen, die ver tegenwoordigd zijn op de voor jaarstentoonstelling (impres sionisten) bij Borzo, Den Bosch. Tot 24 mei. «plagiaat (wel inspireren, niet imiteren) in de industriële vormgeving is onderwerp van tentoonstelling in Amsterdams Stedelijk, van 16 mei tot 8 juni. anne Huitema, kleuretsen en Jacques van Dorst, plastieken en emailles, tot 1 juni bij BKS, Spoorlaan, Tilburg. «JAN van de Vaart, keramiek en Eva Steenbergen, schilderij en, bij Micro, Oosterhout. Tot 24 Landschap van Kees Bol. „Schilderen is een afschuwe lijke drang. Als ik een week niet schilder voel ik me ongelukkig. Zonder romantiek gezegd. Ik heb ook nooit gevonden, dat men iets voor mij moest doen. Het gaat mij alleen aan. Als het voorbij is. voel ik me drie minu ten op de toren van Heusden staan. Gek, dat ik hier geïnter viewd word". KEES BOL is te rug. Van het schilderen is hij nooit weg geweest; wel een be etje uit de openbaarheid, omdat hij jarenlang niet meer expo seerde. Onlangs was zijn werk te zien bij Van Geyt in Hulst en momenteel wordt het tentoon gesteld in De Oude Pastorie in Oosterhout. Kees Bol, die in de kritieken van het eind der veer tiger jaren „een wilde" heette en niet zoveel later door zijn colle ga's docenten aan de Haagse academie wat ironisch „de laat ste landschapschilder" werd genoemd, is terug. „Eerst was ik wild, nu ouder wets", zegt hij. Maar het getij is voor het „ouderwetse" schilde rij gekeerd? „Het getij keert nooit", zegt hij. „Ik heb nooit ge twijfeld aan mijzelf. Dat is mij wel eens kwalijk genomen. Toch is het voor mij belangrijk ge weest. Nu exposeer ik, dank zij het enthousiasme van de mensen in deze Oude Pastorie. Dat is voor mij belangrijker dan geld". Landschappen, stillevens, portretten. Ruig opgezet, ge durfd van kleur, raak van sfeer. Zo ouderwets of modern, als je maar wilt, maar „gewoon" knap geschilderd en bijna monumen taal van opzet. Rivieren,' luch ten, groen, als een prisma van primaire kleuren of bij de stille vens als gestold licht op feeste lijke tinten. Ook in zijn protret- ten betrapt hij door middel van kleur levensmomenten en ka rakteristieken, die als herken ning boven een gelijkenis uit stijgen. Kees Bol: een schilder. Als 18-jarige jongen, kwam hij, ais zoon van een boilenkwe- ker uit Oegstgeest, in de dertiger crisisjaren naar Eindhoven ge fietst. Werk zoeken. Fietsen was zijn hobby Hij deed het nog met Gerrit Schulte Zo leerde hij het Brabantse landschap kennen. Het heeft hem voor altijd ge wonnen. Toen hij 27 jaar was ruilde hijzijn fiets voorde kwast in. Met smaak kan Kees Bol ver tellen over de wereld van de be faamde Jan en Toon Kruysens, waarmee hij in contact kwam; over zijn gelegenheidsbaantje - om de oorlog door te komen - bij Philips als voorcaleulator (meer buiten de fabriekspoort schil derend dan binnen rekenend); over het duwtje in de rug dat hij van Philips kreeg, zodat hij na weigering op de Bossche acade mie tekenles kreeg bij Jan Hees ters in Schijndel en nadien bij „de bijzondere leraar" Henk Meijer aan de Haagse academie. Het was Beljon, directeur deze academie, die hem later als do cent aantrok, met de medede ling: „Jou moet ik hebben. Jij kunt twintig jaar achteruit en vooruit denken". „Over mijn werk is geen ver haal te vertellen", zegt Kees Bol. „Geen story. Ik maak „gewone" schilderijen en heb geen be hoefte me bij anderen, bij stro mingen, aan te sluiten". Na de oorlog raakte hij zijn schilde rijen „aan de straatstenen niet kwijt". Hij begon een schooltje in Eindhoven, waaruit met nog twee andere scholen de Eindho- vense academie groeide. Hij werd er docent aan. Maar in de tijd van de democratisering van het onderwijs was voor hem „het hek van de dam" Bol „Je kon niet meer werken Hoewel ik een aardig afscheid kreeg, ben ik daaraan kapotgegaan. Hij kreeg een flinke hartinfarct en dat was qok een van de redenen, dat hij jarenlang met meer naar buiten trad. „Oprechtheid gaat voor suc ces", zegt hij „Het gaat niet om het aanpassen Daar zit niets heroïsch in Ik was de eerste schilder in Brabant, die een ten toonstelling kreeg in het Van Abbe-museum, de eerste ten toonstelling van de Tentoonstel lingsdienst was met mijn werk; ik oen mede-autéur geweest van een stuk Brabants cultureel le ven via o.a. de Brabantse Kunst Stichting; hoewel ik aan Appel geen donder vind, heb ik nog met hem op Contour gehan gen....in het begin heb ik de no dige successen gehad. Daarna heb ik twaalf jaar niet meer ge ëxposeerd. De mode doodt alles, zei Renoir al. Onder andere on der invloed van de milieupro- blematieken, is het landschap weer in trek Tien jaar geleden zei men: Landschappen schilde ren? Wie doet dat nog? Het figu ratieve in de schilderskunst raakte uit de mode. Gek, nu ben ik niet figuratief genoeg. Ik stond in de trein voor het raampje naar buiten te kijken. Waar kijkt u naar werd me ge vraagd. Naar het landschap, was mijn antwoord. Ik leek ge schift" Kees Bol blijft mateloos geboeid door het landschap Zuigt het op en geeft raak schil derend zijn mdrukken weer Hij kan niet anders „Ik word nooit chagrijnig wakker", schreef hem een Amenkaan, die een schilderij bij hem kocht. „Jouw schilderij hangt bij mijn bed". Zo iets maakt Kees Bol blij. Henk Egbers KENTERING-5: „Wathierals literatuur erkend wordt, krijgt de volle aandacht. Wat nog niet tot de canon is doorgedrongen, m.a.w wat actueel is, wat eigen tijdse functies heeft, in het bij zonder voor de brede massa die nog niet tot de smalle literaire incrowd behoort, wordt mis kend tot misprezen". Aldus Bert Brouwers in zijn bijdrage „Lite ratuur, fictie of verbeelde wer kelijkheid Jan W. Overeem gaat wat dieper in op het „intel lectualistische nachtclub- kluchtwerk" van Arrabals Au tokerkhof, dat in Maastricht een tijdelijke censuur kreeg. Peter van Gestel meent, dat onze tv- drama's tegenwoordig bestaan uit „inboorlingen", d.w.z. men sen, die bedacht zijn en niet re ëel bestaan. Veel poëzie in dit nummer o.a. van Ben Cami, Marry Mesterom, Wim Hazeu, Wim de Vnes, Jan de Zanger. Verder twee prozabijdragen. Eddy van Vüet: Tweemaal dro men is eenmaal sterven en Er- win Sylvanus: La Prensa (Ken tering, Badhuisweg 232, Den Haag) K1JK-3: Dit populair weten schappelijke maandblad is de Nederlandse voortzetting van het opgeheven Engelse World of Wonder Het ziet er interessant uit, al bulkt het een beetje van ledenwervende prijsvraagtrek- kertjes. Dit voor jongeren ge schreven blad bevat telkens een groot aantal bijdragen van de meest uiteenlopende onderwer pen, in verstaanbare taal ge schreven en mooi geïllustreerd In deze aflevering o.a. verhalen over tijgers op retour in Indone sië, over telepathische contacten met jezelf bij het eindexamen („spieken op het eindexamen"); leven er in de kosmos nog andere wezens wat is kung-fu de hersenen; de Maya-cultuur be dreigd, verhaal over de honger winter '44 en de bevrijding; het bouwen van een eigen zak computer etc. etc. Het gevaar dat de populariteit het van de wetenschappelijkheid op den duur gaat winnen is echter niet denkbeeldig (Kijk, f 3,50 per maand, halfjaar f 21,-, ant woordnummer 7152, Amster dam). „Ja,'het schilderen heeft mijn leven veranderd. Het geeft een minder sloofachtig gevoel. Ja, ik ben zeker een andere vrouw/- moeder geworden. Ben intenser gaan leven en denken. Kon me vaak niet uiten. Ben nogal geslo ten. Kan me nu uiten. Hoe kan je als moeder van zes kinderen de tijd vinden om te schilderen? vragen ze mij wel eens. Ik doe mijn kinderen niet te kort. Ik neem er de tijd voor. Zo'n ont spanning! Het is voor mij ook een uitdaging; hoever kun je komen, als arbeidershuisvrouw en amateur, zonder lessen?" Mevrouw Koppelaar roept haar kinderen. „Hartstikke leuk" vinden ze het. dat moeder schil dert. Ze (aten de vijftig zelf ge tekende uitnodigingen zien voor de expositie die hun moedi rond een aantal amateurs, van 3 tot 11 mei, in de nieuwe school van Noordhoek organiseert; voor de derde keer. Het hele ge zin leeft mee. Daar waar de autoweg „pet vergissing" het landschap tu sen Moerdijk en Roosenda doorsnijdt, liggen een aanl huizen rond een kerk tegen dijk opgekropen: Noordhos Een jaar of vijf geleden betr de Rotterdamse familie Koppe laar het leegstaande huis van de bedrijfsleider van een niet meer werkende vlasfabriek. Vader Koppelaar - „hij staat geweldig achter mee" - pendelt dagelijks naar de havenstad, waar hij als machinist werkzaam is. Ze ho ren er helemaal bij in Noord- hoek. We zitten op het zelf getim merde zwarte bankstel. Moeder Koppelaar beschilderde het met bonte bloemetjes. Het huis barst van de kleuren. In de hoek van de kamer de ezel en een aantal schilderijen in opbouw, waar onder de vrouw van de dorps dokter. Het trapgat hangt vol schilderijen, waaronder een portret van Henk van Ulsen, die ze eens in het Van Gogh- museum schilderde op een amateurs-bijeenkomst. Ze wil weten, wat ik ervan vind. Moei lijk, met al die professionele schilderijen In mijn hoofd. Het werk „heeft iets"; er wordt hard en met overgave aan gewerkt. Zeg, dat wat les misschien geen kwaad kan. Zij: „Nee Het is nu juist leuk om te ontdekken, hoe mensen, die geen scholing heb ben gehad, amateuristisch ver der kunnen komen. Wil het zelf ontdekken! Er is altijd een uit weg! Portretten schilderen vind ik geweldig. Deed het altijd van foto's maar dat kun je zien. Wil het nu rechtstreeks doen. Ik moet weten wie erachter zit. Het karakter. Een leraar van de aca demie St.-Joost zei me, dat er een goed evenwicht is in mijn schilderijen; kleuren zijn goed" Hoe het begon? „Ik kreeg vier jaar geleden van mijn man verf cadeau op mijn verjaardag. Ik had nog nooit geschilderd. Hoewel...de ganse familie schil derde; mijn vader; mijn nicht...Kijk, de vrouw van de dokter lijkt al goed. Eerst leek het nergens op, toen ik met schilderen begon. Ik belde het Rijksmuseum: kan ik met een expositie meedoen? Bel het Van Gogh maar, zeiden ze daar Daar heb ik toen meegedaan met een schilderklas. Mijn vader schil derde al 45 jaar Wij zonden sa men een schilderij in (het was mijn tweede: de opstanding) naar een tentoonstelling in Rot terdam. Het mijne werd geko zen, het zijnë met. Niet leuk, maar het was een uitdaging. Waarom ik exposeer? Mensen interesseren me. Ben erg op me zelf Vanaf het begin heb ik er anderen bij betrokken. Kijken hoever je samen kunt komen? Materialistisch doet het me mets We gaan op de mensen af. Persoonlijk wil ik er niet zo aan te pas komen. De eerste keer hebben we in het Pakhoed- krantje gevraagd wie mee wilde exposeren in Noordhoek? Er is hier met veel Ja, mijn buur vrouwtje schildert ook wel af en toe. Verder zou ik het niet weten van de 900 inwoners. Maar de mensen komen er wel op af en het gemeentebestuur werkt ook fantastisch mee En zo doen we het nou voor de derde keer Fons Dekkers uit Roosendaal, van de fnteszaak, doet mee en zuster Maria uit Oudenbosch Meneer Kortlever uit Vlaardin- gen, die schildert oude meesters na Mona Lisa en zo De man met de gouden handjes noemen ze hem. Verder doen Henry van Eist uit Kalmthout en Zeef van Zevenbergen uit Lage Zwaluwe mee, die hebben een academi sche opleiding gehad Leuk om het verschil te zien Daar hoef je je met voor te schamen O ja en de moeder van Hetta van Melis uit Rhoon exposeert ook..." Iedere dag van 2-5 uur en van halfacht tot halftien kan men komen kijken - behalve op 7 mei, want dan isereen jury o.l.v Dick Paschier, die de aan de ten toonstelling verbonden kinder- tekenwedstnjd beoordeelt Mensen, die voor hun pure ple zier schilderen. „Och nee, duur is het niet zo", zegt mevrouw Koppelaar, „een zakgeldje voor een vrouw Maar je man moet er wel achter staan. En dat doet hij" Drie keer belt ze of het ver haal nu eens in de krant komt „Niet voor mij, maar voor de amateurs HE Onlangs is het eerste rapport (240 pagina's) van een serie - verschenen van het in '74 opge richte Sociaal en Cultureel Planbureau (uitg. Staatsuilg). Mr. H. van Doorn (CRM) schrijft in het voorwoord, dat hij com mentaren verwacht, die van in vloed kunnen zijn op de nog te verschijnen rapporten. Je vraagt je af, wie nog de tijd en de moed heeft om het zoveelste rapport door te werken, hoe belangrijk de inhoud ervan ook moge zijn? Onze papieren maatschappij gaat ten onder aan rapporten. Het Sociaal en Cultureel Rap port 1974, barstensvol analyses, gegevens en meningen, ligt op de stapel. Af en toe komt het boven te liggen; je bladert en leest er wat in; er is hier en daar reden om geprikkeld te raken en in de pen te klimmen; de volgende rapporten komen er weer bo venop te liggen. Voor wie wor den ze geschreven? Waarschijn lijk blijven dergelijke rapporten een incrowd-zaak; geschreven voor ambtenaren, die er be roepshalve mee bezig zijn. De inbreng vanuit de basis, vanuit het veld, van onderen - en joost mag weten vanuit welke termi nologie - blijft achterwege. Kijk, wanneer ik lees: „Dit roept de vraag op of het onder wijs nog wel past op de struc tuur van de werkgelegenheid (of omgekeerd), die in Nederland bestaat en voor de toekomst voorzien wordt. Het tekort aan ongeschoolde arbeiders pleit er voor deze vraag ontkennend te beantwoorden"; wanneer ik dat lees, maak ik me kwaad; zeker ivanneer even later de education permanente aan de orde is en „tekort" en „ongeschoold" zó bij elkaar worden gezet. Wanneer dan onder het kopje kunst en cultuur het begrip vrijetijdsbesteding wordt inge voerd, maak ik me weer kwaad. Wanneer je daarna - zonder het noemen van de kwalijke oorza ken, die eraan ten grondslag lig gen - ziet beweren, dat de open luchtrecreatie zich in een grote en groeiende belangstelling mag verheugen", dan vraag je je af waar dat verheugende vandaan komt? En als er dan ook nog be weerd wordt „dat er geen vrijet- ijdsbeleid bestaat", dan ben ik althans geneigd te zeggen: dank je de donder! Is er nog niet ge noeg ingeblikt? Hoe het komt? Als ik wéér een nieuw boek lees van JUDICUS VERSTEGEN krijg ik altijd de smoor in. Waarschijnlijk zit ik dan wel op zijn lijn, is het zijn bedoeling Maar ik heb daar geen zin in Plichtsgetrouw wor stel ik me dan door 336 pagina's jan DE NOORDELIJKE SA MENZWERING (uitg Bezige f 27,50) heen. Ingenaaid of gebonden, ik weet het niet; in ieder geval zijn hedendaagse bindtechnieken niet geschikt voor schrijvers, die het (ook) zoeken in de kwantiteit. Ze bar sten uit hun voegen En Verste gen schrijft er wat af. Trots zet b') altijd achter in zijn boek in Welk record-tempo hij zijn nieuwste weer voltooid heeft Mierlo, november 1973-aprtl 1974 ik kan er weinig aan doen. maar zijn mentaliteit ligt me n,et Dat heb ik al eens eerder geschreven en het heeft weinig zin om m herhalingen te verval len.. Overigens, Verstegen doet niet zoveel anders. Telkens va ganten op frustratie-thema's Hij ironiseert zijn trauma s en schopt tegen gevestigde orden. Nu ben ik zelf ook niet vies van kritiek op vastgelopen situaties zegt een Franse uitdrukking. En .daar zal het wel mee te maken hebben. De saus over het eten smaakt je wel of niet en beweer niet, dat ik zelf altijd even gelukkig ben met mijn kanttekeningen daarbij, maar daar gaat het nu niet om Het is de toon die 3e muziek maakt. Wie Verstegen mist, mist een van de belangrijkste schrijvers van Nederland, luidt een aange haald citaat op de flap van het boek. Dat wil ik best aannemen. want zoveel zijn er momenteel niet. Verstegen schrijft vlot en goed, al zit er veel overbodig heid in de tekst Schrijven kan hij Dat staat als een paal boven water Maar wat doet hij ermee? Het gegeven van dit boek - waarin ongetwijfeld een aantal autobiografische elementen zit ten, de hoofdfiguur is b.v. ook chemicus als de auteur - is nogal mager; met name m de uitwer king „Alles is triest" en „het le ven is stromende wanhoop", zijn a! twee bepalingen op de eerste bladzijden Het verdere verhaal moet dat bewijzen De ik-figuur maakt zichzelf ingelukkig en heeft het gevoel inderen ongelukkig te maken Wie is daarvoor verantwoorde lijk' Niet hijzelf, maar zijn ou Iers, het calvinisme, de „klere zooi' van de maatschappij etc Telkens ontwijkt hij, vlucht hij in andere situaties, zonder zich zelf onder de loupe te nemen Zijn huwelijk is een mislukking, hij vlucht naar andere vrouwen Zijn universitaire opleiding is la-la en hij vlucht in een weten schappelijk baantje om uit dienst te blijven. Hij blijft uit dienst, maar wordt uitgezonden naar een atoominstituut tn Noorwegen. De vier Noorse ja ren in het instituut, dat drijft op een verdwenen programma van Sörensen, die de kluit belazerde, vormen de hoofdmoot van het boek. Vier'jaar zoeken naar het op lossen van brandstof in fosfui zuur Succes, zonder succes want iedereen spant tegen hem samen de Polmannen en d< Wolzakken, de gedroste voet balfiguren en gesjeesde'ol teboe- ren, die groot zijn geworden in wetenschappelijke functies waar ze de ballen niet van we ten. Alles is pure ellende Win- nifred, zijn wouw, ontwijkt hij Ue passieven en lauwen - zo wordt een groep genoemd moeten van het rapport geacti veerd worden. We zuilen andere woorden moeten vinden voor deze besmette woorden, maar het zou wel eens kunnen zijn, dat zij (of althans velen ervan) de wijzen zijn in deze overgeac- tiveerde en georganiseerde we reld. waarin alleen activiteit als deugd wordt afgeschilderd. Kunt u nagaan, dat is alleen nog maar uit het voorwoord. Bovenstaande is niet helemaal representatief voor wat er nog meer beweerd wordt. Maar het geeft aan, dat er best te reageren val t, te discussiëren is, naar aan leiding van dit rapport. Maar door wie? Over b.v. de stellin gen, die verkondigd worden over de samenhang of niet tus sen kunsten, wetenschappen en maatschappelijke relevantie, zou ik best op de vuist willen. Maar er trekt een kunstenaar aan de bel omdat hij nu eenmaal deel uitmaakt van een stuk van mijn werk - en patsdicht het rapport, waarin ik hem over igens niet zo gauw kan terug vinden. Als je de enquètecijfers uit dit rapport kunt geloven - en dat doen we -, dan zijn er erg veel mensen zo langzamerhand bezig met of betrokken op wat kunst en cultuur heet. Ik zou willen, dat een krant die hoeveelheid papier ter beschikking had voor dit onderwerp, die nu in rappor ten wordt gestopt. Waarschijn lijk werden dan meer mensen bereikt. Voor geïnteresseerden; in dit Sociaal en Cultureel Rapport 1974 wordt de volgende opd racht uitgevoerd: een samen hangende beschrijving van de culturele en sociale situatie in Nederland te geven, voorstellen te ontwikkelen over hoe op dat terrein beleid gevoerd zou kun nen worden en tenslotte na te gaan hoe het beleid in werke lijkheid gevoerd wordt. In deel III met name wordt „een groeps foto" gemaakt van het maat schappelijk cultureel leven naar 10 sectoren. Zo, dat is dat. Kijk maar wat u ermee doet. ISLAMIC RITUAL FROM YOGOSLAVIA - Zikr of the Ru- fa'i Brotherhood (Unesco Col lection Musical Sources - Phi lips 6586 015) Kosovo was één van de wein ige plaatsen in Juego-Slavië die op mij de meeste indruk maakte als een nog vrij authentiek oos ters stadje in dit land. Terwijl ik de sfeer daar diep inandemde kwamen twee mannen op me af, die wilden praten. Achteraf; de politie mocht het niel zien. Ze hadden in Stuttgart gewerkl en waren daar in contact gekomen met de westerse cultuur Ze de den hun beklag over de primiti viteit van Kosovo. Aan deze „primitiviteit" is deze lp. te danken. Met speciale toestem- om bij Debbie en bij de Noorse Betten zichzelf te bewijzen, maar ook dat haalt niets uit De Hollandse kolome m Noorwe gen blijkt een bedroevend stel letje mensen te zijn Niemand deugt Hij voelt zich bedreigd en leeft vanuit het wantrouwen Af en toe een niet uitgewerkte kreet over de zin van het leven'?' Het ziet er dus allemaal niet zo blij uit, ook al is opgepepte blijdschap nu ook weer niet no dig Maar je krijgt het gevoel dat het de halve waarheid ts Je kunt zon boek natuurlijk naai de smartlap toetrekken, maai dat is het nu luist met dat wa pen hanteert Verstegen maai zijdelings Et zitten overigens best roerende observaties in zijn boek Ik denk b v aan de haat liefde verhouding vader-zoon die midden in het boek aan de orde is, dal Verslegen vooral wil vernietigen En dat gebeurt zeet effectief Als |e daar lol in blijft houden, soit Misschien lucht het Verstegen op Mij niet HE ming van Sheik Xhemali Shehu „Rufa'i" werden opnamen ge maakt in dat Kosovo, waar de bakker de warme broden nog zo uit de oven door hel raam van zijn winkel steekt. Het ligt in Macedonië, waar de Islam met de Turkse invasie onder Otto man grote invloed kreeg (de vernielde fresco's in oude kerk jes getuigen er nog in negatieve zin van) Onder invloed van de Suffi's vestigden zich daar religieuze gemeenschappen Het Zikr ritu eel van zo'n gemeenschap - een proces om zich open te stellen voor God als een mannen- aangelegenheid werd op deze lp opgenomen. Een ritmisch ge beuren op tekst en later onder steund door trommels en be kkens. door de Suffi's wel ge noemd „de hete en sensuele adem" Je vindt er bv verwant schap in mei de Gregoriaanse muziek, die ook haar bronnen in hei oosten heeft Wanneer je open staal voor dit psychologi sche gebeuren is dn mannenge luid indrukwekkend om te ho ren. zo niet dan blijft het „saaie muziek' Voor geïnteresseerden tn hel bijna mystieke ritueel van het oosten een indringende plaat. De Unesco-collectie (waarin veel meer authentieke geluiden uit de hele wereld, die verloren dreigen te gaan zijn vastgelegd) zij hiermee nog eens in uw aandacht aanbevolen. FRANZ SCHUBERT: WIN- TERRE1SE - 6 LIEDER (DGG 2726 058) Een herpersing van een op name uit 1966, die er wezen mag. Ook al behoort het nu lente te zijn. de befaamde Winterreise van Schubert overstijgt alle sei zoenen. Tenminste als je gevoe lig bent voor deze romantische liederenkunst - de tijd lijkt er rijp voor -. De nacht, de weer haan, de tranen, de lindeboom, de beek; het dwaallicht, de een zaamheid, de ouderdom, het dorp, de draailier-man, de weg wijzer, hoop, thema's-van een hunkerende zanger. Fremd bin ich eingezogen..De twee reeksen van elk 12 gedichten die Wil helm Müller aan Von Weber had opgedragen door Schubert „on sterfelijk" getoonzet. Bovendien zijn toegevoegd de zes liederen Das Weinen, Schiffers Scheide lied. Der Kreuzzug, Vor meiner Wiege, Friihlingslied, Jagers Liebeslied. Ze werden op deze 2 Ip's uitgevoerd door Dietrich Fischer-Dieskau, begeleid door Jörg Demus aan de piano. Zowel over de liederen als over beide uitvoerenden is al zoveel le vends geschreven, dat iedere toevoeging overbodig lijkt. De exacte wijze van zingen en spe len, zonder extra dramatische toevoegingen, lijkt ideaal voor deze liederencyclus, zodat de spanning, die authentiek is, tot haar recht komt. HECTOR BERLIOZ RE QUIEM (DGG 2726050) Het romantische visionaire van een Berlioz - op het chaoti sche af - zal op dit moment waarschijnlijk een betere voe dingsboden hebben dan in '68, toen deze opname olv Charles Muneh gemaakt werd. De her- persing van deze Grande Messe des Morts op 5 (Berlioz was pas goed 30; is zelfs afgezien daar van terecht. In 1837 vond de première plaats, waarbij o.a. 300 orkestmusici betrokken wa ren Zo groot is het orkest van de Beierse radio op deze 2 Ip.'s niet. maar samen niet het koor van dezellde omroep, brengt het Be rlioz partituur overweldigend tot klinken Voor de één mis schien nog een stuk bombast, voor de ander een orgie aan klanken Solist is Peter Scheler, tenor Als invloedrijk man bij een nieuw stok Franse muziek cultuur is het nog steeds interes sant te ervaren hoe deze muziek heeft doorgewerkt Muziekhis torisch en puur muzikaal een boeiend werk, dat graag onder uw aandacht wordt gebracht. eindredactie henk egbers

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1975 | | pagina 27