uit
In Wilnis botst de twintigste eeuw op de negentiende
Nieuwkomers
vragen om
zetbaas
uit Den Haag
vrij
door JAN EDINK
wi
ZATERDAG 1 FEBRUARI 1975
WILNIS Boven het rustieke landschap van Wilnis, het van water en
Bijbel doordrenkte plaatsje in het Hollands-Utrechtse weidelandschap
zweeft een bestuurscrisis.
De 5200 inwoners hebben geen Gezag meer boven zich, en dat voor een
plaats waar grimmige calvinisten de dienst uitmaken.
Een breuk is gedreven in de raad.
De progressieve helft en de confessionele helft zijn van elkaar verdeeld
door een motie rond een wethouder. De situatie is wat de schaakwereld
noemt pat, en de progressieven zien het niet meer zitten-
Zij eisen van de minister een regeringscommissaris, om
dat Wilnis door de crisis onbestuurbaar is geworden. Een
regeringscommissaris is te vergelijken met een dictator
die alles zelf regelt, zich van geen raad iets hoeft aan te
trekken en die tot dusver slechts tweemaal is opgeroepen:
in Finsterwolde (vanwege de communisten) en in Gorin-
chem (vanwege de Ridder van Rappard). Op 4 februari
komt de raad weer bijeen, maar het zal waarschijnlijk een
mini-zitting worden die na punt 2 van de agenda wordt
opgeheven.
Wat is er gebeurd in dit mag
nifieke plaatsje, dat bewust
klein, agrarisch en waterig
wordt gehouden?
Uiterlijk een lang verhaal, dat
vlekkeloos wordt voorgedra
gen door de heer Frits van
Schaalt (30), lid van de partij
Progressief Wilnis en een der
sleutelfiguren in het conflict.
Ontdaan van de slecihts voor
de lokalen belangrijke details
een conflict tussen Oud en
Nieuw, tussen Confessie en
Progressie, tussen Wat Was en
Wat Komen Moet.
Wilnis is orthodox hervormd
met een katholieke kern. Het
overgrote deel der bevolking
is agrariër. Het plaatsje werd
slaperig en routineus bestierd
met het ene oog op de weide
en het ander op God. Zo ging
het vele, vele jaren en zo zou
het tot de Laatste Dag ge
schied zijn, ware het niet, dat
ook Wilnis werd ingehaald
door de 20e eeuw. Nieuwe be
woners kwamen, een nieuwe
wijk (Veenzijde) werd opge
richt, maar het volume bleef
klein. De nieuwe bewoners,
met andere idealen en banden,
kwamen voriig jaar tijdens de
gemeenteraadsverkiezingen tot
hun revolte.
Met groot succes. Progressief
Wilnis, een mengsel van ex-
PvdA, PPR, D'66 en AR. haai
de 2 van de 11 zetels De rest
werd verdeeld over de VVD
(2). AR (3), KVP (2), CH (1)
en Onafhankelijk (1). En aan
stonds vormden zich twee
ploegen: de confessionelen met
hun opeens karige meerder
heid van 6 tegen 5 niet-con-
fessionelen.
Frits van Schaik (30) zegt: „Wilnis is onbestuurbaar".
Het begin van de breuk was
al zichtbaar. De oude garde
domineerde niet meer. en de
jonige behaalde af en toe een
klein succesje.
Totdat de bona barstte.
De bom, dat was de vraag wie
de directeur moest worden
van de Dienst Gemeentewer
ken, een eo-produktie van
Wilnis en het 3 maal zo grote
en verindustrialiseerde Mij
drecht, enkele kilometers ver
derop. Wilnis wou een man
van Wilnis, en ook Mijdrecht
wilde iemand uit het eigen
nest.
De Dienst werd begeleid door
een commissie, waarin voor
Wilnis zaten de burgemeester
en zijn 2 wethouders, en
waartegen Mijdrecht eenzelfde
team had opgesteld.
Toen er gestemd moest wor
den, was de uitslag 3-3. De
commissie kwam er niet uit.
Wilnis kwam met het idee een
buitenstaander, een sollicitant
dus, te charteren voor de
functie van directeur, die op 1
december 74 vaoant zou wor
den. Een tweede, even onbe
slist duel ontstond: wie werd
nummer 2.
Om een lang verhaal kort te
houden: op een gegeven mo
ment werd er weer gestemd
en toen was de stand 2-4 in
het voordeel van Mijdrecht.
Wilnis kwam overeind. Wié
was de verrader? Welke ont
aarde figuur had zijn eigen
grond verkocht De burge
meester, en de twee wethou
ders ontkenden. Een van hen
was een leugenaar.
Het gif van de onzekerheid
sloeg toe. Maandenlang speel
de half Wilnis voor Sherlock
Holmes.
Begin december kon de afval
lige het niet meer uithouden-
Wethouder J.J.A. Breij, KVP
en boer, sloeg zich op de
borst: „Ik heb het gedaan."
Progressief Wilnis sprong de
ring binnen. Was deze wet
houder nog wel te handhaven,
een man die A beleidt maar
op B stemt en die twee maan
den deed of zijn neus bloed
de? „Dit kan niet meer",
zeiden de 5 prögressievelin-
gen. Dit is te dol. Breij moet
weg", waarbij in hun achter
hoofd speelde dat de confessi
onelen na hun verfciezingsklap
geen recht hadden od die ze
tel.
Op 13 december kwam de
raad in extra vergadering bij
een. Twee AR'ers bleven weg,
en dat zou hen bezuren Want
met 5-1 werd een motie van
wantrouwen aangenomen. Na
zulk een motie is het gebrui
kelijk dat de wethouder vrij
willig opstapt, maar toen Breij
bleef zitten, besloten Van
Schaik en zijn mannen er de
beuk in te zetten. Krachtens
artikel 87 A. van de gemeen
tewet kan de raad besluiten
een wethouder eruit te gooien.
Op 14 januari kwam het ont-
slagpunt aan de orde als punt
2 op de agenda van de raad.
De hemel zag zwart voor wet
houder Breij, die zich van
stemming moest onthouden.
Een van zijn politieke vrien
den was ziek, en de uitslag
van de stemming stond vast
De volledige progressieve
ploeg was aanwezig om de
wethouder eruit te gooien.
Toen kwam de fractievoorzit
ter van de AR, de heer
G. Tijseling, met een verbin
dende manoeuvre. Met z'n con
fessionele maten wandelde hij
de zaal uit, waardoor het quo
rum niet werd bereikt, dit wii
zeggen er waren te weinig
raadsleden over om te mogen
vergaderen. De progressieven
werden hels door de tactiek
van het raadslid, die hiervoor
in voetbalkringen de gelekaari
zou hebben gekregen. Punt
twee kwam niet aan de orde
De vergadering was uit.
De crisis was compleet De
situatie was pat. De progres
sieven, die bereid waren ge
weest hun voorman Van
Schaik als nieuwe wethouder
naar voren te schuiven kwa
men hitsig bijeen en verzon
den diezelfde avond een tele
gram aan de minister met het
verzoek om een regeringscom
missaris. Want Wilnis was on
bestuurbaar geworden.
Van Schaik: „Het gaat ons
niet in de eerste fflaats om die
benoeming maar om het ge
drag van de wethouder. In
wezen voelen de confessione
len dat ze terreirwerlies lij
den. En ze hebben die nieuwe
lingen met hun grote bek
nooit kunnen zetten. Een van
die oude raadsleden heeft eens
gezegd in een openbare verga
dering. „Die nieuwe wijk,
Veenzijde, moesten ze aan
touwen binden, wegslepen en
onder water zetten." Ze prui
men ons niet. Op 4 februari
komen we weer bijeen, maar
dan gebeurt hetzelfde. We
blijven punt twee aan de orde
stellen, het ontslag dus, en dan
wandelen de confessionelen
weer de zaal uit. Op die ma
nier kan er dus niet meer
bestuurd worden."
Een lichtpuntje heeft Van
Schaik: „Als ze dat geintje
tweemaal uithalen, dan mag er
toch, ondanks een minderheid
besloten worden."
Het woord is aan de minister.
Niemand van confessioneel
Wilnis was bereid tot com
mentaar Alle wethouders en
raadsleden waren naar een
boerenbeurs in Leleystad Ook
burgemeester De Pree was
niet bereikbaar.
JAN KOESEN
m m m «TW
m m m m m
m m m m m
w w m m
8 i o o
«o m m m
m m m m m
j n o o m
m m w w m
e a m_ m
Duidelijk is nu reeds dat zwarts aanval ene
■'gevangen is door wit hij probeerde hiei nof
7 —221 36 31 '8 -121 38 32 I 71 48 42, (7—11
38 '11 16' 38--33 '14 -19' 35 30' (12 -17
ot>' Pv'Ji 'ORv 17' >7yP '*Q 331 9- -4
(1721) en hier verloor zwart in verloren positie
door tijdsoverschrijding.
Tegen de Amerikaanse kampioen Carl Smith had
Tsjegolew met zwart slechts één uur nodig om hem
positioneel te verslaan.
Van de Russische deelnemers in de grootmeester-
;roep van het zesde internationaal Suiker-dam-
oernooi heeft oud-wereldkampioen Watcheslav
"'iegolew, tegen de verwachting in, het meeste ge
lesteerd. Hij wist Harm Wiersma het dichtst te
"naderen en eiste met een score van '5 ounten
e tweede plaats op voor Iser Koeperman er Baba
v die elk 14 punten behaalden Dat Tsjegnlev
iet alleen positioneel doch ook comhiuatoir eer
"ootmeester tn het damspel is weet "derf dam
rer Ook in de jaarlijkse landenweds'ritd teger
tusland wordt selectief overwogen w'e op dat
noment teger deze geniale speler zal worder in
rozet.
Vooral zijn onverwachte afwijkingen van de be-
taande theoretische opvattingen maken hem tot
en zeer gevaarlijke tegenstander Hieronder vol-
;en een drietal fragmenten uit zijn partijen
In een door Gantwarg mei zwart lanvallende
rartij ontstond na de 38e zet van Tstegolew d'
'svoTgfntfp «tand
3 m a
B 8 O I O
0 o a a a
o a m m
mom w n
W .~7- VJE- 9mtf,
1 b i i i
m
w w a m m
m m a
m o a m w
m a u m a
m a 9 a o
m a m m m
a rm ytr, f ,j
Wit vervolgde hier met 37—31 waarna zwa'
antwoordde (21—26 of?) 'Ook in aqdere variante
zal wit vermoedellik wel winneni '9 .34 '26x4F
37 —22 48x30) 22x2 (13 18) 25x34 8 22' 28x1'
23- 29' 34x23 '19x371 2x30 '37 42) 40- .34 (42—47
14—29 <47-36' 17- 12 (15 20) '2—7 (20—25
10—34 '14—191 7—2 (19 - 23) 29x18 (36x9) 33—2'
'wart hPï op
door H. W FILARSKI
wm
Hier vervolgde zwart op de 33e zet met (14- 20!)
35x14 (9x20) 42—37 of? (Op 30 -25 volgt (24 30!)
15x14 A (19x10) 28x8 (30x48) 8—2 <16 21) 27x7
12x1) met de dreigingen (17 21!) en '3 8!) Uit
(nplaats van 25x14 nu 35x24 dan volgt (19 39!)
18x8 (39x48) 25x14 (18 22!) 27x7 (11x13) Uit Na
12—37 volgde nog (20 25') 27—22 '18x271 31x22
12—18) 37—31 (18x27) 32x2) (23x43) 33—28 (16—21!)
26x17 (11x33) 12—7 (6—11) 7x16 (33—39!) Wit geefi
het op.
Ook Frank Drost liet zich met zwart ip de 44e
zet door Tsjegolew verrassen in de hierna volgend'
stand.
VRAGEN EN DENKEN!
DIT is een erg mooi partijtje uit de wedstrijd
FrankrijkSpanje, onlangs gespeeld in het kader
van de EK te Israël. Het leert, hoe goed het is
vaak aggressief te bieden, tenminste als
Tafel
H 8 7 6
O- V 8
9 A 86 4
HV2
A 9 5 2
V A 9 7 6 3
9 H 10 9?
Géén
V B 10 4 3
7 5
>32
87541
Spelleider
Géén
O H B 10 4 2
9VB5
A B 10 9 6
West gever, niemand kwetsbaar. Aan beide tafel-
opende west dit minimum met één harten beide
noords doubleerden de Franse oost oaste er
de Spaanse zuid maakte korte metten: drie
Saosatout Oost zal wel spijt gehad hebber da
hij geep schoppen bood. want west kwam gewoo
mei harten uit en de Spanjaarden ,NZ) scoorde
elf slagen voor 460
Aan tafel II ging het Spaanser toe. Na wet
één harten - noord doublet bood oost wél ééi
schoppen - OW verdedigden zich daarop tot dri'
schoppen, de Fransen namen het initiatief wee
over en kwamen terecht in een goed contract: vii
klaver.
West deed een mooie beginsprong' harten A e
ar ten na. die oost introefde West had door br
aspeler met harten „zeven", de noogste kleu
1 c. schoppen) als door oost terug te brengen klei
esuggereerd Oost gehoorzaamde keurig aan dj
vraag" van zijn partner oost speelde schoppe
1 na. Nu moet u eens goed opletten wat er ge
•eurde: zuid troefde af, haalde daarna vier rondei
-oef (klaver) en incasseerde nog drie vriie harten'
Op al die kleurlengtes kwam west in moeilijkhe
den: hij moest óf schoppen A weggooien, of ruiten
H tweede zetten. Hij koos voor het laatste en door
ruiten V te spelen (voor H en A), kon zuid nog
ruiten B en de 5 scoren: 11 slagen, dus 400 punten
voor Frankrijk.
De dwang tegen west gaat niet op, wanneer oost
in de derde slag geen schoppen, maar ruiten had
nagespeeld? Had u dat gedaan? Tegen het „ver
zoek" van uw partner in? Als oost érg goed had
nagedacht, had hij de wenselijkheid van ruiten-
naspel wel kunnen zien Maar west óók die had
dus harten drie en niet de zeven moeten naspelen
Superbridge? Ja, maar slechts daarmee wordt je
kampioen in de EK of de WK. En daar is Spanje
nog lang niet aan toe, evenmin trouwens als.
vult u maar in'
door CONSTANT ORBAAN
Lc8d7Pd3—f2, T»8—eS; 21. Tal—«1, Ld—(8:
b2b4
22 Tc8c4! (Deze mogelijkheid moet wit het
ben onderschat of over het hoofd gezien. De torej
gaat via hoogst opmerkelijke wegen zwarts aanv:
beslissend versterken 23. Pf2d3, Tc4h4; 24
Le3—f2. Th4h3! 25. Dd2—e2, (Khl Pg3en n.
Lxg3. DxgH en mat o! Kgl. Pxfl enz.), Dgfihi
26. Pd3xe5. 'El dreigde Txh2'. Kxh2. Pg3 Kg
Dhl mat Wit dreigt op zijn beurt Pt'? - en do'
dit offer kan hij h2 tenminste dekken en hope
>p enig tegenspel.) dfixeS: 27. De2xe5 Ih3xf3; 2)
Lfle2
De IJslander Sigurjonsson zal op hel eerstvol
gende congres van de FIDE tot grootmeester wor
den benoemd en daarmee is hij dan de 'weede van
zijn land De eerste is de befaamde Olafsson. die
tooi zijn werkzaamheden als jurist echter niei
vaak' meer voor het voetlicht treedt. Op het ogen
'lik dat deze rubriek wordt geschreven is de
neestergroep, waarin Sigurjonsson speelt, nog pas
n een pril stadium maar dat de IJslander kandi
laat is voor een hoge - zo niet te hoogste -
'laats in het eindklassement is zeer waarschijn
ik. Zijn capaciteiten blijken duidelijk alt onder
nande partij tegen de Nederlandse jeugdkampioer
Wit: Dieks Zwart' Sigurjonsson.
Konings-indische verdediging (eerste ronde)
1. c2—c4, g7—g6: 2. e2—e4. Lf8—g7: 3 d2—d4
7—d6: 4. Pbl—c3, Pg8—f6: 5. f2—f3 06
,cle3, e7—e5: 7. Pgl—e2. c7— c6: 8 Ddl— d?
'b8—d7: 9. d4d5. c6xd5: 10. c4xd5 a7-aS: 11
c2—cl. Pffi—h5: 12. Pel—d3. f7—f5: 13 e4xff
3xf5: 14. I.fl—e2 Pd7—f6: 15. 0—0, od8—e8: 1'
2a4, Kg8h8; 17. a4a5, Tf8g8. Een gebrir
dijk beeld in deze opening zwart valt aan or d
koningsvleugel terwijl wit op de damevleuge)
nsen zoekt.
Allereerst dient de verdediging te worden geo
mniseerd.) 18. Tfl—el, De8g6: 19. Le2- 1
28 Lf8d6ïl: 29. De5xd6 (Op Dd4 wïnï Lxh24
Tf3xf2ü. (De nointe van de vorige zet Is, dat d
vitte dame nu op de vertikaal van de zwarte dai'
taat zodal Kxf2 zou falen op Pg4 t- en Dxd
10. Ï,e2fl Pi"" ft: 31. Ddoe5 'Uit de pennn
vant Kxf? ging nog steeds niet wegens Pg4 4- i
■omt opnieuw een explosie.). Tf2xg2+1! 3
flxg', T?8xg2 33 Kgl—fl Tg2xh2 (Drei
Jh3-f en mat of ook Th! - enz Wit grijpt zi'
latste kans) 34. De5b8 Kh8g7: 15 Tele7J
Ïg7—gé: 36 Te7xd7, Dh6—li3 37 Kfl—e
ih3—e3
Wit geeft het op want hij staat op de volgenr
mat TTop fantncticrH traHpol'
mmm
