TIE
SEN
iSEN
fJMM
Transportbazen: laatste vrije vogels in liberale stijl
Solidariteit
kost de
chauffeurs
nïiik geld
ionen b.v.
RREIZEN
NIEUW!!!
,/t ZAND"
ZATERDAG 1 FEBRUARI 1975
Wat bij Meeus Tramsport in Bsrgeu ©p I@©sn
begon als ©esi erdtelr ca@-g©scbiS, is uit
gegroeid t®t een prestigeconflict tussen on
dernemer Meeüs en de vakbenden. Er schui
len daarom zulke grote gevaren voor de héle
bedrijjfsfók in dit conflict, omdat de vak
bonden zich geen gezichtsverlies kunnen
veroorloven nu zij zich juist sterk maken
voor wat zij noemen: „hef gezond maken
van de goederentransportbranche".
Die sociale gezondmaking is op zichzelf ai
moeilijk genoeg hetgeen bij Meeus blijkt,
waar werknemers hef met de baas opnemen
tfwen collega-werknemers. Ook bleek dat
al bij hef grote tachogroaf-conflkt van en
kele maanden geleden, toen er plotseling
een zeer mil'Ianfe „Chauffo'jrsvereniging
West" bleek te ":estaan die ook weer mét
de Imen tefono"??vakbonden stond.
Hoe komt hef dat bij Meeus, evenals in de
branche, werknemers tegen werknemers
striiden Hoe liggen in de goedrenfrans-
eorf-wereld de relaties tussen fe*as en
knecht tussen de werknemers onderling
Deze en andere vragen stelden wij parle
mentariër van Doof. a!§ vsr-
voersspecialisf van de P.v.d.A.-fractie en
als oud-vakbondsman uit de vervoerswe
reld, deze relaties bestudeert.
Op
gebrand
Knokken
Solidariteit
Discussie
chtbij en verweg
tl ons programma '75
:tis toezending:
Lissone-Lindeman,
de Rabobanken in
WERPSESXRAAT 5
jord-Brabant)
l. Telefoon 04258 - 746
ndernste eisen, vaste aan-
waterleiding en electra,
lerwinkel aanwezig,
natuurgebied van 200 ha
roei vijver en speelweiden
werktuigen.
:n- en kortkampeerplaat-
ïchikbaar.
sITIES
gears van Reisbureau
rote weg 19.20 uur
halte 19.25 uur
te 19.35 uur
vrij.
Het goederenvervoer over
4e weg, zoals we dat nu ken
nen, is nog een betrekkelijk
ituige bedrijfstak. Onderne
mingslust, hard werken en
slagvaardigheid hebben de be
drijfstak fabelachtig snel doen
froeien van een vrij onbeteke
nend bedrijf tot een zeer vi
taal onderdeel van onze huidi
ge economie.
Nederlanders zijn altijd ver
voerders geweest. Ter zee en
later in de lucht. Tenslotte
(laten we het spoor gemaks
halve even vergeten) ook op
het land. Het Nederlandse
Wegvervoer geeft de toon aan
'n Europa en Nederland is
daar een beetje trots op en
daarom tot nu toe ook
graag bereid geweest een oog-
Je toe te knijpen ten behoeve
van een zo vrij mogelijke
vlucht van de transportonder
nemers.
Daarnaast vormen de weg-
'ransportondernemers wellicht
°e laatste generatie van "self
made men", mannen die met
eiSen werkkracht, slagvaardig
gedurfd worstelend tussen
Vaag en aanbod, hun onderne
mingen opbouwden.
Dit heeft de romantiek in
™et bedrijf gebracht. De sfeer
van ruwe bolsters, blanke pit-
'en en van „Ridders van de
ffe6" (prins. Claus). Die ro
mantiek is wat opgeklopt
maar een feite is dat wegtrans-
Jartondernemers mannen zijn
me van wanten weten en dat
aan chauffeurs al even harde
Wer'ters zijn en daarbij een
Wstandigheid en individuele
Verantwoordelijkheid kennen
me men bij menige geschoolde
vakman in een andere bedrijfs-
"k, tevergeefs zal zoeken.
De laatste jaren is de klad
gekomen in de branche. Er
kwamen teveel ondernemingen
en vrachtwagens. Beunhazerij,
overcapaciteit en de macht
van de verladers gingen leiden
tot tariefsontduiking en moor
dende concurrentie. Letterlijk
moordend, want er vallen veel
slachtoffers, zowel chauffeurs
als ondernemers.
De eens zo glanzende ro
mantiek werd vlekkerig in de
dieselwalm en verkeersopstop
pingen op Europa's wegen.
Moet dat nou, al die vrachtwa
gens?, gingen steeds meer
mensen zich afvragen- Kunnen
trein en boot dat niet beter en
vooral milieuvriendelijker
doen?
En tenslotte werden de
chauffeursvrouwen het beu
„Wat koop ik voor dat geld als
de kinderen hun vader de hele
week niet zien?, zeiden ze en
vier jaar geleden kwam een
van hen, chauffeurs vrouw Riet
van der Weck, in actie. Zij
vond van meet af aan weer
klank en sindsdien' sleutelen
de vakbonden en groepen
chauffeurs aan de verbetering
van de werkomstandigheden
in de bedrijfstak waarover
Riet van der Weck in haar
gedicht schreef:
„Jij leeft nog in de tijd van
voor 1880,
misbruikt word je steeds nog,
maar jij merkt het niet. v
Jouw loon voor de angst is
ook niet reusachtig,
het wordt nu de tijd,
dat jij dat ook ziet".
Jaap van der Doef „Een
goedr chauffeur die het goed
kan vinden met z'n baas,
brengt echt een heel aardig
bedrag mee naar huis. Het
gaat de vakbonden dan ook
niet om wat de chauffeurs uit-,
eindelijk verdienen, maar om
de manier waarop ze dat bij
elkaar moeten krijgen. Dat
komt neer op veel te lange
rijtijden en overmatige werk
uren. Tachtig uur per week
is normaal voor een internatio
nale chauffeur. Zulke werk
omstandigheden schaden het
gezinsleven, betekenen een ge
vaar voor het verkeer, doen
een aanslag op de gezondheid
van de man (na hun veertigste
zijn ze gauw opgebrand) en
zijn in wezen onsociaal".
Wie het werk van een
vrachtautochauffeur bekijkt,
vooral van de man op de in
ternationale route, zou denken
dat hij een goed geschoold
vakman voor zich (jeeft. Maar
dat js niet zo. Wat scholing
betreft is het rijbewijs vol
doende. Toch moet zo'n chauf
feur verantwoordelijkheid dra
gen voor kostbare ladingen,
initiatieven nemen ais hij on
derweg op welke problemen
dan ook stuit.
Niet zelden zoekt hij zelf
standig retourvracht. Een hele
klus dus en verantwoordelijk
werk. Desondanks is het CAO-
loo. van een doorsnee-chauf
feur nauwelijks hoger dan het
wettelijk minimumloon.
Slechts enkele guldens in de
week. De rest schraapt hij bij
elkaar door waanzinnig hard
te werken en vooral door op
goede voet te staan met de
baas om zeker te zijn van
Voldoende goede' ritten. Ritten
waaraan wat te verdienen
valt.
Het zou niet eerlijk zijn het
beeld op te hangen van de
meedogenloze baas die zijn ar
me chauffeurs afjakkert. Zo
simpel ligt het niet. De onder
nemer- jakkeren zichzelf en
elkaar minstens even hard
af-
Van der Doef: „Zelfs van
ondernemers van wie je denkt
dat ze beter weten, hoor je het
De chauffeurs, althans zeer
velen van hen, zijn van het
zelfde. individualistische hout
gesneden en het is geen toeval
dat Veel ondernemers als
chauffeur begonnen zijn. Van
der Doef: „Het goederenver
voer is het schoolvoorbeeld
van de klassieke liberale be
drijfsvoering. Zogoed als de
ondernemer knokken moet
voor z'n bestaan, zogoed moet
ook de chauffeur knokken
voor de beste wagen, de beste
ritten, de hoogste onkostenver
goedingen, kortom: knokken
voor zijn plaats in het be
drijf'.
De laatste vrije vogels in de
klassïek-liberale stijl, zoals je
de transportondernemers gene
raliserend wel mag noemen,
houden er speciale persoonlij
ke relaties op na met hun
werknemers zoals je ze elders
'n het bedrijfsleven bijna niet
meer tegenkomt.
Patriarchaal en gemoedelijk
communicerend hebben zij
hun mensen stevig aan de
leiband. Die mensen op hun
beurt pikken dat, niet alleen
omdat het hen geen windeie
ren 'egt maar ook omdat ze
misschien best met de baas
kunnen opschieten en in bijna
elk geval dezelfde taal spre
ker Tianffeurs ziin ook indi
vidualisten, die graag voor
zichzelf beslissingen nemen en
ook voor zichzelf knokken.
Het is bekend dat veel chauf
feurs het liefst helemaal al-
loflied op de ongebonden vrij
heid Als je zegt dat die vrij
heid ook kan leiden tot de
ondergang van het eigen be
drijf, dan zegt zo'n onderne
mer keihard: dat weten we.
Risico lopen betekent dat je
een klap kunt krijgen. We
aanvaarden dat. Het hoort bij
ons economische systeem".
leen met een combinatie van
Rotterdam naar München of
waarheen dan ook, rijden.
Van der Doef: „Dit ieder-
voor-zichzelf-systeem zit aan
de bedrijfstak vastgebakken.
Individuele beloning loopt
diwars door de collectieve be-
loningsregels heen. Het
spreekt vanzelf dat solidariteit
in zo'n klimaat slecht gedijt.
Het aantal individuele ont
slagen in de bedrijfstak is ont
stellend hoog. Maar daar hoor
je zelden iets over. Ieder moet
zijn eigen problemên zelf
maar met de baas uitvechten,
heet het dan.
De ondernemer heeft, met
de geldbuidel in de hand, vol
op kansen de mensen tégen
ilkaar ui* te spelen en je kunt
het hem eigenlijk niet eens
kwalijk nemen dat hij het
doet, want in zijn ogen is dat
gewoon zakelijk".
Volgens de vakbonden staat
het vast dat veel chauffeurs
verstandelijk wel inzien dat
de boel fout zit. Ze doen er
echte- niets tegen, kunnen er
niets tegen doen, omdat ze dan
in him verhouding tot de baas
meteen aan de verkeerde kant
van de streep komen. Wég
beste ritten, wég beste wagen
en wég toelagen en vergoedin
gen. Van een minimumloon
een chauffeursgezin niet
leven en je hoeft in elk geval
voor dat schijntje het zware,
moeilijke beroep van vracht
wagenchauffeur niet uit te oe
fenen.
Nu de gouden jaren van hel
gemakkelijke geld voor de
transportbranche voorbij zijn.
nu de ondernemers steeds
scherpe- moeten concurreren
en hm nffeurs steeds har
der me -p.-» jakkeren om aan
een redelijk inkomen te gera
ken, nu komen de wrijfpunten
geleidelijk bovendrijven.
Het conflict bij Meeus, oor
spronkelijk een gewoon loon-
geschil, is plotseling de top
van een ijsberg geworden. De
situatie in de ijsberg is dat
onder invloed van de vakbon
den, steeds meer chauffeurs
zich bewust worden van de
noodzaak de gelederen te slui
ten om samen iets te doen aan
de sociale en economische
ziekten waaraan de bedrijfs
tak lijdt. Dat andere chauf
feurs zich daartegen heftig
verzetten is tragisch maar
voor de hand liggend.
Van der Doef: „De bonden
maken zich nu hard voor een
bc'— en voortaan ook afge
dwongen rijtijdenregeling en
een verhoging van de CAO-
lonen met zo'n honderd gulden
in de week. Daar staat dan
natuurlijk tegenover dat al die
individuele beloningen groten
deels verdwijnen. Daarin n
zit het dilemma van vakbon
den en chauffeurs want voor
zeer velen zullen die honderd
CAO-guldens niet voldoende
zijn om de kwijt geraakte In
dividuele beloningen te com
penseren. Solidariteit kost de
chauffeurs dus geld, zij het
dan dat ze er ook menswaar
diger arbeidsomstandigheden
voor terugkopen".
Men begrijpt het problec
waarvoor de bonden staan en
ook dat de bonden zich b-
Meeüs geen gezichtsverlie.-
kunnen- veroorloven. Van dei
Doef1 „Als de bonden en üe
vakcentrales niet achter de 25
van Meelis en achter de ka
der'-den van de bonden, die
in Bergen op Zoom hun nek
ver hebben uitgestoken, blij
ven staan tot het bittere einde,
dan kunnen ze voorlopig wel
vergeten dat ze andere chauf
feurs, ten koste van een stuk
inkomen. solidariteitsbewust
kunnen maken".
„De bonden kunnen het zich
niet veroorloven te verliezen
en daarom juist is dat conflict
bij Meeüs zo gevaarlijk ge
worden voor de hele bedrijf
stak. Meeüs zou moeten be
grijpen dat hij de bonden niet
over de rand kan duwen om
dat ze dan hard terug moeten
vechten. In deze situatie kun-
.en de vakbonden niet meer
tei-ur De meeste ondernemers
weten dat ook".
Puur vanuit ondernemersbe
lang gezien, zegt Van der
D-oef, is het noodza"eiijk dat
de bonden dit soort conflicten
verleven. Want ze kunnen
wel bezwaren hebben tegen
bepaalde wensen van de vak
bonden, maar als zij ze kwijt
raken als werkelijke repre
sentanten van de werknemers,
lan staan ze voor de chaos.
Immers: structurele veren-
leringen in de bedrijfstak zijn
onafwendbaar en in zicht, l^e
bonden worstelen voor een
moderne PAO en betere werk
tijden Staatssecretaris Van
Huiten (Verkeer en Water-
staaf komt binnenkort met
zijn beleidsnota voor het e-
roe,~,so"o-1ei'n„„p..,,ner, en kort
aaarn-i met wetsvoorstellen
d-e zeker eer e nde vaan ma
ken aan de ontbreidelde vrij-
he:waa-rin dp wegtrajisnort-
brand-e zich altijd mocht
koesteren omdat de overheid
'elfs de weird pp ren-pls dip er
eren niet werkelijk af-
'wonr*.
Dat gaat veranderen en de
ndernemers werken er zelf
an ee zii het bier en laar
.net tegenzm- De discussie is
volop bezilg Daarvan gehl'gen
de rapporten en de tijdschrif
ten van werkgevers- en werk
nemersorganisaties. De werk
gevers vinden wel dat de vak
bonden wat al teveel overhoop
willen halen, maar op sommi
ge punten werken ze toch
mee. Zij kiezen echter voor
„een ruime jas waarin de
praktijk past".
De vakbonden van hun kant
willen „een goede sociale wet
geving met afzonderlijke spel
regels voor de uitzonderingen
op de praktijk, opdat het
uitzonderingen blijven, hoewel
mogelijk als dat nodig is".
Dat laatste zal wel uitdraai
en op een zekere sanering in
de bedrijfstak. Van der Doef:
„Zeker, maar nu vallen er ook
al volop faillissementen. Het
verschil is dat binnen een
goed sociaal kader de sane
ringsslachtoffers door de over
heid behoorlijk worden bege
leid. Nu moeten ze zelf maar
Z'en hoe ze het redden. Trou
wens, voor de kleine onderne
mers die willen voortbestaan
is er altijd nog de mogelijk
heid van samenwerking met
anderen".
Vakbonden en werkgevers
organisaties hebber eikaars
goede wil hard nodig in de
amende laren Niet op de
laats ;e plaats ook om hun
hardwerkende rrbianf rpurs die
ongetwijfeld een stukje vrij
heid ftachograaf- rijtijden- en
riteontrole) verl'ezen en wel
licht, ork een deel van hun
'komen, behoorlijk te hege-
n.don Dat .hehhpji yP we I ver
diend aar eer bedrijfstak die
7n snoeta^ulair gebroeid.
voor niets dan ook kij
ken \rD" r»^«*TT 'owp1 als vrien
den ipvreorpr? naar het kruit
hof in Ppvg-er, 00
■7.00T dat ondanks beleden
sfoedp wil van weerszijden,
toch niet wiTde eindigen
WIM KOCK
