:h
DRDIGER
Tedld
COMMISSARIS J. A. BLAAUW,
JAGER OP MOORDENAARS:
tiende
lewerker
acht
School
meisje
gewurgd!!
in Rotterdam
iDIENDE
VLAKBIJ OUDERLIJK HUIS
1LWERKERS
iRLAND) B.V.
De Stem
RO i i ERDAM Een houten knuppel, donkerbruin gepolitoerd maar polsdik
en zeer wel geschikt om er iemand in een klap mee dood te slaan. Met sierlij ke
letters staat de naam van de eigenaar in het hout gebrand. Die eigenaar is J. A.
("John") Blaauw, commissaris van politie te Rotterdam, de hoogste recherche
man van de grootste havenstad ter wereld. De wapenstok is een souvenir.
„Een cadeautje van Kelley, de opvolger van Edgar Hoover als hoofd van de
F.B.I."
Commissaris verstrek deze mededeling met voldoening maar zonder buiten
sporige ijdelheid. De. knuppel is niet zijn enige trofee. Verre van dat. Hij ligt op
een dressoir-achtige tafel langs een van de wanden in zijn werkvertrek, op
zijn beurt een onderdeel van wat interieur betreft een der droef geestig
ste politiebureaus van het vasteland. Door kale gele gangen regelmatig on
derbroken door saaie deuren die van een afgemat soort groene verf zijn voor
zien kom je in zijn werkvertrek en dat is dan een hele verademing. In zijn
kamer ligt tenminsté tapijt en er staan comfortabele stoelen. De versiering
echter is geheel ontsproten aan het beroep van de bewoner. Op het al ge
noemde „dressoir" liggen behalve de dodelijke knuppel, twee politiehelmen
afkomstig uit respectievelijk Londen en Berlijn en verder een groot aantal
herinneringspenningen en plaquettes, evenzovele verwijzingen naar mijlpa
len uit het leven van de nu 46-jarige commissaris.
Door
John Roozen
Foto:
Ronald Sweering
ROTTERDAM - Tientallen r
terdamse politie en van dejiJ
breid onderzoek besQMUflÉfl
De meest recente penning, gevat
in een soort barnsteen, da teert van
de moordzaak Gorkum waar twee
Grieken een reder in diens woning
neersloegen en doodstaken De
commissaris heeft in die affaire
nog al wat kritiek van vakbroeders
te verduren gehad Hij zou teveel
het publiek hebben ingeschakeld
bij het onderzoek In de hoofd
straat van het stadje werd een win
kel-etalage gehuurd waarin de be
bloede kledingstukken van de ver
moedelijke daders werden uitge
stald „Mooi dat we daar de
beslissende tip op hebben binnen
gekregen" is' het lakonieke com
mentaar van de commissaris op de
collegiale kritieken.
Aan die affaire waarbij hij betrok
ken werd als hoofd van het regi
onale recherche bijstandsieam
herinnert nu een fraaie plaquette
Een wat bevreemdende scalp in
het nuchtere politievak, ben je ge
neigd te constateren. Is dat gebrui
kelijk zulke penningen? „Jawel,
dat doen we wel meer", is het on
verstoorde antwoord van de com
missaris. Elk vak heeft zijn eigen
charmante trekjes, blijkt nu wel,
de tragische bezigheden van de be
trokkenen ten spijt.
Commissaris Blaauw voert ons
vervolgens paar de tegenovergele
gen wand van zijn kamer waarop
een gigantisch prikbord tientallen
wapenschildjes en politie-souve-
nirs zijn bijeengehangen. Wapen-
schildjes van het Nederlandse Ra-
venstein tot het Amerikaanse
Kansas City Een fraaie is die van
de Highway Patroll van Arkansas,
die er van getuigt dat John Blaauw
wel degelijk ineen van die gillende
met zwaailichten strooiendezwart-
/wit politiewagens heeft rondge
reden, waarmee Amerikaanse tv-
senes zo aardig doorspekt zijn. Hij
heeft er een paar maanden stage
gedaan en er een geldig legitima
tiebewijs als sheriff van overge
houden Tussen die wapenschild-
jes ineens een plechtige foto van ex
president Nixon. genomen tijdens
een felicitatiespeech bij de uitrei
king van F B I -diploma's. Ook
commissaris Blaauw kreeg op die
dag zo'n oorkonde uitgereikt
Commissaris Blaauw is kortom
een breed georiënteerd politie
man. een man bovendien die in de
loop der jaren schik in het vak be
houden heeft
Als hij niet zo'n vriendelijk en ont
spannen gezicht had, zou je zelfs de
vraag kunnen stellen of de betrek
kelijk jonge commissaris niet te
véél schik in het vak heeft Ofhij
anders gezegd een manisdiehet
jagen op misdadigers een soort
sporl is gaan vinden, voor wie het
Nederlandse jachtgebied te „tam'
zou kunnen zijn.
Maar nee, de commissaris is een
gewoon huisvader, een man van
vlees en bloed die nog steeds in
elke ernstige misdaad de mensen
op de eerste plaats stelt Dader zo
wel als slachtoffer
Maar het denken over het lot van
de dader, zo laai hij onomwonden
weten, komt op de tweede plaats
De politie heeft nu eenmaal als
eerste taak „opsporen en voorge
leiden". daar valt niet mee te mar
chanderen Zijn taak is het de da
der achter slot en grendel te krij
gen. hoe snel ook .slot en grendel'
volgens sommigen weer van bin
nen of van buiten geopend wor
den.
„Of er al of niet zwaarder gestraft
moet worden of wezuiniger moe
ten zijn mei proefvel lof te geven
_r de 14 onder?....
- --leys er negen gehoor^
toonden Bij de overige
sprake van een lichte mat!
minder goed horen
i— F" opdracht gegeven
.n orde te herstellen. Zij weigen
1 mei de opstandelingen te ondcr-
I handelen, maar heeft wel voort-
I durend contact met Samore Ma-
W»I Vervat
Wat bezielde de moordenaar
van het 15-jarige meisje Wil
Vervat in die vroege nacht van
7 op 8 september? Zal hij op
nieuw toeslaan als de politie er
niet in slaagt hem op te sporen?
En wanneer zal er licht komen
in „de zaak Brckelsveld" van
1963, eveneens in Rotterdam
spelend, waarbij een jonge
moeder met haar 7-jarig zoon
tje door een onbekende werd
afgeslacht?
Het zijn vragen die de Rotter
damse politie niet met rust la
ten. Er zijn moordzaken en
moordzaken. Wie na jaren lang
getreiterd te zijn zijn vrouw in
razernij doodslaat, wordt wel
gegrepen. Wie bij een uit de
hand lopende café-ruzie naar
mes of pistool grijpt, blijft
meestal niet lang op vrije voe
ten. Maar er zijn onder de vele
jfeim van de Bol-
^zijn een uiige-
J op hel IS-ja-
gese I
tegen de opsfl
moet voorbei
teren een
ren" gen oei
De greep n
zich „Draken 1
mende blank!
voormalige Pol
dotroepen, hada
enkele uren nadï
Lissabon en he<
Zambiaanse hot
een akkoord hadl
dat voorziet (n bm
guerrtlIa-oorloJ^
vestiging van ef
gering waarin li
ventoon voert e
hankelijkhetd tj
Radio VriM
Niet alleen b Q
llngen de rn
herdoopten t
maar zit maai
ter van net
vliegveld
andere sU»m
den voorjf
den i
gekret
geweldsdelicten altijd gevallen
die na enige tijd doodlopen. De
belangstelling bij het publiek
taant, nieuwe zaken eisen de
aandacht.
De politie maakt er zich min
der makkelijk van los. „Niet
dat je er wakker van ligt maar
het is wél zo dat je bij elke ar
restatie erop bedacht blijft.dat
je telkens weer denkt: „Hé, die
zaken lijken (een beetje) op el
kaar, zou misschien..."
Het is de ontboezeming van de
Rotterdamse recherche-com
missaris J A. Blaauw. een man
die herhaaldelijk in het nieuws
komt, omdat hij anders dan
sommige andere autoriteiten
oprecht van mening is dat
„het publiek" recht heeft op in
formatie over alles wat de poli
tie aangaat. Maar dat niet al
leen, hel publiek kan de politie
soms over het dode punt in een
onderzoek heen helpen. Dan
stromen er tientallen, honder
den tips binnen die allemaal
nauwgezet worden nagetrok
ken. Voor de buitenstaander
vaak moeilijk aan te voelen, al
die pietepeuterige werkzaam
heden. die zo sterk afwijken
van wat politieheiden op de
beeldbuis doen. Wat een poli
tieman er zelf van denkt, hoe
hij, zoals dat tegenwoordig
heet „gemotiveerd" blijft bij
zijn werk, vertelde commissa
ris Blaauw.
dat soort problemen ligt niet op
mijn terrein", zegt hij „Daar zijn
andere mensen deskundigen op
hun gebied voor aangesteld
Hij hééft er natuurlijk wel zijn ge
dachten over Geeft ze liever niel
bloot Natuurlijk is het niet leuk
voor een agent die een verdachte
voor de officier heeft voorgeleid en
hem dan in de tram naar huis al
weer vrolijk mee terug ziel rijden
Zulke dingen gebeuren natuurlijk
wel Commissaris Blaauw „Mijn
mensen wor den er wel eens dooi
geprikkeld, dat is niet meer dan
menselijk, maar gefrustreerd ra
ken is er toch niet bi j dacht ik De
politieman moet zich ook weer mei
al te veel met zijn taak identifice
ren
,,We zijn er niet om wraak uit teoe-
fenen maar om de samenleving te
beveiligen Een man die van
moord wordt verdach! moei je
zien te pakken te krijgen om te
voorkomen dat hij opnieuw toe
zou'slaan Maar ol' hij daarna als
patiënt behandeld moet worden of
meer „oudtestamentisch" ge-
stralt, is een zaak van latere zorg
De politie heeft geen oordeel te ge
ven over het gevangeniswezen
maar commissaris Blauw heefl
persoonlijk wél een kanttekening
Zijns inziens moetje 'n volwassen
man niet voor 'n paar kwart
jes knijpers in elkaar laten zetten
terwijl zijn gezin naar de bijstand
moet Gewoon werk in de ge
vangenis mei een gewoon loon
houdt hel zelfrespect in stand en
daarmee de verhouding lussen de
gedetineerde en zijn gezin Maat
nogmaals dal is denken aan zaken
van het tweede plan De politie
moei allereerst misdaden zien te
voorkomen en daartoe behoort on
der meer hel hardnekkig jagen op
een onbekende moordenaai van
wie valt aan te nemen dat hij ooit
opnieuw zal toeslaan.
Dat is de motor die achter het zeer
uitgebreide onderzoek in de
„moordzaak Wil Vervat' draait
Hel meisje werd in de nachl van 7
opHseplember bij hel verlaten van
de metro in enkele seconden over
vallen en direci gewurgd .Dal zit
ons het meeste dwars Zo'n man
doodt om 't doden zelf Tenminste
dai is de meest aannemelijke ver
klaring Het ligt toch wel even an
ders dan bij iemand die in paniek
raakt als zi jn slachtoffer zich ver
zei of aan hei gillen slaal Déze
man zal weéi toeslaan We moeien
hem daarom hebben koste wat
kost
Vandaar dal nog altijd 75 recher
cheurs bij de zaak belrukken zijn.
terwijl er op sommige dagen wel
mei 240 man is gewerki Zoals mei
hei huis-aan-huis-onrierzoek
waarbij ruim 13.000 woningen
werden bezocht-
Voor de buitenstaander een „wat
overtrokken' inzét aan personeel.
maar wie de overwegingen van de
commissaris volgl kan die inzel ge
makkelijk billijken Ronduii geeft
hij toe dat de kansen op succes met
de dag slinken „Jawel hoor", zo
geeft hij vriendelijk toe. ..hel is
zoeken naar een speld in een hooi
berg Maar een sterke magneet
haalt die speld er toch wel uit..
De inzet van zoveel mankracht is
alleen mogelijk doordat wij hier
een nog altijd laag aantal gewelds
misdrijven kennen „In Chicago
waren ei in dal jaar dal ik er was in
die éne stad al 865 moorden geregi
streerd Wat de meesten eehiei
niet weten is het hoge percentage
dal opgelosl wordt, zo'n 85^ van de
zaken komt rond
„Als je dan op Schiphol landt, denk
je wel eens. wal maken we ons hiei
druk om stijgende criminaliteit
Na een paai wekgn verdwijnt dal
gevoel weer Slachtoffers zijn
nooil statistieken hei zijn telkens
weer mensen met een eigen ach
tergrond met een eigen leven dal
beschadigd of totaal vernield-
wordl
..Het gaat je niel in je kouwe kle
ren zitlen Met de jaren krijg je
wel routine maai je raakt nooil
echt afgestompt Integendeel' al
dus commissaris Blaauw en hij il
lustreer! dal mei eigen ondervin
ding ..Mijn eerste vermoorde kind
..kreeg' ik toen ik nog geen'vader
was Nu heb ik zelf twee kinderen
DE STEM
ken B.V.
raiding van de werkzaamhe-
het bezit zijn van een rijbe-
cerstraat 11, Reeuwijk. Tel.
01653-2689.
3.V. is importeur
sten, diepvriezers,
aatwasautomaten,
ktrische huishou-
o tor en.
•ijf en de daarmee gepaard
Dienst zoeken wij een
laats
in staat is leiding te geven
gevallen zelfstandig repa-
n uit kan voeren,
o- en Koeltechniek is
jk.
izijn een
lorna
uitgifte van onderdelen.
svoorrading van onze mon-
zowel schriftelijke als
;en.
ngeving van Oosterhout.
ten wij een
Irotechniek
chandeling van onderdelen
n bestaan uit het ompakken
de onderdelen.
erdere voorkomende werk-
enmagazijn.
itie kunt u richten t.a.v.
t.
AND B.V.
ten Oost"
111
ordrecht
sttreding een
est-Brabant
ar
re opleiding in het bezit van
of anti-roest middelen strekt
ie richten aan de direktie.
"UST PREVENTIVES
b.v.
ijsgrondstotten
waar grondstoffen voo.
irvaardigd.
sen
de binnenkomende goe-
lient af te wegen voor de
alsmede sociale voor-
e afspraak met de heer
5.V., Mijlweg 77, postbus
"Het gaat niet
in je kouwe
kleren zitten"
Dat moet je uit je hoofd zetten als
je zo'n verdachte gaat verhoren
Die man moet volledig over zijn
wettelijk gegarandeerde rechten
kunnen beschikken al zou je hem
soms wel kunnen aanvliegen.
Nii, als commissaris wordt hij zel
den of nooit meer met de dader zelf
geconfronteerd, maai hij kan het
nog best aanvoelen als één van zijn
mensen het te kwaad krijgt Ten
slotte heeft hij zelf de hele leer
school doorlopen.
In 1950 begonnen als „gewoon
agent met het fietsje de havenwij
ken in" heeft hij hel vak op straal
geleerd Het geeft een speciale
band met zijn mensen maar ook
een zekere vaderlijke strengheid
Als ze klagen over „zware diens
ten" denk ik wel eens aan mijn ei
gen tijd op mijn fietsje zonder ver
lichting in je eentje op oorlogspad
Nu zijn ze mei zijn tweeën en kun
nen „effen naar de wagen lopen
om assislentie te bellen zodra het
een beetje uit de hand loopt
Er is tijdens zijn carrière trouwens
aan weerskanten wal veranderd in
Nederland Ook aan de kanl van de
„onderwereld" is er sprake van
technische verbeteringen en
schaalvergroting
„In 1970 hebben we in héél Rotter
dam mei èen geval van heroine ge
had in 1973 vingen we 25 kilo en de
hasj gaal mei honderden kilos
naai de vuilverbranding toe
„Kostbare vuurtjes zijn dat
Ter illustratie pakt commissaris
Blaauw een minuscuul medicijn-
flesje uil zijn bureaula Op de bo
dem van hei flesje een laagje kor
rels Rietsuiker lijkt hei heroinets
hel „Voor zo'n 10 000 gulden han
del maar ik sluit mijn bureau s
avonds goed af' zegi hij dp opko
mende begeerte in onze ogen le
zend
Een discussie ovei de verschillen
tussen hard en softdrugs gaal hij
echter uil de weg Als man van dé
praktijk vindt hij hei allemaal nog
al theoretisch gepraat. Ook hier
spelen zijn Amerikaanse bevin
dingen mee
„In Washington alleen al zijn zo'n
15 000 verslaafden aan hard drugs
Van hen heeft zo'n 2% vast werk
Dagelijks hebben ze voor 25 dollar
aan ..spul' nodig Gevolg diefstal
len en naarmate de nood stijgt
steeds brutere overvallen De
commissaris ziet in sombere buien
deze toekomst ook voor ons land
weggelegd Een ander toenemend
probleem onderkent hij in het
steeds meer vanzelfsprekend wor
dende wapenbezit bij wetsovertre
ders Ze hebben bijna allemaal
zo'n ding als statussymbool op zak
Het begi n t er mee da I ze ei mee zi t-
ten op tescheppen aan de bar maar
het eindigt met schieten waar an
ders de zaak bij enkele klappen be
perkt zou zijn gebleven."
Maar ook in deconfrontatie met de
politie wordt steeds vakei het pis
tool getrokken Van de andere
kant, als een agent zijn wapen ge
bruikt ..valt dé hele club. van pers
tot Tweede Kamer" over hem
heen In die verhoudingen gezien
vindt commissaris Blaauw dan ook
dat de Nederlandse agenl zich ten
opzichte van het wapengebruik
voorbeeldig en beheerst opstelt al
.vreet' hel bij de mensen die hel
dagelijkse werk moeten doen wel
eens Vanuit een studeerkamei
ziel de problemaliek van hel wa
pengeweld ei anders uil dan in een
donker steegje
Voor de risico's die de .gewone
agenl loopt, tsdan bovendien hel
salaris nog niel eens zo geweldig le
noemen .Hel is niel slecht hoor
maar hel zou wel wal heler kun
nen Zeker als je in de toekomsl
nog gekwalificeerde mensen voor
dn beroep warm wilt kunnen ma
ken
Natuurlijk een agenl kan het. zo
als ook commissaris Blaauw hel
presteerde toi commissaris bren
gen Daarin verschilt hei politie
vak wei wal van bijvoorbeeld de
carrière-opbouw bii de krijgs
macht Maai dan moet jewel veel
zelfstudie en wilskracht opbren
gen naóst je gewone en toch al psy
chisch belastende werk Doorsto-
COMM1SSAR1S
BLAAUW
...op de stropdas prijkt een
echte „sheriff-ster"...
ten in de hiërarchie blijft natuur
lijk een droom van elke begin
nende agent maar voor de
arbeidsverhoudingen is zo'n ambi
tie niet meer een bepalende zaak
gebleven. De hiërarchie is ook bij
de politie in de schijnwerper van
de democratisering komen staan.
Zeker in Rotterdam. Tijdens ons
gesprek komen jonge agenten en
rechercheurs vrijwel „zonder
kloppen" binnenkeutelen en zelfs
een in het vak vergrijsde adjudant
die frisdranken en kranten komt
brengen beweegt zich losjes door
hel vertrek van zijn hoogste baas.
Het is een bewijs meer nog dan
de welwillënde verklaringen die
de commissaris in de loop van het
gesprek geun heeft dat team
werk en menselijke verhoudingen
de werksfeer bepalen. „Alleen op
die maniei kun je van mensen ver
wachten dal ze met echte inzet een
dienstje draaien dal langer dan 24
uur blijkt-Git te lopen."
Die inzel is hard nodig De resulta
ten van het onderzoek worden ook
aan de „hele ploeg' toegeschreven.
„Hel is nooil zo dat „ik" een zaak
oplos, hei is altijd wij" aldus ten
slotte commissaris Blaauw. alle
triomfantelijke souvenirs in zijn
werkkamer daarmee tot „Spiele
rei" verkleinend „Ook over die
moordzaak in Gorkum schreven
de kranten weer dai „commissaris
Blaauw de zaak rond had gekre
gen In werkelijkheid heb ik de
verdachten nooit in levende lijve
gezien Ik kreeg hun foto's van
°PZ1J genomen de volgende dag
op mijn bureau