oorruit opbergen Amerikaanse woestijnratten Ltaan klaar voor Petroland :t weer verandert :n daarmee iok de het e wereld ding iü 1 Democratie in Pakistan ernstig bedreigd Solidaridad Obers stationcar WIJS: CONFLICT IN VS-REGERING OVER MIDDEN-OOSTEN-POLITIEK g Onthulling Constellation ff lil Onzeker Benauwd Azoren Stofwolken Ons klimaat wordt onstabieler Graanoogst levert minder op Onderzoek Getroffen DOOR COR1S VERHOE\ EN tr ie de d- I s- >P ■e- en sierlijsten op dashboard en deuren, sportwtelen, elektri sche ruitewisser-sproeier, rut- tewisser met sproeier op de vijfde deur en extra geluid dempend materiaal. De prm bedraagt f 15.451. je bewijs deel III gaat pas dienst doen wanneer de auto ver kocht wordt. De gang van za ken is dan aldus: ae koper vult deel II van het kentekenbewijs in en neemt dat, alsmede de kopie van deel III en een legi timatiebewijs, mee naar het postkantoor Daar ontvangt hij dan een nieuw deel II. als mede een z.g. vrijwaringsbe- wijs. Hij gaat daii terug naar de verkoper, overhandigt deze het vrijwanngsbewijs en krijgt van de verkoper het ori gineel van deel III en deel I. Kentekenbewijs deel III ii om tweeërlei redenen inge voerd: ten eerste om de regi stratie te vereenvoudigen, ten tweede om het dieven moeilij ker te maken een auto te ste len. Want zonder de kopie van deel III lopen ze bij aanhou ding tegen de lamp Daarom is het van het grootste belang dat een automobilist de kopie van deel III zo zorgvuldig mogelijk bewaart. Wie net allemaal wat uitvoeriger dan hierboven be schreven wil nalezen kan op het postkantoor een instructie halen, die bekend staat als „het rode boekje". u r- jn „NGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PE LINGEN PE L NOEN PELINGEN PE L NGEN PE IUNGEN PE UNGEN PE WNGEN mGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN .PEILINGEN PEILINGEN PFIUNGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILINGEN - PEILINGEN - PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILING [LINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILIN^E (Van onze redactie buitenland) Opnieuw hangt de drei- r van een oorlog boven >t Midden-Oosten en daar boven de gehele wereld, tekenen wijzen met een lugubere onafwend- Ijearheid in die richting: de ijmerikaanse minister van buitenlandse zaken Kissin- jer bereidt een nieuwe, in jUe haast in elkaar geflan- Jte bemiddelingspoging ïoor; Israël en Egypte/Sy- tn elkaar met allerlei iagevredes- en oorlogsplan- jen om de oren om zo een ikgordijn op te houden mor de werkelijke bedoelin gen; Israël zegt „binnen af- 'e tijd" over atoom- upens te kunnen beschik- jen, de Arabieren dreigen let vernietigende lange af- jitands Scud-raketten; de irtdurende aanvallen van 'alestijnse commando's op lëlische grensdorpen en Israëlische tegenaanval- op „Fatah-land", die de lieer in het Midden-Oosten ondig verzieken, naast de ontwikkelingen in to het Palestiinse vraag- ik (zoals de PLO-erken- faa in de Verenigde Na- De grootste bezorgdheid bij rornemere betreft niet de lo kale oorlog tussen Israël en de Arabische wereld. Het grootste gevaar van een nieuwe oorlog schuilt in een dan te verwach ten totaal olie-embargo voor de Westerse wereld. Op dat moment namelijk dreigt de definitieve ontwrichting (na enige tijd) van de westerse economie en zou de rol van de Verenigde Staten wel eens niet meer die kunnen zijn van louter wapenleverancier aan Israël. De laatste weken doen de wildste geruchten de ronde. Het Amerikaanse weekblad Newsweek berichtte er van de hand van zijn befaamde Mid den-Oostenspecialist Arnaud de Borchgrave over en de En gelse Sunday Telegraph meld de het ook al. De jongste ont hulling kwam van de buiten gewoon goed ingevoerde Ame rikaanse journalist Jack An derson: In de Verenigde Sta ten worden eenheden van de mariniers en de landmacht op geleid om de olievelden aan de Perziscte Golf te bezetten als er een nieuwe oorlog uit breekt tussen Israël en zijn Arabische buren en het Wes ten opnieuw door een olie embargo zal worden getrof fen. Speciale Amerikaanse een heden zijn de laatste tijd, zo staat wel vast, geoefend iin woestijnoperaties (Het Ame rikaanse minister van defensie heeft overigens in alle haast de naam veranderd van een van deze oefeningen, die door de manschappen Petroland werd genoemd). Deze speciale eenheden kunnen binnen en kele uren naar de kusten van de Perzische Golf worden overgebracht, waar de belang rijkste oliebavens en -instal laties van het Midden-Oosten te vinden zijn. Havens en in stallaties, die volgens Ara bische bronnen inmiddels geheel en al ondermijnd zijn en bij de geringste Ameri kaanse dreiging de Dicht in gaan. De Arabische wereld is wat dit betreft ook al niet erg gerustgesteld door een recent bezoek van het Amerikaanse vliegdekschip Constellation aan de Perzische Golf, samen met twee torpedobootjagers met raketbewapening. „Ze kwamen zeker de boel al vast in ogenschouw nemen", merk te een Arabische diplomaat op. Juist deze week ook is de Amerikaanse kruiser Elmer Montgomery gearriveerd in de Jordaanse haven Akaba (ze ven kilometer van de Israëli sche havenstad Eilath) voor een beleefheidsbezoek, dat zacht gezegd wat uit de koers ligt. De Arabische wereld heeft deze Amerikaanse vlootbewe- gingen uitgelegd als een good- will-gebaar aan Israël. „Wij zullen jullie niet in de steek laten", luidde de boodschap, waarbij het mes voor de Vere nigde Staten aan twee kanten sneed. Tel Aviv werd getoond dat het de steun van Washing ton had en de Amerikaanse druk op Israël om meer t_ cessies te doen aan de Arab.e ren werd tevens onder steund. B isi B ;en lit- JU- lOg iat je- en. lun ge- isi- ge- ik- in 'er de iet len es- als ide twintig jaar geleden - het Ne derlandse volk een bijbel kon worden aangeboden in een „Nieuwe vertaling op last van het Nederlands Bijbelgenoot schap bewerkt door de daartoe benoemde commissies". Een deel van de kerken bleet de Statenvertaling (1618-lnl») gebruiken. Zij hebben zien ver enigd in de Gereformeerde Bij belstichting, die nog niet zo lang geleden een felle aanval neet gedaan op het NBG vanwege ae invloed van de „moderne theo logie" in de geschriften van an genootschap Nu is het voor ne genen. die zoals bij een gro deel van onze protestantse lan«- genoten gebruikelijk is dnerna en per dag aan tafel uit de bijbel lezen in de oude vertaling. w een opgave om afstand te ao van veel geciteerde en diertw geworden teksten. Niettemin blijkt het merendeel van prot tants kerkelijk Nederland z over het werk van het Nou landse samenleving - hebben belang bij, dat het Woord op verantwoorde wijze wordt g bracht, zodat het functioneelrt huis en gemeente een vru draagt in net gesprek met ae reld Voor dit doel bestaat er se dert 1967 een „Raad voor», tact en overleg tussen Net» kerken en geloofsgemeenscn v pen". De laatstecategoneom de gemeenschappen van Pinksterchristenen, Baptis eIt Vergadering der Gelovige bot rj6ger ^es Heils. Ook me - lolieke Bijbelst een verheugende sa mm I v' iW f if® .«•Ij; de ;en en ;o- /a- en, ter er- er- Sij- ;n- en 3e- or- lai. sie om he el de eft ergaden..e - het Leger des Heils. Ook t Katholieke Bijbelstichting t een verheugende samen king, vooral wat de bijbel portage betreft. „„„o- •ft Terecht is het Bijbelge m schap de „maagd van de k genoemd. Maar het verwac n vooral in het komende „jam verregende zomerva- fbe, en kletsnatte herfst, PjRopen aardappelen- en uien- etsten. Wat is er toch met n klimaat aan de hand? Kan 1 wetenschap daar niet eens *>t aan doen? Heel wat Ne- Dtlanders hebben deze vra- mopperend gesteld. Het is bij ons zo langzamer- volksvijand nummer één l'worden. Als je de in- 1 van het klimaat op het wereldgebeuren bekijkt, !™rdt het allemaal nog veel 't'r. Op de Wereldvoedsel- Wlerentie in Rome bleek dat "Oager op aarde groter is («worden door de klimaalver- ifn ïïsen van laatste ja- "Vt gebied ten zuiden de Sahara werd zwaar °nen door aanhoudende .f^e, Bangla-Desj door ver dagende overstromingen. De ""schuren van de wereld, merika en Canada leverden °P. de oogst van 1972 rakte voor een groot deel. Dat alles maakt het wereld voedselprobleem bijna onop losbaar. Het heeft er aille schijn van dat we het van nu af aan moeten gaan doen met sofzo- mers en kwakkelwinters. De regen en al dié andere grillen van het weer zijn geen uitzon dering. Klimatoiogen zijn het er over eens dat het weer fundamenteel aan het veran deren is en dat de ouderen onder ons niet overdrijven als ze zegigen dat die echte zo mers van vroeger niet meer voorkomen. In de laatste twintig jaar is de temperatuur op het noorde lijk halfrond gezakt met 0,3 graad en de temperatuur van het water vain de Atlantische Oceaan met een halve graad. Het lijkt allemaa' niet zo veel, maar voor klimatoiogen zijn het grote veranderingen. De Amerikaanse professor G. J. Kukla heeft berekend dat de hoeveelheid ijs en sneeuw aan Deze toch wat tnzekere houding van Amerika in de Jj laatste j/eriode is volgens maar schaars loskomende be richten te wijten aan een verschil van mening tussen het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken (Kis singer) en het ministerie van defensie (Schlesinger). Een aantal Pentagonstrategen is van mening dat Kissingers taktiek om stap-voor-stap te komen tot een vredesregeling in het Midden-Oosten falikant mislukt is. De Amerikaanse politiek zou zelfs een nieuwe oorlog in het Midden-Oosten (in het voorjaar) onvermijde lijk hebben gemaakt. En ge zien vanuit een strikt militair standpunt zou Israël zo snel als mogelijk moeten toe slaan. Het Pentagon zegt daarvoor o.m. het volgende: in het Mid den-Oosten heeft een oorlog nog nooit langer geduurd dan 18 dagen. Na de Grote Ver zoendagoorlog van oktober 1973 heeft Amerika Israël zo vol gepompt met wapentuig dat Israël genoeg reserve heeft om een oorlog 21 dagen vol te houden (n.b. in oktober 1973 had Israël binnen zes dagen al zijn munitie opgebruikt. Een Amerikaanse luchtbrug via de Azoren (Portugal) zorgde toen voor de bevoorrading). Door die wapenvooraad van drie weken is Israël nu krachtig genoeg om de Arabische le gers weer een slag voor te zijn, op welk moment dan ook. Tel Aviv claimt binnen enkele uren weer een deel van de oostelijke oever van het Suez- kanaal (Egyptisch gebied) te kunnen bezetten net als vorig jaar. Syrië zou binnen vier dagen op de knieën (kunnen) zijn. Waarmee het Israëlische superioriteitsst-i-gma hersteld zou zijn. Maar ook (of zelfs) de Pen tagonstrategen zijn buitenge woon benauwd voor een nieu we Israëlisch-Arabische oor log, gezien de mogelijke Ame rikaanse betrokkenheid daar bij. Wat dat betreft bestaat er geen verschil van mening met Kissingers departement. Dat neemt niet weg, dat het Amerikaanse leger zijn troe pen blijft oefenen in de woes- Ijstijd voor de deur staat, zo als Europa diie heeft gekend tussen 1550 en 1759. Voorva deren die de Tachtigjarige Oor log en de Goudien Eeuw mee maakten, hadden het heel wat zwaarder te verduren dan wij. De middeleeuwen daarente gen waren erg mild, vooral de periode tussen 1050 en 1200. Groenland was toen echt groen en vruchtbaar en in En geland werd op grote schaal wijn verbouwd. Schilderijen uit die tijd wijzen erop dat men in die tijd veel buitens huis kon Vertoeven, de handel speelde zich af in open win keltjes en op drukke dorps pleinen. Sinds 1890 beleefde Europa weer een vrij warme periode. Strenge winters, maar ook heerlijke, lange zomers. De landbouw bloeide bij dit sta biele klimaat. In 1945 bereikte deze zomerse tijd een maxi mum en daarna is het lang zaam weer bergafwaarts ge gaan. In de jaren vijftig viel het allemaal nog best mee, maar sinds een jaar of tien signaleert de wetenschap toch ingrijpende wijzigingen. de polen sinds 1967 met 12% is toegenomen. Het poolijs drijft steeds verder de oceaan op, vorig jaar werden ter hoogte van die Portugese kust ijsschotsen gesignaleerd. Op IJsland zijn de gevolgen al erg duidelijk: de vissers moeten hun werkterrein steeds verder naar het zuiden verleggen en de boeren hebben bun hooi- opbrengst de laatste jaren met 25% zien verminderen. Gegevens om van te rillen. Er zijn zelfs deskundigen die een volgende ijstijd voorspel len. Het is niet onmoge lijk dat zoiets er ooit nog eens van komt, er zijn er vier ge weest (de laatste is 10.000 jaar geleden afgelopen), maar er valt op dit moment niets met zekerheid te zeggen. Ons klimaat schommelt van het ene uiterste naar het andere en in de tussentijd zijn er steeds kleine temperatuurver anderingen. Zo kan het ook mogelijk zijn dat er een mini- De oorzaak van de klimaat verandering van de laatste jaren is niet zo moeilijk vast te stellen. Er vindt een sterke afkoeling plaats in de poolge bieden en daardoor roeren de ijskoude poolwinden zich meer dan voorheen. De warme luchtstromen van de evenaar kunnen niet meer zo ver op rukken naar het nqorden en zuiden. Voor ons betekent dat dat de beroemde hogedrukge- bieden van de Azoren op hun weg naar Nederland geremd worden. Vakantiegangers wachten vergeefs op de red dende mooi-weer-engel uit het zonnige zuidien. Het gevecht tussen de war me en koude winden wordt nu dichter bij de evenaar uitge vochten en zo ontstaan depres sies met de daarbij horende regen boven gebieden waar een regenwolk vroeger een uniek natuurverschijnsel was. En die regen bereikt dan niet meer de regionen die er wel aan gewend waren. Waarom nu de noord- en zuidpool afkoelen is een veel moeilijkere vraag. De klimato iogen hebben daar verschillen de theorieën over. Zeker is dat de zonnestraling afneemt. De een zegt dat dat komt door vervuiling van de dampkring, een ander houdt het op gigan tische stofwolken afkomstig van vulkaanuitbarstingen. Er zijn ook wetenschapslieden die menen dat de zonnewarmte volgens een vrij regelmatig systeem afneemt en toeneemt en dat we nu een ongunstige periode in dat systeem mee maken. De oorzaak mag dan niet helemaal vaststaan, de gevol gen zijn overduidelijk. De Sa- Amerikaanse militairen oefenen voor een eventuele strijd in de woestijn. tijn. Optimaal uitgerust met materiaal zijn deze eenheden niet, want de geforceerde be voorrading van Israël heeft zo veel materiaal gekost, dat b.v. reserve-cavallerie-divisies op dit moment zonder tanks zit ten. De Verenigde Staten blijven echter ook behept met een le vensgroot Vietnam-trauma, wat een militair ingrijpen waar ook ter wereld tamelijk onwaarschijnlijk maakt. Newsweek schrijft: „Meer dan wie ook, is men op het minis terie van defensie ervan door drongen dat het veel gemak keiijker is om mariniers naar het Midden-Oosten te sturen dan ze er weg te halen De Verenigde Staten voeler bitter weinig meer voor een lokale oorlog zelfs als er nu in het woestijnzand gevochten moet worden in plaats van in een oerwoud". EITGèNE LOOMANS evenaar worden zoveel moge lijk gegevens verzameld, maar de verwerking daarvan zal nog zeker twee, drie ajar ver gen. Op kleine schaal is de mens In staat in te grijpen. Ameri kanen kunnen regen maken door zilverjodide in regenwol ken te strooien. Maar het zou onzinnig zijn te verwachten dat we de ongunstige wijzi ging In het klimaat bunnen keren. Als we beseffen dat ons piepkleine aardbolletje volkomen afhankelijk is van krachten in het heelal die we nauwelijks kennen, moeten we toegeven dat ingrijpen in de ontwikkeling van het weer waarschijnlijk nooit tot de mogelijkheden van de mens heid zal behoren. De nieuwe situatie zou het rijke Westen wel eens meer narigheid kunnen brenigen dan het nu al heeft. De macht van Amerika en Europa steunt voor een deel op wat de land bouw o-plévert. Vanaf 1890 toen het milde klimaat inzette, hebben de westerse boeren in voorspoed bunnen leven en juist in die periode konden deze streken tot de grote rijk dom van dit moment komen. heilanden, Mauretanië, Sene gal, Mali, Niger en Tsjaad en ook Noordwest-India lijden ontstellend door het uitblijven van de vertrouwde moessonre gens. Op den duur even erg is de slag die de klimaatverande ring de gewassen in de gema tigde klimaatzonen toebrengt. Droogte doet de vruchtbare akkers in Rusland scheuren en de zo zorgvuldig gekweekte wondergranen in de Verenigde Staten zijn zo gevoelig voor elke wijziging in temperatuur dat rampen niet uitgesloten zijn. In 1972 verminderde de opbrengst van de Amerikaanse graanvelden al met 33 miljoen ton. De mens zou de mens niet zijn als hij niet zou proberen er iets aan te doen. En dan niet door de oprichting van een Partij voor Mooi Weer, maar door wetenschappelijk onderzoek. Een studie-groep van de Verenigde Naties heeft stapels cijfermateriaal verza meld en kan nu op korte 'er- mijn voorsjrellen hoe het weer zich in een bepaald gebied gaat ontwikkelen. Rond de Het meest getroffen is na tuurlijk de derde wereld waar de honger weer zal toenemen en de kans op hulp kleiner wordt. Voordeel van de kli maatverandering hebben Noord-Afrika, het Midden- Oosten, waar meer regen valt en de woestijn teruggedreven kan worden. Een merkwaardi ge samenloop van omstandig heden: de Arabische wereld zit al in de lift door zijn olierijkdom in deze tijd van energiesehaarste. Zo beïnvloedt het weer ook de wereldpolitiek. De gescbie denis leert dat het klimaat het gedrag van hele volken kan bepalen. Grote volksverhuizin gen zijn het gevolg geweest van ongunstige klimaat schommelingen. Niemand kan met zekerheid zeggen of de verandering doorzet of niet, met andere woorden of de klimaat -wijzi ging nu een grote, een kleine of een piepkleine is. Het is in ieder geval wel duidelijk dat elke weersveranderng, hoe klein ook, zijn uitwerking heeft op onze omgeving, ons zelf en tenslotte ook op onze economie. DIRK VELLRNG4 len lan >et. een de ter ieid eer de bijbelverspreiding' kerk zal voortgaan ,e. steun in geld, mankracht en s ,;j bed. M. MEELDIK mm###»' inii^MABAD (Reuter) "e Guardian" weet te mel- L .h ®r zich in Pakistan tmjnselen voordoen die '*n °P de ondergang van 1 flit iant|lnenta're democratie betreft hier in de eerste ra het groeiend aantal pro- itf hrieti van de op- c' Politieke aanslagen en „verdwijning van de zelf- lï1L P®"- Bovendien heeft I land van Alt Bhoetto met 1entekamSSChe moei,i'khe" DmnSSïieke toestend wordt nfnu j van pasrle- vam de oppositie overwegen hun mandaat op te gteven en Waly Khan, leider vain die „Nationale Awaimy- partij", zegt het dan ook on verbloemd: „Wij dienen alleen om de facade te redden. Uit een politiek proces, dat momenteel nabij Islamabad wordt gevoerd, blijkt duidelijk dat de gekozen afgevaardigden van B-eloetsjistan op louter verzinsels worden vastgehou den. Zowel de gewezen gou verneur van Beloetsjistan, Bi- zenjo, als de gewezen eerste- minister Mengal, houden bij hoog en bij laag staande dat president Bhoetto hen in de gevangenis heeft opgezocht en hun de vrijheid heeft beloofd als zij elke aanspraak op het bestuur van Beloetsjistan op geven. Het Laatste weekblad van Karatsj-i, „The Karashi Weekly Outlook" mag niet meer verschijnen, en dan zijn er nog de politieke aan slagen. Zo kon onlangs een van die oppositieleiders aan een aansliag ontsnappen, dlie echter fataal affliep voor de vader van de leider. Whaly Khan is tot du-sver aan niet minder dan vier aanslagen ontsnapt. Dagelijks ontploffen er bommen in bioscopen, stati ons of winkels. In de gevange nissen zitten tallozen, die ver geefs op een proces wachten, en die, zoals uit verscheidene getuigenissen blijkt, het slacht offer van folteringen zijn. President Bhoetto was er in geslaagd voor zijn Land een voordelig economisch klimaat te scheppen, met als gevolg een uitzonderlijke hoge uit- voei en een groeipercentage van yer boven d-e groei van de bevolking. Maar allerlei factoren, zoals de oliecrisis, de overstromin gen van verleden zomer en dan de rampzalige droogte hebben aeze groei een vernie tigende slag toegebracht. Voorts was men gedwongen de bouw van de enorme stuw van Tarbela, -die had moeten zor- Héb je ze weer. Die kerken. „Interkerkelijke ofwel oecu menische adventsactie voor Latijns-Amerika: SOLIDARI DAD". En wat willen ze nu helemaal voor Kerstmis bij el kaar hebben? Anderhalf of als het kan twee miljoen gulden. Doet wel een beetje zielig aan, als je dat nou vergelijkt met die zeventig miljoen gulden die ons een paar weken gele den nog uit de zakken getrom meld met de actie „Geven voor Leven". Die 70 miljoen gulden zijn de kankerpatiënt jes van harte gegund, maar merk je hoe veel gemakkelij ker je iets geeft bij de ellende die je in je eigen omgeving meemaakt? De kerken durven het echter aan om juist in de feestmaand bij uitstek de cember te gaan roepen om solidariteit met miljoenen ver weg van je bed. Miljoenen voor wie jouw doodgewone le ven van alledag al een krank zinnig makend feest van weel de en vrijheid zou beteke nen Komen de kerken nou je kerstfeest bederven? Welnee. Er wordt alleen even bij je aangeklopt in een bescheiden poging (niet eens met t.v.- shows en dergelijke) om bo ven het feestgedruis uit te ko men Een poging om je erop te wijzen dat er buiten miljoenen en nog eens miljoenen in de kou staan, terwijl jij binnen bent, eten en drinken hebt, democratische rechten enz. Een aalmoes dus en dan op hoepelen? Nee, het motto van deze actie is nou net: „Aal moezen? No! Gerechtigheid? Si". Gerechtigheid. Een bekende uitspraak van de Braziliaanse bisschop Helder Camara is: „Nog te veel mensen, vooral christenen, willen alle sociale problemen oplossen door lief dadigheid, door aalmoezen. Dat haalt niets uit. Wij moe ten hard werken voor sociale rechtvaardigheid. Dan zal er nog hulp en liefdadigheid ge noeg nodig zijn, want er zul len altijd mensen zijn die ver keerd lopen, die zich vergis sen, die vergeten zijn De wereld staat bol van het onrecht. Wie heeft al niet eens de neiging gehad de t.v.-knop maar om te draaien als er wéér zo'n brok ellende te zien was? Een mens wil tenslotte zaterdagavond intussen vrijdagavond weieens la chen, want er is al zoveel ellende op de wereld. Zo'n programmatitel geeft precies aan wat erg veel mensen den ken: mag ik dan niet eens meer lachen? Een keer fees ten? Uitgaan? Die mensen hebben niet in de gaten dat het lachen hun allang vergaan is niet vanwege de derde we reld maar vanwege hun eigen jachten en jagen hun zenuw slopende produktietempo, bun bloedserieuze jacht op „hebbe dingen", hun eigen welvaart- zonder-welzijn. Lachen is voor velen een kunstmatige zaak geworden voor de t.v. en fees ten gebeurt omdat de waren huizen en supermarkten je 'vel dwingen? Kerstmis? Voor wie heeft dat werkelük iets te maken met J. van Nazareth, de man die met zijn bood schap in ieder geval wel men sen als dom Helder Camara inspireert? Wat Camara bedoelt met die aalmoezen is dat je met het geven van een aalmoes alleen de kruimels van je tafel, het restantje geeft. Je eigen wel vaart en manier van leven ko men er niet door in gevaar. Maar als je In de gaten krijgt dat je, als je eerlijk bent, eigenlijk solidair moet zijn met die anderen „buiteai in de kou" dan ga je misschien toch nét iets meer aan zo'n actie geven dan je eigenlijk dacht te kunnen missen. Maar dan zul je gelijktijdig toch het ge voel hebben dat je veel te weinig doet, dat het maar een druppel op de bekende plaat ls, en vooral dat een keertje gele geven eigenlijk maar het begin is. Dat je instelling te genover je eigen manier van lever anders moet worden En dan ben ie al veel meer aan het doen dan een aalmoes door de kier van je voordeur ste ken, dan gaat de deur onen dan komt de hele, en niet alleen de derde. Wereld bin nen (Die J. van Nazareth Christus, zou zeggen, dan kom ik binnen.) Daar zijn we allemaal bang voor want ie weet dat dan het e'nd zoek is. En ie weet ook we' dat ie dan best eens mag feesten maar dat ie mei gas ten s**n tafel ir-«et Solidaridad. (Hel gironum mer is ISO.4444, Oen Haag.) JAN LANDMAN gen voor de bevloeiing van grolt stukken grond, zo snel mogelijk stop te zetten wegens bouwfopten De toestand is zo kritiek geworden dat Bhoetto als het ware de bedeiaars-trai heeft moeten oonemen om hij vriend en huur op zoek naar aulr. te gaan De laatste reser ves zij»- aangesproken en zo hij de gevraagde hulp niel spoedig krijgt, dreigt dit jaar hongersnood voor Pakistan. Dne dingen kunnen Bhoetto voor een val behoeden: veilig heid tegenover de aanslagen, economische wedergeboorte, en een vergelijk met de oppo sitie. Een van de weinige wereldse genoegens, waaraan mijn vrouw en ik ons regelmatig bezondigen, is eten in een res taurant. Ik zeg maar „bezondi gen", want zulke dingen moet je altijd verdedigen. Mijn apo logie tegen het verwijt van verkwisting er is zoveel ellende in de wereld en zo komt erop neer, dat buitens huis eten een vorm van sociaal gedrag is, van geld laten rol len, van werkgelegenheid scheppen enz. Als dat niet helpt, ga ik toch. gewoon mijn gang- Zodoende ontmoet ik veel obers. Velen van hen zijn def tig en deskundig- De meesten zijn mensenkenners. Allemaal worden ze wel eens geplaagd door vervelende, verwende be zoekers, die menen dat zij, omdat ze een paar gulden uit geven, daarom ook iemand het bloed onder de nagels uit mo gen treiteren. Over die on mensen wil ik het niet leb ben. Het gaat nu om een ver moeden. dat ik in de loop van de jaren heb opgebouwd. Het komt hierop neer, dat geplaag de obers geleerd hebben sub tiel wraak te nemen op lastige of snobistische klanten. Ze moeten dat evenwel doen zon der dat dezen zelf het merken, want dat zou nadelig zijn voor de zaak. Een onderdeel van deze wraak, zoals ik die in mijn fantasie reconstrueer, be staat erin de klant enigszins in verlegenheid te brengen door een geraffineerd soort van domheid of door overdreven deftigheid. Ofschoon ik mij niet tot de lastige klanten reken, heb ik van beide soorten van wraak wel eens een klein veegje uit de pan gehad- Toen ik in een gerenommeerd restaurant eens sherry dronk die mij goed be viel vroeg ik de ober beleefd naar het merk. Hij zou *ven kijken en kwam een ogenblik later terug met. het bericht dat het hier ging om een drankje van het huis Drie Palen- Aan vankelijk bestierf ik het bijna van het ingehouden lachen om de originele vertaling van „dry pale", iets wat op onge veer elke sherry-fles te lezen staat, maar later begon ik te vermoeden dat ik zelf b t slachtoffer van de grap was. Het is best leuk om eens dom te doen. Ik doe het wel eens om te zien hoe dat „over komt". Ik praat bv. hardnek kig over de filosoof Socrates, tot iemand uit zenuwachtig heid of schoolmeesterij mij corrigeert met Sócrates. Als dat gebeurt bega ik de fout mee te delen, dat in het Grieks het accent valt op de voorlaatste lettergreep van die naam Het is een beetje flauw, maar een onderdrukte klasse moet soms iets verzinnen om- het hoofd boven water te hou den. Onvergelijkelijk geraffi neerder zou he* zijn de correc tie in dank te accepteren, maar dat geeft minder voldoe ning op de korte termijn- Opzettelijke deftigheid komt ook voor. Het is mij in twee sterren-restaurants gebeurd, dat ik „entrecote" bestelde, en dat de obe, mij tactisch "orri- geerde door „ontreko" te zeg gen. dus zonder de -t op het eind die er toch e'-ht bij hoort- Hij -isfceerde daarmee royaal het r.amelijk geringe risico door mij vooi dom aangezien te worden en de indruk te wekken dat hij „ontreko" zei naar analogie van andere Franse woorden als „bureau", „niveau", „fricandeau", „ca deau" e.d. Het is ook wel *hic om even iets vn te houder en af te remmer en de naam van zo'n heerlijk qercht wat min der vlat te laten landen dan ordinaire Hollandse wóórden als „goot", „sloot", „kloot" en „poot" In mijn achterdocht denk ik, dat het niet zo eenvoudig is en dat een onmiddellijke ontmas kering helemaal fout zit. Nu is achterdocht een van de weini ge ondeugden waarin althans soms de evenmens hoge-/ ge- schel er voor sbmei aangem- zien rordt da-n hij misschien op hel eerste oog lijkt. Mijn uch'erdncht op dit gebied korn-1 nonrt uit resvect en leidt ertoe een grote zij het wat boosaardige slimheid te veron derstellen bii obers die drie palen" en „ontreko" zeggen. Als ik mij vergis wat, naar ik hoop nooit zal blijken heb ik toch een tijd aan de goede knrj gezeten.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1974 | | pagina 19