lurens
venhuis breda
uit
Politie is geen
incassobureau
wanneer koper
niet wil betalen
Kerstmis 1973: Verlichting en verwarming op laag pitje
Kerstmis 1974: Wie bespaart er nog op energie?
Het parool blijft: Gordijn dicht, verwarming laag
m
w&SËÊêa.
)er voor de
ratie
13e
.IEDEN
CUNDIGEN
JURLIEDEN
2e
vUNDIGEN
liklinieken van ons zieken-
jllen op dinsdag 24 decern"
niddags, alsmede op <jjns[
december 's middags qe"
zijn.
ZATERDAG 21 DECEMBER 1974
:ONSULENT(E)
GHUYS'
-antonius
vl DER HEIDE's
Uitzondering
Hotelrot
Taxi's
Rechten
Schuld blijft
BEPERKING
Den Uyl op
2 dec. 1973:
„Tijd van
toen komt
nooit
♦'V~> f;"
meer terug"
GEEN VERBOD
GROTE TROM
ZATERDAG 21 DECEMBERi
vrn
istuur van
RLANDSE RODE KRUIS
acht 27 's-gravenhage
vraagt een
het jeugd- en jongerenprogramma
aak zal bestaan uit het adviseren en bene I
vrijwilligers inzake sociale aktiviteiten vnnï
sn jongeren, welke door het Rode Kruk
georganiseerd en uitgevoerd worden
leel uitmaken van een team van 4 mede
ie ieder in een gedeelte van het land werk!
erende adviserende en dienstverlenende
functie brengt met zich mee, dat de Der
rij zoeken:
f is
ontakten kan leggen en onderhouden
en is bij hel maatschappelijk gebeuren en
eerd is |ongeren hierbij te betrekken
fstandig kan werken
1 veel te reizen en ook wel 's avonds en in
;ends te werken
er dan 75 |aar.
een vergelijkbare funktie in jeugdwerk el
rk streki tot aanbeveling.
'ijbewijs B-E is vereist,
e sollicitaties te richten aan de afdelinq
.zaken, telefonische inlichtingen te ver-
do afdeling Jeugd Rode Kruis toestel 343
de afdeling personeelszaken, toestel
)0n 070-46 95 95.
lius te Etten-Leur,
termijn de vakature van
ilfstandig de geautomatiseer-
medewerkers moeten gaan
ie wordt gedacht aan iemand
ding Een verdere opleiding,
'etgeving opgedaan werd, is
lekhouden).
et gebied van salarisadmini-
de Nationale Ziekenhuisraad,
ing, max. 1.750,(exclu-
ing).
or het hoofd van de Admini-
20, toestel 151
i vóór 6 januari 1975 richten
Van Bergenplein 39,
ing en vernieuwing van
laatsen op voornamelijk
op tankers en droge
hepen
Ï/S3)
Jlass/VD)
1M)
er ervaren matrozen plaatsen,
jen geldt
jnstige voorwaarden -
dern personeelsbeleid,
citatie aan
ndelsbedrijf b.v.
toestel 160. na kantooruren 320470.
Deze week belde de ex
ploitant van een Bredaas
restaurant de politie met
het volgende verhaal
een man heeft in zijn
zaak lekker zitten eten
voor zo'n twintig gulden,
en verlaat vervolgens liet
etablissement zonder te
betalen. De restaurateur
ziet zijn klant even later
in een naburig café zit
ten, en gaat naar hem
toe om z'n geld alsnog
te vangen. De klant wei
gert. „Oh, dan bel ik wel
even de politie", is de
reactie van de restaura
teur.
Hij doet zijn verhaal aan
de dienstdoende wacht
commandant, en krijgt
te horen: „Meneer, dat
is geen zaak voor ons,
zolang de man er geen
gewoonte van maakt."
Een hoogst verbaasde en
verontwaardigde restau
ranthouder belde daar
op De Stem, met de
vraag: „Wat zijn dan
mijn rechten?" Onze
redacteur Hans van
Leusden had hierover
een gesprek met inspec
teur W. van Bruggen en
adjudant J. A. van Bragt
van de Bredase politie.
De wetgeving heeft won
derlijke mazen.
Gebruikelijk winkeltafereeltje: een echtpaar heeft, laat
ons zeggen, een transistorradiootje van negenennegentig
Stilden uitgezocht voor de verjaardag van zoonlief. De
verkoper doet er een fraai pakpapiertje omheen, overhan
digt hel pakje aan mevrouw, en zegt tot meneer: „Dat
dan negenennegentig gulden".
Op dat moment zegt en
Jat is dan niet meer gebruike
lijk de vrouw „Kom mee
Kees. We betalen niet". Waar
op het echtpaar de winkel,
waarschijnlijk onder luide
protesten van de verkoper,
verlaat met medeneming van
verpakte radio. De „mo
raal" van deze gebeurtenis:
liet betrokken echtpaar is niet
strafbaar.
En om het algemener te
stellen: iemand die iets koopt
meeneemt zonder te beta-
pleegt geen misdrijf. Al
thans, zolang hij er, wat de
Politieman in het begin tegen
de horeca-exploitant al zei,
ïeen gewoonte van m-aakt.
In dit verband een stukje
wetsinformatie. Artikel 326a
van het Wetboek van Straf
recht (betr. flessetrekkerij
_l: „Hij die een beroep of
[ewoonte maakt van het ko
pen van goederen met het
oogmerk om zonder volledige
betaling zich of een ander de
beschikking over die góederen
te verzekeren, wordt gestraft
met een gevangenisstraf van
ten hoogste drie jaren".
In de praktijk betekent dit
dat iemand tenminste drie
maal iets moet hebben gekocht
zonder het te betalen, voordat
hij beschuldigd kan worden
von flessetrekkerij. Uitzonde
ring hierop maakt het trein
vervoer. Volgens het Spoorweg
reglement kan een treinreizi
ger die geen geldig kaartje
heeft, volgens een vast tarief
een geldboete krijgen.
Evenmin strafbaar is het be
talen met ongedekte cheques
of girobetaalkaarten. Een mid
delgrote bank zou, doordat be
trokken cliënten hun schulden
niet aflossen, jaarlijks voor
zo'n vijftigduizend gulden
worden gedupeerd.
Het verzilveren van onge
dekte kascheques daarentegen
is wel een strafbaar feit. Hier
is artikel 326 (oplichting) van
het wetboek van strafrecht
van toepassing. De rechter
gaat er namelijk in. die situa
tie van uit, dat de betrokkene
een „valse hoedanigheid" aan
neemt, door voor te wenden
dat hij wel over voldoende
saldo beschikt.
man kan nooit zeggen: jij
moet betalen, of als je niet
betaalt, nemen we je mee.
Want tenslotte is er geen
strafbaar feit gepleegd".
Het ontduiken van de be-
taalplicht komt overigens va
ker voor dan men wellicht
veronderstelt. Met name in de
horecasector, bij benzinepom
pen en bij het taxivervoer
„Op het weekend worden wij
meerdere malen gebeld voor
betalingsmoeilijkheden", aldus
adjudant Van Bragt „Maar
ook door de weekkomt bel
regelmatig voor dat mensen
ons opbellen, omdat klanter
niet willen betalen".
Wat kan de politie eraan
doen? Het antwoord is duide
lijk: niets. „Hooguit proberen
wij, wanneer daartoe gelegen
heid is", aldus de heer Van
Bruggen, „in die situaties te
bemiddelen. Maar een politie-
Aan te nemen ls dat iemand
die niet wil betalen voor een
goed of een dienst, dit vaker
doet. Op de politietelex staan
regelmatig namen van mensen
die verdacht worden van fles
setrekkerij. Inspecteur Van
Bruggen vist uit zijn archief
het geval op van een Rotter
dammer, 34 jaar, die vorig
jaar in meerdere hotels ver
bleef zonder te betalen.
Deze „hotelrat" zoals deze
mensen in politiekringen wor
den genoemd, bivakkeerde
zo'n twee tot vier dagen in
hotels in Rotterdam, Goes,
Westkapelle, Middelburg, Bre
da, Roosendaal en Tilburg. Op
18 september 1973 nam hij
een kamer in een Bredaas mo
tel, Toen het op betalen aan
kwam, weigerde de man,
waarop de gewaarschuwde po
litie hem arresteerde.
Ander voorbeeld van flesse
trekkerij dat zich dit jaar in
Breda afspeelde. Een man die
zich uitgeeft voor journalist
van de Gazet van Antwerpen,
stort zich in het uitgaansleven
onder het mom dat hij een
reportage maakt over de mo
gelijkheden die Breda op dit
terrein heeft te bieden.
Hij laat de rekening in een
hotel oplopen tot honderdveer
tig gulden en bij een restau
rant tot zelfs honderdvijfen
zestig gulden. Ook in andere
etablissementen staat de
„journalist" voor de nodige
pecunia op de lat. Totdat hem
gevraagd wordt wanneer het
verhaal in de krant komt.
Vanaf dat moment is hij niet
meer gezien.
„Wat zijn dan onze rech
ten?" zullen waarschijnlijk ve
le horeca-exploitanten en win
keliers zich afvragen. Een ant
woord hierop gaf deze week
een Rotterdamse taxichauf
feur, die tevergeefs aan zijn
passagier om ritgeld vroeg.
Met behtrulp van enkele colle
ga's kleedde de chauffeur uit
wraak de klant letterlijk uit,
waarna hij werd heengezon
den. Daar zit een stukje sym
boliek in: als jij mij uitkleedt,
kleed ik jou uit. Waarmee
overigens de chauffeur zijn
centen niet kreeg.
Een andere mogelijkheid is,
dat een winkelier of exploi
tant zijn recht met geweld wil
halen. Dan echter loopt men
het risico zelf een pak slaag .te
krijgen, of men wordt opge
scheept met een aanklacht we
gens mishandeling. Zowel de
„Rotterdamse" methode als de
laatste mogelijkheid zijn ta
boe.
De enige legale mogelijk
heid die een gedupeerde win
kelier of exploitant heeft om
zijn geld te krijgen is hei
aanspannen van een civiele
procedure. Want ook al kan
iemand straffeloos iets kopen
zonder te betalen, de schuld
die de koper daardoor heeft,
blijft bestaan. Alleen door een
rechtelijke uitspraak kan hij
gedwongen worden te betalen.
Bij zo'n uitspraak beslist de
rechter doorgaans ook dat de
proceskosten betaald moeten
worden door degene die in het
ongelijk is gesteld.
Maar als je twintig gulden
te vorderen hebt, en vaak de
naam van de niet-betaler niet
weet, ga je niet procederen,
zullen velen zeggen. Daarom
ook, aldus de politie, zouden
winkeliers en „dienstbetoners"
de nodige voorzichtigheid
moeten betrachten.
Adjudant Van Bragt: „Zo
min als de politie fungeert als
uitsmijter voor een café-ex
ploitant die eerst z'n klanten
heeft laten vollopen en daarna
moeilijkheden krijgt in zijn
zaak, net zo min kan de poli
tie optreden als incassobu
reau".
HANS VAN HEUSDEN
DEN HAAG/ARNHEM Met Kerstmis 1974 in zicht
baadt Nederland als vanouds in de (feest)verlichting, ner-
8®s zijn 's avonds de gordijnen gesloten, vrijwel niemand
1 een uur voor het slapen gaan de verwarming een
Paar graden lager, iedereen rijdt en verstookt benzine als
®as ei nooit een energiecrisis, er zijn weliswaar bedrijven
"'f tussen kerst en nieuwjaar sluiten maar niet om energie
besparen overheidsdiensten zijn niet gesloten op 24 en
december er is geen gemeente die erover piekert de
.officiële' kerstboom zonder verlichting op te stellen, de
'wlichting van de rijkswegen is niet getemperd.
Dan praten we he
niet over het feit dat
zondagen en benzdne-
al lang van de baan
J ~et enige merkbare feno-
iivitl no® 'n Die verte her-
ert aam de oliecrisis is de
10(1 snebheiid van 80 en
wi»s„ °P de wegen, maar
E»„ ach daar nog aan?
jaar geleden was dat alle-
anders, heéél anders. Een
notion eerde premier Den
de i ,!F*^ december voor
vóó, V't. „De wereld van
«ooit J?e energiecriisds komt
de hn?^e^.^eru®" Houdt u aam
°P 4 fDwillige beperking, die
- wettelyk werd
red.) 100 km
per uur, wees zuinig met elek
triciteit, zet de verwarming
wat lager en eerder af".
Aldus Den Uyl En exact een
jaar geleden, aan de voor
avond van Kerstmis 1973, voer
de minister Lulbbers een ver
bod in voor feest- en sierver-
lichtinig en een beperkte ver-
lidhtiing van etalages, winkels
en kantoorgebouwen voor re
clamedoeleinden Kerstboom-
verlichtingen in de open lucht
werden eveneens door het
verbod getroffen.
Op 4 november was de autoilo-
ze zondag ingevoerd, op 12
januari ging de benzine op de
bon (tot 4 februari), er was
een produkti'ebeperking afge
kondigd van 5-10% voor aard-
olieprodukten, een prijsver
hoging van benzine, chemische
concerns kregen 10-20% min
der aanvoer van energie, enz.
enz. Nederland beleefde de
somberste winter sinds die
van 1944-45
Nu zijn we een jaar later. Wie
trekt zich no,g iets aan van de
vermaningen van de overheid
zuinigheid te betrachten met
energie? Wie herinnert zich de
woorden vain Den Uyl nog: die
tijd komt noodt meer terug?
Het tegendeel lijkt niet alleen
waar, maar is het ook.
Over de eerste negen maanden
van dit jaar verbruikten we
6% meer energie dan in de
zelfde periode van 1973 zegt
mee biirj de SEP (Samenwer
kende Elektriciteats Productie
maatschappijen) te Arnhem.
„Aan het eind van het jaar
zoiu wei eens kunnen blijken
dat we zelfs iets hoger uitko
men dan die 6%".
Moeten we dan niet meer be
zuinigen
„Dat moeten we zeker", zegt
men bij economische zaken in
Den Haag. „Er is toch een
energienota van de minister
dat we minstens 1 procent
moeten bezuinigen op het
energieverbruik. In feite moe
ten de gordijnen 's avonds
dicht moet de verwarming
neig steeds op een lager pitje
brai'niden en 's avonds wat
vroeger omlaag, we moeten
ons houden aan de snelheids
beperking o.p de weg. Want de
verlaging van de leeftempera-
tuur met 1% levert een bespa
ring op van 400.000 ton olie".
Maar niemand doet er zijn
mond over open. De overheid
zwijgt in alle tien. Waar zijn
de aansporingen van tv-groot-
heden over gordijnen sluiten
enz. enz. Waar blijft het voor
beeld van de overheid Geen
verbod van feest- en sierver-
licliting dif iaar. Geen vermin
dering van de verlichting van
rijkswegen met 40%.
Hoe kan met het publiek dan
tot zuinigheid brengen
Economische zaken zegt: „Na
tuurlijk gebeurt er wel wat.
Denk maiar aan de subsidiere
geling voor de isolatie van be
staande woningen. Denk ook
aan het voorschrift dat alle na
1975 te bouwen woningen geï
soleerd moeten worden- Maar
tv-spots en advertenties in de
kranten van overheidswege
moeten uitblijven omdat de
energienota van minister Lub
bers nog niet door de Kamer
is behandeld en aangenomen.
Zolang dat niet is gebeurd -
liet zal wel einid januari wor
den- heeft de minister niet het
recht ook maar éen cent uit te
geven bijvoorbeeld aan recla
me voor een zuiniger energie
verbruik. Bovendien zeggen
de reclamejongens: de mensen
zijn er niet voor gedisponeerd,
ze zien de^ noodzaak van be
zuinigen niet zo zitten. We
moeten het nu hebben van de
vrijwillige medewerking van
het publiek."
Maar zolang de overheid niet
voorgaat in het bezuinigen op
energie en geen dringend ap
pèl richt tot het publiek zien
de mensen de noodzaak van
beperkingen van energiever
bruik niiet in. Goéd, benzine
zijn duurder geworden
ïoigeÓajk een enigs
zins remmende invloed op het
verbnmk. Hoewel....
Toch zegt economische zaken:
„Het parool blijft, gordijnen
dicht en de verwarming op
een laag pitje Als het gaaf
vriezen en als de energienota
is aangenomen zullen we over
wegen of we weer de grote
trom moeten roeren om de
mensen tot bezuinigingen aan
te sporen."
En zo ziet Kerstmis 1974 er
toch heel wat „verlichter" uit
dan Kerstmis 1973.
HEN BOLLEN
f»
