Hitier onder invloed van drugs en magie Pijpelijiitjes: „warme dikgele soep" if DR. WALTER STEIN WIST MEER OVER HITLER DAN ANDERE GESCHIEDSCHRIJVERS ISCHA EN ZIJN MOEDER 1 kunst cultuur SUSKE EN WISKE Wie was de man die In de tweede wereldoorlog Winston Churchill adviseerde over het doen en laten van Adolf Hitler en de naziparty en tevens zijn vriendpupil Trevor Ra venscroft zou inspireren tot het schrijven van De Lans van het Lot? Dat was dr. Walter Stein, die in 1891 werd gebo ren als zoon van een Oosten rijks advocaat. Hij studeerde aan de Natuurkundefaculteit in Wenen, maar promoveerde met een werk dat handelde over negen hogere niveaus van bewustzijn bulten de fysieke organen en de biochemie van het lichaam om. In Duitsland verwierf dr. Stein een acade mische reputatie met zijn stu die van de middeleeuwse ge schiedenis. Dr. Stein hielp bij voorbeeld ook bij het opstellen van de toespraak, die de Bel gische koning Leopold in Lon den hield, waarin voor het eerst de mogelijkheid geop perd werd van de EEG. In de eerste wereldoorlog was hij officier in het Oostenrijkse le ger en vocht aan het Russische front. In de tweede oorlog was hij agent van de Britse gehei me dienst en smokkelde hij o.a. de plannen van de nazi's voor een invasie in Engeland: Operatie Zeeleeuw. De rode draad die door zijn leven liep was een diepgaande en serieuze navorsing van het occultisme. Dr. Walter Stein raakte geïnteresseerd in het mysterie van de Heilige Giraal en schrijft er een boek over: „Das neunte Jahrhundert". In dit boek toont hij aan hoe de speurtocht naar de Heilige Graal een geheime code was voor een unieke westerse me thode tot het bereiken van transcendentaal bewustzijn. Dl boek is aanleiding tot zijn contact met de schrijver van dit boek: Trevor Ravens croft- Trevor Ravenscroft, die zelf beschikte over ervaringen op hogere bewustzijnsgebieden, opgedaan in een concentratie kamp van de nazi's, ontdekte in ,.Das neunte Jahrhundert" dat Walter Stein zijn histo risch materiaal vergaard had via het gebruik van paranor male vermogens en de oefe ning van geestverruiming. Het raakvlak van Stein en Ravens croft was: buitenzintuigiyke ervaring, de Graalgeschiede- nis en de geschiedenis van de Lans van Longinus. De Lans van Longinus is vol gens een legende de lans waarmee de zijde van Christus doorboord is en die hij hen, die daar gevoelig voor zijn, werkt als openbaringskataly sator. Wie de lans bezat en de krachten begreep hield het lot van de wereld in zijn hand, ten goede of ten kwade. Deze lans werd (en wordt nu weer) bewaard in de Schatzkammer in Wenen, bij de kroonjuwe len. Zowel Stein als Ravens croft bezichtigden ze daar en deden er merkwaardige er varingen bij op. Er was nog iemand, die de legende van de Lans van Lon ginus ontdekt had: Adolf Hit ler. In 1912 vond Walter Stein in een oud boekwinkeltje een uitgave van Wolfram von Eschenbachs Parsival, voorzien van commentaar door iemand die zich meer van zwarte kunst eigen had gemaakt dan alleen Praktische kennis, en de sleutel had gevonden op veel van de geheimste raadse- Dr. Walter Stein len van de Graal. Walter Stein bleek toen het commentaar te lezen van de hem toen nog onbekende Adolf ditler. Het was een verpand boek van Hitier. Uit het commentaar bleek dat de schrijver minach ting koesterde voor de christe lijke idealen van de ridders en groot behagen schepte in de arglistige manipulaties van de antichrist. Het lezen van Hit- Iers commentaar door Stein leidt tot een reeks ontmoetin gen tussen hen beiden. Dr. Stein werd in deze tijd getui ge van het feit dat Hitier toe standen van hoger bewustzijn bereikte door drugs; en dat Hitler een diepgaande studie maakte van het middeleeuws occultisme en de rituele ma gie. In hun gesprekken komen zowel de Graal als de legende van de Lans van Longinus herhaaldelijk ter sprake. Bij een bezoek aan de Schatzkam mer, waar zy beiden de lans bezichtigden raken zij in een diepe trance. Hierbij ervaart Stein voor het eerst iets van de belichaming van de anti christ in Hitier. Hitier besprak met dr. Stein het hele bestek van zijn oolitieke, historische en filosofische opvattingen, waardoor hij later de wereld beschouwing der nazi's zou formuleren. Dr Stein: „Ik wil best bekennen dat ik gefasci neerd was door zijn studie van de Graal. Ik dacht ten onrech te, zoals later zou blijken, dat ik zijn gedachtenwereld kon veranderen en wat oprecht so ciaal bewustzijn in hem kon losweken". Dr. Stein volgde van nabij de oprichting van de naziparty en Hitiers verbin ding met de drie duistere Per soonlijkheden die zijn sprong naar de macht voorbereidden: Dietrich Eckhart. Houston Chamberlain en prof. Karl Haushofer. Toen Reichsfiihrer Heinrich Ilimmler in 1933 in Stuttgart dr. Steins aanhouding gelastte om hem te dwingen voor het instituut voor occult onderzoek van de SS te werken, vluchtte hij uit Duitsland naar Enge land, waar hij een deskundige bron van inlichtingen werd over het occultisme van de nazipartij, als adviseur van Winston Churchill. Waar haalde Stein zijn In formatie over de praktijken van de nazi's vandaan? Hoe wel over het nazisme een aan tal boeken zijn verschenen waarin gezinspeeld wordt op rituelen die te maken hebben met astrologische magie en die een aantal slachtoffers eisten, bestond er geen sluitend be wijs voor. Eén groep schijnt slechts de magische inwij dingsriten van de nazipartij gadegeslagen te hebben, na melijk de geheime kring van de Graal onder de leiding van dr. Rudolf Steiner. Dr. W. Stein maakte deel uit van de ze groep, die in staat was de rituelen te volgen via astrale projectie. Via meditatie had dr. Stein een bepaald niveau van helderziendheid bereikt. Midden in de oorlog mediteer de Walter Stein 3x per dag tot hij er in slaagde zijn geest los te kunnen maken van zijn li chaam, waarbij hij ontwaakte met een verhoogd bewustzijn op een ander bestaansveld. Op dit niveau krijgt hij, bij een latere aanblik van de Lans van Longinus. een visioen, waarbij hij met zijn Pasgeboren waar neming getuige was van een Manicheese oorlog tussen gees ten van het licht en van de duisternis. Het visioen doet denken «aan het Michaëlsvers uit Goethe's Proloog in de He mel en aan een soortgelijk vi sioen in de Openbaringen van de apostel Johannes. Op dit niveau van helder ziendheid ontwaakt „het derde oog", waarmee men in staat raakt zijn spirituele biografie te lezen van zijn ziel, die zich moeizaam een weg baant d een reeks levens in haat wustzijnsevolutie binnen jjjjl historisch proces- Walter steü, I ging toen pas begrijpen w; om een figuur als Adolf Ier, die geen enkel mededo had met het lijden en de Vt". proevingen van anderen, nooif het rechte pad naar de Graal kon volgen. Alleen iemand J» het offervaardige werlrtui, van Gods liefde was gewordt kon ontwaken tot het begjj, van zijn eigen individu geest; zonder zwarte kunst Wat dr. Walter Stein van Hi|. Ier wist werd door Hitler rj» het strengst geheim gehoudtj Stein zelf besloot zijn bevin. dingen pas te publiceren toei een ruimer publiek ging j,. grijpen dat er andere bewust zijnsniveaus en tijdsdimensies binnen het bereik van j, menselijke geest vallen, de. laas stierf dr. Stein. drie gen nadat hij besloten had 4| alles te publiceren. Trevor fa, venscroft nam toen de taai verder op zich om de werke. lijke drijfveren achter de na. zifilosofie in dit boek open. baar te maken. Een merkwaardig boek schreef TREVOR RAVENSCROFT DE LANS VAN HET LOT (uitg. Ankh. - Hermes f 27,50). Het handelt over de occulte praktijken van Hitler en SS- leden. Ravenscroft schreef dit boek onder invloed van Wal ter Stein (zie hierboven), die hij leerde kennen op grond van een gemeenschappelijke, diep in het leven ingrijpende, interesse; De lans van Longinus en haar magische krach ten. Hitler was gegrepen door dezelfde interesse en heeft Stein talloze feiten onthuld, die hij voor ieder ander ver- horgen hield; ook in zijn eigen werk Mein Kampf. Feiten, die Hitiers handelen diepgaand bepaald hebben. Stein, die deze feiten pas wilde publiceren als méér mensen iets gin gen begrijpen van toestanden als bewustzijnsverruiming, stierf toen hij tot die publicatie wilde overgaan. Ravens croft, die door zijn jarenlange contacten met Steiner van de feiten op de hoogte was, nam die taak toen over. Bij het proces in Neuren berg, schrijft Ravenscroft, kloua alleen wat pijnlijk ge lach toen mensen in de be klaagdenbank getuigenis af legden van de kwade krachten, die zich verbonden hadden met de incarnatie van de anti christ Adolf Hitler. Zün on menselijke praktijken werden in psycho-analytische termen afgedaan als „geestelijke af wijkingeet". Het boek van Ra venscroft maakt allesbehalve de indruk van een sensatie- geschrift; het is uitstekend ge documenteerd en belicht een kant van het fenomeen Hitier, dat waarschijnlijk het hele (oorlogs) drama méér recht doet. Plotseling zag de jonge Hit- Ier ziioh zoals hij werkelijk was: een hopeloze mislukking. Walgend van zichzelf liep hij in Wenen de trap op van de Habs-burgse schatkamer, schrijft Ravenscroft. Een gids van een voorbijkomend groepje mensen vestigt de aandacht op een oude speer punt: „Er is een legende aan deze lans verbonden, die zegt dat wie haar ook maar opeist en haar geheimen ontsluiert, het lot van de wereld in zijn handen houdt; ten goede of te kwade". Toen de toegang tot de schatkamer werd gesloten stond Adolf Hitler nog steeds betoverd voor dat oude wapen. De woorden van de gids en het gevoel dat dit een bood schap voor hem inhoudt doen Hi-tler koortsachtig de biblio theek inrennen om daar alle gegevens over de geheimzinni ge lans op te sporen, die hem kunnen, helpen de boodschap te ontraadselen. De lans van Longinus bliikt te werken als magisch openbairimgsmedium. Ten tiide van Christus was de lans een symbool van ko ninklijke toestemming een daad te mogen voltrekken; in dat geval de Deenderen van de gekruisigden te mogen breken. Een soldaat die medelijden met de gekruisigde Jezus kreeg wierp een lans in zijn zijde. Hierna ontstond de le gende rond dit oude wapen, dat een belangrijke rol zal vervullen op het wereldtoneel in handen van talrijke be roemdheden uit de geschiede nis. Hitier ontdekt dat er tal rijke vervalsingen zijn, maar weet door ijverig speurwerk gauw de werkelijke lans van Longinus en haar geschiedenis te achterhalen. Onder diege nen die de lans als machtig wapen hanteerden bevinden zich o.a. de Saksische Otto de Grote, Constantijn de Grote, Justinianus, die het Romeinse rijk het befaamde Codex Juris schonk, Karei de Grote, die over fenomenale helderziende vermogens beschikte, en de le gendarische Frederik Barba- rossa en zijn kleinzoon Fre derik H, die ook legendarische ocoulte vermogens had. Al de ze ontdekkingen en het gevoel dat de lans bij heim opriep deden Hitier elk gevoel van mislukking vergeten. Door de lans begreep hij dat hij een rol van wereldhistorische be tekenis te vervullen had. Hij was de nieuwe held die de Duitsers zou wekken na de Götterdammerung Intuïtief voelde Hitier aan dat de lans ais werktuig van de openba ring een brug moest zijn tus sen de stoffelijke en de gees telijke wereld. Dit wordt de belangrijke derde pijler van de filosofie van, Hitier. Dat hij zich ba seerde op Schopenhauer en Nietzche is bij velen bekend. Hitler's gegrepenheid door de figuur Richard Wagner is ook bepaald geen nieuws, maar dat Wagners Parsifal de weg naar bewustzijnsverruiming weer geeft is veel minder bekend of de betekenis is er enorm van onderschat. Hitier heeft sinds zijn kennismaking met de lans en met de werkelijke beteke nis van Parsifal nog maar één interesse: het bereiken van een of andere vorm van be wustzijn, waardoor hij de aard van de tegengestelde geesten van de lans kon bepalen en waarmee hij de betekenis van zijn eigen persoonlijke ba- stemming nog verder kan ont dekken. Ravenscroft corri geert hierbij „Study of Tyran ny" van Prof. Bullock, waarin staat dat Hitier zonder onder scheid en zonder methode las. Het oude boekwinkeltje waar Walter Stein het boek Parsifal, met Hitiers commen taar ontdekte was het bezit van Ernst Pretzsche. De boos aardige Pretzsche maakte deel uit van de occulte loge van Guido von List. Deze loge hield zich bezig met pan-Ger- maanse mystiek; zij hadden het kruis door de swastika vervangen eei beoefenden ver dorven seksuele rituelen en middeleeuwse zwarte kunst. Pretzsche is de man waar Hit- Ier zijn boeken verpand, en door hem wordt Hitier bege leid oP het pad der geestver ruiming door middel van drugs. De drug die gebruikt werd was de Mexicaanse pey- ote wortel, waar een kruiden zoeker, Hans Lodz, een drank je van bereidde. Pretzsche had een deel van zijn leven in Mexico doorge bracht en kende de werkingen van de drug. Hij deed mei Hitler de nodige otueningen om de tocht naar transcenden taal bewustzijn vol te houden; doelgerichte concentratie, macht om gedachten als voor werpen te hanteren, krachtige beheersing Van het gevoelsle ven en onderdrukking van elementaire behoeften. Adolf Hitler voerde zijn speurtocht naar de Graal uit in het loge ment, te midden van dronke lappen en scharrelaars, dieven en zwervers. De peyote wortel slaat een bres in de schijnbaar materiële wereld en men er vaart een zekere hoeveelheid transcendent bewustzijn, die bij de christelijke theologie genade heet en die genezend werkt. Bij Hitier werkt dit transcendentaal bewustzijn niet genezend, maar wordt het gebruikt voor zijn persoonlijke ambities. Intussen hadden Nietzsche en Wagner hun sporen achter gelaten in de gedachtenwereld van Hitler. Nietzsche met zijn Genealogie der moraal, waarin hij alle waarden omdraait, wat goed is kwaad noemt en wat kwaad is goed. Wagner met zijn Arische Je zus die het Graalridderschap tot een exclusief Duitse aange legenheid maakte. Hitier legt de gelofte af het kwaad te aanbidden. Teon Hitier genoeg gevorderd was op zijn weg naar geestverruiming open baarde de lans van Longinus zelf haar geest voor de toen al bedorven ziel van Hitler. In een visioen, staande voor de lans ziet Hitier de zwevende gestalte van de Übermensch: een vreeswekkende geest met een wreed en onverschrokken voorkomen. „In een heilige beklemming bood ik mijn ziel aan als het voertuig voor zijn wil", vertelde Hitier. Op zijn verdere weg van geestverrui ming ontdekt Hitier dat hij de nieuwe belichaming was van de geest van de anti-christ. Intussen werd de nieuwe belichaming van de antl-christ voorbereid door iemand die Hitler in het geheel nog niet kende: Dietrich Eckart. Eckart was een van de sleutelfiguren van een machtige en wijdver takte occulte organisatie: de Thulegroep. Hij was een dui- velaanbidder en een voorname volgeling van zwart-magische rituelen. Hij beweerde tegeno ver de andere aanhangers van de Thulegroep, dat hem in hoogst eigen persoon eea dui velse openbaring ten deel was gevallen; hij was n.l. voorbe stemd de belichaming van de anti-christ voor te bereiden: de man die, door Lucifer geïn spireerd, de wereld zou vero veren en het Arische ras naar de overwinning zou voeren. is ceremoniemeester bij talrij ke spiritistische seances met een duivels karakter. Via ob scene en sadistische inwijdings rituelen worden Adolf Hitlers chakra's (zenuwcentra) geo pend. Dit veroorzaakte de be faamde hypnotiserende wel sprekendheid van Hitier. Hitier; portret op tentoonstelling in München (1937). Toen Hitler met Eckart in contact kwam en hem vertelde dat de lans vaei Longinus hem zijn wereldhistorisch lot geo penbaard had, verklaarde Ec kart. „Hier ziet u degene, voor wie ik slechts profeet en voor loper was". In „Mein Kampf' zwijgt Hitler in alle toonaarden over het feit dat de veertig eerste leden en het bestuur van de nazipartij gerecruteerd waren uit de gelederen van de mach tigste occulte organisatie in Duitsland, die ook door het opperbevel werd gefinancierd: de Thule Gesellschaft. Eckart Een andere duistere occulte figuur in het leven van Hitier is Houston Stewart Chamber lain. Ook dit genie werd geïn spireerd door de lans van Lon ginus. Chamberlain beweerde in een visioen zowel de tijd geest van de lans als de anti geest die de bron was van haar zwart-magische kracht, te hebben aanschouwd. Dit ver werkte hij in zijn racistische boek: „De grondslagen van de negentiende eeuw" het boek waaruit Hitier inspiratie putte voor de vestiging van zijn Derde Rijk). Chamberlain do ceerde o.a. dat Arisch bloed het hoofdingrediënt was voor het kweken van een toekom stig superras. Karl Haushofer was degene die Hitier verder inwijdde in de occulte bloedrituelen via welke een magische mutatie in bet Arische ras tot stand gebracht moest worden. Nadat Eckart de chakra's van Hitiers astraal lichaam geopend had, droeg Haushofer bij tot een inwijding in een veel hogere graad waarbij Hitiers ethe risch lichaam vergroot werd. Haushofer was een bekend met zgn geo-politieke (aard rijkskundig - politiek) sys teem, maar dat hij ook leider was van een geheim genoot schap ingewijden hield hij zorgvuldig verborgen. Ook Haushofer werkte in dienst van kwade machten. Hij leid de de Lichtende Loge, ook wel de Vril genoemd. Dit genoot schap, een satanisch groepje, kreeg ingewijden uit alle de len van de wereld o.a. Tibet India, Japan. De leringen van enkele Tibetaanse lama's in spireerde Himmler tot het op richten van een occulte school, waar veel kopstukken van SS., de Sicherheitsdienst en de Ge stapo werden opgeleid in de magie. Karl Haushofer was direct verantwoordelijk voor de hele idee van teeltexperimenten en speciale scholing in burchten van waaruit het nieuwe ras van Übermenschen moest ver rijzen. Zijn doctrines vond men terug in het trainings- rooster van de SS-onderdelen. Haushofer had nl. een speciale studie gemaakt van de oor sprong van het Arische ras in Atlantis. De leiders van de Atlantiden waren geheel ma gisch. Hun etherisch organis me ontsteeg de beperkingen van het stoffelijk lichaam. Door machtsmisbruiklng ver schrompelde dit vermogen. Degenen die overleefden wa ren de Ariërs, die een hoger denkvermogen ontwikkelden. De elite van dit ras werd ge traind in rechtstreeks contact met geestelijke hiërarchieën. Deze trainingen zouden deel uit gaan maken van burchten waar Hitier zijn Übermen schen wilde gaan kweken. Uiteindelijk is zoals een ie der weet het allemaal anders gelopen. Deze sinistere ge schiedenis kreeg toch haar einde. Miljoenen slachtoffers zijn gevallen. De zoon van Haushofer pleegde zelfmoord, toen hij in de gaten kreej waar zijn vader mee beng I was. Verschillende Tibetaans I Lama's pleegden zelfmoort I Zij zijn niet de enigen die dit drama de hand aan ziek. zelf slaan. Er ontstaat nog een wilde ti dwaze jacht op de Lans vu Longinus, als Hitier deze ii Neureeiberg wil hebben. Hijl wordt verwisseld en valt uit- eindeiyk in handen van di j Amerikanen. Tenslotte nee ml Eisenhower de beslissing, dal I de Habsburgse kroonattiiku- ten, waaronder de lans, tent gaan naar de Schatzkammer van de Hofburg in Wenen, waar ze nu nog te bezichtigen zijn. Het drama is ten einde. Hifa I is dood. Het verhaal van Trevor Ra-1 venscroft is schokkend. Veel I feiten over Hitier zijn bekend, I Als psychische stoornissen zijn de daden van Hitler en I trawanten al weerzinwekkend, I maar in dit boek toont Rz- venscroft, dat we uiterst voor-1 zichti-g dienen te zijn met bel I etiket „psychisch gestoord". I Hij geeft aan dat de kwade I krachten reëel bestaan, en I mensen en gebeurtenissen in I bun greep proberen te krijgen. I De sceptici lachen misschien I wat smalend. Ik kan niet an- I ders zeggen dat dat dit boek I uitstekend gedocumenteerd ia I Ravenscroft blijkt goed op de hoogte van de oorlogs feiten, literatuur van en over Hitier; zijn citaten uit de Bijbel kloppen; hij kent ver-1 schillende filosofieën; weet I wat begrippen als meditatie, I bewustzijnsverruiming e.d. in-1 houden; laat foto's van brieven I zien. Kortom een man die in I hoge mate geloofwaardig en I betrouwbaar overkomt. Het drama is hierdoor mis- i schien nog niet ten einde. We I hebben nog niet alles ver- I werkt. De psychologie beek maar een deelfunctie; er speelt meer. Meer dan ooit groeit de opdracht het goed van het kwaad te leren onder scheiden. De gevolgen zij' I lang na de daad nog zichtbaar- jl Het pleidooi voot een waarde vrije wetenschap kaei opnieuw een voedingsbodem zijn voor kwade krachten. De mem dient een morele keuze te ma ken. Geen opvoeding kan hen deze keus ontnemen. Mjj' schien kan dit boek een W drage zijn in het ontwikkeld |i van uw keus. MARIANNE EGBER5 Leo Ross heeft in het zo mernummer vara De Gids ira zijra artikel over de decadentie bij Jacob Iraël de Haara ge vraagd waarom uitgeverij Krusemom (Den Haag) geko zen heeft voor de herdruk van de eerste uitgaven van JACOB DE HAAN; „PIJPELIJN- TJES:" Het atnwoord op die vraag ligt o.i- erg voor de hand. Kruseman koos voor de ze eerste druk omdat J-acob Israël de Haan met deze eer ste versie van „Pijpelijntjes" zijn literair debuut maakte. Een debuut waarmee Jacob de Haan zicto in 1904 veel per soonlijke narigheid op de hals heeft gehaald. De politieke en literaire dei ning die onmiddellijk na de uitgave van dit boek ontstond kan niet meer worden losge maakt van de figuur van Ja cob de Haan. Zij werd opge roepen dioor juist deze uitgave en kan dus op grond daarvan een opmerkelijk, zij het relel- rig lite, air gegeven worden genoemd Met andere woorden wie geïnteresseerd is in ge- Jacob de Haan stalte en optreden van Jacob de Haan heeft primair belang bij deze zo goed als geheel van de literaire markt ver dwenen eerste uitgave. Er zijn voorts nogal wat overwegin gen mogelijk die bij de uitge ver een rol hebben kunnen spelen, toen hij voor de keuze stond deze of de later door De Haan gekuiste, c.q. veranderde uitgave op de markt te bren gen. Alle bijverschijnselen die door deze eerste uitgave zijn opgeroepen maken o.i. juist de keuze van deze authentieke uitgave tot de meest verant woorde of in ieder geval tot de meest interessante- Om er maar eens enkele te noemen: De jeugdvriend van De Haan A- Alekrino aan wie het boek is opgedragen en die zich allis een van de twee studenten in een homoseksuele relatie zag afgeschilderd, heeft letterlek hemel en aarde bewogen om dit boek vernietigd te krijgen. Daarvoor werden niet alleen alle literaire vriendjes inge schakeld, zelfs de zwager van Jacob de Haan, Kees van Bruggen, die toen met Carry in Indië woonde, werd ver zocht de im Indië aanwezige exemplaren op te kopen. Er zijn van die eerste druk dus niet zo bijster veel exem plaren over. De verschijning van Pijpe lijntjes had tot gevolg dat de socSiaai-democraiat P.L- Tak, hioofdrecacteiur van Het Volk, De Haan middels een ijzig briefje Met weten dat op diens literaire medewerking aan het zondagsblad van „Het Volk" geen prijs meer werd ge steld. Van Deyssel en Van Eeden, maar vooraJ de eerste, werd door de jonge auteur te hulp geroepen toen het boek voor De Haans persoonlijke en literaire carrière heel tragi sche gevolgen ginig krijgen. Hij werd ontslagen als onder wijzer en ook zijn erkenning als letterkundige werd geblok keerd door het persoonlijke gestook van Aletrino en door het hooghartige optreden van literaire grootvorst Van Deys sel.' De uitgever is er terecht van uitgegaan dat de literaire betekenis van „Pijpelijntjes" niet valt los te maken van de rellen die er rondomheen zijn ontstaan. Vandaar dat de stu die van Wim Simons in deze uitgave niet kan worden ge mist. Het boek is zo in deze herdruk meer een literair tijdsdocument dan een literair monument op zichzelf gewor den. Cor Bruyn, die Carry en Ja cob de Haam in zijn schoolja ren goed heeft gekend, schrijft in zijn herinneringen aan dit tweetal („Wijd was mijn land") dat zij hun levensfel- heiid, het bijna verterend op gaan iin hoogte- en dieptepun ten met elkaar gemeen heb ben- Carry van Bruggen had ongetwijfeld meer talent dan haar broer Haar „Huisje aan de sloot,", „Eva" en „De verla tene" zijn evenwichtige bewij zen van haar schrijverschap en haar superioriteit. Vergelij king tussen het dichtwerk en het prozawerk bij Jacob de Haan doet onze voorkeur uit gaan naar zijn joodse liederen- „Wat zult gij u dan schamen die zoveel schoonheid weer vindt in dit lied".... Wij blijven met de vraag opgescheept of Pijpelijntjes een herdruk in 1974 zou heb ben gekregen als die ontzaglij ke rel over de pijnlijke her kenning dooi Aletrino en over de zo openhartige beschrijving van een homoseksuele relatie er niet zouden zijn geweest Kun je van Anna Blaman, van Bertus Aafjes, van Felix Tim mermans 'zelfs jaren na alle rellen die losgebarsten zijn over hun „Vrouw en Vriend'", „Voetreis" en „Pallieter" vrij gemaakt getuigen dat de waande van hun literair werk buiten alle bedenking over eind is gebleven, zeventig jaar na de rel rond De Haan komt die getuigenis over „Pijpe lijntjes" mij maar moeilijk over de lippen. Duidelijker en onvriendelijker gezegd: ik vind Pijpelijntjes losgemaakt van de interessante en tragi sche réi rond de auteur ge woonweg niet meer te prui men. „Alle warme dikgele soep'' tornt in me noax boven na borden vol proza als .feest- praatvrolijkheid begon weer op te luidleven in dempdoezi- ge eetkamer" Het is me alle maal t „grillig geel", te „klinfczüvermetalig" te „zoet- babbelig". Als het dan toch in de fami lie moet blijven dan prefereer ik Carry de Haans romans verre bover de Pijpelijntjes van haar tweelingbroer- GERARD VAN HERPEN. De trapperige toneelrecen sies van ISCHA MEIJER zijn een tijdlang een opvallende verschijning geweest. Waar kwamen ze vandaan; waarom werden ze zo geschreven; wat was de achtergrond van deze man? Over het ..goed gedaan" ervan behoefde niet getwist te worden, maar de vraag was veel meer: welke mentaliteit ligt eraan ten grondslag? Maar als je dan in zijn auto biografische geschrift BRIEF AAN MIJN MOEDER (uitg. Bert Bakker - f 12,50) zinnen leest als; „Dit is lang mijn een joods bestaan, een - huwelijk en de oorlog. Zij» ervaringen als niet gewenst kind (met moeite in Westen bork als baby in leven gehou den), als speelbal tussen e® onharmonisch huwelijk zijn weerslag op zijn elP emotionele leven; op W groeiend onvermogen tot wer' kelijk emotioneel contact mf vrouwen, met medemensen w t het algemeen. Hoewel i deel van de verschijnsel® verbonden zijn met het les klimaat uit die periode m algemeen (veel lezers zum er grote of kleine sporen v® allergrootste zorg gebleven: aardig gevonden te worden", ga je althans ik verban den leggen. Hetzelfde bij een zin als: „Maar de zondebok heeft al zelfmoord gepleegd- entol en alleen door zich als zodanig op te stellen, er is geen sprake meer van enige benieuwdheiid. hij voegt zich gewillig naar elk verlatigeh van de, onverbrekelijk aan hem gekoppelde, tegenstan der" Die zondebok is lscha Meijer zelf; zo heeft hij zich lang gevoeld. Waarom? Dat heeft hij zich bevrijdend? uitgeschreven in dit harde, maar toch ontroerende boekje. Een aanklacht, die toch geen aanklacht blijft. In een „brief' aan zijn moe der analyseert en beschrijft hij zijn jeugd geklemd tussen herkennen in hun eij?en. staan) werden ze bij Isc Meijer versterkt door §enoe de factoren. Enerzijds is het geschr een tijdsdocument, anderffl een zeer persoonlijke £e:sc denis; keihard opgeschre» niet aangenaam, maar we' k recht, zonder sensaties- Of dergelijke analyse werlKen tot een andere levenshoM'"» kan leiden is vers twee, twijfel daar een beetje 1 De Brief aan mijn moeder echter een boekje dat in®" gend en duidelijk is 8 ,et ven en ongetwijfeld de 'e ervan niet onberoerd zal 'a Een tijdsdocument en een soonlijke getuigenis frustraties van een geemo neerd gestoord leven rt Henk KW MAANDAG 16 DECEMBi •Ter gelegenheid van d première op 19 decembe a.s. van de film „Robii Hood" is in Hilversum eei gelijknamige elpee uitge bracht. Op de foto v.l.n.i Martine Bijl, die voor di produktie tekende, Lex var Delden, die zijn stem aai Robin Hood leende ei Mieke Bos die jonkvrouwr Marian vertolkte. Een verkeerde manier van sportbeoefening kan, letterlijk levensgevaarlijk zijn. Zelfs een ontspannen halfuurtje trimmen in het weekend - de grote mode van dit ogenblik - kan grote risi co's meebrengen. Niet voorniets hebben vele sportorganisaties de medische keuring verplicht ge steld voor hun leden. Aan de rol van de medische wereld in het sportgebeuren, is de documentaire gewijd die de AVRO-televisie onder de titel „Goed-gekeurd van start" van avond uitzendt van 20.21 tot 21.05 uur via Nederland 2. De taak van de arts houdt ech ter niet op bij het keuren van adspirant-sporters; steeds be langrijker wordt zijn begelei ding van met name de topsport. De prestaties die hier worden verlangd van de sportmensen komen steeds hoger te liggen en het is de (sport)arts die ook hier met raad en daad aanwezig moet zijn. Ook aan dit facet van de me dische begeleiding zal in deze documentaire aandacht worden besteed. Het programma is ge maakt door Fred van de Bosch en Theo Ordeman. Het camera werk is van Jaap Buys. •In „Spreekuur", vast onder deel van het KRO- radioprogramma „Interlokaal", ontvangt Jacques van Kollen burg dinsdag 17 december (morgen) de Zangeres zonder Naam. OP 23 DECEMBER zendt de TROS in een extra- kerstmiddagprogramma de uit 1935 daterende film „Krulle- kopje" (Curly top) van Shirley Templeuit. •OP EERSTE KERSTDAG zendt de BRT het door de AVRO gemaakte tv-spel „Op hoop van zegen" uit.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1974 | | pagina 6