Een speurtocht van een halve eeuw
naar de vader van Sarah Bernhardt
resultaat in Wenen: liet gesprek
Europese eenheid
door
provincialisme
I
binnenland
buitenland
Verwarring
Toneelspeelster
misleidde
iedereen om
een decoratie
te krijgen
Zwijg:
zaam
Geboortebewijs
Onopgelost
TROEPENVERMINDERING IN CENTRAAL-EUROPA
Werkrapport
Tweede fase
(Van onze kunstredactie)
Dat de befaamde/beruch
te toneelspeelster Sarah
Bernhardt (18441923) tij-
jpns haar leven iedereen bij
J neus had, is bekend.
Naast bewondering en rod
del was de legende, die rond
haar leven gesponnen werd,
,o vol tegenstrijdigheden,
dat zelfs de meest bonafide
historicus er geen wijs meer
uit kon worden. Over haar
eigen leven, over haar lief
des- en andere avonturen,
maar vooral over haar ou
derlijk huis heeft zij de wild
ste verhalen in omloop ge
bracht. Welk belang had zij
daarbij SIMON KOSTER
heeft met name over haar
afstamming een boekje pen
gedaan in DE LEGENDE
VAN SARAH BERNHARDT
(fantasie en werkelijkheid -
uitg. De Walburg Pers -
15,-). Aan de hand van een
uitgebreid documentair on
derzoek stelde hij met vol
strekte zekerheid vast, dat
Sarah Bernhardt het kind
was van Nederlandse ouders
en tot op hoge leeftijd zelf
de Nederlandse nationaliteit
&ls je het 111 pagina's tel
lende boek begint te lezen en
geconfronteerd wordt met de
vele gissingen, die er beston
den over haar afkomst kun je
denken zo verging het mij
zal mij een zoirg zijn; wat
kan het schelen wie met name
de vader van Sarah was. Het
heeft iets van een keukenmei
denroman. Maar Koster weet
»p den duur toch zoveel inte
ressante historische zaken op
tafel te leggen, dat je tevens
geïnteresseerd raakt in de tijd,
die deze legendes mogelijk
maakte.
tung aaneengeregen. Zij ge
noot ven de verwarring- Een
van ham' kennissen. Alexandre
Duimas fils noemde haar zeMs
een ziekelijke leugenaarster.
Zij had een zoom, Maurice, die
als vader de Belgische prins
Henri de Liigme van Sarah
kreeg toebedacht.
Koster probeert aan te to
nen, dat het een of andere
warnnbioeidige Spanjaard ge
weest moet zijn, maar kan dit
niet documentair staven en
dan bliijUt het een leuke gis
sing, paisserad in de sfeer der
romantiek waaróm Sarah paste-
Verder komt hiij bij het ontze
nuwen van die vraag wie Sa
rah's vader was en waarom zij
daaromheen zoveel fantasie
geordend heeft- Zij blijkt een
trotse oplidhtster geweest. Zij
was zoals dat heet een on
echt kind; geboren uit een
niet wettelijk getrouwd stel.
Dat was een hinderpaal oan in
aanmerking te komen voor
een lintje, dlait zij zo doöigraag
wilde hebben. Door haar ge-
boortebe\vijs te vervalleen
dat ging toem kenneijk nog
vrij simpel heeft zij zich
een officiële vader en moeder
aangeschaft. Prompt kwaim het
Kotje. Maar de door haar inge
vulde vader haar met de
noorderzon verdwenen oom
Eduard Bernhardt was fic
tief. Tegelijk verbasterde zij de
valse naam vain haar moeder
van het oer-Hollandse Hartog
in Van Hard,
Mdirny geweest zijn. die er
voor zorgde dat Saraih na een
niet zo'n best eindexamen aan
het Conservatoire National de
Musique et de Declamation
directeur componist Auiber
als „penisiomnaire" bij de Co-
medie Francadse kwaim. Een
andere hypothese in ons land
was, diat zij staimde uit het
artiesten geslacht Kinsbergen,
aangewakkerd door de roem
ruchte sdhouw-burgdii-ecteur in
Amsterdam Abraham vam
Lier. Toch is voor Koster een
zekere Sara Abrahaim Kins
bergen die steutelfligujuir gewor
den bij het oplossen van de
mysteries rond Sarahs geboor
te. Hij heeft daarbij meer dan
twintig archieven m Frank
rijk, Nederland, Duiitsland.
België en Zwitserland onder
zocht.
Hij kwam o.a. tot de volgen
de beviriddmige-n. De voorouders
van Sarah Bennharlt waren
van oorsprong Poolse joden,
die sedert het Laatste kwart
van de achttiende eeuw in Ne
derland woonden. Onder hen
wa een zekere Baruch Millies,
düe na het invoeren van d-e
burgerlijke stand Baruch eBr-
raard heette, omdat Vniij zijn
„bijnaam" Mille* (van Mielec)
niet meer gebruiken mócht-
Zijn zoon Moisje of Moses zou
Sarah's grootvader worden.
Deze Moisje, dliie rich Moritz
ginig noemen (Sarah noemde
baar zoon Maurice dtvs maar
haar (grootvader') was een rei
zende „ooigheelfcunidiilge". Hij
was getrouwd met -fa-nette
Hartog; met de zes kinderen
uit diiit huwelijk woonden rij
in Rotterdam, J-anette stamde
u-it een joods -geslacht in Z-ailt-
bomimel. De ne-men van de zes
kinderen konden nauwkeurig
worden vastgesteld, wat van
bel-ang is voor de namen van
de tantes en oom, die Sara-h in
haar Memoires noemt. M-athliH-
de is de, enige, dlie i-n ons land
bleef (mevrouw Ridhaird in
Den Ha-ag), haar zussen trok
ken na-ar Frankrijk.
Meer -dam een halve eeuw
strijdt „men" al over de vraag HgrtOSf
waar en wanneer Sarah Bern
hardt gebaren werd (Parijs of
U Havre?), wie haar vader
wa en over ha-ar werkelijke
ïoarnaam. Zelf heeft ze in
haar 600 pagina's dikke Me
moires Wahrh-eddt u-nd D-ich-
Koster vertelt nog eens de
theorie, die de Nederlandse
classicus en toneelkenner dr.
M Mendes d-a Co-sta in 1918
over h-aa-r afkomst bediadht.
H-a-ar vader zou een hertog de
Over het jongste kind,, het
zoontje Botaard, is Sarah bij
zonder zwijgzaam in haar
boek; zijn naaim heeft ze don
ook gebruikt voo-r haar ver
kapte vader. Moeder Janette
stierf jong en vader Moritz
hertrouwde met het Amster
damse meisje Sara Albra-ham
Kinsbergen. Daarna stierf Mo
ritz vrij snel, zodat S-ara met
zes stóefkind-erem zat. Die gin
gen dian ook spoednig aan de
haal; liepen thuis weg etc. Het
is een ontroerend verhaal te
lezen hoe deze tweede vrouw
van de oogheelmeester, blind-
g&worden, tussen ail h-aar kin
deren op en neer trekt. Sarah
Bernhardt vertelt over de
Oudhollandse meubels in haar
kamer te Parijs; die had zij
als kleindochter van grootmoe
der Sara gekregen, toen die
zich in de Franse hoofdstad
een tijdlang had gevestigd. Uit
eindelijk is ze in 1878 te Weesp
gestorven.
De moeder van Sarah, doch
ter Judith van Janette-Sara,
was in Parijs „op het slechte
pad" terecht gekomen. Zij
kreeg op deze wijze kinderen
zonder dat de vader vaststond.
Toen Sarah op 15-jarige leef
tijd als leerlinge van het Con
servatoire National werd inge
schreven, luidde een afschrift
van haar geboortebewijs: Rosi-
ne Bernhardt, geboren te Pa
rijs, rue d 1'EcoIe de Médicine
nr 5, op 22 oktober 1844, doch
ter van Julie Bernhardt, ge
boren te Berlijn, modiste, oud
23 jaar, thans wonende Rue
de Ia Michodière nr. 22,
en van een onbekende vader".
Blijkt dat Sarah, oorspronke-
lijke Rosine heette en de
naam Judith van haar moeder
werd verfranst in Julie. Bij
haar optreden naar buiten
heeft Sarah bovendien van
Bernardt Bernhardt ge
maakt.
Tijdens d-e Commune-op
stand vain 1871 ie Parijs gling
bij d-e bra-n-d in het P-arijse
stadhuis haar oorspronkelijke
geboortebewijs verloren- In
1914, toen Sarah 69 laar was,
hield de Pa-rijse rechtbank
zich bezig met een verzoek
van de bejaarde actrice om
een nieuw geboortebewijs. En
dat kwam er in de volgende
bewoordingen „In het jaar
1854, op 25 september is
te Parijs, in het voormalige
twaalfde arrondissment, thans
het vijfde arrondissement, een
kind vain het vrouwelijk ge
slacht geboren, gena-aimd Sarah
Marie Hemri-ette, dochter van
Edou-ard Bernhardt en Ju
dith vain Hard(!)".
Waarom had Sarah op haar
hoge leeftijd nog behoefte aan
een geboortebewijs vraagt
Koster zich af. Het antwoord:
Jarenlang was het een vurige
wens, niet alleen van Sarah
Bernhardt zelf maar ook van
vrienden en bewonderaars ge
weest, dat rij zou worden be
noemd tot ridder in het Legi
oen van Eer. Waarom onthield
men haar deze onderscheiding?
Ook in Nederland kreeg het
geva-l zoveel publiciteit, dot de
bekende tekenaar J o-han
Braakensdek er een spotprent
over maakte. Het onoverko
melijke bezwaar voor de mo
ralisten iin de regering en in
kerkelijke kringen was: Sairah
was een onecht kind. Boven
dien had zij de nationaliteit
van haar moeder en was in
ambtelijke ogen dus een Ne
derlandse. Voor de toenmalige
zedenmeesters, aldus Koster,
-yas het ondenkbaar dat een
onwettig kind van een cocotte
in het Legioen van Eer kon
worden opgenomen. Als haar
ouders wettig getrouwd waren
geweest, zou rij uiteraard de
zelfde achternaam als haar va
der gehad hebben en niet die
van haar moeder. Zij moest
dius een vader bedenken die
ook Bernhardt heette. Daartoe
nam rij ha-ar toevlucht tot de
eniige mannelij-ke Bernhardt in
de familie, haar oom Eduard,
het jongste kind van haar
grootouders Moritz en Janette
Bernardt-Hoirtog. Die oom was
verdwenen, waarschijnlijk
naar het Indische eiland Mar
tinique.
Toen Sarah eenmaal diie
„wettige vader" Edouard
Bernhardt had bedacht, kon
rij de achternaam Bernardt
van haar moeder niet onveran
derd laten. Die giaf ze de n-aa-m
van haar grootmoeder, waarbij
ze Hartog verbasterde tot Van
Hard. De regering geloofde in
de nieuwe geboorteacte, of
deed gemakshalve alsof. Op 6
maart 1914 was het in Frank
rijk d-an ook „Ma-dame est dé-
oorée"- Daarmee is de identi
teit van haar vader evenwel
onopgelost gebleven.
Deze en vele andere wetens
waardigheden, voorzien van
documentaire foto's, heeft Si
mon Koster bijeengebracht In
zijn boek. Daarbij heeft hij,
naar zijn zeggen, niet als doel
gehad haar fascinerende per
soonlijkheid te ontluisteren.
„Zij was waarschijnlijk de
grootste vertegenwoordigster
van het 19e eeuws toneel". In
dit boek heeft Koster haar als
„sprookjesvertelster" gestalte
gegeven.
HENK EGBERS
WENEN Reuter
Ruim twaalf maanden van ge
duldige diplomatie zijn lang
niet toereikend geweest om de
harde militaire realiteit te
doorbreken die een akkoord
over troepenvermindering in
Centraal-Europa in de weg
stait. De onderhandelingen
tussen de 19 landen blijven
vastzitten op dezelfde proble
men die NAVO en Warschau
pact verdeelden aan het begin
van het marathongesprek dat
tuim een jaar geleden, op 30
oktober 1973, in Wenen begon.
Re patstelling frustreert de di
plomaten bij Europa's traagste
conferentie, maar zij weigeren
ju moedeloosheid te vervallen.
Re theorie is dat de bespre
kingen op gang moeten wor
den gehouden, in afwachting
ja een politieke opstoot op
koog niveau; die, zo menen
velen, essentieel is voor het
bereiken van werkelijke re
sultaten.
van t
hoog;
I
Diplomaten erkennen dat de
Praktische resultaten nihil
hjn. Maar zij zeggen dat de
™ee partijen elkaar nu beter
tanen en dat de tijd nuttig is
nesteed in het verduidelijken
J'1» uiteenlopende standpun-
en- De onderhandelaars van
°°s' .en west kibbelen over
Principiële regels in een sfeer
d'o door een vooraanstaand
'wlnemer wordt beschreven
s -.hartelijk op een wijze die
vvplhoht uniek is in de diplo
matie". Volgens ongeschreven
richtlijnen komen er geen po
litieke polemieken voor als de
gedelegeerden elkaar ontmoe
ten in het historische Hofburg-
paleis van Wenen voor de ple
naire zittingen die eens per
week worden gehouden. De
ontmoetingen worden gebruikt
voor formele toespraken die
meestal een herhaling zijn van
bekende standpunten maar die
nauwgezet beleefd blijven. De
zittingen, die zelden langer
duren dan 45 minuten, vormen
de formele kant Van de con
ferentie.
Het werkelijke onderhande
len vindt plaats in privé-ge-
sprekken, op ambassades, aan
luchtafels, en nog vaker in
de in de buitenwijken van
Wenen gelegen verblijven van
leiders van de 12 NAVO- en 7
Warschau-pact-idelegiaties. De
ze leiders bezitten allen de
rang van ambassadeur. De di
plomaten hebben een werk
rapport opgesteld dat in oost-
west-onderhandelingen nog
steeds ongebruikelijk is. Hun
avondlijke onderonsjes ken
merken zich soms door luid
ruchtige gezelligheid er is
een internationaal liederen
boek uit tevoorschijn gekomen
om elkaar bezig te houden.
Maar zij zeggen dat er over
de koffie heen veel werk
wordt verricht, waarbij detail
punten van voorstellen worden
uiteengezet om politieke ach
terdocht weg te werken. En
kele delegaties hebben huizen
en flats gehuurd op een lange-
termijn-basis. Zelfs als in 1975
een akkoord voor de eerste
fase mogelijk is, kan het gede
tailleerd onderhandelingspro
ces nog verscheidene jaren
gaan duren.
De onderhandelingen zijn
uiterst ingewikkeld omdat ze
de kern van de achterdocht
tussen oost en west raken: het
gevoelige militaire evenwicht
dat beide partijen zien als een
kardinale waarborg van hun
veiligheid. Het gevoelen neemt
toe dat een akkoord ongrijp
baar zal blijken, tot er van
bovenaf richtlijnen komen- Dit
zou het geval kunnen zijn als
president Ford en partijleider
Breznjev besluiten dat de tijd
rijp is voor een dergelijke
stap voorwaarts in de ontspan
ning tussen oost en west.
Het doel van het Weense
gesprek is te komen tot een
troepenvermindering in de be
langrijke „confrontatiezone" in
Centraal-Europa zonder de
fundamentele veiligheid van
NAVO en Warschau-pact aan
te tasten. De NAVO zegt dat
dit slechts kan worden bereikt
als de communisten die een
troepencontingent hebben van
935.000 man tegenover de NA
VO 788.000 man in groter
aantal verminderen om aan el
ke kant een gezamenlijk pla
fond te krijgen. De communis
ten zeggen dat hun superiori
teit in mankracht het resultaat
is van historische factoren en
dat het discriminerend zou
zijn dat te wijzigen. De kwes
tie van het evenwicht is het
voornaamste obstakel voor het
bereiken van een akkoord.
Daarnaast moeten ook oplos
singen worden gevonden voor
andere problemen die bijna
even ingewikkeld zijn.
De NAVO wil dat de ver
minderingen in de eerste fase
beperkt blijven tot Ameri
kaanse en Russische grond
troepen in Centraal-Europa.
Het motief daarvoor is dat de
supermachten meer troepen
bezitten en een voorbeeld zou
den moeten stellen, en dat een
vermindering van gromdtroe-
pen gemakkelijker te controle
ren is. Een dergelijke regeling
zou de Amerikaanse en Russi
sche troepen met 15 procent
besnoeien, en neerkomen op
de terugtrekking van een
Amerikaan tegen twee Russen.
De Amerikanen zouden wor
den teruggetrokken over de
Atlantische Oceaan terwijl de
Russen zouden worden vrijge
laten zich terug te trekken in
het Europese deel van de Sov
jet-Unie-
Het Warschau-pact wil een
gelijktijdige terugtrekking en
vermindering van grondtroe
pen, luchtmachteenheden en
kernraketten. De communisten
hebben een overwicht van
twee tegen een in vliegtuigen.
De NAVO heeft een dergelijk
overwicht in kernraketten. De
Oosteuropese voorstellen hou
den in de eerste fase een be
snoeiing in, aan beide zijden,
van 20.000 man, verdeeld over
De Britse historicus en so
cioloog, professor en vaardi-
jj? pennevoerder, Cyril
"Wthcote Parkinson, de
Rian van Parkinson's Laws
°-a. constante personeels-
weiding óók bij minder
,ferk), heeft de aarde ver-
"W en Eurova verblijd met
„De Kleine (Verenigde)
«sten van Europa" geheten
Wel in het herfstnummer
ïan Profile, een standing-
sier-periodiek van de
~Rr°pese tak van de Ame.
nl;aanse I.T.T
«Wbson is een geleerde
dj? 'orwaat en geniet buiten-
jo 1 WercMwiiite ver 1 ilheiri
"ju pseudo-wetenschap
intJr werken. waarin hij op
tii? en humoristische
<1? ongerieven van ons
i ywnisch en maatschappelijk
krir te lli'k zet en enkele
jant geformuleerde wetma-
«Wen opvangt.
Deze Parkinson beweert nu,
dat de grotere Europese naties
te groot zijn om hun taak nut
tig te vervullen, en te nationa
listisch om zich te uniëren tol
de Verenigde Staten van Euro
pa
In zijn kurkdroge Engels no
teert Parkinson, dat hel
vreemd is hoe de naar vereni
ging strevende Europeanen
voorbijgaan aan het Ameri
kaanse voorbeeld, dat met al
zijn fouten en feilen dan toch
maar functioneert. De Vere
nigde Staten van Amerika tel
len vijftig (bonds)staten, die
samen zo'n tweehonderd mil
joen en elk ongeveer vier mil
joen inwoners tellen. El-ke
staat is een overzichtelijke ef
ficiën-t werkende administratie-
re eenheid binnen de federale
structuur en binnen de grond
wet, die precies zegt tot hoe
ver de vrijheid van de „state'
reikt en waar de interferentie
van de federatie begint.
Neem nu Europatweehon
derdvijftig miljoen inwoners,
maar meteen al vier naties die
elk ten naaste bijvijftig mil
joe-n koppen voor hun reke
ning nemen. Dat zijn Groot-
Brittannië, Frankrijk, Italië.
Duitsland. Deze landen zijn te
groot voor een nuttig functio
nerende administratie en te
klein als economische eenheid
Het eerkte geldt minder vooi
Duitsland en Italië, naties met
een nogal naar de provincies
of landen toe gedecentraliseer
de administratie. Het geldt
meer voor Frankrijk en Groot
Brittannië waar de centralisatie
ad absurdum werd opgevoerd.
Zulks in tegenstelling tot alle
andere grotere naties, zoals de
USA, de USSR. China. India.
Canada.
Parkinson meent, dat daarin
enige verandering gebracht
moet worden. Deze grote na
ties dienen opgedeeld te wor
den in eenheden van de juiste
maat en met het juiste inwo
nertal. Het is niet mogelijk
een federatie op te bouwen uit
onderdelen, die zo grotesk
verschillen als Duitsland en
Luxemburg. Het artikel van
Parkinson wordt verlucht en
verduidelijkt door een kaart
alle „direct betrokkenen". Dit
zou het overwicht aan commu
nistische mankracht ongewij
zigd laten. De tegenwerping
van de NAVO is dat dit soort
oplossing een ernstige ver
zwakking zou inhouden van
de westerse militaire kracht.
Een gelijke besnoeiing zou de
communisten voldoende over
macht aan mankracht opleve
ren om bepaalde druk punten
te versterken als er een nieu
we crisis in de confrontatie
zou optreden.
Het westen heeft een plan
voor de tweede fase aangebo
den dat elk bondgenootschap
een troepenvermindering zou
brengen tot een plafond van
700.000 man, waarmee op
nieuw het communistisch
overwicht zoü zijn weggeno
men. Het Warschau-pact wil
afzonderlijke plafonds voor
elk nationaal leger met het
argument dat gezamenlijke
plafonds de mogelijkheid
openlaten van eer- ongecontro
leerde opbouw van de West-
duitse Bundeswehr.
West-Duitsland is op de con
ferentie in de ogen van de
communisten als boeman te
voorschijn gekomen en het
Warschau-pact stelt Bonn dan
ook verantwoordelijk voor uit
blijven van voortgang- De
340.000 man tellende West-
duitse strijdkrachten vormen
het grootste afzonderlijke nati
onale contingent in Europa, af
gezien van de 460.000 man Rus
sische troepen die gestationeerd
zijn in de DDR, Polen, en
Tsjechoslowakije. Als gevolg
van bittere herinneringen aan
de tweede wereldoorlog wordt
het Westduitse leger door de
Oosteuropeanen met emotione
le trekken bezien
Om de communistische ach
terdocht te stillen, heeft de
NAVO aangeboden het totale
troepenniveau na Amerikaans
- Russische verminderingen in
de eerste fase te bevriezen. In
afwachting van verdere onder
handelingen. Het westen heeft
tevens beloofd dat verdere be
snoeiingen geconcentreerd zul
len ziin op andere strijdkrach
ten dan die van de super
machten. Maar het heeft ge
weigerd een specifieke ver
plichting aan te gaan betref
fende de Westduitsers.
De NAVO behoudt zioh het
recht voor binnen het bondge
nootschap het troepenniveau
vast te stellen om aan mogelij
ke behoeften tegemoet te ko
men als de EEG-landen tot
een militaire integratie zouden
besluiten. Maar het westers
bondgenootschap heeft beloofd
een totaal plafond dat wordt
overeengekomen te handha
ven. Het Warschau-pact heeft
wat kleine concessies aangebo
den, zoals een compromis om
de besnoeiingen in de eerste
fase trapsgewijze te doen
plaatsvinden, maar de NAVO
vindt deze niet voldoende om
aan de eisen van het westen
tegemoet te komen.
Enkele westerse diplomaten
hopen op wat zij noemen een
„akkoord van begrip" met ba
sisregel voor Kerstmis- Maar
het optimisme is gering dat
dit doel kan worden bereikt
bij het ontbreken van een
„duw-in-de-rug" van bovenaf.
Onder NAVO-functionarissen
bestaat ook de vrees dat de
onderhandelingen op een laag
pitje worden gezet, terwijl de
Sovjet-Unie poogt haar doel
stellingen te bereiken op de
Europese veiligheidsconferen
tie (van 35 landen) in Genève,
die overigens ook niet erg
vordert, al zijn er meer prak
tische resultaten geboekt dan
In Wenen.
waarop in het va-ge en vrij
blijvend die nieuwe -histo
risch gezien erg belegen- een
heden zijn aangegeven. Neder
land en België blijven onbe
roerd, terwijl een opdeling
vam België in Wallonië en
Vlaanderen toch voor de hand
ligt. Frankrijk telt op de kaan
tien provincies, waaronder
Bretagne, Normam-dië, Cham
pagne, Bourgondië, West-Duits
land komt uit met zeven pro
vincies met oude vertrouwde
namen als Beieren. Noordrijn-
Westfalen, Hannover en Sak
sen.
De gedachte is wereldvreemd,
maar niet zo radicaal als ze
lijkt Want in de „gekraakte"
naties blijven de nationale re
geringen aan. Onder hen re-
sorteren defensie, buitenlandse
zaken, maar een goed deel van
financiën en vrijwel de gehele
opvoeding, veiligheid, welzijn
en gezondheid komen voor re
kening der provincies of
bondsstaten. Parkinson heeft
de zaak niet uitgewerkt en
slechte enkele brede lijnen ge
trokken waartussen hele vel
den wit blijven. Want we zijn
nog altijd ver van het Ameri
kaanse voorbeeld en nog lang
niet thuis als we binnen dt
oude naties een aantal vrij au
tonome bondsstaten of provin
cies installeren, maar deze
bondsstaten of provincies niet
rechtstreeks laten ressorteren
onder een Europese regering
Hoe dan ook, de decentralisa
tie die Parkinson predikt zou
bijvorbeeld het Franse nationa
lisme ten eerste berov van
zijn .machtshoofdkwartier" en
ten tweede verdelen in 'n tien
tal kleinere, lokale minder
gevaarlijke „nationalismen".
Alleen dat al zou de vereniging
van Europa ten goede komen.
Parkinson zet vanzelfsprekend
ook een wereldbeschouwelijk
culturele stut onder zijn plet
dooi voor de vereniging, van
Europa door decentralisatie
Hij zegt. „Dit is niet slechts
een plan voor verwerving van
culturele rijkdom en onafhan
kelijkihei-d. Het is op de eerste
plaats een plan voor overlu-
ving."
Europa dient zich te verdedi
gen tegen Azië. Niet met wa
nen,s. maar tegen de aanvallen
id onze cultuur, onze waarden,
„ns gedragspatroon. We rijden
al. in Japanse auto's, eten in
Chinese restaurants, we doen
aan yoga, we belijden het
Zenn boeddhisme, we houden
■ren Marx (toch geen Aziaat!
en beoefenen judo. .De druk
der getalssterkere Aziaten zal
toenemen en verdubhelen. Wat
vij nodig hebben is een „o-
verall strategy for Europe"
Allereerst zijn nodig een de
centralisatie en een sterke
orovinciale autonomie. In de
middeleeuwen werd in de Oe-
teeigde koninkrijken ook gro
te macht en autonomie gese
ven aan de (grens)provincies
fin in een fort vormt elke
toren een zelfstandige vesting
De tijd van het nationalisme is
voorbij, die van het provincia
lisme is gekomen
Mogelijk bedoelt Parkinson
vooral te stellen dat:
1: Europa slechts in het zicht
van een gevaar tot een vereni
ging za. komen en vandaar die
no-gal aangewakkerde dreiging
uit het Verre-Oosen.
2. Vooral het nationalisme een
vereniging in de weg staat en
dat dat nationalisme dus ge
broken moet worden en met
name door een provincialisme,
o. Afgevaardigden uit de pro
vincies en verenigd in een Eu
ropese eerste kamer de weg
zouden kunn-en effenen naar
een rechtstreeks gekozen
tweede kamer en naar een Eu
ropese regering.
Hop dan ook, Parkinson lever-
te een bijdrage tot een discus
sie, die dreigde uit te sterven,
wam nog slechts gevoerd
werd door computers die uit
de gemiddelde neerslag en het
levend gewicht der varkens de
oriis berekenen van de eier
schalen in 1976 en hoeveel
subsidie de boer voor elke ton
daarvan dan ontvangt.
JAN WINTRAECKBN
