wilt u naar de WINTERSPORT 2
OOK NIET-SKIERS KUNNEN VAN
WINTERSPORT GENIETEN
Oostenrijk
Zwitserland
Duitsland
Frankrijk
EL GELD NODIG?
3RAAFTE MIDDELBURG
SPORTLAARI 6
binnenland
buitenland
DRUKKE WINTERSPORTPLAATSEN
iSf; «co
yy'N AM PI NGS EN NI ET ZO BEKENDE WINTERSPORTGEBIEDEN
VERKLARING VAN DE KAART
mnd. 36 mnd. 48 mnd. Op 68 mnd
51;-. ''0000 248.
15.000 f 375
03 - - f 20.000 f 495
124. f,65 - f25.000 H
148 f102 - 615
192 f 136 - Odh tusx.ni;
i40 f 171 - bBd,aae"9aende
188 f 205 -
135." f 239 f700
183 f 273 t 227
t32 "..f 307,1 f 255
180": f341 .f283
I financieringskantoor
035 (4 liinonf, Binnen 24 uur gereanii
if informatie werkgovef.
n op de hoogte van
en. Stelt u prijs op
transplant Leiden,
)r niets. Maar waar
Lohberg
BayrischLisentein
BAWRISCHERBÏde^s
WALD V
Bischofsmais A
Veel Ingevallen-en ziekteverzekeringen
sluiten de gevolgen van wintersport uih
Aanvullende verzekering Is mogelijk.
In de Alpen bieden januari en
begin februari het beste sneeuwdek.
MUNCHEM
FRANKRUK
BBalmberg
S ■st.Imier
^Oberstaufen
^Bergen
Flschbadiau A*
BenediktbeuemïdWi|rSrA Slhissaad*Bad,Schl
Pfronten ^chliersee *Berchhesgaden *BadAussee
Lofer* NMaria Alm
J UR As'
léjpbirf
Mêtabief S
B
/jougne^'st.Croix
«tesRouss®^
6ènève
UsGeV
amorf*,»
geveï%tGei
BERN
O
Beckenried*
Beatenberg
Grindelwaldjt
Mürreh^.
-«Adelboden
^Montana
- Verbier*Cran=
v, - -trn MariaAlm
Flsch/niob^tdaT\*3^ APerhsau «Kilzbühef*' Ebe" «Fïlzmoos
to*/ ,a RohrmOOS
IjS Ehrwaid *Seefeld Saalbach *^Ze||aSee *Obertauern
1 5 *Lech ^Lermoos ^Innsbruck *BadHofgastein Q O S TEN 1
Schruns* *qrAntnn Kubtei A «Badgastein
n- Chur klosterspES" Sölden*^
«;s.,b„3HZ/ j X jr"
SedrunA j.enzerheide« Fetan
Waidhofen
-5f-
Mariazell
Seewiesen
*1
Semmering
A Einsiedeli
BraunwaldA
-j-wj»vcjrv3js
I fCormaiore
9Pfe^(feCh.-/«-^lrl3r,es
Gurchevsljf ^tVald'l
Grenobfe^eviUafd'A^Oeni
Mpe ifffuezl
n \Montgenevre
Br£5n*^l^Sestrièta
Breuil
«Gressoney
IN ZUID-DUiïSLAND, OOSTENRIJK EN NOORD-ITALIË
■Ruhpoldingk
Salzbur~3=l(jrartu
Berchtesgaden
DRUK BEZOCHTE WINTERSPORTPLAATS
MET VEEL VERTIER EN AMUSEMENT. 2
A TAMEL'JK RUSTIGE WINTERSPORT
PLAATS MET VEEL WANDELGELEGENHElt).
—.GEBIED MET GROOTSTE KANS OP RUIM
VOLDOENDE SNEEUW.
- GEBIED MET REDEL'JKE SNEEUWKANS.
Gebruik voor verwarming in
de caravan propaangas want
butaangas is al bij nul graden
niet meer bruikbaar.
Waidhofen
Langenwang
Bovenstaande tekening
Beeft een globaal over
zicht van de winter
sportplaatsen in de voor
naamste landen, waarbij
onderscheid wordt ge
maakt tussen plaatsen
met veel drukte en
avondvertier en winter
sportoorden die rustiger
zijn, maar met veei
wandelmogelijkheden.
Een blik op de kaart le
vert verder in welke ge-
Meden de sneeuwzeker-
lieid het grootst is, het
geen in zijn algemeen-
beid geldt voor de Al-
Pen. Behalve in de Al-
Pen vindt men ook el
ders in Europa (zie klei
ne kaartjes) volop gele
genheid voor het beoefe
nen van de wintersport.
Vooral Scandinavië biedt
veel sneeuwzekerheid,
waarbij aangetekend
moet worden dat de
steer hier hemelsbreed
verschilt van die welke
Men b.v. in Oostenrijk
aantreft. In de Scandina
vische landen ligt de na
druk van oudsher meer
°P het sportieve element
dan op mondain vertier,
terwijl de prijzen er ho-
ger liggen dan in de tra
ditionele wintersportlan-
den. Daarnaast wordt in
"aneinavië de Langlauf
"P grotere schaal beoe
fend dan elders. Niet op
de kaart opgenomen zijn
Tsjecho-Slowakije, Bul-
Wrije en Roemenië, lan
den met uitstekende ski
mogelijkheden en lage
'ui ben, maar met een
anders gericht avondver
tier, dat veelal van een
voudige aard is en zich
aewoonliik afsueelt rond
bet haardvuur in roman-
bsehe putten.
Wie voor het eerst naar de
wintersport gaat ziet zich ge
confronteerd met een aantal
vragen.
Eerste vraag: waarom zou ik
naar de wintersport gaan?
Antwoord (zou kunnen
zijn): om een frisse neus te
halen, om ,-bij te bruinen"
vooral van belang voor men
sen die deze zomer pech met
het weer hebben gehad. Mensen
die willen gaan skiën zullen op
de eerste plaats naar de
sneeuw trekken om deze sport
te leren en oud-gedienden op
de lange latten hebben met de
beantwoording van deze vraag
uiteraard geen enkele moeite.
Niet skiërs die voor het eerst
naar een wintersportgebied
willen gaan, aarzelen nogal
eens omdat zij menen dat er
voor hen niets te beleven zou
vallen. Ten onrechte want ook
al gaan zij niet skiën dat nog
zijn er tal van mogelijkheden.
Wie eenmaal op wintersport
vakantie is geweest, heeft er
varen dat er van een verblijl
in het winterse gebergte een
zeer heilzaam, (de Zwitsers
zeggen „erholend") effect uit
gaat waaraan de zuivere berg
lucht, en hopelijk zon en
sneeuw in belangrijke mate
bijdiagen.
Tweede vraag: waarheen?
He1 antwoord daarop valt
niet in een paar zinnen te
geven Dat is allereerst sterk
afhankelijk van het type va
tantie dat men wil: skiën oi
niet. Wel verdient het voor
edereen aanbeveling bij het
oepalen van de keus de hoogte
van de plaats (of voor de
skiërs de te bereiken hoogte)
zwaar te laten wegen. Gaat
men naar een laag gelegen
plaats en dat is dan beneden
de 1000-1200 meter dan is men
niet sneeuwzeker, vooral niet
in het voorseizoen en rond
Kerstmis. Gaat men later
dar. kan men natuurlijk ook
wat de sneeuw betreft pech
hebben, maar na de jaarwisse
ling vindt men toch als regel
ook in de lager gelegen win
tersportplaatsen sneeuw. Dan
komt aan de orde: wil ik naar
een groot of klein wintersport-
oord. Moet het een mon
dain of eenvoudig. Alles
neeft zijn voor en zijn tegen:
-en grote mondaine plaats is
druk, er is veel vertier, maar
de prijzen zijn gewoonlijk
hoog. ook in het laagseizoen.
Een kleine wintersportplaats
behoeft niet saai te zijn, biedt
als regel ook alle faciliteiten
zij het op wat kleinere schaal,
is doorgaans rustiger en goed
koper.
Naar welk land? Dat hang!
van veel factoren af zoals: af
stand (gaat men per auto dan
wil men graag in een dag
zijn) dan van de persoonlijke
voorkeur en van de portemon
nee Oostenrijk is van oudshei
sterk favoriet vanwege dc
sfeer en de prijzen en hoewel
dat laatste veel minder opgelc
doet dan enkele jaren ge'eden
kali men in Oostenrijk no',
steeds relatief voordelig te-
iecht Zuid-Duitsland (Allgai
en Beieren) zijn eveneens
erg in trek. net is in een dag
rijden bereikbaar, biedt alle
mogelijkheden en de prijzen
zijn er redelijk. Frankrijk is
sterk in opkomst en verwacht
dit jaar 10.000 Nerderlanders
(vorig jaar 8000). Men vindt
er zowel oude gerenommeerde
sai-oorden als hypermoderne
centra. Zwitserland is een tra
ditioneel wintersportland. het
heeft alles, maar 't is aardig
aan de prijs. Dan hebben we
nog de Italiaanse Dolomieten,
vitjwel onbekend in ons land,
L usti-g. behalve plaatsen als
Cortina d' Ampezzo, en nog
i tdelijk goedkoop. Verder
Moorwegen en Finland, hoofd
zakelijk voor mensen die de
Langlauf willen beoefenen,
wat verder weg, wat duurder
ook en met weinig vertiersmo
gelijkheden; vooral dus voor
sportievelingen. Bulgarije en
Roemenië zijn de wintersport-
landen die per vliegtuig bin
nen het bereik komen en waar
de prijzen alleszins plezierig
uggen. Tsjecho-Slowakije is er
nok, maar behalve de verweg
gelegen Hoge Tatra bieden de
wintersportgebieden hier onvol
doende accommodatie, die dai.
ook nog door de eigen mensen
in beslag wordt genomen
Tenslotte Spanie met de Pyre
neeën en de Sierra Nevada
bevindt zich als wintersportland
Ln opmars; wie daarheen gaat
vindt alles van zijn gading
maar moet rekenen op een
vliegtocht plus vrij lange bus
eis
Derde vraag: wanneer?
-Antwoord: wintersportlan-
cent hoog- en laagseizoener
■Iet eerste hoogseizoen is dt
Kersttijd tot 4 januari. Dan ii
het erg druk en duur en veelal
lang van te voren uitverkocht
Een nadeel is bovendien dal
er in die tijd weinig zonurer
te noteren vallen terwijl ook
de sneeuwzekerheid geen hoge
ogen gooit. De tweede hoogsei
zoenperiode is de maand fe
bruari en de derde zij het
veei minder rond Pasen.
Het laagseizoen duurt van 4
januari tot begin februari en
dan nog eens in maart tot
medio april. Tijdens dit z.g.
„Joch" is het rustiger, men
heeft een veel ruimere keus
en de prijzen zijn aantrekke
lijk, vooral wanneer men ge
bruik maakt van een arrange
ment In februari, maart en
april zijn niet alleen de dagen
langer, maar ook het aantal
zonuren is groter en gewoon
lijk ligt er dan meer sneeuw
dan in de Kersttijd.
Vierde vraag: wat doen?
Antwoord: voor skiërs is dat
geen probleem; vrijwel iedere
skiër staat de hele dag tot het
donker wordt op de lange lat
ten met een onderbreking voor
de middagpauze waarbij ge
woonlijk „boven" wordt gege
ten en een uurtje wordt ge
zond. Als de zon ondergaal
dalen zij op de ski of met de
lift af naar het dal en storten
zich op het après-ski vertier
iok wel Tantztee genoemd in
een bar om tegen een uur of
zes naar het hotel of apparte
ment terug te keren voor een
douche of bad ammex namid
dagdutje. Na het avondeten
komt men weer gezellig bijeer
voor een praatje, dansje en
1 rankje.
Het antwoord op deze vraag
.oor niet-skiërs verschilt wat
ie activiteiten overdag betrefl
van het bovenstaande, maar
voor de namiddag en avond
kan het identiek zijn aan hel
programma dat de skiëers af
werken. Veel niet-skiërs zoe
ken hun heil in letterlijke en
Sinds mensenheugenis is Oostenrijk hij de Nederlandse winter
sporters in trek. Plaatsnamen als Kitzbühel, Seefeld, Mayrhofen,
Lech en nog vele andere worden als gerenommeerde centra bij
ons met hoofdletters geschreven. Maar ook tal van kleinere oor
den zoals Saalbach, Lehrmoos, St. Anton, Schrans en Brandt
hebben een renommee, en niet ten onrechte. Nog vrijwel onbe
kend echter is Oost-Tirol dat eerst sinds twee jaar zijn partijtje
meeblaast in wintersportland. Het ligt ten zuiden van de Fel-
bertauernstrasse tussen Lienz en de Italiaanse Dolomieten en
van de 27 dorpen aldaar beschikken er momenteel 19 over be
scheiden tot goede wintersportaccommodatie. De gezamenlijke
skipistes zijn er honderd kilometer lang en een even groot aan
tal kilometers is voor Langlauf beschikbaar. Vijftig skiliften
met een gezamenlijke capaciteit van 18.500 personen per uur
verzorgen het vervoer tot hoogten van 2450 meter en verder
vindt men her en der rodel- en ijsbanen, honderden kilometers
wandelpaden, terwijl zes hotels beschikken over overdekte
zwembaden. Uiteraard is de Tiroler Tanztee (het après ski
vertier) ook tot hier doorgedrongen.
Lienz is de voornaamste plaats in Oost-Tirol en andere winter
sportoorden zijn Matrei, Iselsberg, Kals, Kartitsch, Obertiilach,
Pragraten, St. Jakob i. D. en Virgen.
In totaal zijn er 12.000 bedden beschikbaar voor de wintergast
(in de zomer 28.000) en Oost-Tirol behoort tot de goedkoopste
gebieden van Oostenrijk. Voor een kamer met ontbijt betaalt
men 45 tot 310 Schilling, voor halfpension 80 tot 390 en voor
volpension 100 tot 490 Sch. Een skipas voor 7 dagen kost 250
tot 590 Sch. en de Kinderskigarten voor kinderen van 3-10 jaar,
dagelijks van 9-17 uur, vergt inclusief skiles en een maaltijd
per dag slechts 650 Sch. per week.
Inlichtingen: Oostenrijks Verkeersbureau, Singel 464 te Amster
dam, tel. 020-25 59 33.
Veel wintersporters zweren
bij Oostenrijk, voor anderen is
Zwitserland favoriet. Een
kwestie van smaak, vaak ook
een kwestie van ervaring. Men
is in een bepaalde plaats ge
weest, heeft het er bijzonder
naar zijn zin gehad en keert
er eik jaar terug. Wat voor
Oostenrijk geldt is ook op
Zwitserland van toepassing:
vanaf december tot eind maart-
half april staat praktisch het
gehele land in het teken van
de wintersport.
Van de Zwitserse winter
sportgebieden moet op de eer
ste plaats het Berner Oberland
worden .genoemd met als grote
centra Grindelwald, Gstaad,
Mürren, Adelboden en Kan-
dersteg. In Graubünden vindt
men zowel gerenommeerde,
mondaine en luxueuze winter
sportcentra als kleinere en
voordeligere plaatsen zoals
Klosters, Lenzerheide. In cen
traal Zwitserland zijn het met
name Aod'ermatt, ELnsiedeln,
Engelberg en Stoos die ver
melding verdienen en in het
Wallis Zermatt (niet per auto
bereikbaar), Saas Fee, Cham-
pex en Montana Vermala
(mondain). In alle winter
sportgebieden kan men tegen
sterk gereduceerde prijzen ge
bruik maken van een abonne
ment voor bergbanen en ski-
figuurlijke eindeloze wande
lingen door het besneeuwde
land waarbij aangetekend
moet worden dat men ook
wanneer het overdag mocht
sneeuwen toch gerust de kui
erlatten kan nemen.
Een andere, veel benutte
mogelijkheid is: met kabel
baan, en of stoeltjeslift berg
opwaarts te gaan en daar op
een caféterras te zonnen. Ver
der kan men in veel plaatsen
schaatsen, skibobben en-of
bob-sleeën, een tocht maken
met een arreslee, een excursie
maken naar een wildvoeder-
plaats, zwemmen en een sauna
nemen.
Laatste vraag: wat kost
het?
Het antwoord hangt op de
eerste plaats af van het trans
portmiddel dat gebruikt
wordt. Er zijn geheel verzorg
de vlieg- en treinreizen, maar
ook autotours met de eigen
wagen, terwijl men vanzelf
sprekend ook geheel los van
een reisorganisatie op stap kan
gaan, vooraf een hotel be
spreekt of ter plaatse een keus
maakt. De kosten zijn verde'
ook afhankelijk van hetgeei
men gaat doen. Gaat mei
skiën dan moet men geld uit
trekken voor skilessen, het at
onnement op de liften, eventu
eel voor de huur van uitrus
ring, maar er zijn arrangemen
ten waarbij lessen en liften in
de prijs zijn inbegrepen. Vooi
niet-skiërs zullen de totale
kosten wat lager liggen en
voor beide categorieën geldi
dat het middag- en avondver
tier onaardig in de papieren
kan lopen.
HEN BOLLEN.
liften en er is ook een alge
meen Seilbahnalbonmement met
20% reductie op het normale
tarief dat gedurende drie jaar
geldig is voor ruim 730 banen
en liften voor de prijs van 60
francs. (Er zijn 19 reisorgani
saties die geheel verzorgde
wintersportvakanties in Zwit
serland aanbieden en tal van
plaatsen kennen voordelige ar
rangementen in de stille perio
de. Voorbeelden: Adelboden 7
dagen kamer met ontbijt van
af 194 francs, met halfpension
250 fr. meit inbegrip van een
weekabonnement op 16 liften,
halve dagen skilessen, toegang
tot de kunstijsbaan en reduc
tie op entree overdekt zwem
bad; Grindelwald, volpension
7 dagen vanaf 2-75 fr. met
inbegrip van 6 hele dagen ski
les of skibob en 7 dagen onbe
perkt gebruik liften. Wengen:
7 dagen halfpension met 6 da
gen skiles en 7 dagen abonne
ment op liften vanaf 459
frames. Zermatt: 7 dagen half
pension vanaf 196 francs, met
sikcursus en abonnement op
skiliften vanaf 205 fr.
Inlichtingen: Nationaal
Zwitsers Verkeersbureau, Ko
ningsplein 11 te Amsterdam,
tel, 020-253089, waar men van
af 13 december tot Pasen tele
fonisch sneeuwberichten kan
beluisteren.
Duitsland heeft als wintersportland het voordeel dat het
een aantal gebieden bezit, die vanuit Nederland snel be
reikbaar zijn zodat bet ook voor een korte wintersportva
kantie (een lang weekeinde b.v.) in aanmerking komt.
Bedoelde gebieden (Eifel,
Sauerlamd en Herz) zijn door
hum lagere ligging dan Beieren
echter niet sneeuwzeker en
het verdient dan ook aanbeve
ling om alvorens derwaarts te
gaan' even (b-v. op donder
dag) contact op te nemen met
het Duits Reisinfonmatiebu-
reau te Amsterdam waar men
u kan vertellen of iin de door
u uitverkoren streek sneeuw
ligt of niet.
Niet in een weekeinde te
doen. tenzij men genoegen
neemt met tweemaal een dag
reizen, maar meer sneeuwze
ker zijn het Zwarte Woud, de
Beierse Alpen, die Alligau, het
Fichteligebergte en het Beierse
Woud aan de grens met Tsje-
ehoslowakije. In al deze ge
bieden vindt de wintersporter
alle denkbare faciliteiten en
ook de wandelaar zal niet te
klagen hebben over een ge
brek aam sneeuwvrij gehouden
wandelpaden.
In de Allgau heeft vooral
Oberstdorf een uitstekende re
putatie als druk en gezellig
centrum. Het Kleinwalserta]
ten zuiden vain Oberstdorf is
Oostenrijks gebied maar fi-
Om velerlei redenen is
Frankrijk gedurende lange ja
ren bij ons Nederlanders niet
erg in trek geweest als win
tersportland. De taal heette
een barrière te zijn en het
land had de naam niet bepaald
goedkoop te zijn. Meer en
meer zijn de Franse skileraren
echter ook andere talen dan
alleen hun modertaal gaan be
heersen en de prijzen zijn na
de devaluatie van de franc
alleszins redelijk te noemen.
De laatste jaren hebben de
Fransen er bovendien alles
aan gedaan om door de bouw
van hypermoderne wintersport
oorden en door het verbete
ren en uitbouwen van de be
staande eentra international
neer dam voorheen van zich te
'oen spreken.
De belangrijkste winter
portgebieden zijn: Savoie er
Haute Savoie. Dauphme, Au
vergne en de Pyreneeën. Eer
van de sterkste punten van-
Frankrijk is de sneeuwzeker-
heid: vele plaatsen liggen oip
1600 meter en meer en vrijwel
overal reiken de skiliften tol
boven de 2000 meter. Door de
uitbreiding die het aantal ski
liften de. laatste jaren heeft
ondergaan, behoort het oude
t
't
nancieel-eeonomisoh gezien
Duits; hier liggen drie plaat
sen op een rij Riezlern, Hir-
schegg en Müttelberg. alle drie
gerenommeerde eentra.
In de oostelijke Allgau zijn
FÜ9sem en Pfronten en in het
westelijk deel Oberstaufen be
langrijke eentra. Nog groter is
de keus in de Beierse Alpen,
waar plaatsen als Berchtesga-
den, Bad Reichenhaill, Reit im
Winfel, Ruhpoldmg, Bayrisch
Zeil, Rottacih-Egern, Schlier-
see, Garmisch Partenkirchen,
Mittenwaid en Oberammergau
sinds jaar en dag bij velen
geliefde centra zdjm.
In het Zwarte Woud zijn het
Baiersbrontn, Feldiberg, Freu-
denstadt, Hinterzarten, St.-
Btesien em Titisee die met el
kaar wedijveren om de gunst
vain de gast. Beierse Woud en
FichteJigebergte zijn in ons
land minder bekend; het is er
rustiger en goedkoper dan in
de andere Duitse wintersport
gebieden. wat voor sommigen
een extra attractie kan bete
kenen
Inlichtingen: Duits Reisin-
formaticbureau- Spui 24 te
Amsterdam, tel. 020 24 12 93.
(en verfoeide) beeld van files
wachtenden bij de stations tot
het verleden.
Dat Frankrijk als winter
sportland meer „in" raakt be
wijst ook het aantal reisorga
nisaties dtt deze winter reizen
naar de Franse Alpen organi
seert: 14 tegen 5 in 1972
Lange tijd gold Frankrijk
als een duur wintersiportlamd,
maar wie de prijzen bekijkt
moet beamen dait dit thans
niet meer van kracht is. Men
kan reeds boeken voor 10 da
gen hotel met ontbijt voor 300
gulden en de huur van een
appartement met drie kamers
is mogelijk vanaf f 145,- per
week.
In Les Arcs, een van de
nieuwe eentra, kost een speci
aal lesarrangement van 7 da
gen skiles van 4 uur per dag,
inel. huur van ski's, schoenen
en een abonnement op de lif
ten f 180 Zowel per vliegtuig,
trein ais eigen auto is Frank
rijk en dan met name de Hau
te Savoie, goed bereikbaar. De
wegen worden sneeuwvrij ge-
i ouden.
Inlichtingen: Frans Ver
keersbureau, Prinsengracht
670 te Amsterdam, tel. 020 -
24 75 34.