Duitse krijgsgevangenen hadden het goed bij ons
RAPPORT VAN BONN
BIJNA EEN LOFREDE
Veertigplussers en vaders
heel snel naar huis
MEDISCHE ZORG WAS VOORBEELDIG
NY PZEM
Kampen bijna
een land van
melk en honing
betaalt niets
voor
alternatieve
Bezwaren van
coördinatie
orgaan tegen
bestemming
De Schotsman
Wissenkerke
VERVANGING DOOR SOLDATEN
UIT ENGELS „HONGERKAMP"
energie
binnenland
buitenland
Zelfs vakantie
Scholen en tenten
Paradijselijk
„Voor de poes"
Loon
Boek en krant
Zielzorg
Kleding
Post
Ontsnappingen
In het kader- m
dernemers opleiding k.
bedrijf, slaagden voor het*'
men nieuwe stijl bu»».,-*1-
en utiliteitsbouw: f, 1
N ieuw-V ossemeer. j' iai"»
Roosendaal, A. de
Groen
Kruisland, J. Pijnen Tv,
W. Rens Bergen op Zoom I
Verbeek Kruisland en A
gemakens Wouw. Voor h
examen weg- en waterty»
nieuwe stijl zijn geslaagd?'
de Hoon Rijen en G Sri,'
wen Molenschot. Voor het'
ploma burgerlijke en uliteiÜ' I
bouw oude stijl slaagden- t
Blaasse Vlissingen, M n-v
Oud-Vossemeer, P. Bniiiw?'
Vlissingen, B. van Eeden Wn®
lemstad, A. de Jager Gom t
Kolijn Axel, C. de Kort ÏL'
gen op Zoom, J. Kqoes T„ I
neuzen, F. Lantsheer
ge, H. Meesters Bergen
Zoom, J. Oreel Annemuidei, 7
Roos Stad aan 't Haringvlot' I
J. van Schoote Breskens
Smet Nisse, C. BieshewJ I
Dirksland, en L. van Broek®?
ven Bergen op Zoom. Voor
weg- en waterbouw oude stS
slaagden: J. van Loon Kl
dert en J. Oomen uit
phen.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG Voor I
onderzoekingen op het gebied
van alternatieve energieop. I
wekking doet de N.V. P.Z.E.M.
geen financiële uitgaven. Dat I
hebben Gedeputeerde Staten I
van Zeeland geantwoord op I
vragen van het PPR-Statenlid
W. van der Heide.
Het Statenlid had verder ge-1
vraagd hoeveel de PZEM jaar-1
lij kis besteedde aan kernener-l
gieonderzoek. Volgens GE. be-l
steedt de PZEM zelf echter I
geen geld hieraan. Het nutste-1
drijf draagt elk jaar 2,2 mil-F
joen gulden bij in de kosten I
van de n.v. Kema te Arnhem
Laatstgenoemde besteedt
haar totale middelen van lil
miljoen gulden ongeveer 131
procent aan onderzoek op het I
gebied van de kernenergie, Del
Kema doet zo goed als geen|
uitgaven voor bet ondarzof'
oo het gebied van alternatieve]
energieopwekking.
De PZEM blijkt verder niet
betrokken te zijn bij het pro-I
jekt met windcentrales, welkI
projekt de Raad voor de Ocea-I
nograiie uitvoert met een aan-j
tal bedrijven.
(Van een onzer vers!
GOES Het Zeeuws,wjj?j
dinatieorgaan voor nawi tl
landschaps- en m'Iieube^°f„|
ming heeft bij de gewentel
raad van Wissenkerke 1
zwaar gemaakt tegen het I
werp-bestemmingsplan r,,l
Schotsman". Dit pi» I
ruimte aan een recre»
trum van 25 ha., dat vo .1
grootste deel in be
worden genomen door
peerterreinen voor
tour- en stacaravans-
Ook is er grond gere
veerd voor de bouw v T^j
aantal zomerwoningenJ
gens het oo8rdinatt^|
moet volgens de Ze<
het streekplan Mtd«
land een deel van De vo0
man gereserveerd in
natuurgebied. Ook staa ]al
toelichting op het streed
Midden-Zeeland, dat h« j
beveling verdient de ovj
recreatie onder te o"
het „oude land"-
Het coördinatieorgaan
ae raad van Wissenkerk
gehele bestemmingsplan
nieuw in overweging telJ
men. Nagegaan zou J
worden of situermg^
recreatie in hijvoorb
Onrustpolder ge0" |S na-I
verdient. De Schotsman is^l
melijk op dit mome tei
een aantrekkelijk bepj
creatie- pij natuurge nSJel
in de zomermaanden reCref
wordt bezocht door
anten.
Het Zeeuws
gaar tekent verder gJ
langzamerhand duideru
worden dat de bou1J'[ang>
merhuizen en bungaiovv
te oever van het Vee -
bij Kamperland in 'a „issid
jelijk opzicht een rei
is geweest. Wat er nu J
van natuurlijke aan-bbk
oewaard blijven, *1
coórdinatieorgaan.
göNNDe 7.000 Duitse soldaten die
na de oorlog enige tijd in ons land in
krijgsgevangenschap verbleven, hebben
het goed gehad, zeker in vergelijking
met hun lotgenoten elders.
Zoals gemeld in onze editie van 7 ok
tober j.l. heeft de Westduitse regering
een boekwerk, dat een paar jaar geleden
gereed is gekomen, kortelings vertrou
welijk aan een aantal personen ter in
zage gegeven. Uit deze (niet officiële)
publicatie putte onze correspondent in
Bonn, Frans Wennekes, de gegevens
voor deze pagina. Het Duitse rapport
heet officieel „Die Deutschen Kriegsge-
fangenen im Gewahrsan Belgiens, Der
Niederlande und Luxemburgs.
(Van onze correspondent)
BONN Wanneer men enig idee heeft van de haatge
voelens, die de Nederlanders vooral gedurende de eerste
jaren na de oorlog tegenover de Duitsers koesterden, dan
leest men het rapport van de Westduitse regering over de
Duitse krijgsgevangenen in ons land bijna als een lofrede.
Het woord onmenselijk dualkt
wat de behandeling en de on
derbrenging betreft geen en
kele keer op en over de ver
pleging wordt opgemerkt,
dat de krijgsgevangenen het
beter .hadden dan hun landge
noten in Duitsland zelf.
Voor de Nederlandse omstan
digheden in die tijd, waarin
de meesten van ons zelf nog
op een houtje beten, en in
vergelijking met het lot van
de Duitse krijgsgevangenen
elders is dit een opmerkelijk
geluid, waarop men vooral
achteraf nog enigszins trots
kan zijn. Bijzonder typerend
is de opmerking in het rapport
dat de zwaarste straf bij disci
plinaire overtredingen hierin
bestond, dat de betreffende
Duitsers naar Britse krijgsge
vangenenkampen terugge
stuurd werden.
De drie Duitse groepen geno
ten nagenoeg zelfbestuur, re
gelden in grote lijnen zelf het
werk, hadden hun eigen disci
plinaire rechtbanken en de ho
gere officieren genoten een
uitzonderlijk grote bewegings
vrijheid in ons land, waarbij
zij over eigen auto's beschik
ten. Uniek voor de geschiede
nis van het krijgsgevangenen-
wezen is het wel, dat de mari
ne-eenheden van kapitein ter
zee Bonatz recht hadden op
twee weken vakantie per jaar.
Zij voeren op Duitse schepen
van Ijmuiden naar Hamburg
en kwamen dan ook prompt
weer terug om de vakantie
voor hun kameraden niet in
gevaar te brengen- Het Duitse
rapport: „De primitieve onder
brenging op deze schepen
werd door de mannen graag
op de koop toegenomen".
Ook de korte duur van het
krijgsgevangenschap was
voorbeeldig. Reeds in de loop
van 1945 keerden talrijke
Duitsers naar hui-s terug, maar
dit was voornamelijk het ge
volg van de haastige spoed,
waarmee zij hun opdracht -
het ruimen van mijnen - uit
voerden en waarvoor hun van
Nederlandse zijde toen al
openlijk de lof werd toe-ge
zwaaid. Reeds in september
1946 Was Nederland groten
deels vrij van mijnen en dit
was op zijn beurt weer het
gevolg van de nauwkeurig
heid, waarmee het Duitse le
ger de ligging van de mijnen
had geregistreerd.
Afgezien van liet incident,
waarbij twee Duitse marine-
Drukte in het kamp te Soest op 10 mei 1945: van alle
kanten komen de Duitsers hun wapens inleveren.
soldaten kennelijk zonder
doorslaggevende redenen
doodgeschoten werden en on
danks onophoudelijk wrijvin
gen was de behandeling van
de krijgsgevangenen bepaald
niet ongunstig, omdat er onder
hen octk heel wat lastige kna
pen waren. Dit moest, zo geeft
de Duitse rapporteur toe, wel
kwaad bloed zetten.
Over de huisvesting wordt ge
zegd, dat de krijgsgevangenen
in Bergen op Zoom en Bleriek
in kazernes en diie in Roer
mond in een school onderge
bracht waren- „Waar er geen
gebouwen ter beschikking
stonden, werden barakken met
plaatijzeren daken, waarin
meestal tussen de 20 en 30
man ondergebracht waren op
gericht. Slechts hier en daar
werden er nog tenten ge
bruikt, zoals in de kampen
van Nistelrode en gedeeltelijk
ook in Mook". Over Nistelrode
wordt gezegd, dat de tenten
hier geen voldoende bescher
ming tegen vodht en koude
boden, omdat zij wegens hun
lange gebruik ondicht waren
geworden. Bij Mook daarente
gen gaven de gevangenen de
voorkeur aan tenten boven de
vaiaik muffe barakken. Ook de
vaste onderkomens waren niet
ideaal, omdat de toestand van
de gebouwen vaak slecht en
de ruimte er in klein was. De
kazerne van Bleriek was tij
dens de oorlog beschadigd en
de vensters met planken en
karton dichtgemaakt. Ook in
Oss waar het kamp een vroe
gere kloosterkapel was, had
den -de krijgsgevangenen on
der de kou te lijden, omdat in
de kapel «iet gestookt kon wor
den, terwijl zij in Geertrui-
denberg „zeer slecht" waren
gehuisvest, zoals het zelf in
een officieel Nederlands be
richt heette.
Over de eveneens te kleine
kazerne van Bergen op Zoom
en' over die van Roermond
wordt geklaagd dat zij zich
midden in de stad bevonden
„en het onvermijdelijk enge
contact met de burgerbevol
king tot incidenten leidde". In
Roermond moesten de krijgs
gevangenen bovendien op de
grond slapen, al was het dan
op strozakken, maai- omdat de
meesten twee of drie dekens
hadden wordt de toestand
draaglijk genoemd. Weliswaar
werd van de inrichting van de
onderkomens gezegd, dat deze
primitief was, maar over was
gelegenheid beschikte men
overal en eens per week kon
den de meesten zelfs warm
douchen. „Uit te houden",
luidt de liakonieke conclusie in
het Duitse rapport en hieraan
wordt nog toegevoegd: „Men
mag niet vergeten, dat de Ne
derlandse bevolking toen zelf
voor een groot deel in soortge
lijke primitieve omstandighe
den moest leven".
De eerste Duitse krijgsgevangenen worden binnengebracht.
(Van onze correspondent)
BONN Geen enkel land, zo blijkt uit het rapport van
de Westduitse regering, heeft de krijgsgevangenen zo snel
naar huis terug laten keren als Nederland. Sociaal-voelend
als wij zijn, gold de bijzondere clementie kinderrijke va
ders en mannen van boven de veertig. Anderzijds kon Ne
derland makkelijk een groots gebaar maken, want onder
de Duitse krijgsgevangenen elders waren er reservisten
genoeg, die maar al te graag naar Nederland wilden.
De veile honderden vaders en
veertilgplussars, die twee
maanden na de capitulatie in
1945 ai ontslagen werden kon
den volgen® de Duitse kapi
tein Groh vervangen wor
den door soldaten „uit een
hongerkamp v-an de Engelsen
iin Belgié- Wij konden deze sol
daten door goede verpleging
weer in orde brengen".
De toestanden in Nederland
moeten wel heel erg rooskleu
rig afgestoken hebben tegen
die in andere landen, want
ondanks liet levensgevaar
waarbij zij zich bij het ruimen
van mijnen blootstelden, ston
den er mass's Duitse krijgsge
vangenen in de Britse kampen
te popelen om naar ons land
te komen. Uit deze vrijwilli
gers kon'den tenminste ruim
schoots voldoende mannen ge-
recruteerd worden om de te
ruggekeerde gevangenen, de
zieken, de 200 doden en bijna
500 gewonden te vervangen.
Deze „paradijselijke'' toestan
den worden ook geïllustreerd
door een bericht van een ge
delegeerde van het Internatio
nale Rode Kruis, die over het
kamp- te Hoog Boeren bericht:
■Dit detachement is midden in
het jachtreservaat van de ko
ninklijke familie
eerd, in een uiterst
streek- De gevangenen staat
het jachthuis, dat zeer goed
gebouwd is,
in zich de wasruimten bevin
den en een andere barak die
ails badhuis dient. Twee, drie
of vier gevangenen bewonen
een kamer". In een liater be
richt vain het Rode Kruis heet
het over Hoog Soeren: „De
verblijven zijn niet bewaakt
en de gevangenen kunnen al
len in een krinig van een kilo
meter vrij in het bos wande
len. Zij hebben zdeh echter
verplicht drie maanden lang
geen vluchtpoging te onderne
men".
De Nederlandse instanties wa
ren het ei ook helemaal met
de Duitse commandant Drae-
gar over eens, dat het geen zin
meer had de krijgsgevangenen
nog vast te houden wanneer
de mijnenvelden geruimd wa
ren. Dat was eerst in het wes
ten van het Land het, geval
Ook het ongeveer duizend
tellende regiment van
dat in het
i de brigade
en h-ad, ge
noot in dit opzicht «dit grootste
welwillendheid van de Neder
landers. Majoor der jagers
L V.A. de Leau, commandant
van het Bataljon Technische
Bewakingstroepen met zetel in
de Tilburgse „Generaal Krom
hout-kazerne" concludeerde
18 jum 1946. dat
zijn taaik vervuld
had en binnen afzienbare tijd
ordien- De in
het regeringsrapport veel ge
prezen majoor moest echter
wekenlang moeizaam met de
Britse bezettingsautoriteiten
onderhandelen, zodat het noig
oktober werd voordat het regi
ment Kaschta op -tramsport
naar Duitsland gesteld kon
wonden-
Met een slechts zeer geringe
restrictie sprak kapitein
Kaschta daiarom ook zijn hul
de uit over zijn contacten met
de Nederlanders: „De uitwer
kingen vam de oodng veroor
zaakten aanvankelijk een
moeilijke en volstrekt begrij
pelijke instelling van die bur
gerbevolking tegenover de
Duitse pioniers, die gedeelte
lijk ook door de Nederlandse
instanties overgenomen werd,
terwijl intussen de burgerbe
volking al 'lang een absoluut
sympathieke, gezonde instel
ling vond en deze houding
metterdaad ateeda duidelijker
tot uitdrukking gebracht". Met
name ontevreden was Kaschta
over de toestanden dn Geer-
truidenberg: „Zal het graag
zien wanneer bepaalde leden
van het bewakingspersontei
meer begrip voor de gevange
nen bewezen". Unaniem lof
heeft hij dan echter weer voor
Bergen op Zoom: „Dankzij de
oproep van majoor De Leau
aan de bewa-kingstroepen zijn
de betrekkingen tussen de
wachtposten en de gevangenen
uitstekend", liet hij via het
Rode Kruis weten.
Neemt men dit allesbij el
kaar, dan is het moeilijk te
begrijpen waarom de West
duitse regering dit rapport ge
heim blijft houden uit vrees
de Nederlanders op de tenen
te trappen. Slechts door een
gelukkig toeval kregen wij het
dioar een relatie in ons bezit,
met de smeekbede het weer
onopvallend teruig te bezorgen.
Geërgerd is hierover vooral het
dagblad „Die Weiit", diat dezer
dagen nog protesteerde met
bet motief, dat het veie belas
tinggeld voor de honderden
vastgehouden exemplaren van
het in linnen gebonden boek
,'Voor de poes" is.
(Van onze correspondent)
BONN Wanneer men be
denkt, d!at nagenoeg elke Ne
derlander na de oorlog in die-
Pe materiële nood verkeerde,
dan moet ook de medische-
jbtg, die ons land aan de
Duitse krijgsgevangenen be
steedde, voorbeeldig worden
Senoemd. Het met weten
schappelijke methoden samen-
Bestelde rapport van de West
duitse regering vermeldt, dat
zij een eigen hospitaal hadden,
zich tot oktober 1945 in
Bloemendaal bevond. In die
maand werd het naar Sterksel
overgeplaatst, omdat het
zwaartepunt van de werk
zaamheden het ruimen van
«ujnen zkjh meer naar het
zuiden had verplaatst.
Duitse lazaret werd hier
een vleugel van het sanato-
uum voor epileptici onderge
wicht. In het rapport wordt
het
een „modern, van alle
omfort van een goede kliniek
voorzien gebouw" genoemd. Er
Fas zelfs zoveel plaats, dat de
iiu'.n "ooit allemaal tege-
m gebruik hoefden te
worden-
P* leiding had de Oostenrijk-
wts dokter Gaulhofer, die
Soassisteerd werd door een
wurg, een tandarts en door
de 30 en 40 verplegers,
rapport: „De uitrusting
met instrumenten was goed,
maar aan medicamenten was
er soms gebrek. Een bijzonder
grote behofte bestond er aan
verbandstoffen wegens de
veelvuldige verwondingen bij
het werk".
Ziekenzalen bevonden zich er
bovendien in Geertruidenberg,
Bleriek en Middelburg, terwijl
andere kampen over eigen art
sen beschikten. Een typerend
beeld van de vrijheid die
Duitse krijgsgevangenen van
hogere rang genoten, is het
ook dat de artsen van Nistel
rode en Bleriak op eigen gele
genheid andere kampen on
der andere Mook en Oss
konden bezoeken en dat een
tand-artswagen regelmatig zijn
ronde langs de kampen reed.
Het rapport: „In noodgevallen
ken men zijn toevlucht nemer
tot civiele Nederlandse artsen
Medicamenten, instrumenten
en verband-materiaal waren
meestal in voldoende matt
aanwezig".Hierbij dient opge
merkt te worden dat dit ver
meld wordt in het deel over
„het pionier-regiment 1 onder
kapitein Kaschta 1946", dat de
inmiddels naar huis gekeerde
„brigade Draeiger"had opge
volgd en waarop de boven
aangehaalde zinsnede over de
medicamenten betrekking
heeft. Voor ernstig zieken of
zwaargewonden waren de zie
kenhuizen van Nijmegen,
Roermond, Venlo, Bergen op
Zoom, Utrecht en Middelburg
beschikbaar. In veel gevallen
werden deze krijgsgevangenen
ook weer terug naar Duitsland
getransporteerd.
Aangezien de krijgsgevange
nen zwaar en levensgevaarlijk
werk verichtten, meenden zij
redht op loon te hebben. Hun
commandanten onderhandel
den hierover regelmatig met
de Nederlandse instanties,
maiar tot betaling kwam het
niet, hoewel dit door het In
ternationale Rode Kruis geëist
en door de mijn-opruimings-
dient onder wie de Duitsers
ressorteerden „ten warmste
ondersteund" werd. Over de
•brigade Draeger" wordt ge
ragd: „Loon of le.gersoldi.1
verd tijdens het werk niel
betaald. Bij de gevangenne
■ning gevonden contant gelö
werd afgenomen. Bij het ont
slag' van de brigade in Beme-
rode bij Hannover werd de
achterstallige soldij eind de
cember 1945 uitbetaald. Een
schadeloosstelling' voor het
werk is gedurende de jaren
1949 en 1950 via de „Oberfi
nanzdirektion" te Hamburg
ïitgékeerd en wel één rijks
daalder per daig"- Omdat er
sprake is van „via" en van
„rijksdaalders" kwaim dit geld
kennelijk uit Nederland.
Dit was zeker het geval met
de leden van de „Pionier-regi
ment Kaschta", die bij hun
ontslag een rijksdaalder per
werkdag uitbetaald kregen,
maair beter nog hadden het in
dit opzicht de officieren van
marine-eeniheden onder kapi
tein Boriötz. Hun families in
Duitsland kregen de viervou
dige soldij uitbetaald.Die van
de manschappen werd op een
rekening, waarover zij tijdens
hun vakantie of na hun
ontslag' konden beschikken,
geboekt.
Over de vrijetijdsbesteding in
de kampen wordt door het rap
port opgemehkt, dat deze we
gens de „ongunstige materiële
voorwaarden" ontoereikend
was. Ook het Internationale
3ode Kruis noemde deze situ
atie „ongunstig", m-aar er
verd toch een zang- en to
neelgroep gevormd, die „zo
wat afwisseling in het eento
nige leven van de leder
bracht".
Terwijl er in de meeste kam-
oen geen boeken waren, had
nen in „Mook en Roermond
enminste de beschikking over
jeseheiden voorraden aan lite
-atuur". Zoals zo vaak. ver
schafte echter ook hier eigen
■nitiatief enige verlichting. Z(
organiseerde men eerst in
Mook en Bergen op Zoom, en
later ook in veel andere kam
pen cursussen in vreemde ta
len, wiskunde en stenografie,
maar volgens het rapport wer
den de gemoederen door de op
handen zijnde vrijlating zozeer
beziggehouden, diait de aanvan
kelijk levendige interesse
sterk afnaim.
Tot het brengen van afwisse
ling behoorden ook informatie-
mogelijkheden, maar: „In het
kamp Roermond hadden de
krijgsgevangenen geen toe
gang tot kranten, nocih bezaten
zij een radio-apparaat. Daar
entegen beschikte het kamp
Mook over een dergelijk toe
stel, evenals het kamp Hoek
van Holland".
Mook scheen trouwens speci
aal bevoordeeld te zijn, want
een gedelegeerde van het In
ternationale Rode Kruis, dat
trouw overal kwam inspecte
ren. merkte op 4 januari 1946
op, dat er hier „un peu de
football" een beetje voetbal
gespeeld werd.In Bleriek
had men dat ook kunnen doen.
maar het beschikbare en in de
ruu-rt gelegen veld, „mocht
wegens het gevaar van inci-
ienten met de burgerbevol
king niet gebruikt worden"
ildus het Rode Kruis.
Set „pionier-regiment van ka-
>itein Kaschta" kreeg het la
ter „ook in dit opzicht beter:
„Voor een zinvolle bezigheid
in de vrije tijd was er betrek
kelijk goed gezorgd- In alle
kampen wanen er «goed uitge
ruste bibliotheken. In vele
kampen werden er toneelgroe
pen en orkesten gevormd. De
voorstellingen in Berigen op
Zoom mochten ook door leden
van regimenten uit naburige
kampen worden bezocht".
Dankzij de YMCA werden er
overal sportinstrumenten ver
deeld, zodat de bewoners van
diverse kampen onder elkaar
w-edistrijden konden organise
ren en de mannen van Kasch
ta konden zelfs allemaal naar
de radio Luisteren en Neder
landse en Duiste kranten le
zen.
Terwijl echter de brigade
Draeger over eigen zielszor-
gers had beschikt, moest het
regiment-Ka-schta zich in dit
opzicht „behelpen". De protes
tanten werden eenmaal per
maand bezocht door twee
Duitse dominees, die reeds
lang in Nederland woonden,
en de katholieken werden on
der de hoede genomen van
jlaatselijike Nederlandse pries
ters. Deze krijgsgevangenen
genoten trouwens in d-e meeste
kampen ook de vrijheid aan
te diensten in de nabijgelegen
parochiekerken deel te nemen
en het regeringsrapport maakt
er met geen woord melding
van dat zich hierbij incidenten
voorgedaan zouden hebben.
(Van onze correspondent)
BONN Op het menu-lijst
je van de zevenduizend Duit
se krijgsgevangenen in Ne
derland stonden vooral voor
die tijd lekkernijen zoals
vlees, spek, ham en thee,
maar ook brood, meel. mar
garine, vet, suiker, melkpoe
der, aardappelen, groenten,
erwten, vruchten, zout, mos
terd, peper en havermeel.
Later kwamen daar zelfs nog
chocolade, kaas, haringen,
melk, jam, koffie, eipoeder,
vanille-poeder, nootmuskaat
en azijn bij.
Is het rapport van de West
duitse regering over hun we
derwaardigheden wordt ge
zegd dat de verpleging aan
zienlijk beter werd toen de
krijgsgevangenen van Brits
onder Nederlands bevel kwa
men te staan.
„Meer afwisseling en vitami
nen". Ook worden de rant
soenen in overeenstemming
met de internationale voor
schriften voor krijgsgevange
nen die zware arbeid moeten
verrichten, genoemd, hoewel
„het kernstuk van de maal
tijd 's avonds een soep" was.
Een lid van de internationale
commissie van het Rode
Kruis, dat in Bergen op
Zoom was gaan proeven stelt
tevreden vast, dat het ruim
schoots voldoende was. De
zelfde lof had de Rode
Kruisman voor Roermond.
Daarom luidt het oordeel van
het Westduitse regeringsrap
port dan oek: „Het dient
vastgesteld te worden, dat de
rantsoenen voor de leden van
de brigade hoger waren dan
die van de Duitse bevolking
in diezelfde tijd". De eigen
Nederlandse soldaten hadden
het niet beter, zegt het rap
port en terwijl de Duitse
krijgsgevangenen van de En
gelsen geen sigaretten gekre
gen hadden, ontvingen zij
deze onder Nederlands be
stuur wel, ai was het aan
vankelijk dan maar één pak
je per week. Mogelijkheden
om te ruilen en iets te ver
sjacheren waren er echter
kennelijk voldoende-
De meeste klachten worden
er In het Duitse rapport
geuit over de kleding en het
schoeisel, „maar het Neder
landse leger beschikte zelf
niet over voldoende voorra
den. Velen moesten het zon
der ondergoed en kousen
stellen en dat in de barre
koude", merkt het rapport
op.
Het kledingprobleem was
vooral nijpend, omdat de
slijtage bij het moeilijke en
levensgevaarlijke ruimen van
mijnen uitzonderlijk groot
was- De Nederlandse bewa
kers hadden dit zelf trou
wens al geconstateerd in een
mededeling van 26 december
1945 over Nistelrode: „Ook
de kleeding laat zeer veel te
wenschen over".
Het kamp in Mook beschikte
weliswaar over driehonderd
Amerikaanse schoenen, maar
deze waren niet waterdicht
en dus niet geschikt voor
werk in moerasachtig gebied.
Het Rode Kruis oordeelde
begin 1946 over de toestand
van het ondergoed in het
Roermondse kamp: „Jam
merlijk"- Een groot deel van
de soldaten kan niet gaan
werken, omdat zij geen ge
schikte schoenen hebben".
Een lange klachtenlijst wordt
ook gevoerd over de slechte
postverbindingen, waardoor
de soldaten vele maanden
lang geen enkel kontakt met
thuis hadden, „een omstan
digheid, die hen zeer depri
meerde", maar waaraan ook
de Nederlanders gezien het
ontbreken van postverbindin
gen en de bevoegdheden van
de Engelse bezettingsmacht
niets konden veranderen.
De Nederlanders waren zelfs
zo grootmoedig, dat Duitse
officieren brieven van
krijgsgevangenen met een ei
gen legerauto in Duitsland
op de post mochten doen.
Meestal was dat Kleve, maar
het gebeurde herhaaldelijk,
dat dergelijke officieren hun
vrijheid al te royaal inter
preteerden en in de „Hei
mat" bleven.
Ook de noodzaak, dat de
Duitse legerauto's in Duits
land gerepareerd moesten
worden, leidde er nog wel
eens toe, dat de chauffeurs
verder dan hen was toebe
dacht de benen namen.
De naburigheid van de Duit
se grens was voor - veel
krijgsgevangenen die onder
heimwee en de onzekerheid
van hun lot leden, een al te
grote bekoring. Zij poogden
op vele wegen de vrijheid te
bereiken. Zo verstopte een
krijgsgevangene in het kamp
Bleriek zich op de melkwa
gen, die dagelijks in het
kamp kwam, en probeerde
hierin te ontsnappen, maar
hij werd ontdekt".
Het rapport maakt ook mel
ding van. dat de vluchtpogin
gen vaak met een grote lis
tigheid lukten. In Bleriek
ging er een Duitse officier
van door, die op weg naar
het te ruimen mijnenveld in
plaats van de gebruikelijke
acht manschappen er heime
lijk negen had meegenomen.
Bij de terugkeer van de
Duitse colonne in het kamp
telde de Nederlandse wacht
post als normaal acht koppen
en constateerde dus dat alles
in orde was- Later ontdekte
men echter, dat de comman
derende officier ontbrak.
Ondanks de verontwaardi
ging van de Nederlandse of
ficier tilde men in ons land
kennelijk niet al te zwaar
aan de ontsnappingen. In
geen enkel geval vermeldt
het rapport van de Duitse
regering, dat er een krijgsge
vangene op de vlucht werd
neergeschoten- Daarentegen
bericht het over de toestan
den in Belgié op takttsche
wijze, dat er op één krijgs
gevangene, die bij zijn ont
snapping werd doodgescho
ten, honderd kwamen, die
ongedeerd Duitsland bereik
ten. Een rekensommetje
brengt dan aan het licht, dat
er op deze wijze twintig
Duitsers het leven lieten,
maar in Belgié waren er ruim
50-000 Duitse krijgsgevange
nen, die jarenlang in de mij
nen moesten werken.
Duitsers op 10 mei 1945, vijf jaar na hun overrompe
ling van Nederland. Met de handen omhoog worden zij
bewaakt, in het verzamelingskamp te Soest.