Leuke boekjes
over bromvlieg
EIGENWIJZE KLARETIENE IN
GEVAAR BIJ HET ZILVERMEER
Lot van miljoenen hangt af van VN-conferentie
SPROOKJES VAN
DE EFTELING
ALS DE HERFST
IN HET LAND IS
kleine
stem
Meisje van
dertien schreef
prachtig boek
r®
Gebundeld
Niet nieuw
Misoogsten
Geen soelaas
Hogere eisen
Besnoeien
Kunstmest
Politieke wil
Geen antwoord
VAN 5 TOT 16
NOVEMBER
Wereldvoedsei
eonferentie
Stijging
WOENSDAG 30 OKTOBER 1974
12
Hang en Grietje, Roodkapje, Sneeuwwitje en Vrouw Holle,
wie kent deze sprookjesfiguren niet? Natuurlek hebben jullie
de verhalen over deze figuren horen vertellen en er zijn vast
wel jongens en meisjes, die deze zo kunnen navertellen. Mis
schien hebben jullie de sprookjes zelf al in de Efteling uitge
beeld gezien.
Martine Bijl, die bekend werd als zangeres, vond de gegevens
over de sprookjesfiguren en de uitbeeldingen in de Efteling zo
leuk, dat ze besloot de verhaaltjes op haar eigen manier na te
vertellen. Anton Pieok maakte er erg mooie tekeningen bij.
In een boek is alles bij elkaar gebracht. Het heet „Sprookjes
van de Efteling" en behalve de sprookjes, die hierboven ge
noemd zijn, staan er de volgende verhaaltjes in: De Kikkerko
ning, De zes dienaren, De Chinese nachtegaal, De gouden stem
vork, De wolf en de zeven geitjes, Doornroosje. De Indische wa
terlelie, Tafeltje dek je, De rode schoentjes, Zwaan kleef aan,
De tuinman en de fakir en de Ganzenhoedster.
„Sprookjes van De Efteling door Martine Bijl en Anton Pieck.
Uitgeverij Omniboek, Den Haag.
Decc0600coe6e®*e®ee©©ee©©c©oecoeoe©oeeeeeeeee« Annick Borghstijn uit Terneuzen tekende dit paard.
Bromvlieg Bertus is heei ondernemend en avontuurlijk. Sa
men met het paard Ferdinand van markies Brullebak trekt hij
erop uit naar het paleis van koning Boemiebol. Want daar vindt
hij de lekkere pannekoek met bruine suiker waarover Ferdi
nand hem heeft verteld. Maar bovendien helpt hij de koning
nog van z'n zieke kies af. Daar is koning Boemiebol zo blij mee
dat Bertus z'n leven lang als koninklijke bromvlieg in het pa
leis mag bljjven wonen.
Mijnheer Jan Roelfs vertelde dat alleraardigste verhaal en
schreef nog twee lotgevallen van Bertus op in weer andere
boekjes, waarin mijnheer Gepko Roggeveen ook hele mooie
tekeningen maakte. Als jullie moeder en vader de boekjes wil
len kopen vinden ze hieronder precies de naam, bij wie ze ze
kunnen halen en hoeveel ze kosten.
OOM JOOP
(Jan Roelfs/Gepko Roggeveen: De avonturen van Bertus Brom
vlieg. Uitgeverij Buijten en Schipperheijn, Amsterdam. Drie
delen a 4,90).
eeceeeeeecoescecoeoee^
aoeoooaooooooaoeooooooooeooeeoeoeoeeeooeceoocc
Tekeningen, verhalen en gedichten, die je in de Klei
ne Stem wil laten zetten, kunnen worden gestuurd
naar De Kleine Stem, Reigerstraat 16, Breda.
Met een stevige kartonnen doos, plakband, een rol papier,
viltstiften, een schaar en twee kartonnen rollen kun je een een
voudige, maar leuke televisie maken.
Een schoenendoos is het gemakkelijkst om mee te werken,
maar als je die te klein vindt kun je ook een grotere doos nemen.
Haal de bovenkant van de doos. In de onderkant van de doos
knip je twee gleuven, zoals op de tekening te zien is. Uit de
twee lange zijkanten knip je in totaal vier rondjes. Twee aan
de boven- en twee aan de onderkant.
Nu komt het leukste werk. Teken op de rol papier een verhaal
met viltstiften. Je moet er wel voor zorgen, dat het begin en
het einde van de rol wit blijven. Haai het begin, net als op de
tekening, door de twee gleuven en plak het vast aan een rol
met een stukje plakband. Maar het einde vast aan de andere rol
en wind de film daarop zodat het papier strakgetrokken wordt.
Nu kun je met de voorstelling beginnen. Je hoeft alleen maar
de film langs de bovenkant op de andere rol te winden.
I95a0j009000099aa0000099co00000000s0000009s050!
jcccocccceeoseoeoeoooooeosooacccocccccooececao
Als ik door het bos rij
Zie ik, de zomer is voorbij
De bomen laten met z'n allen
Meer dan honderd blaadjes vallen
Een is er rood, een geel en groen
Hé weet je wat ik ga doen
Ik ga lekker in de zon liggen
Net als die luie biggen
Daarna ga ik slapen
Net als pasgeboren schapen
Dag maar weer
Tot de volgende keer
Angeline Hermus
Prinsenbeek
aOOCOCCeOOOCOOOOGOCOOOCCCOCOOOgOOCO&OCOCiOGCCCC
Er was eens een elvenkonin-
gin. Ze had twee dochters, het
waren lieve, mooie elfjes. Al
leen Klaretiene ze was heel
eigenwijs. Haar zusje Maretie-
ne gehoorzaamde altijd. Hun
moeder had gezegd: jullie mo
gen overal komen alleen niet
bij het zilvermeer. Waarom
niet, vroeg Klaretien aan haar
moeder. Omdat het daar ge
vaarlijk is zei moeder. Daar
geloofde Klaretiene niet in,
maar Maretiene wel.
Op een dag toen Klaretiene
alleen thuis was paikte ze haar
bootje en ging naar het zilver-
meer. Toen ze bij het Zilver-
meer was, legde ze haar boot
je in het water en vaarde ze
naar de overkant. Klaretiene
stapte aan wal, ze legde haar
bootje uit het water,
klopte bij het eerste huisje.
Een lelijk oud vrouwtje deed
open. Het oud vrouwtje was
een heks. Ze vroeg wat Klare
tiene wou. Klaretiene zei: Ik
heb honger, heeft u wat eten
voor mij. Ja hoor dat heb ik
wel zei de heks. Kom even
binnen. Kijk zie je daar die
stoel staan, daar mag jij op
gaan zitten zei de heks. Ha,
ha, ha, lachte ze zaohtjes dat
elfje heb ik te pakken.
Klaretiene ging op de stoel
zitten. Ze was doodmoe. Het
was een edhte gemene heks en
daarom mocht ze er niet ko
men van haar moeder. De
heks zei een toverwoord: sim
sala bim, ik wou dat de stoel
waarop het elfje zit een kooi
wordt. Klaretiene kon het niet
verstaan want de heks zei het
heel zachtjes. En toen veran
derde de stoel in een kooi en
Klaretiene kreeg honger. Ze
Klaretiene was gevangen bij
de heks. Het land was in. rep
en roer. Iedereen zocht Klare
tiene. In de paleistuinen in de
hallen, op straat, maar hoe ze
ook zochten, ze vonden Klare
tiene niet Het zusje van Kla
retiene moest in de kelder
gaan kijken. Toen Maretiene,
zo heette het zusje, in de kel
der was zag ze dat alleen haar
bootje er stond. Nu wist ze
het. Ze ging gauw naar het
Zilvermeer en ze legde stenen
in het water tot de overkant.
Ze ging naar het huisje. De
heks was niet thuis en de
deur stond open. Maretiene
zag haar zusje in een kooi
zitten. Ze zag nog meer. Het
sleuteltje hing aan de muur.
Maretiene deed de kooi vlug
open en Klaretiene was be
vrijd. En 2e vierden vier da
gen feest.
Diane van Dijk,
Oosterhout,
9 jaar.
LONDEN (AFP) Enge
land verbaast zich deze week
over het talent van zijn jong
ste schrijfster, de 13-jarige
scholiere Hariett Mott, wier
eerste boek dezer dagen is ge
publiceerd. Literaire recensen
ten hebben „The year of the
fire" al een plaats op de lijst
va nbestsellers voorspeld. Har
riett Mott begon op elfjarige
leeftijd aan haar eerste roman
te werken. De inspiratie er
voor ontleende ze naar haar
zeggen aan de sprookjes die ze
tijdens lange autoritten met
haar ouders, verzon en vertel
de. „The year of the fire"
grenst aan het fantastische en
aan science-fiction.
-
af
■JU
Jfï
I'S KS-cJi-
Ine Bergmans en Han Wouters hebben ons twee
leuke clowns gestuurd. Omdat we ze eigenlijk alle-
twee even mooi vonden, was het erg moeilijk er een
uit te kiezen. De keuze viel tenslotte op de clown
Han, omdat deze het beste af te drukken is. Han is
acht jaar en woont in Etten-Leur.
eindredaktie rieja van aart
Verenigde Naties (FAO en
UNCTAD) teneinde een pro
gramma voor internationale
samenwerking op te stellen
om het toenemend tekort aan
voedsel en andere basispro-
dukten te boven te komen en
de prijzen stabiel te houden.
De Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken Henry
Kissinger bracht eenzelfde
denkbeeld naar voren in zijn
rede tot de algemene vergade
ring van de VN, later diezelf
de maand. Hij stelde namens
de Verenigde Staten voor in
1974 een wereldvoedgeloonfe-
rentie te organiseren onder
auspiciën van de Verenigde
Naties om na te gaan op wel
ke wijze ae voedselvoorzie
ning op voldoende peil kan
worden gehouden en de in
spanningen van alle naties
kunnen worden gebundeld om
door natuurrampen veroor
zaakte honger en ondervoe
ding het hoofd te bieden.
Maar uit een VN-studie voor
de wereldvoedseieonferentie
blijkt dat het in Rome over
verstrekkender zaken zal gaan
dan een oplossing voor tijde
lijke noden, veroorzaakt door
natuurrampen. Er zijn in feite
twee problemen, aldus deze
studie. „Er is de dreiging van
hongersnood, voedseltekorten
of extreem hoge voedselprij
zen, als gevolg van natuurram
pen of onverwachte schomme
lingen in de opbrengst. Dit
gevaar kan zich voordoen in
een klein gebied met een be
perkt aantal mensen, maar
kan zich ook uitbreiden tot
een grote ramp die vele lan
den en miljoenen mensen
treft. Ten tweede is er het
probleem van de permanente
ondervoeding van de armste
mensen in de wereld"-
Hongersnood op zich is geen
nieuw verschijnsel. Wel nieuw
z(jn de lege voorraadschuren.
De sterk verminderde voedsel
reserve heeft de wereld be
roofd van een laatste veilig
heidsklep. Veel deskundigen
menen dat de huidige crisis
daalde de produktie met 33
miljoen ton.
De misoogsten, die nog ge
paard gingen met inflatie en
monetaire instabiliteit, leidden
over de hele wereld tot stij
ging van de gromdstofprijzen.
De klap kwam het hardst aan
in de ontwikkelingslanden,
waar de mensen een relatief
groter deel van hun inkomen
aan voedsel besteden.
De rijke landen hadden een
eenvoudig antwoord op de
slinkende voorraden en om-
hoogschietende prijzen: zij be
snoeiden op hun voedselhulp.
Volgens de FAO werd in 1964
nog 18 miljoen ton verscheept
uit de rijke ianden, maar vo
rig jaar nog maar zeven mil
joen ton. De meest drastische
ingreep komt op rekening van
de Verenigde Staten. Minister
van landbouw Eari Butz ver
bood de uitvoer van de enor
me voedseloverschotten, diie
vanouds de hoofdmoot van de
voedselhulpprogramma's
vormden. Als motto voor de
toekomstige Amerikaanse poli
tiek gaf Butz de ontwikke
lingslanden te verstaan: „wij
kunnen zoveel voedsel produ
ceren als u wilt, maar u zult
de rekening moeten beta
len".
Ook het wereldvoedselpro
gramma van de VN biedt de
arme landen geen soelaas-
De stijging van de vervoers
kosten (olie!) en van de goe-
derenprijzen hebben de koop
kracht van het wereldvoedsel
programma in feite gehal
veerd. Dat betekent dat bij
een gelijkblijvend geldbedrag
ter beschikking, 50 procent
minder voedsel kan worden
geleverd.
Eigenlijk is er,, op wereld
schaal bezien, geen voedselte
kort op dit ogenblik. De voed-
selcrisis is een combinatie van
ontbering en overvloed. Want
terwijl tweederde van de we
reldbevolking leeft in een per
manente staat van ondervoe
ding, sterven in het rijke wes
plantaardig voedsel en 29 pro
cent van het hoogwaardige
dierlijk voedsel. Europa
(met de Sowjet-Unie) eet, met
22 procent van de wereldbe
volking, 34 procent van het
voedseltotaal (26 procent van
het plantaardig en 38 procent
van het dierlijk voedsel).
Daarentegen krijgt Azië met
57 procent van de wereldbe
volking, niet meer dan 32 pro
cent van de voedselproduktie
(50 procent van het plantaar
dig en 22 procent van het
dierlijk voedsel)-
Naarmate de welvaart stijgt
stellen de mensen hogere ei
sen aan hun voedsel. In de
praktijk komt dat er op neer
dat ze minder granen, en meer
vlees gaan eten. De FAO-eco-
noom John Mollett schat dat
vee zes of zeven ton graan
verbruikt voor ellke ton vlees
dat het oplevert. In feite zijn
er grote graanoverschotten op
de wereld, maar die worden
gebruikt om vee te voeden, en
niet om mensen te eten te
geven. „Per land bekeken lijkt
dat redelijk, maar het is bela
chelijk gezien de internationa
le verhoudingen, zolang veel
mensen minder eten dan zou
moeten", aldus Mollett- Dat is
een netelig probleem le
vens- en eetgewoonten zijn
moeilijk te veranderen dat
erger wordt naarmate meer
mensen een zeker welvaartsni
veau bereiken. Het probleem
speelt niiet alleen in de inter
nationale verhouding rijk-arm,
maar ook binnen de ontwikke
lingslanden waar de relatief
welvarende bovenlaag een on
evenredig deel van de voed
selproduktie opeist.
De Sowjet-Unie sloeg zich
m het verleden door perioden
van misoogst door te besnoei
en op de veestapel en meer
brood te eten. Maar in 1972
was een dergelijke oplossing
niet meer politiek- aanvaard
baar voor de Sovjet-leiders. In
plaats daarvan kochten ze 30
miljoen ton graan, in het bui
tenland, wereldgraanmarkt t
grijpend verstoorde en
chaos veroorzaakte die da
reldmarkt nog niet te hM
is.
Een ander voorbeeld vat ft
scheve verhouding tussen rij
ke en arme landen is let ge
bruik van kunstmest. Sinds
oliecrisis is er een tekort aai
kunstmest, een bijproduktw
olie. De kunstmestprijzen op
sinds 1971 verdrievoudigd
verviervoudigd. De hoge prij
zen van kunstmest, gekoppeld
aan d-e hoge prijzen van ves
sel en olie, hebben een vrij»
ondraaglijke last gelegd op
betalingsbalans van die
wikkelingslanden die niet ft-
lijktijdig profiteerden van
gestegen grondstoffen-pnjM»
Aldus de FAO-studie.
boeren die het meest bennen
hebben aan kunstmest, kun™1
de rekening niet betalen.
gens schatting van desk*
gen zou een ton kunstmest
Engelse of Franse akkers et
extra drie ton graan kw®
opleveren. Maar in India
een hoeveelheid kunstmest w
ton meer kunnen oplevo®»
De westerse boeren gebïl)®®
al zoveel kunstmest dat ff"
gebruik in verhouding sts®
minder opbrengt. Het kon
mestgebruifc is weer een W®
beeld van een landbouw*!,
dat op nationaal niveau U'
maar op internationaal wve
volkomen scheef is gegroeid-
De problemen zijn.
hun omvang, niet onoplosim -
zo menen de organisatoren
de wereldvoedsel conferen
De Egyptische secretaris-g"j
ra-al van de conferentie,
Ahmed Marei: „De wereld
geheel heeft de financiële
gelijkheden en de tecbnow
sche capaciteit om doeii
fend te kunnen reageren op
problemen van armoede.
ger en ondervoeding- N°®f!
de politieke wil om de
van menselrike snl'dariM
te zetten in werkelijkheid -
(Van onze redactie
buitenland)
ROME Minstens 460
miljoen mensen zijn niet in
staat een normaal leven te
leiden omdat ze leven in een
toestand van permanente
ondervoeding.
De voedselreserves van de
wereld zijn op het ogenblik zo
gering dat ze mogelijk niet
voldoende zullen blijken om
de mensheid door een nieuwe
reeks van ernstige misoogsten
te helpen. Met deze feiten
voor ogen komen vertegen
woordigers van alle lidstaten
van de Verenigde Naties van 5
tot 16 november in Rome bij
een om de problemen te in
ventariseren en het eens te
worden over praktische oplos
singen. Deze wereldvoedsei
eonferentie, de belangrijkste
bijeenkomst over de proble
matiek in de geschiedenis,
wordt gehouden op het niveau
van ministers.
haar tweede rapport dat de
huicBge hongersnood in de
Derde Wereld, die nu vooral
India, Bangla Desj en de Sahel
teistert, in 1980 zal uitgroeien
tot een wereldhongersnood
van ongekende omvang. De
.daaropvolgende 25 jaar zal de
toestand steeds verder ver
slechteren en intussen een
miljard mensenlevens vergen.
Dit miljard Slachtoffers zal
volgens de club van Rome een
directe hongerdood sterven.
Indirect zal een veelvoud van
dit aantal sterven; als gevolg
van epidemieën bijvoorbeeld,
waar door ondervoeding en ei
witgebrek verzwakte mensen
geen weerstand meer tegen
hebben.
Het antwoord op dit onheil
spellend toekomstperspectief
mag niet verwacht worden
dateert uit 1972, toen, voor het
eerst in 20 jaar, de voedsel
produktie van de wereld te
rugliep. Slechte weersomstan
digheden troffen onder meer
de Sowjet-Unie, China, India,
Australië, de Afrikaanse Sa-
heOUandien en Zuidoost-Azië-
De wereddproduktie van gra
nen - in hoofdzaak tarwe,
grofkorrellige granen zoals
mals en rijst - moet jaarlijks
met 25 miljoen ton groeien cum
alleen al gelijke tred te kun
nen houden met de groei van
de wereldbevolking. In 1972
De "wereldvoedsedcrisis"
uitgeputte voorraden, een toe
nemende vraag, gekoppeld aan
de uitzichtloze armoede van
een groot deel van de wereld
bevolking, trekt de laatste tijd
sterk de aandacht als gevolg
van alarmerende kranteberich-
ten over hongersnood, sombere
voorspellingen van de "Club
van Rome" en waarschuwin
gen van diverse VN-instanties.
Miljoenen mensen zullen om
komen als de rijke landen hun
steun aan de arme landen niet
drastisch uitbreiden, zegt Ro
bert McNamara, president van
de Wereldbank. Om zo'n ramp
te voorkomen moeten de wel
varendste landen hun totale
hulpverlening de komende vijf
jaar vergroten van 89 miljard
gulden nu, tot 143 miljard gul
den. De overheidshulp zou in
die periode verdubbeld moe
ten worden, zo meent hij- De
club van Rome voorspelde in
Kissinger
van een tiendaagse conferentie
in Rome- Op zijn best moet
daar de politieke wil blijken
om de onderlinge tegenstellin
gen te overbruggen en een be
gin te maken met de oplossing
van de immense problemen.
Het initiatief tot de wereld
voedseieonferentie is genomen
door de conferentie van niet-
gebonden landen, die in sep
tember 1973 in Algiers verga
derde. Deze conferentie drong
er op aan dat er gezien de
ernstige voedselorisis waar
voor uitgestrekte gebieden en
talloze volkeren zich geplaatst
zien, een gezamenlijke spoed-
conferentie op ministerieel
wordt bijeengeroepen van de
ten mensen als gevolg van te
veel eten- Deze mensen zijn te
dik en krijgen verharde of
vernauwde aders, twee om
standigheden die gewoonlijk
in verband worden gebracht
met suikerziekte, overspan
ning en hartkwalen, ziekten
die verantwoordelijk zijn voor
het grootste aantal doden en
arbeidsongeschikten in de
geïndustrialiseerde landen, al
dus 'een FAO-studie.
De huidige crisis komt in
een tijd waarin de boeren in
zowel de rijke, als de arme lan
den meer produceren dan ooit
tevoren. Volgens FAO-cijfers
stijgt de voedselproduktie met
jaarlijks 2,7 procent. Elke 26
jaar verdubbelt de voedselpro-
Mc Namara
duktie. Maar daarmee kunnen
de boeren maar nauwelijks de
enorme bevolkingsgroei bij
houden, die zich vooral voor
doet in de ontwikkelingslan
den.
Slechts eenderde van de we
reldbevolking heeft in de geïn
dustrialiseerde landen. Maar
zij eten tweederde op van 's
werelds voedselproduktie en
gebruiken ook tweederde van
de overige grondstoffen.
Noord-Aimeritoa bijvoorbeeld,
waar slechts zes procent van de
wereldbevolking woont, ver
bruikt 22 procent van de tota
le voedselproduktie van de
wereld): 10 procent van het
