Nixons zelf kastijding Brievenbus wordt weer schoon Ergernis en waardering GOUDZOEKERS IN ITALIË EERHERSTEL VAN GRIEKSE VOLKSTAAL ■I Denderend bezoek voor boer Shields buitenland Tegenstellingen Talent Geraas Mirakel Sancties Klachten Driehoek (Van onze correspondent) WASHINGTON Waar om besloot ex-president Ri chard Nidon op 5 augustus, met bekentenissen van rechts- obstructie, politieke zelf moord te plegen? In het tijd schrift „New York" schrij ven twee professoren, Frank Fox en Stephen Parker een essay waarin zij de stelling poneren dat „alleen het pre sidentschap van de Verenig de Staten Nixon de macht kon verschaffen om een zelf vernedering te ervaren die gelijkwaardig was aan zijn diepe gevoelens van waarde loosheid". Het artikel begint met een intrigerende brief die Nixon op 19 november 1923, toen hij tien jaar oud was, aan zijn moeder schreef: Mijn lieve Meester, De twee jongens die u bij mij achterliet zijn zeer slecht tegenover mij. Hun hond, Jim, is zeer oud en hij wil nooit met me praten en spe len. Op een zaterdagavond wa len de jongens aan het jagen. Jim en ik gingen mee. Ter wijl we door de bossen lie pen struikelde een van de jongens, waarbij hij op mij viel- Ik werd kwaad en sloeg hem. Hij schopte me in de zij en we gingen toen verder. Terwijl we aan het lopen waren zag ik een zwart rond ding in een boom- Ik sloeg het met mijn (honde)poot. Er kwam een zwerm zwarte dingen uit. Ik voelde overal pijn. Ik begon te rennen en aangezien mijn beide ogen zodanig waren opgezwollen dat ik niet kon zien viel ik in een vijver. Toen ik thuis kwam had ik erge pijn. Ik wilde dat n nu onmiddellijk thuis zou komen. Uw goede hond, Richard. De beide professoren zien ul het leven van Richard Nixon een patroon van zelf medelijden en zelfvernieti ging- Zij hebben zich in hun studie gebaseerd op Nixons belastingdocumenten, andere vrijwillig bekendgemaakte financiële documentaries, de collectie van Nixons rede voeringen, zijn biografieën, afschriften van geluidsban den, pogingen tot psycho analyse op historisch niveau en vanzelfsprekend Nixons eigen biografie „Zes Crises' De professoren vinden in dat materiaal een patroon van zelfvernietiging. Richard Nixon kon dit begrijpen: het grote doel zijn openbare loopbaan niet het presidentschap, zijn verbanning uit presidentschap", zo n... Pe niet van was maar het schrijven Fox en Parker. Dc professoren denken nu iets te begrijpen van de in herente tegenstellingen die de activiteiten van de voor malige president kleurden. Het bedrog en de dubbelzin nigheid die kenmerkend wa ren voor zijn redevoeringen, zijn hartstocht naar het presi dentschap en zijn veronacht zaming van dat ambt; zijl hartstocht voor detail en zijn giftige verwaarlozing; zijn bekommernis met helderheic en zijn minachting van de waarheid; zijn pre-occupatie met discipline en zijn uit spattingen en woede-uitbar stingen; zijn kennis van de geschiedenis en zijn vermin king van precedenten; zijn bezorgheid voor het land e,n zijn ondermijning van de grondwet; zijn behoefte aan privacy en zijn achtervolging van publiciteit; zijn liefde voor de wet en zijn engage ment in misdrijf: zijn honger naar zegepraal en zijn bui tengewone capaciteit voor zelfvernedering. Richard Nixons leven is een verba zingwekkend geheel van ne derlaag en openbare verne dering. Fox en Parker analyseren Nixons crises die hem vanaf het begin van zijn politieke bestaan hebben beeeleid. Al die crises zijn zelf veroor zaakt- Alleen door zichzelf (in zijn Checkers-rede) te vernederen, kon hij een ant woord vinden op de beschul digingen van financiële cor ruptie die Eisenhower op het punt brachten om zich van Nixon als vice-presidentiële kandidaat te ontdoen- In 1960 gaf hij, in de beroemde tele visiedebatten, waaraan hij zich gemakkelijk had kun nen onttrekken, John Kenne dy de kans om alle politieke voordelen die Nixon had te neutraliseren. Twee jaar Ia- ter bestrafte hij zichzelf door zich in een voor hem poli tiek tamelijk zinloze cam pagne voor de gouverneurs- zetel van Californië te meten met Edmund Brown, die vrijwel niet verliezen kon- In 1968 was Humprhrey al ver slagen voor het president schap toen hij door de demo craten kandidaat werd ge steld, maar Nixon vertaalde zijn zekere overwinning in een nauwelijks ontlopen ver lies. De grondtoon van het es say van Fox en Parker is dat Richard Nixon over een uit zonderlijk talent beschikt om zichzelf de das om te doen en zichzelf te kastijden. Via bespiegelingen die te wijdlo pig zijn voor herhaling, maar die de schrijvers een weten schappelijke ondergrond ge ven, bereiken zij de conclu sie dat Nison onbewust steeds bezig is geweest zijn eigen gevoel van waardeloos heid te vertalen in zelfverne dering en uiteindelijk zijn zelfvernietiging. Zij volgen de Watergategeschiedenis op de voet en zien dat Nixon alle kansen om zich van dat spinneweb te bevrijden heeft laten liggen. Hij had John Dean, zijn voornaamste beschuldiger, op grond van een variant op het „Presidentiële privilege" kunnen opleggen niet voor de Watergate-commissie te verschijnen. Hij liet daar Alex Butterfield getuigen, die het bestaan van de ge luidsbanden openbaarde. Hij veroorzaakte in het land het tumult en de verdeelheid die zijn eigen innerlijke stormen weerspiegelden. Dat Nixons zelfondermij- ning zo lang heeft kunnen duren is te wijten aan het feit dat het Amerikaanse presidentschap een zo grote mate van bescherming en isolement heeft verkregen- Nixons eigen interpretatie van het presidentschap, dat vrijwel een koningschap werd, verschafte hem een schild dat niet te doorbreken leek totdat de bewijzen van zijn immoraliteit en zijn aan deel in de misdrijven niet taneer verborgen konden blijven. Het geheime geluidsban densysteem verschafte Nixon een gevoel van almacht en alwetendheid en het ontnam zijn voorname bezoekers de waardigheid die hij zelf niet bezat, aldus Fox en Parker. Hij zette de bewijzen van ziin eigen onwaardigheid en schuld op de band. De ge luidsbanden verschaften hem, op 5 augustus, het werktuig om zich politiek van het leven te beroven. Rabbijn Baruch Korff stelde Nixon kort daarvoor een voor de hand liggende vraag: Waarom had hij die geluids banden niet verbrand? Fox en Parker zeggen dat het Nixons gevoel van inferi oriteit, was dat zijn instinct naar politiek voortbestaan steeds heeft ondermijnd. Als Nixon onmiddellijk na de ontdekking van de Waterga- te-inhraak de bezem door het Witte Huis zou hebben ge haald zou hij nu nog presi dent ziin en in 1976 hebben gepresideerd over de twee honderdste verjaardag van ■Ie Amerikaanse onafhanke- "ikheid bfrt van vet,zen (Van een onzer verslaggevers) AMSTERDAM De reclamewereld gaat de stroom brievenbusvervuilers indammen. Een werk groep van het genootschap voor reclame werkt aan een uitbreiding van de bestaande gedragscode voor reclame, waardoor voortaan alle soorten postrecla me hier onder zullen vallen. Npg dit jaar zal daar door niet alleen de hoeveelheid reclame, die onge vraagd in de brievenbussen terechtkomt, gaan ver minderen, maar ook zullen verzenders ervan kun nen worden gestraft als geërgerde geadresseerden een klacht indienen. Het maken van reclame over de post is de laatste ja ren stormachtig toegeno men. Per jaar wordt op het ogenblik al zeker voor meer dan 600 miljoen gulden aan reclamebrieven, drukwerken en monsterzendingen uitge geven, 35 procent van het totaal. En ieder jaar groeit het gewicht van deze post, dat de huisvrouw in haar brievenbus vindt. Om een indruk te geven: Een arts of architect kijkt niet meer gek op als hij per w"°k zo'n kilo postreclame angt. En dat ondanks _e sterk geste gen verzend- en drukkosten. Maar de kritiek op deze vorm van reclame groeit mee. Het meest gehoorde ar gument hiervoor: Het onge vraagd in de brievenbus krijgen er van. „Eindelijk", zullen veel men sen nu denken, „komt er aan die rotzooi een eind. Wij lézen het toch niet. Laten ze maar minder reclame maken en de prijzen verlagen". Een mening die niet gedeeld wordt door een van de leden van deze werk groep, de 46-jarige J. R. Bou ten, zelf reclame-man in hart en nieren. Hij is directeur van het gelijknamige reclame- en adviesbureau in Delft en vice- voorzitter van het Genoot schap voor Reclame- Volgens hem wordt deze reclame wel degelijk gelezen. Sommige on derzoekers noemen zelfs het cijfer van 66 procent, die alle postreclame grondig nakijkt en hooguit 10 procent die zich er echt aan ergert. Slechts een deel gooit deze reclame on geïnteresseerd weg. En dat juist willen de makers van postreclame nou voorkomen. Bouten: „Het is onzin als een arts, die behoort tot een dank bare consumentengroep, recla me krijgt voorgeschoteld voor deurknoppen of verrekijkers. Bij het noemen van het woord reclame denkt het publiek vrijwel altijd aan tv-reclame. Was- en reinigingsmiddelen worden meer genoemd dan enig ander produkt. Onge veer de helft van het publiek heeft enige waardering voor de reclame, 40 procent wei nig waardering en 13 procent veel waardering. Een groot deel (62 procent) meent ook de reclame te kunnen mis sen. Deze cijfers zijn de uitkom sten van een onderzoek van de Nederlandse Reclame Stichting. Ergernis over re clame- en andere marketing activiteiten komt veelvuldig voor, maar de meeste erger nis geven tv- en radio-recla me en verkoop aan de deur. Eenvijfde deel van het pu bliek zegt meerdere malen nadeel te hebben ondervon den van misleiding in de re clame. Slechts bijna de helft van het publiek meent voldoende gelegenheid te hebben om te protesteren tegen reclame die als misleidend of oneerlijk wordt beschouwd, terwijl een zeer groot deel weet dat mensen onder invloed van de reclame vaak dingen kopen waaraan ze geen behoefte hebben. Iets meer dan de helft weet dat maatregelen tegen de reclame vooral noodzakelijk zijn om anderen dan henzelf tegen de reclame te beschermen. Dat is misbruiken van zijn adres door de adressenbu- reaus. Er moet meer gewerkt worden met speciale doelgroe pen, die verkwisting moet er uit"- Vandaar dat de werkgroep verhuurders van adresbestan den en verspreiders van recla me-materiaal broederlijk bij eenzitten met vertegenwoordi gers van de drukkerswereld, de PTT, postorderbedrijven, felicitatiediensten enz. om te bekijken hoe dat dit moet ge beuren. Want gaat het niet vrijwillig, dan zal vroeg of laat de overheid ingrijpen, omdat de postreclame in een steeds slechtere reuk komt te staan. ™'1 'if! "t J'f I -I i I 5 ^fll^ iplJiihijSi iijü, J v >fi ■■■li Bill 1 jr Postreclame: een kilo per week voor dokter of architect. (Van onze Londense correspondent) LONDEN Landbouwer Charlie Shields zat die za terdagavond op zijn gemak een pijpje te roken en naar de tv te kijken. Hij genoot van de gezellige rust na een drukke dag. Een boer heeft meestal weinig tijd voor tv. Charlie - een weduwnaar - was dan ook niet erg moeilijk in zijn programmakeuze. Het kon hem eigenlijk geen harst schelen wat er te zien was op de flikkerende beeldbuis. Ieder teken van leven, elke beweging op het glazen scherm fascineerde hem. Hij kon ernaar kijken tot hij er bij in slaap viel. Het tv-programmia, van die avond was weer zo'n oude oorlogsfilm, waarop als we tenminste sommige program masamenstellers van de BBC mogen geloven Britse tele visiekijkers van alle leeftijden dol zijn. Kitschfilms waarin heldhaftige geallieerde krijgers de meesit onmenselijke moei lijkheden doorstaan en boze Duitsers de straf krijgen die zij dubbel en dik verdienen- Dit alles geïllustreerd met het no dige wapengeweld. „Made in Hollywood" als het Ameri kaanse en „Made in Pine- wood" als het Britse produk- ten zijn. Veel bloed en lawaai- Vroeger op het grote scherm in de bioscoop: net echt, van daag de dag op de beeldbuis: verouderde mamaak. Op landbouwer Charlie Shields bleek de oorlogsfilm die avond niet veel indruk te maken. Hij begon ervan te knikkebollen. Zijn ogen vielen dicht. Zijn neusvleugels tril den en zijn mond bleef half openstaan. Charlie Shields snurkte, eerst op halve kracht, daarna luid en doordringend. Alleen het razende geluid van de oor logsvliegtuigen op de tv over stemde zijn manhaftig getrom pet. Boer Shields wist niet hoe lanig hij geslapen had, toen zijn behaaglijke rust op bar baarse wijze verstoord werd. Hij schoot wakke? van een donderend geraas dat aanzwol tot boven zijn hoofd de zolde ring openbarstte en te mid den van dikke stofwolken, ge kreun, geroep en gekraak 25 onverwachte gasten hem bijna letterlijk in de schoot vielen. Pas toen het stof opgeklaard en iedereen rechtgekrabbeld was, kon Shields die toestand overschouwen. Hij had het gauw door dat de vreemde invallers vrienden en vrien dinnen waren van zijn dochter Linda (21) en zijn zoon Geor ge (20)- Dit jeugdige stel had de andere jongens en meisjes uitgenodigd op een bieravond je in zijn 200 jaar oude boer derij te Melbourne, in het En gelse graafschap Derbyshire. De hele troep kwam die avond samen in een kamer op- de tweede verdieping. Het ging er hoogst gezellig aan toe rond. een vaatje bier dat in het midden van het vertrek geplaatst was. Op een gegeven moment stond de hele bent luidkeels te zingen rond het vat. De plankenvloer van een Engelse boerderij, die al twee eeuwen achter de rug heeft, is echter niet altijd be stand tegen het gewicht van 25 jonge bierdrinkers. Hij be gaf zonder enige waarschu wing. Niemand hoorde het eerste gekraak. De balben knapten kordaat door, de vloer zonk in de diepte. Toen voel den zich 25 beduusde jonge mannen en vrouwen, met het bierglas nog in de hand, met een naar beneden gaan, zon der dat zij de trap gebruik ten. „Hard gaat ie", riep een van de jongens flegmatiek, zoals het een Engelsman past. „Help", gilde een van de meisjes, minder patriottisch. „Ik ben mijn schoenen kwijt". „De wereld vergaat", brulde iemand, die dacht dat zijn of haar laatste uur geslagen was. Vóór ze het wisten, stonden ze in de slaapkamer van Linda Shields. „Toen het gebeurde, was ik net niet bij onze gas ten", vertelde Linda nadiein- „Ik hoorde rumoer dat me deed denken aan een aardbe ving Grijze stofwolken vulden het trappehuis- Ik rende naar mijn slaapkamer en probeerde de deur open te duwen. Op hetzelfde moment zakte de troep, die boven door de zol dering gevallen was, daar voor de tweedie maal door de vloer". Roer Shields en zijn dochter slaagden erin de geschrokken gasten weer op hun gemakt te stellen. Tot ieders grote verba zing was bijna niemand noe menswaardig gekwetst. Slechts vijf of zes jongelui moesten hun wonden en kneu zingen laten verzongen in het plaatselijke ziekenhuis. „Ik ben blij, dat het nog zo goed afgelopen is", zei land bouwer Shields de volgende dag. „De aangerichte schade kan je bezwaarlijk gering noe men, maar het belangrijkste is toch, dat niemand ernstig let sel heeft opgelopen". Als bij mirakel was hij zelf niet be dolven geworden. De oorzaak van dit angewo- ne voorval? „Wel", zei Charlie Shields, „het is een oud huis, waarvan die balken kennelijk geen zware lasten meer kon den dragen. Er bevonden zich om te beginnen veel te veel mensen in die ene kamer op de tweede etage". „Onze inge storte party had niet eens een bijzonder doel", klaagden Lin da en George. „In de toekomst zullen wij maar beneden bier drinken". Terwijl ze door de twee ga pende openingen naar het kale plafond van de bovenste ka mer gluurden, voegde Linda, tekenlerares van beroep, eraan toe. „Eigenlijk moeten wij nu een liefdadigheidsfeest organi seren voor de wederopbouw van onze antieke boerderij"- ken van overledenen voor re clame-acties. Ook mogen er geen monsters worden verzon den die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid; zeeppoe ders aan de deur, bijv. waar door in het verleden veel ver- giftigiugsgevallen voorkwamen bij kleine kinderen- Een van de belangrijkste on derdelen van de code van post reclame moet volgens de heer Bouten zijn het gebruik van de adressen systemen. „Voor commerciële doeleinden moeten alleen de openbare adressenbestanden worden ge bruikt als bijv. telefoonboe ken, huwelijksaankondigingen, giro-boeken en ondernemingen Maar kerkregisters, om maar iets te noemen, zijn niet open baar". Dat betekent dat gege vens op het gebied van het gezin, godsdienst, inkomen enz. niet openbaar zijn en dus taboe voor het gebruik voor reclame-doeleinden. Voorts wordt er een aantal ethische maatregelen gedetailleerder aangegeven, zoals gebruik ma- Waar regels worden vastge steld, moeten ook sancties worden ontworpen voor hen, die de voorschriften overtre den. Bouten: „We kunnen de Duitse weg volgen, met een wettelijke regeling die voor schrijft dat als tegen een code wordt gezondigd, proces-ver- baal volgt, of het Britse sys teem, dat meer een raamwet inhoudt. De belangengroepen zorgen dan zelf voor straf maatregelen. Ik voel het mees te voor dat laatste". Daarbij denkt hij dan aan een druk- en verspreidingsverbod, het recht van de retourzending, de verplichting eventuele geleden schade te herstellen en een keurmerk voor drukwerk re clame-makers, dat bij inbreu ken op de regels kan worden ingetrokken. „Maar een ver bod tot drukken zal wel moei lijk zijn in het kader van de grondwet (vrijheid van druk pers)". En dat geldt eveneens voor de andere straffen, die allemaal een wettelijke basis zouden moeten krijgen- Daaro ver is echter al contact gelegd met de overheid. Een groep vervuilers is overi gens nog niet bij de code be trokken: Die van de „slagerij om de hoek", zoals Bouten de huis-tuin en keukenleveran ciers voor het gemak om schrijft. Maar het gaat volgens hem maar om een te verwaar lozen gedeelte van het totaal. „Trouwens, ais blijkt dat deze slager zicli niet aan de code voor de reclame houdt, als hij bijv. schrijft dat zijn vlees goedkoper is dan de vorige maand, moet hij dat ook kun nen aantonen. Maar hij per mitteert zich echt niet zoveel, anders is hij zijn klanten zo kwijt. Want ook hij kan wor den getroffen door de nieuwe code: Een drukker kan hem straks gaan weigeren". En vervolgt hij: „Ik geef toe, helemaal tegenhouden kun je het natuurlijk nooit er zijn altijd zijpaadjes. Je kunt nu eenmaal geen ketting op de deur plaatsen en er blijft een briefgeheim. Maar ik denk toch dat zo'n 85 procent wél zal meedoen, of anders ben je gauw een outcast. Waar wij naar toe willen is het beschik ken over een medium waarvan je weet wat je eraan hebt, de verkwisting moet eruit, het reguleren is de hoofdzaak- Hoe selectiever hoe beter. Vroeger heb ik ook heel wat „direct mail" verzorgd, en de kosten (laarvan variëren toch wel van ƒ1,25 tot ƒ8.-. Hoe scherper de selectie, hoe goedkoper voor de fabrikant". „Trouwens", zegt hij lachend, „tenslotte breken een groot deel van de „kleintjes" (de rubrieken te koop aangebo den) in de dagbladen met alle vormen van welke code dan ook. En dat doet de consument toch zelf". Als het aan hem ligt, zal daaraan straks ook een eind komen, waarbij dan vooral eerst de huis- aan huis bladen worden aangepakt- „Want daarin viüd je soms de meest onwaarschijnlijke za ken". De fouten worden dan ook vrijwel altijd gemaakt door de kleine reclame-ma kers. „Bedrijven als Unilever en Philips kunnen zich niet permitteren te zondigen tegen de regels". De Nederlandse consumenten bond, die in het verleden me nigmaal de postreclame scherp heeft veroordeeld, is niet on verdeeld gelukkig met de plannen, hoewel men het wel „een stap in de goede rich ting" noemt. D.M. Westendorp: „Het grote bezwaar is eigen lijk dat het kwaad al geschied is, als de sancties komen. De fabrikant heeft al de lol van zijn actie, voordat hij op de vingers wordt getikt. Het blijft altijd een controleren achteraf". Westendorp vertelt .lat de bond veel klachten krijgt. „En vrijwel altijd wordt de ergernis veroorzaakt door het ongevraagd krijgen van de reclame-brief- Deze re clame blijft de PTT veel geld kosten en de consument wordt op psychologische wijze ge prest om iets te kopen wat hij op dit moment niet nodig heeft". Over het overleg met de recla me-wereld, dat Bouten zegt graag te willen, reageert hij schamper: „Wij zitten ook In het Genootschap voor Recla me. Daar hebben we dan de mogelijkheid om nee te zeg gen als anderen ja zeggen". (Vsm onze oomeisipomdemit) ROME Met heel veel geluk en hard werken deilven „pro fessionele" goudzoekers in Ita lië zo'n vijf gram goud per dag. Dat levert a raiison vain bijna twintig gulden per gram krap honderd gulden op, hetgeen voor een aantal gelukzoekers meer dan voldoende is- Zij zijn, alls echte pioniers, opniiieuw de bergen ingetrok ken, omdat de gestegen goud prijzen voor hen aantrekkelijk genoeg zijn om de godiganse dag aan de oevers van en in de beddingen van kleine berg stromen te ziften en te zeven, totdat het glinsterende goud achterblijft- Het zou overdreven zijn om van een ."goudkoorts" te spre ken, maar er zijn nogal wat lieden die hun geregelde le ventje laten voor wat het is of was, en die die voorkeur geven aan een avontuurlijker leven op de flanken van de Alpen, 'bij die Itailiiiaans-Zwitserse grens. Daarnaast zijn er 'spor tieve stedelingen die louter voor de gein en de ontspan ning in de weekeinden goud gaan delven. Sommigen halen twee gram per dag en met de opbrengst daarvan is die benzi ne voor de heen- en terugrit er dik uit..- is, ge ul ir in Het gebied lm de Aosta-Biel la-D omocios sola is sinds eeuwen 'talië's goudge bied. In de eerste Christus werkten I slaven in harde ploe_ Ook in latere eeuwen is de rotsige bodem doorlopend on derzocht en omgewerkt Tot 1956 draaiden in gebied de Italiaanse goudmijnen- maar ze werden in genoemd jaar gesl< dat de kosten boiger werden dan de verdiensten. Er waren op dat moment ruim 500 men sen Jn dienst van het over- hei'ds-goudwinoiinigsbedrijf. Omdat de goudprijs op de we reldmarkt zo hooi wordt nu weer sproken van ee„ van deze goudmijn, voor ongeveer 100 werkgelegenheid zou Zover is het nog niet, ondertussen zijn wèl tientallen goudzoekers hun formeel clan destiene activiteiten gestart- Vooral de ouderen ondier hen, dfie twintig, dertig jaar gele den al in deze „gouden her gen" werkten vo-elen zidh nu ervaren en zijn opgetogen over hun zogenaamde .„gehei me plekjes"- Daar zou het goud voor het oprapen liggen, maar dat liijkt veel op goud- delverslaitdjn- Zo verschrikke- rijk zijn deze goudaders stukben rota worden dioor .ergbeken naar rustiger water gevoerd- Daar blijven de goudkorrels, losge- schuurd tussen water, rotsen en zand achter op de kleine strandjes van de bergbeken. En op düie plaatsen staan dan ook de meest wonderlijke zeef- installaties opgesteld. Ziet de Italiaanse staat nogal wat door de vingers waar het dieze delvers-activiteiten be treft, zij is wèl streng in haiar voorschriften wat betreft het verhandelen van dit goud. Lang niet iedereen mag deze goudvondsten opkopen en ver handelen maar de handelaars die wèl gemachtigd zijn, zijn vaak erg happig op dit in heemse goud omdat het van ïid is. FRANS WIJNANDS ATHENE (AP) Met de terugkeer van de democratie in haar bakermat Griekenland is ook de Griekse volksHal in ere hersteld. In een th ge publiceerd decreet bepaalde de regering dat de volkstaal het z.g. Demotisehe Grieks dient te worden onderwe zen op de basisscholen in plaats van het Katharevousa, het onversneden hoog Grieks dat door taalpuristen wordt voorgestaan. Met de maatregel, die op korte termijn ook voor het voortgezet onderwijs zal gel den, is een eind gekomen aan een vaak felle taalstrijd die, evenals dat in België het ge val is, een stork politiek ka rakter droeg. De militaire dictators die het land tot afgelopen maand juli zeven jaar in hun greep hebben gehad, voerden een „cultuurpolitiek", waarin het Demotiisch Grieks werd verbo den als zijnde ougrleks en zelfs communistisch- Hun cam pagne tegen de normale heeft overigens nooit succes gehad. De militai ren, die zich beschouwden als wakers over het Helleens erf goed, keerde zich o.a. tegen ingeburgerde barbarismen als weekend en merci. Radio en televisie kregen de opdracht zich uit te drukken in zuiver Grieks. Sportverslaggevers moesten zich het hoofd breken over Griekse equivalenten voor woorden als penalty, goal en cornier- Maar onmiddellijk nadat de militairen hun macht hadden afgestaan aam een in- terim-burgerbewind onider lei ding van Comstatine Kaïraman- Lis gingen de media weer over op de volkstaal. Slechts de rechtse pers handhaafde het Katharevousa. De regering heeft het nieu we decreet vergezeld doen gaan van een verantwoording waarin wordt gezegd dat de maatregel bedoeld is om een eind te maken aam de linguïs tische chaos die reeds te lang een zware handicap is voor het onderwijs- Het Demotisdhe Grieks is de levende taal van ons volk, zo concludeert het rapport. Het is daarmee de taal waarin onze nationale no den het expressiefst kunnen worden verwoord. Hoewel de Griekse taalstrijd met meer zo gevoelig ligt als die in België tussen het Nederlands en het Wallonisch-Frans, heeft de worsteling tussen 't Demotisch Grieks en het Katherevousa raar sporen achtergelaten in de moderne Griekse geschie denis. De strijd beeft vele mensenlevens geëist- Bij on lusten in 1901, naar aanleiding van een bij bel vertaling m het Katharevousa. werden elf mensen gedood en tachtig ge wond. Twee jaar later leidde de vertaling vam een klassieke Griekse tragedie im het Demo tisch bij de opvoering van het stuk tot nieuwe onlusten met een nog fatalere uitslag. En in de jaren daarna moesten on derwijzers, leraren en ambte naren zich conformeren aan de linguïstische positie van de zittende regering of anders het veld ruimen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1974 | | pagina 21