„ALL THE PRESIDENT'S
Het relaas van Watergate:
een journalistieke droom
GELD IS DE SMEEROLIE VAN
DE AMERIKAANSE POLITIEK
IPRÖ-radi
voortaan
op
vrijdag en
maandag
buitenland
Controverse
Precies
Schrijven
Fascinerend
Bedreiging
Moed
Siamese tweeling
Zorgen
Zuivel
Schijnheilig
Goeie zin
USKE EN
MAANDAG 31
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Na de
zondvloed van Watergate is
er een vloedgolf van boe
ken over ex-president Nixon
en zijn trawanten versche
nen. Er liggen er nu al meer
dan een dozijn in de boek
winkels, terwijl een flink
aantal personen uit de Witte
Huis-entourage van Richard
Nixon druk bezig z(jn hun
inzichten in boekvorm te
gieten, veelal om de midde
len bijeen te brengen om
hun strafpleiters te betalen.
President Nixon zelf heeft
al een aanbod van twee mil
joen dollar, zo wordt ge
meld, als voorschot op de
eerste aflevering van zjjn
memoires, die hij volgens
cynische geesten de titel „Ik
ben geen schurk" zou kun
nen geven.
Er wordt druk gezocht naar
uitgevers van de nog te vol
tooien werken van Bob Halde-
man, John Ehrliohman, Char
les 1 Colson, de politieke spion
Donald Segretti en Watergate-
inhreker E. Howard Hunt.
John Dean, die begin deze
maand een cel heeft betrok
ken, heeft zijn plan om een
boek te schrijven opgegeven-
Verder is er een aantal „goede
engelen" in het Watergatedra-
ma dat de pen ter hand heeft
genomen: Elliot Richardson,
Clark Mollenhoff (een ver
slaggever die een tijdje in
Nixons Witte Huis heeft ge
werkt), de essayist William
Safire, die Nixon lang heeft
verdedigd en Henry Kissinger,
die Watergate slechts in de
marge zal behandelen.
James McCord, de elektro
nisch begaafde Watergate-in-
breker, liet als zijn eigen uit
gever een onleesbaar werkje
het licht zien en Bob Halde-
man is op moeilijkheden ge
strand met zijn uitgevers. Een
resumé van ruim 80 bladzij
den werd door een aantal uit
gevers afgewezen op grond
van een aantal controversiële
punten in Haldemans samen
vatting. Volgens Haldeman
was Kissingers berucht gewor
den uitbarsting in Salzburg
slechts één explosie in een
lange serie van woede-uitbar
stingen van de diplomatieke
Superman en hij beweert dat
Martha Mitchell de reden was
van het aftreden van haar
echtgenoot, de voormalige mi
nister van justitie, die nu ook
bij haar uit de gratie is.
Het boeiendste boek in de
baaiers is ongetwijfeld „All
the President's Men", geschre
ven door de Washington Post-
verslaggevers Carl Bernstein
en Bob Woodward (1). Het is
een zeer gedetailleerde schur-
kenroman die een zeer precies
inzicht geeft in de Watergate-
ontwikkelingen tot het begin
van dit jaar, dus exclusief de
procedures in de Rodino-com-
missie van het Huis van Afge
vaardigden, de opdracht van
het Hooggerechtshof aan
Nixon om belastende geluids
banden af te staan en zijn
aftreden op 9 augustus.
Voor degenen die Watergate
enkele meters de keel uit heb
ben hangen is het boek van
Bernstein en Woodward de
Bob Woodward (links) en Carl Bern
stein (rechts) op de redactie van de
Washington Post. Ze waren 28 en 29 jaar
toen ze de eerste tekenen ontdekten van
onregelmatigheden van de kaht van de
Amerikaanse regering. Hun verhalen in de
Washington Post gaven de stoot tot wat
later de Watergate-affaire werd genoemd.
Over hun avonturen in de politieke wereld
van corruptie en intimidatie is onlangs een
boek verschenen: ,A11 the president's men'.
Huis, die op vertrouwensbasis
met hem sprak en wiens iden-
titeit, volgens goed joiurnais.
tiek gebruik, niet wordt ont-
huid. Hij stond bij de Was-
hington Post bekend als „Deen
Throat", naar de pornografi. 1
sohe film waarin de hoofdrol
wordt gespeeld door de roem-
ruchte Linda Lovelace.
„Deep Throat" ontmoette
Bernstein in het holst van de
nacht in parkeergarages, nadat I
Bernstein hem een signaal had
gegeven) door een bloempot
met een rode vlag erin op zijn
balkon te plaatsen- Na dat te-
ken, dat later gewijzigd werd
kon Bernstein in de „Ne»
York Times" het uur van de
afspraak met Deep Throat
vinden. Het paginanummer 2j
was dan omcirkeld en op de
bodem van de pagina, in de
linkerhoek, vond de verslagge.
ver dan een cirkeltje met de
wijzers van een klok die Je
tijd aangaven. Een van de ge
zelschapsspelen in Washington
is nu proberen uit te zoeken
wie die „Deep Throat" «t|
kan zijn geweest, maar ik heï
nog geen enkele aannemelijke
suggestie gehoord./
moeite van het lezen waard,
want het geeft een goed in
zicht in de beste Amerikaanse
journalistiek in actie. De twee
Davids werden geconfronteerd
met de Goliath van het Witte
Huis en het heeft lang ge
duurd voordat de gemiddelde
Amerikaanse burger bereid
was meer waarde te hechten
aan de betrouwbaarheid van
de berichtgeving in de Was
hington Post en andere bladen
die zidh kritisch tegenover het
Witte Huis opstelden, dan aan
de geloofwaardigheid van de
voormalige president.
Kort na de inbraak in het
hoofdkwartier van de demo
cratische partij werden Wood
ward en Bernstein door niet
weinigen beschouwd als wind
molens bestrijdende Don Qui-
chottes. Nu zijn zij het die het
grootste aandeel kunnen opei
sen in Nixons verbanning uit
het Witte Huis. De meeste
journalisten zijn Walter Mit-
ty"s die ervan dromen op hun
eentje geschiedenis te maken
in een tijdperk waarin groot
nieuws, door de snelheid van
de communicatiemiddelen,
veelal collectief wordt ge
maakt. ait-
Bernstein en Woodward léver
den het bewijs dat journalis
tiek monnikenwerk, uitge
voerd met terrier-achtige be
zetenheid, de moeite loont- Als
gevolg van hiun lange serie
primeurs, die bekroond werd
met een Pullitzerprijs voor de
Washington Post, worden de
Amerikaanse scholen voor
journalistiek nu overstroomd
met jonge talenten, die beslo
ten hebben Bernsteins en
Woodwards te worden.
Bernstein en Woodward gin
gen te werk als jonge politie
verslaggevers -zij waren bei
den ondier de 30 toen het grote
Watergate-spel begon- en ze
schreven „het verhaal van de
eeuw". Fascinerend in het
boek is de rol van hoofdredac
teur Benjamin Bradlee en an
dere journalistieke zwaarge
wichten in de staf van de
Washington Post als Barry
Sussman en Harry Rosenfeld,
die er op moesten toezien dat
Bernstein en Woodward zich
aan de regels van het journa
listieke spel hielden en geen
fouten maakten die het Witte
Huis de gelegenheid; zouden
geven om de Washington Post
vast te spijkeren op onzorg
vuldigheid. In bepaalde geval
len werden berichten pas ge
lanceerd wanneer deze door
drie of vier verschillende
bronnen werden bevestigd.
Zoals bekend voerde het Witte
Huis een vendetta tegen de
pers die niet naar de pijpen
van Richard Nixon danste.
Bernstein vernam van een
verslaggever van de concurre
rende Washington Star, vóór
de verkiezingen van 1972, dat
Charles Colson, het toenmalige
hoofd van de afdeling „Smeri
ge Streken" van, het Witte
Huis, hem had- verteld dat de
Post na de verkiezingen „on
der handen" zou worden geno
men. De Post werd toen al
geweerd van bijeenkomsten
rond het Witte Huis en Colson
zou er voor zorgen dat de Star
zoveel nieuws kreeg, dat het
lezen van dat blad aanzienlijk
interessanter zou worden dan
het lezen van de Washington
Post-
En dat was nog maar het be
gin. Gepoogd werd de Was
hington Post te ontdoen van
twee televisiestations. De Post
betaalde zwaar voor de moed
om het tegen het Witte Huis
op te nemen: op de beurs
zakten de aandelen van het
dagblad met 50 procent. Dat
leverde een grote zorg op voor
de uitgeefster, Katharine Gra
ham, maar zij had vertrouwen
in haar journalistieke staf.
In een telefoongesprek tussen
Bernstein en John Mitchell zei
Mitchell onder meer: „Al die
stront die jullie in de krant
zetten. Dat is allemaal al ont
kend. Katie Graham zal met
haar tiet tussen een grote vet
te wringer terecht komen als
da gepubliceerd wordt". Ver
der in het gesprek: „Zodra
jullie Ed Williams (de voor
naamste juridisohe raadsman
van de Washington Post) be
taald hebben en de rest van
die kerels, dan gaan we een
verhaal over jullie de wereld
insturen".
Dat was een ernstige bedrei
ging van een man die toen nog
vrij vast in het zadel zat. In
middels trok Spiro Agnew, die
later in een walm van corrup
tie uit het vice-presidentschap
werd verdreven, het land door
om de „elite" van de pers met
grof geweld te lijf te gaan. De
grote Zwijgende Meerderheid
geloofde Agnew en niet de
verhalen van Bernstein en
Woodrward in de Washington
Post, die werden afgeschreven
als wilde pogingen om George
MoGovern te helpen in zijn
hopeloze verkiezingscampagne.
De Washington Post demon
streerde een indrukwekkende
moed in de maanden die aan
de verkiezingen van 1972
voorafgingen. Woodward en
Bernstein bleven graven en
spitten- Ze onthulden de poli
tieke spionagecomplotten die
door Nixons vazallen waren
uitgebroed, de financiële schan
dalen rond Nixons politieke
strijdkas, een goed deel van
het ITT-schandaal. Bernstein
had een bron in het Witte
Het boek bevat een aantal ij.
teressante voorbeelden van
nieuwsgarings-techniek ei
taktiek die op nieuws belusts
journalisten in de slag brei-
gen. Woodward kon niet bij.
zonder goed schrijven -er wer-
den grappen gemaakt bij
Washington Post op het then.,
dat Engels niet Woodward)
moerstaal was- maar niet
journalisten behoeven goed It
kunnen schrij ven.
Het mooiste voorbeeld daarvi»
is Alfred Lewis, die 35
lang politieverslaggever "van
de Post was geweest. Lew
gaf de eerste gegevens on
trent de Watergate-inbraak z
ruwe notities vanuit zijn 1
hoofd door. Zes man
het complete verhaal
zijn naam. Jarenlang stonde;
op het hoofdbureau van poliiit
te Washington geen schrijfat-
chine van de Washington Post
Lewis, een legendarisch fi-
giuur, kon daar niet mee om
gaan.
Carl Bernstein was een Ian»-
harig, hippie-achtig type; Bob
Woodward was gewend op dt
republikeinse partij te sten-
men en hij was op zijn gemak
in „betere kringen". De beidt
verslaggevers konden aanvan
kelijk nauwelijks met efa
gebeurd in de zware onderlij-
opschieten; zoals wel vaker
ge concurrentie op Ameri
kaanse kranten gunden zij el
kaar het licht in de ogen niet
Zij werden in de Watergate-
affaire éen soepel wertaii
Siamese tweeling- Zij hadden
de afspraak gemaakt dal een
artikel niet gepubliceerd zou
worden wanneer een van de
twee er bezwaren tegen had.
Zulks leidde vanzelfsprekend
tot de nodige twisten,
die afspraak droeg in aanzien- I
lijke mate bij tot de precisie j
waarmee ze hun werk deden.
Toen de Watergate-inbraak ia j
juni 1972 plaatsvond wa
Woodward 28 en Bernstein 21
Zij waren stadsverslaggevers
die hun verhaal niet uit han
den behoefden te geven aas
de nationale nieuwsstaf. Dat is
iets waar alle Walter Mitty's
die in Amerika achter stede
lijk nieuws aanhollen, van
dromen.
BERT VAN VMS
(Van onze correspondent)
WASHINGTON De koop
en verkoop van politieke gun
sten en beloften is een oud
gebruik. In het jaar 1757 vero
verde George Washi gton, la
ter Amerika's eerste president,
zich een zetel in het parle
ment van Virginia door de
harten en de zielen van zijn
kiezers te verwarmen met 125
liter rum, 225 liter rumpunch,
155 liter wijn, 210 liter bier
en 10 liter appelcider. Dat be
tekende dat al zijn kiezers
rond anderhalve liter konden
innemen voordat zij naar de
stembus togen-
Bijna twee eeuwen na de
verkiezing van George Wash
ington tot president, was er
met de herverkiezing van pre
sident, thans burger, Richard
Nixon ruim 100 miljoen dol
lar gemoeid. De industriële
Croesus W- Clement Stone
schonk het Nixon-verkiezings-
fonds in 1972 twee miljoen
dollar en Maurice Stans, de
financiële tsaar van de
Nixoncampagne perste het be
drijfsleven aanzienlijke som
men af met de suggestie dat
de regering, in ruil voor poli
tieke liefdadigheid, wel posi
tief wilde denken en handelen
omtrent de belangen van de
milde gevers-
Al lang voor Watergate is
de financiering van de Ameri
kaanse verkiezingen een kwa
lijke zaak geweest- Het was
nauwelijks mogelijk, te achter
halen waar de verkiezingsbij-
dragen vandaan kwamen- De
verkoop van ambasseursposten
is een normaal gebruik gewor
den; de verkoop van rechters-
zetels is in een aantal staten
de gewoonste zaak van de we
reld en op het hoogtepunt van
de verkiezingscampagnes rei
zen er tal van figuren door het
Amerikaanse land met kof
fertjes vol 100-dollarbiljet-
ten-
Af en toe ging het natuur
lijk fout: Bobby Baker, de
vertrouwensman van Lyndon
Johnson, ging de cel in, even
als senator Daniel Brewster
van Maryland- Watergate
overspoelde het land met on
getemde corruptiegolven. Zelfs
in het nette begon de financie
ring van verkiezingscampag
nes al zorgen te baren. In 1970
bracht de familie van Richard
Ottinger 3-920000 dollar bij
een, waarmee Ottinger de weg
naar een senaatszetel voor de
staat New York wilde plavei
en- Zijn poging faalde maar
dat levert geen bewijs voor
het feit dat politieke kandida
ten die in het geld wentelen
minder goede kansen hebben
dan degenen die, zonder al te
veel te beloven, met de hoed
rond moeten gaan-
Al voordat de financiële
verkiezingsmanipulaties van
de Nixonmannen aan het licht
kwamen, werd er om hervor
ming van het systeem geroe
pen- Een nieuw idee was om
de belastingbetalers de gele
genheid te geven één dollar
aan hun zelfberekende aanslag
toe te voegen, zodat er een
openbaar verkiezingsfonds
zou ontstaan- Voor de senaat
ligt een voorstel om de kosten
van een presidentiële campag
ne tot ruim 28 miljoen dollar
te beperken en een campagne
voor de senaat tot 125-000 dol
lar of 8 cent per kiesgerech
tigde- Het Huis van Afgevaar
digden heeft andere ideeën,
maar het lijkt niet waarschijn
lijk dat er een zinvolle her
vorming tot stand zal komen
Geld is de smeerolie van de
Amerikaanse politiek en de
zittende leden van het Congres
beschikken gemiddeld over
tweemaal zoveel verkiezings-
geld als hun opponenten, die
nog geen macht hebben. Wa
tergate heeft geleid tot uitin
gen van bijna verblindende
politieke zuiverheid: senator
Richard Schweiker van Penn
sylvania heeft een rapport van
1722 bladzijden het licht doen
zien, waarin hij de namen,
adressen en beroepen van al
zijn financiers opgeeft, inclu
sief de naam en het adres van
een student die hem een cent.
stuurde. Men hoeft geen cyni
cus te zijn om te verwachten
dat de politieke zindelijk-
heidsdraug binnen niet al te
lange tijd zal verwateren-
De individuele verkiezings
filantropen, mannen als W-
Clement Stone, zijn niet van
plan veel aan de tussentijdse
verkiezingen van november -
aanstaande te doen- Op de
eerste dinsdag van november
gaat het Amerikaanse volk
stemmen over de bezetting
van alle 435 zetels in het Huis
van Afgevaardigden, 34 zetels
(van de 100) in de senaat, een
aantal gouverneursposten en
ruim 10-000 minder bedui
dende politieke functies, van
burgemeesters tot hondenvan
gers en schoolopaidhters De
individuele filantropen en een
goed stuk van het bedrijfsle
ven voelen er weinig voor om
grof ge d in de tussentijdse
verkiezingen te steken, ener
zijds omdat zij de wansmaak
van Nixon nog in de mond
hebben en anderzijds omdat
Wall Street een rampgebied
is-
Speciale belangengroepen daar
entegen zullen proberen hun
fondsen wijs in afgevaardig
den en senatoren te investe
ren- Op de eerste dag van
september, aan de vooravond
van het begin van het twee
maanden durende verkiezings
seizoen, liet het grootste van de
drie politieke comités van de
Amerikaanse zuivelindustrie
weten dat het bereid is
1-500-000 dollar in de verkie
zingscampagnes van afgevaar
digden en senatoren te inves
teren. De politici die zich uit
spreken voor beperkingen op
de invoer van zuivelprodukten
kunnen op een bijdrage reke
nen. Een maand eerder werd
de Verenigde Amerikaanse
Zuivelindustrie veroordeeld
wegens het uitkeren van hon
derdduizenden dollars aan ille
gale verkiezingsbijdragen- De
straf was een geldboete van
35-000 dollar.
In de komende verkiezingen
zullen de kandidaten zich
voordoen als brave Hendrik
ken en degenen die er het
braafst uitzien hebben de bes
te kans om gekozen te wor
den. Politieke zuiverheid
wordt de beste verkiezings
leus. Maar om zulk een image
met succes aan het volk over
te brengen heeft men geld no
dig, met name voor de geld
verslindende politieke televi
siereclame-
Dat geld krijgt men niet
voor niets- Dat kan niet an
ders dan een flink aantal
schijnheilige vertoningen ver
oorzaken. Intussen blijft het
uiterlijk van de politieke man
van grote betekenis- Iemand
met het uiterlijk van Abraham
Lincoln heeft vandaag de dag
geen schijn van kans.
BERT VAN VELZEN.
Het blad
heeft uitgereki
kwart van he
grammapakket
3 niets met popn
maken. Ik vind i
sende ontdekkil
kingen van Ha;
het verdwijnen
en consorten
omdat Hilversu
dig alternatief bp
een nog vers in
liggen. Het wor
nog interessanter
te volgen, want
heeft naast de ree
pop-vreemde eh
klassieke muziek,
tages en religieuz
gen, ook de verl>
intrede gedaan.
TROS heeft a-
eveneens een hitpi
len gaan uitzenden
als „alleen wij heb
echte", „wij hebbi
rechten" en „wij
eerlijkste" niet v;
Over de rug van dl
wordt een even ki
als ordinaire twist
ten tussen de TRC
en de andere omr
de EO, vanaf he
vreemde eend in dei
versum 3-bijt, and
irritante is dat beil
zeggen te handelen),
lang van de luister;
Overigens laat nie
in Hilversum z'n go
(Van onze RTV-r
HILVERSUM - De
van de VPRO-radio
het komende winte
geheel worden i
bracht in twee aane
ten blokken en we
vrijdagmiddag en -a
de maandagavond en
Vanaf vrijdag zendt d
uit van 13.00 tot 20.01
Hilversum 2 en maan
20.00 tot 01.00 uur op
sum 3.
Het gezamelijk stre»
zoveel mogelijk aaneen
zendtijd voor elke omro
geleld tot een grotere
oaarheid en overzichte
van het totale prog
aanbod van de VPRO. 1
die daarvoor betaald
worden, was het verlies
„deze dag"-uitzendingf
zondagavondprogramiTU
zendtijd op maandagn
Ook heeft de VPRO het
sum 3-programma op de
gavond en -nacht niet 1
benouden, mede omda
omroep veertig minuten
i tijd heeft moeten afstaan
band met de promotie
I Tros
1 „VPRO-vrijdag" heef
aantal nieuwe bestand
I een nieuw gespreksprogr
I aan het begin van de m
I programma voor en
I vrouwen, een nieuw deb'
I ?Sma voor het nieuw
lo 00 uur, een nieuw Be
I Programma en een nieuw
I matief themaprogramma
I grondige aanvulling op de
versnipperde bericfitgevti
actualiteitenrubrieken en
I ga?„meProgramma's.
I udd^ „VPRO-maandag" v
VPRO op Hilversum3. de
l aanbinden tegen de vercorr
■ciahsenng op de lichte mu
fender"
Met geld is alles mogelijk in de Amerikaanse politiek. Dat dacht ook het ecBpaa; I
Tortarello, dat het niet kon verkroppen dat hun favoriet Richard Nixon de laan ul'
werd gestuurd. Ze dachten dat de afgezette president slecht bij kas was komen te zitten
en brachten lachend al hun spaargeld naar het Witte Huis, een bankboekje met 10.0""
lar en een kist met 22.000 dollarcent. Nixon accepteerde het overigens niet.