Elanden worden uit
Zweedse
bossen geschoten
Rechts verenigt
zich in Portugal
Groot actieprogramma nodig
om Derde Wereld te helpen
Roel
nie
CABAILERO
klefensi
POLITIEKE STRIJD ONTBRAND
JAARVERSLAG WERELDBANK
SLECH
EN KG
Overhe
lil j oer
stad
streek
1MR1MHHHH
Controle
Drijfjacht
Zesduizend ton
Drankfestijnen
Onzeker
Initiatieven
Constant
éf*i 18 M Joiian T
Jeans en jackets
mogen tot op de draad
versleten zijn.
Als de sigaret maar vers is.
Caballeroisinde
verste verte de verste.
CI GAR ETTE S
Dinsdag 24 september 1974.
Dinsdag 24
(Van onze correspondent)
STOCKHOLM Het is
dezer dagen gevaarlijk wan
delen en bessenplukken in
de uitgestrekte Zweedse
bossen. Het jachtseizoen
voor elanden is namelijk ge
opend en naar schatting
200.000 enthousiaste jagers
doen hun best om een of
meer van deze in het wild
levende kolossen te ver
schalken.
De levensomstandigheden voor
elanden zijn erg gunstig en
hun aantal is vooral in de
laatste jaren in alle delen van
Zweden sterk toegenomen. De
Zweedse commissie voor mi
lieubeheer schat dat er op het
ogenblik ongeveer 160.000 wil
de elanden in de bossen leven.
Elanden kunnen vooral waar
zij in groten getale voorkomen
aanzienlijke schade veroorza
ken aan de bosbouw. De enor
me dieren hebben het vooral
gemunt op jonge boompjes-
Een andere reden voor het af
schieten van elanden is dat
overstekende dieren de ver
keersveiligheid op de Zweedse
wegen ernstig in gevaar bren
gen. Jaarlijks komen bij bot
singen met elanden 6 tot 8
mensen om het leven terwijl
ook de materiele schade aan
zienlijk is.
De reus van het bos-
te tellen om aan een elanden-
jacht te mogen deelnemen.
De jacht op elanden wordt
door het Zweedse ministerie
van landbouw nauwgezet ge
controleerd. In samenwerking
met de commissie voor milieu
beheer en plaatselijke jachtge
zelschappen bepaalt men pre
cies waar, wanneer en hoeveel
elanden er jaarlijks mogen
worden geschoten. Tijdens de
paringstij d die in begin okto
ber valt is de jacht uiteraard
verboden.
Men heeft geen jachtvergun
ning nodig om op elanden te
mogen jagen maar dit bete
kent natuurlijk niet dat ieder
een er maar op los kan schie
ten. Het recht om te jagen is
voorbehouden aan grondbezit
ters of degenen die dit jacht-
recht pachten. Erg gebruike
lijk is dat vaste gezelschappen
van 10 tot 15 man ieder jaar
hetzelfde jachtrecht pachten.
De elandenjacht krijgt hier
door een beetje het karakter
van een gilde.
Voor een buitenstaander, al ls
hij nog zo'n goede jager, kan
het dan ook vaak vele jaren
duren voordat hij in een der
gelijk jachtgezelschap wordt
geïntroduceerd. In toenemende
mate blijken buitenlandse,
vooral Duitse, jagers echter
bereid om fikse bedragen neer
De jacht op de reus van het
bos Kan verschillende vormen
aannemen maar wordt vrijwel
altijd als drijfjacht bedreven-
Een groep jagers drijven, al
dan niet in gezelschap van
jachthonden, een eland naar
een strategisch opgestelde en
goed verborgen schutter toe.
I'et kan vaak uren duren
voordat deze de schuwe kolos
op de korrel kan krijgen.
Van koning Gustav V de
grootvader van de huidige ko
ning en een verwoed jager,
wordt verteld dat hij altijd
prompt in slaap viel in zijn
schutterspositie en dat zijn ad
judant hem slechts mocht
wekken wanneer de drijvers
er in geslaagd waren een wel
geschapen eland voor de loop
van zijn geweer te loodsen.
In de loop van het jachtsei
zoen van 1973 werden er ruim
42.000 elanden, stieren, koeien
en kalveren neergelegd. Dit
betekent 6000 ton smakelijke
elandenbout met een groothan
delswaarde van ongeveer 35
miljoen gulden. In tegenstel
ling tot vroeger wordt het
vlees tegenwoordig niet ver
kocht, maar door de trotse ja
gers in de eigen diepvries ge
stopt.
Het zijn niet alleen elanden
die het loodje moeten leggen
tijdens het jachtseizoen. Tij
dens de periode 1964 - 1973
kwamen 1-2 jagers om het le
ven door schotwonden en wer
den er 8 zwaar gewond. Om
zichzelf tegen overijverige
schutters te beschermen dra
gen jagers dan ook vaak re
flecterende rode banden rond
hun hoeden. Vaak zijn derge
lijke jachtongelukken een ge
volg van het feit dat vele
jagers, teneinde de verveling
van het wachten te verdrijven
en om zich te beschermen te
gen de kou nog wel eens een
flesje hartverwarmend vocht
bij zich willen hebben.
Vooral vroeger was het niet
ongebruikelijk dat elanden-
jachten in ware drankfestijnen
in het bos ontaardden. Volgens
een bericht in een Noord-
zweedse krant kon het tijdens
het vorig jachtseizoen nog ge
beuren dat een onschuldige
boswandelaar met een kogel
in zijn schouder het kreupel
hout uitstrompelde en een wat
benevelde schutter toe
schreeuwde: ik riep
toch dat ik geen eland was!"
De schutter antwoordde hierop
waardig: „Oh, ik dacht dat je
juist riep dat je wèl een eland
was"-
HANS WILLEM KUYL
LISSABON (ANP) Nu
de eerste opwinding over de
afzetting van het bewind van
Caetano en de herkregen vrij
heid wat geluwd is, lijkt Por
tugal aan te sturen op een
krachtmeting tussen links en
rechts- Verkiezingen voor een
grondwetgevende vergadering
zullen waarschijnlijk in maart
1975 gehouden worden- Bin
nenkort wordt de afkondiging
verwacht van een nieuwe
kieswet en vooruitlopend
daarop krijgt het nogal chaoti
sche politieke toneel langza
merhand meer gestalte.
Te oordelen naar de ontwik
keling van de laatste weken
lijkt een confrontatie tussen
links en rechts vrijwel onver
mijdelijk. Zelfs uiterst rechts
schuwt het daglicht niet lan
ger. Kort na ie omwentelins
tooiden zelfs rechtse groepe
ringen zich met het etiket „so
ciaal-democratisch", om zich
daarmee een aureool van res
pectabiliteit te verwerven
Maar de eerste schrik is voor
bij en rechts durft kennelijk
weer onder eigen vlag te ope
reren-
Zo werd onlangs in Opbrto
een „nationalistische alliantie"
opgericht. Voor het lidmaat
schap werden de leden van
het op 25 april ontboden „Por
tugees legioen" uitgenodigd
Dit Portugese legioen, een pa
ramilitaire organisatie, was
evenals de beruchte geheimt
politie, de PIDE. het symboo
van" het Salazar-regime. Het
was opgericht ten tijde van de
Spaanse burgeroorlog om aar
de kant van franco's troepei
te strijden en heeft zich sinds
dien ontwikkeld tot een van df
steunpilaren van het Portuge
se regime.
In het politieke centrum
wordt de boventoon gevoerd
door de „Democratische Volks
partij" (PPD) van Carneiro,
aanvankelijk een kritisch me
destander van Caetano, later
diens opponent en na de
staatsgreep van 25 april korte
tijd minister van staat. Deze
groepering, die een wat be
houdende koers vaart, is erg
actief met propaganda en le
denwerving en ziet zichzelf
als schakel tussen rechts en
links.
Aan de linkerkant van het
poltitieke toneel zijn drie stro
mingen te onderscheiden: de
communistische partij, de soci-
„fascistische organisatie" kon
heid van groepjes en splinter
tjes van uiterst links. Vergele
ken met de hergroepering van
rechts, dat bovendien kan re
kenen op omvangrijke finan
ciële steun en een greep heeft
op een groot deel van de eco
nomie. is links verdeeld
De socialistische partij, ge
leid door de minister van bui
tenlandse zaken Mario Soares,
heeft zich in twee recente
communiqués vijandig uitgela
ten over de communistische
oartij. Alles wijst erop, zo me
nen waarnemers, dat gepro
beerd wordt de communisti
sche partij in het isolement te
manoeuvreren. De socialisti
sche partij, waarvan net le
dental niet bekend is, telt vee'
aanhang' onder de intellectue
len, maar schijnt niet goed aan
te slaan bij de arbeiders er
iet gewone volk
De communistische partij ls
ie grootste en meest hecht
reorganiseerde groepering in
Portugal- De communisten zijn
:eer actief i eweest in de ille
galiteit en hebben ondanks de
vervolging een hecht partij
apparaat en een grote aanhang
weten op te bouwen. Op de
25ste april kwam de commu
nistische partij bovengronds
als de best georganiseerde, de
meest gedisciplineerde en de
grootste partij. De communis
ten hebben ministers geleverd
aan de regering, maar het is
ook voor niemand een geheim
dat communisten ook posities
hebben veroverd in een deel
van het leger, de marine, de
vakbonden en in de „democra
tische beweging" Deze Movi-
mento Democratico Portugues
is de voortzetting van de de-
(CDE), de oppositie van com
munisten, socialisten, linkse
katholieken en liberalen onder
Caetano. De communisten in
deze organisaties treden niet
op als partijleden, maar als
leden van de Democratische
.Jeweging.
Wat het leger betreft zijn de
Portugese en buitenlandse
waarnemers het er over eens
dat er ook verdeeldheid heerst
onder de strijdikachten. De
progressieven, die de motor
waren van de „beweging der
kapiteins" en de eerste maan
den na 25 april de overhand
hadden, lijken aan invloed in
te boeten. De opvolging van
de centrumfiguur Da Palma
Carlos, die de eerste meenden
premier .vas, door de linksere
kolonel Vasco Consalves, het
orein chtet de „beweging
der strijdkrachten", was
nog een duidelijke overwin
ning voor de linkse militairen.
Maar sinds die overwinning,
in juni, lijken de centrum-
stromingen in het leger de
overhand te krijgen. Evenals
in de burgermaatschappij
heeft rechts en het centrum
zich ook in het leger, na de
eerste ontreddering, hersteld
en opnieuw gegroepeerd.
PARIJS (ANP) Als er
geen grootscheeps internatio
naal actieprogramma van de
grond komt, zullen de leven-
grond komt, zullen de levens
omstandigheden van ongeveer
„Derde Wereld" gedurende de
rest van de jaren zeventig
nauwelijks enige verbetering
te zien geven. Bij het achter
wege blijven van dergelijke
actie zal voor honderden mil
joenen anderen de vooruitgang
in het gunstigste geval zeer
gering zijn- Deze pessimisti
sche voorspelling kan men le
zen in het jaarverslag van de
Wereldbank-groep (Internatio
nal Bank for Reconstruction
and Development en Interna
tional Development Associa
tion), 's werelds voornaamste
bron van financiële middelen
voor ontwikkelinghulp.
De weinig opgewekte ver
wachtingen hangen nauw sa
men met de „reusachtige" ver
anderingen die zich het afge
lopen jaar op internationaal
economisch gebied hebben
voltrokken. Verwarring en te
genstrijdigheden kenmerkten
de situatie, maar één ding is
volgens de Wereldbank zeer
duidelijk: „Voor een groot
aantal ontwikkelingslanden is
het uitzicht op economische en
maatschappelijke vooruitgang
ernstig in gevaar gekomen.
Voor de armste landen is dit
risico zelfs het grootst."
De Wereldbank noemt een
vijftal belangrijke ontwikke-
lingen uit het jongste verleden
die bijzonder hard zijn aange
komen bij de ontwikkelings
landen, te weten de wijziging
van de internationale valuta-
pariteiten en het daaropvol
gende systeem van „zweven
de" wisselkoersen, een ver
snelling van de inflatie (in het
bijzonder de prijsontwikkeling
van grondstoffen en industrie-
Ie goederen), de scherpe stij
ging der olieprijzen, tekorten
aan broodgraan en kunstmest
een een vertraging in de eco
nomische groei van de geïn
dustrialiseerde landen.
Reeds nu is duidelijk dat
deze ontwikkelingen ver
strekkende gevolgen hebben,
zo schrijft de wereldbank. Nog
geen jaar geleden werd ver
wacht dat de ontwikkelings
landen als geheel een reële
groei van hun bruto-nationaal-
produkt (bnp) met ruim zes
procent per jaar zouden kun
nen bereiken, overeenkomstig
de doelstellingen van het
„Tweede Ontwikkelingsdecen
nium". Nu luidt de verwach
ting evenwel dat (met uitzon
dering van enkele olie en mi
neralen exporterende landen
de groei van het bnp in vele
ontwikkelingslanden geduren
de de rest van de jaren zeven
tig onder die zes procent per
jaar zal blijven. Voor de arm
ste landen, die tevens de
grootste bevolkingsdichtheid
hebben, wordt een zo laag
groeicijfer verwacht dat het
inkomen per hoofd van de be
volking tussen nu en 1980 zal
stagneren of in zeer geringe
mate zal toenemen.
Zelfs al wil men het laagst
aanvaardbare groeipercentage
bewerkstelligen, dan nog zal
de stroom middelen voor de
ontwikkelingslanden enorm
moeten worden uitgebreid.
Volgens de Wereldbank zijn
de vooruitzichten voor het ac
tiveren van deze aanvullende
hoeveelheden kapitaal „onze
ker". De armste landen heb
ben het ergst onder deze onze
kerheid te lijden, want hun
financiële behoeften kunnen
vrijwel alleen worden gedekt
door hulpverlening tegen de
gunstigst mogelijke voorwaar
den-
De Wereldbank wijst er op
dat initiatieven zijn genomen
om de kapitaalstroom naar de
ontwikkelingslanden uit te
breiden, maar vraagt zich te
gelijkertijd af of die stroom
wel de vereiste omvang zal
krijgen, vooral gezien de be
hoefte aan hulpverlening tegen
„zachte" voorwaarden. „Het is
nagenoeg onvermijdelijk dat
de financiële steun tegen gun
stige condities in reële termen
uitgedrukt in ieder geval in de
naaste toekomst verder zal af
nemen, terwijl de behoefte
van landen, die het meest op
dergelijke hulpverlening zijn
aangewezen, groter k j
ooit".
De armste mensen van
Derde Wereld wonen in
derheid in landbouwgebim'
De Wereldbank vindt dat
wikkelingshulp moet f
gericht op de armste beS
kingsgroepen en op de at
ontwikkelingslanden. Bij
hulpverlening dient de vert I
ging van de produktiviteji 1'
de „kleine boeren" het wl
naamste streefpunt te zijn Tl
wereldbank, zo staat iB lI
jaarverslag, houdt zich tl
mee in steeds sterkere
weloverwogen bezig, jj ',:V
produktiviteit kan echter -
leen verbetering worden «I
bracht (ook al is dat g
bescheiden vooruitgang)
„de stroom van buitenland I
kapitaal naar de ontwikü
lingslanden aanzienlijk
uitgebreid". Wo,l!
Het jaarverslag van Je g(
reldbank bevat ook gegep-,
over de ontwikkelingshulp
de geïndustrialiseerde irer(ï
Blijkens voorlopige cijfers
de commissie „Ontwikkelt
hulp" van de OESO (OrgT
satie voor Economische
menwerking en Ontwikkelit,
Is het nettobedrag aan partij
liere en overheidssteun
ontwikkelingslanden nominal
gestegen van 19,9 miljard dol.
Iar in 1972 tot 24,2 miljard fe
1973. Gemeten naar het tni
nationaal produkt van de
trokken industrielanden t,y
deze kapitaalstroom
constant (0,78 procent).
WASHINGTO
Nelson Rockef
daat voor het
vice-presidentscl
gisteren gegevei
maakt over zijr
tuin. In een ve
de senaatscomm
benoeming moei
belooft Rockefe
zijn aandelen z:
gen in een zog
pend fonds". Zi
feller vice-presi
dit „slapend f
moeten dienen
nanciële belang
conflict komen i
plichtingen als
dent.
In zijn verkla
Rockefeller dat
(ADVERTENTIE)
PT
Cabatlero bruin
in blue denim.
Etf. Lsurens Conünenlal
DEN HAAG. Ee
Iprins Claus vervaardi
name van prins Johai
die morgen zijn zesc
I jaardag viert.
I^EN HAAG (ANP)
®yer^eidsuitgaven voor
|sie-researclè stegen vai
[tot 1974 van 9g miIjoc
6n u?t 63,1 miljoen
blijkt uit een ov
Ta wetenschaps-m
*nP> aan de Tweede
\rZZden aIs biï'a£e ee
iraw, op vraffen van de
„Tp edcn De Gaay F.
n Waltmans.
De verdeling van di
fjpn Sulden was als
er de begrotingshoo:
f n verdeeld: onderwi
yotensohappen 0,6 m
oefensie 60,8 miljoen er
Pomisehe zaken 1,7 m
jn-TSp TriP noemt he
gelijk een overzicht
[•litalP3" de httgaven voc
E a„,re ^search en ontv
larm m e Schele werel
In w Van het Warschai
f"1®1 overgrote deel v,
Fcrde-wereldlanden ver
|v£r !?mel-lj,k geen Se®
Vu hhhtair research
M?-?g" Uit h*t
(Terio„i j voorzover di
|£Xlandse overheid
Ed», aan d'e Nei'
JaiSr? Werden Sege
kei m i 5 research en
leer 1 ez? 'hieraan voo
keeft w"" rde van de
lit in ^'gedragen. In
Rc_ df. orde van gi
ft^: ®llJ°en gulden
feeruTriP noemt
rti - dat in tijde
Phd-1ï;10na1e spanning
lor ";r^0rden
Pikkoi^ aire research
tnCeHet Is
E^ehlk.
PaPsminister, dat
en
-
dot
.-id
Nederl
gegeven
en on
voor -
k
197
groottt
per
hel
tijden
wing
a-ange
rch en
echter
in t
